Qvemadmovm natura
frescante na fir non uno modo circa unam cine isina soubine verfaturrem, ita
nec ars. Na sicuti solis vis quercum educit, atque firmat, aqua putrefacit,
ignis absumit: sic faber eidem quercui formam abaci imponit: statuarius, lovis:
architectus; tigni: par item ratio in scientiis est. Hominem contemnplatur philosophus
naturalis, vt movetur: Geometra, quatenus eum metiri debet. Medicus, que a
morbis aut vindicet, aut tueatur. Natura enim A j.yt est vtestartifex quasi
quidam eorum, quæ molitur: ita artifex tanquam natura quædam eorum, quæ
Ampalaya figurat.Hocigitur quod estmateria primanatu Yæ, vt ei formam imponat,
id estartifici naturalis yogures, cui figuram indat. Res autem quumduplices
mralint: aut inateriales,aut immateriales: et immate n'arece riales aut extra
intellectu, ut deus, aut inintelle etu, ut notiones (notiones appello rerum species
mente comprehensas) quod utique manus agic in materiam, hoc intellectus in
notiones. Ergo vt manibus subiectam materiam habet, aurum faber: ita intelleettu
notiones philosophus moderatur. Etenim quo pacto manus instrumentoru instrumentum
est: sic ratio scientiarum. Est autem ratio vis animæ, qua id, quod ea præditum
est, boncinema comprehendit universalia. Comprehedimus au cinst tem vel per inventionem,
vel per disciplinam. Ac per inventionem quidem paucis darum est ut divinitus
fierent sapientes: per disciplina autem pluribus. Sane disciplina eft fcientia
acquisita in Sdiscete. Discimus veroab alio per auditu tanqua per instrumentum,
etper voces tanquam per no ftas: eftenim vox nota carū notionu, quæin ani voch
coulmafunt. Vocis affe et iones tres: Formatio.Copo homifitio, veritas. Veritas
est orationis æquatio cum re cuius est nota. Compositio est vnio partium pro
carum proportione. Formatio est creatio, et figuratio. Itaque orationem eiufque
partes duo artifices diuerfis modis conteplantur.Diale etticus fub ratione
veritatis tanquam sub fine: gramma ticus sub figurationis etcompofitionis modo,
vocarunt conitructionem, tanquam materiam. Nam tametsi grammaticus etiam considerat
fi- gold move gnificatum, qui quasi forma quædam est, non ta men propter fe id
agit, sed vt veritatis indagatori subministret. Accidit autem ei postea ornatus
ab Oratore, et numerusa Poeta. Nam historia parum ab vtroque differt: fed ex
vtroque potius mista est. Grammatici igitur vnus finiset, recte Grammas loqui.
Quare in duo intendit: in partes, vt parios tienen una funt, et in eafdem vt
interferespondincat com pofirione. Nam quod addunt, creíauitediarte esse: bis
peccant.Nequeenim ars cft,fedicientia, neque neceffe habet fcribere. accidit.
Scriptura voci. ncq; aliter scribere debcmus, quam loqua mur.Illa quoquetertia
parte, quã afribunt,iudi candi, non rccte attribuêrc.ncque.n.a ettio distin
guitur a poteftate per differentias forma costitu tas. Etenim eodemodo,quoscio,iudico.
Foftre mo quod cfficiu interpretandoruautothandu merarüt, id fane grammatici
non eft; sed lapietis procuiufque rei captu. Est enim Oratoru Poeta rumque,
atq; Historicorülectio differta variis ar tibus,atq; fcietiis:non ad ipfos
literatores potius, quain ad veros artifices pertiner. Na quod ad in
terpretationem ipiam atrinei eadem ratio eft; et coponedi, et cöposita
cognofcendi.Quippeora tionem qui interpretatur, codem modo eam re soluit in
partes, quomodo eam qui construxit, ex iisdem partibus comparauit. Tresigitur cum
fint rationesliteraturæ,prima figurandi, secundaria gnificandi,tertia
componendi.prima quidem di ligentissimi viri receuiores exactiflimetra ettarüt:
secundam non ita plane: tertiam exautorum ob A ij. terus 4 Iu L. I. seruationibus
fatis admodum suntassecuti. Ve rum quunon folum vsu, atque autoritate partes hæ
conftenç, sed etiam ratio ipsa naturalismagna multaque loca sibi vindicet: Quæilli
ipfi diligen tersunt executi, nullius noftrum operaindigere arbitrabamur. Quæ
vero rationes ab his funto mislæ, vel quasiignoratæ,vel quafi relićtæ nobis,
neceffario hoc opere erunt perscrutandæ. CA P. II. Non solum materia opus est, certify
limitibus, fed etiam ordine atque inftrumentis. Ordinemduplicem effe: vnum ab
elementis ad compofita, alterum huic contrarium. Inftru menta item duplcra:
altera naturæ notiora, nobis vero mie nous nota: altera bis contraria. Anale
Hitler Vmptam materiam, certisque limitibus cir per **60, se ettenoffe possimus.
Duo sunt docedi, totidem queiidem discendi modi. Alter, quo quid fuas in
partesrefoluimus:vt fi nauim ignoranticuipiam, primum nomeedam: deinde quid fit
edifferam: poftremo cuius rei cauffa structa fit, oftedam, par tibus
enumeratis. Hæc via, refolutoria ab Aristo moinntele dicta est. Is modus nobis
notior est, quippe moim totum ipsum repræsentatum fpecie primum in notefcit, a
quo ad partes indagandas ipfas poftea fya ducimur.Alter modus huic cotrarius est,
naturæ ha infille quidem notus atque certus,quem compone tem dicimus: propterea
quod acceptis partibus totum ipfum exædificamus. Galenus frustra ad didit
tertium quem definitiuum vocat: cum ta men a resolutorio nihil differat.resoluimus
enim totum res est ipsa definita, definitio autem notio fpeciei. Præstantior autem
via vtique cela ea est, quæcomponere docet: tum quia naturam imitatur,tum quod
excellentiam tradentisosten dit ingenii,quod neceffe eft omnia habeat in nu
mcrato atque ordine disposita ante, quam ani mum ad dicendum appellat. Ad hoc, nisi
a primo ribus elementis ordiare, neceffario cogêris idem: fæpius repetere.
Vniuersusigitur docendiordo rls is quum lit, singulæ partes quo cöfilio quamperte
fe et iffime recenferi tractarique poffint, videa mus. Difcere dicimur, cum
ignotum per indicia quædam percipimusanimo. Hoc bifariam effe potest.
Nanqueindicium illud interdum eft po-Aposle sterius co, quoddiscimus, veluti cum
fignificatio vocis huius, gloriosus intelligiturposse accipi in bonampartem per
exempla lumpta de Cicerone. At faneid prius significauit, quam fic Cicero
utendum sumeret: et tamen per Ciceronem ita mihi notum fit. Eft
alterumindiciorumgenus A hun natura prius, et caussa quasi quædam eiuscerei,"
thi quam discimus: vt cum per gloriæ significatum acper flexum illius vocis descendo
ab originead vfumeum, quem in Ciceronis libris deprehendi ac prior quidem
notior ac facilior est: alter ut paulo obscurior, ac minus fæpe notus nobis,
ita excellentior tanto, quanto certius scimus, quum per cauffam, quam per
accidentia cognoscimus. Hoc igitur duce abipfa philosophia, in Latina rum vocum
naturam, ad rationesinuestigandas. deducamur. Duplices partes: alieex quibus
vox conftituitur, ut ex ma teria ;aba tanguapecies}ubgenere perfectam scientiam,non
definusone acquiri,fed etiam ex affectuum cognitione. page Sligitur eft apartibus
incipiendum,propter ea quod cauffæ fint ipliustotius, quodnunc tractanas:
11offeinterest,earum rationem dupli cem effe.Etenim cum dicimus,in,Dictione,par
tes effe alias fimplices, cuiusmodi literæ func, ar lias compofitas quales
videmus syllabas: ex his iudico elementis integram vocem fieri, atque coalescere.
Cum vero dicimus: Dictiones aliæ funt nomina, aliæ verba: non has altendo
partes Wycius eile modi, vt per eas concrefcat nomen: fed quæ ipfogenere
tanquam re vniuerfaliquadam că nprehendantur.ynde recte pronuciamus,tam nomen,quam
verbum diettionem effe. Cum aute PH*2.poilim genusipfum intelligere etiam seclufis
par mi ne tibus his, quasipecies appellauimus: neceffario fatebimur, inapte natura
ipecies effe illas postge nus.Siquidemgenus materia quasi quædam fpe cieru v
cít.Contra,quoniam genus ipsum animo perfecte capere nequeamus, niiipartes,
quibus constat, perfpexerimus: neceffe erit, vt primua de his partibus, deinde
de genere, hoccli de di, ctione, quæ est materia noftræ operæ fubie et ta,
tumde fpeciebus fermo nofter instituatur. Vi dendum igitur,quid litera: mox
quid syllaba:ter tio quid dictio: poftremo quæ fpecies dictionis. Quoniam vero
perfecta fcientianon ex fola ha si beturdefinitione, fed omnes quoque rei affe ettus
cognofcere oportet: de ipsis affectibus cuiusque partis quid veteres
prodiderint, quid nos sentiamus, perfpiciendum erit. Definituro literă, nominis
prius originem querendam. Mo, re Peripatetico inde errures multos ecolligit,
igo corrigit. A Ntevero quam literam definimus,ficuti fie ce in omni
definitione, nomen ipsum estex- Nimman plicandum. Quippe ex cuius interpretatione
facilius rei ratio nota sit.Togam.n.definiturus, cam si norim a tegendo diet am,
fane vestigando cius genus ficinueniemus: esse lana text.ad tegendū, Ita de
litera acturi, vera eiusce nominisrationem ex figura emergere căperiemus, quu
eas certis lia Ale! neis continerividebimus.exeptis nanq; cx prisca mily
nominis origine aliquor elementis, quu primum di ettæ effent lincaturæ, literæ
poftea fa ettæ sunt: ficut apud Græcos reduirala otlew sexuuris. Euenitdeinde,
vt quoniam album nigredinea spergeretur,atquei quafi officeretur, vt ea ligni
ficatio latius fufa fit, etlitura inde etiam macula diceretur. Obliterareautē
verbum no a literis, vt dixere, fed a lituris dedućtű eft, versa scilicet vo
cali. Quemadmodu a fænus fæneror,et a pignus pigneror, et a têpustepero: fica
lincando,linere, ynde lineaturæ, et literæ, etlituræ, ex code fonte æque omnia.
Neq; enim alituris literæ » quiade lerentur:prius enim factæ, quam deletæ sunt.
At formæ potius atque cueras rationem, quamintea ritus habeamus. Ex his constat
eofdem veteres, non recte quasi legiteram commentos effe:vtex çremapars vocis
ab itinere fingatur. Atque id A iiij. que Huskha Om quoque non geminata consonante,vt
confueue re,fcribendum esse: sub sux nanque originis for ma produxit primam
natura. Si igitur a lineisdi eta eft, et lineaminima corporis dimensio est: erit
profecto litera minima pars dietionis. accidit enim dietioni cuipiam, vnica vt
litera continea tur. ibi enim eft etpars et totum idem. Sed sicuti ex elementis
constant mista naturalia, fic ex lite mlaliris di et iones: vnde Elementorum
quoque no men fortitæ meritosint. Simul vt hinc refellatur veterum sententia:
qui falso literas notas dixere, elementa autem pronunciationes. Nam vt litera
fola nota fit, fatis habemus ; at elementum, et i plum hoc fit quod
pronunciatur, non autem ipfa pronunciatio:et ipla nota æque,fiquidem eft pars
dietionis ipfam cõstituens, sicuti ignis,aer,aqua, terra,corpora naturalia hæc
noftratia. Sed et par corūdem error in literæ definitione: primo nan que partem
yocis dixere quare aut non eruntli teræ,quæ fcriptænõdumpronunciantur, aut fal
so definierint vocem, esse aerem percussum. Sed neque recte, neque necessario
adducut vocis de carregare finitionem. Neque enim ad literatorem, sed ad mus
philosophum spe ettathoc, aquo id quod ipfefta tuat accipere debemus. Quin ipfe
quoque vocem in libro de interpretation non definivit: quum alioqui et
coniunctior esset pars illa cum cætera philosophia, et interpretatio vocem
habeat pro instrumento, itaque divinus ille vir per vocem definitiones attulit,
vocis contemplationem ad philosophum naturalem retulit. Quod si quis
pertinacius contendat, necessario definiendam vocem esse in literæ definitione,
quasi genus quoddam: cogetur idem fane, quid aer sit quid, percussio, definire,
atque porro, quemad modum frat auditus, ostendere. Verum ii ignorarunt, no
omnia principia discutienda esse, sed quibusdam eorum certis in scietiis simplici
intellectione acquiescendum, ipsam que principiorum rationem ad solum metaphysicum
pertinere. Quam obrem grammaticus hic fatis habet vocis tantum nosse significatum:
non est igitur necessaria. Non est item vera, quum dicit, aerem tenuissimum: te
a dor Larmes nuenet crassum significat partium positionem. Samorato tenue enim quum
opponitur crasso significatrarum: sic dicimus crassum aerem, raru aerem esse
nuem. In aere igitur Bæotio non pronunciabi tur litera, quem aerem crassum fuisse,
proverbio quoque circunfertur. Sed illi ut minimam pare name tem literam esse
ostenderent, eius materiam scilicet aerem, tenuissimu esse voluere: ut minimum
significarent. Sed tenue non excludit longitudinem: itaque non erit aer
minimus. Præterea in codem genere nullum minimum minus alio minimo est: at
litera alia aliis minor quædam enim unico tempore fluit, alia pluribus constat:
et quædam dimidium alterius est: nam 1 est duplex ad 0, et ipsa interdum sui
ipsius: cuius modi sunt communes vocales apud græcos. Ad hæc, aiunt
definitionem esse a substantia: at Aer vocis substantia non est, sed materia subiecta:
accidit enim vox aeri: hic enim substantiam pro essentia capiunt at essentia
vocis non est aer: neque enimgenus fius est, aut differentia: sed percussio, aut
elisio ge AV. nu IvL. nys est summum proximum autem genus, eft fo nusis enim
ordo est: sonus e percussione corpo vor a wheru, Vox, sermo. Est enim sermo dispositio
vocu articulataram ad interpretandum animum.Vox, sonus ex ore animalis. Sonus, qualitas
obiecta au ditui ex occursu corporu. Itaque neid quide re et e, strepitum vocem
esse inarticulata: strepituses nim est sonis pecies, sicut et vox. Neq; divisio
proba est, cum dicutin articulatas voces eas, quæ nul con lo proferutur affe ettu:
nãomnis vox est ab animi affectu, est enim data animalibus ad expressione
voluntatis, ut in quinto historiaru latius disputa uimus. Et multævoces ab esse
et u proficiscuntur, quæ sunt inarticulatæ: vt gemitus, et sibilus venatorum.
Sed neque recte a brutis excludut articulatas: ouiu enim voces adeo clare
scribe possunt, vt ab ipsis verbum apud nos formatum sit, balare. Literatas aute
voces aut illiteratas, perindeatque scribi possent, vel no poffent, etia do et
iores dixe re: ut est apud Gelliu lib.xi. Non decreto, inquit, iufsoque, sed tacito,
illiterato que Atheniensium confensu. Quare articulata fit, quæ scripto excipi
atque exprimi valeat: inarticulata, quæ no. Possit Vorige meo autem quis
dubitare, an necessaria sit definitio dimisour ettionis syllabæ, literæ per
vocem: præfertim cum Philosophusin libro siegulweias, sicegerit. Quibus respodemus,
id eu feciffe, quonia de elocutione feribebat, qua vocatinterpretationem, Sic
nos vocem in his libris, prodictiöescripta accipimus, quoniam vox effe poffit:
idque ex vfu vetera La tinorum. Atisti vocis partem cum dicantlitera, vocemą;
açrem pcrcuffum, litera tantum in aere ponunt. ergo cum fcripta erit, non ei
competer definitio:neq; cum in intelle et umrecipietur: po testenim nunquam
fuiffe in pronunciationc. Litere definitio. Differentie geverica, quibusspecies
litera rum conftituuntur. Affeettus generice proprio communes. Qvid primum
horum natura fa, quidprimo loco tradedum. Itera igitur est pars di et ionis
indiuifibilis. comuni Nam quanquam sunt literæ quædã duplices, vna tamen tantum
litera eft, fibi quæque certum sonum vnum seruans. Ita 12 magnumdietum est, non
autem compositum. neque enim duo parua cotinet tanquapartes, fed
duabustemporibus v pas tra et us indiuisibilis. Litera ergo genus quod dam est,
cuiusfpecics primariæ duæ,vocalis et co fonans, quarum natura et constituțio
non potest percipi, nisi priuscognofcantur differetiæ forma Eles,quibus factum
est, vtinter se non cõuenirent. Quire deipfis differentiis in communi, deq; af
fectibus prius dicendum est. Litere differentia generica est, poteftas, quam
nimis rudiconsilio ve teres accidens appellarunt, eft enim formaquæ damiple
fexus in voce quasi in materia, propter quem flexum fit, vt vocalis per se possit
pronun ciari, muta non possit. Ex hac potcftate ortūno men est, quiestaffectas
proprius,cuiusque literæ,ce consequens cam vim quæin pronuntiatione sita elt.
Figura autem cít accidens ab arte inftitutum: poteftenim etle litera
finefigura: poteitqueattri, buta mutari, acquefolum per nationcs,fed etiam
eidem IvL. CÆS. SCAL.Lis LIB.. I. cidem genti aliam atque aliam diuersis seculis
in vsu fuifle. Neque vero, quod veteres fecere, hæ Olyfolæaffe et iones assignandæ
sunt literis, sed etor do. Quædam enim natura sua aliis priores sunt: neque hac
ferie, qua eas accepimus ab antiquis Ordgaut ortæ,autdisponendæ. Depotestatcigitur
pri ha trafmum,deinde de aliis scribendum effet. Veru quia a facilioribus semper
est incipiendum: a figuris, notulifque ipsispingendis auspicabimur: quarű
cauffas poftea explicare instituemus, fimul etnu merum, et ordinem ex priscis
historiis narrabi mus,quem fuo loco tandem corrigemus. СА iР. VI. Historia
literarum, Figura,Numero, Ordine. Iteræ primum fuere sexdecim numero, a more on
fpiciis receptæ: his notulis,A, B,1,4,E, 1, K, A, M, N, 0,11, P, 2,1, r.
Palamedem autem duas adieciffe bello Troiano:2,¢.Duabus ab Epicharmoaudu
numerum: 0,x. Duæ ad Simonidem, tanquam ad autorem, referutur: H, 12. Alii
autem aliter fen sere,duasque eiusdem inuento appositas:Z, ¥. Latinæ haud
magnopere ab his abhorrent, his notis, A, B, C, D, E, F, G, I, L, M, N, O, P,
Q, R, S, T, V, X, Y, Z. Summariadiuifio literarum.Nomina fingularun. Arumquæper
feipfas poffent pronunciari, Vocales appellarunt: quæ non,nisi cu aliis, Consonantes.
Itaqueetiam vocaliū nomina,sim plici sono, nec differente a potestate,statuerut,at
consonantibus, quæ egerent adminiculo,appel- osa' lationes mistas exipfarum
fono, et ex certo admi niculo indidere. Itaque vocales sicnominarunt, cu vt
fcribebant, A, E, I, O, V. At consonantes additis vocalibus: idque non vno
modo: quibusdã enim præposuere, aliis postposuere. Suntautem hægt BE, CE, DE,
EF, GE, E, EM, EN, PE, QV, ER, ES, TE,
IX. Duas autem reliquas y, et z, propterea quod non, nisi in Græcis vocibus, scriberent,
non mutarunt earum figuram, neque aliud no men impofuerunt. Item
duabusvocalibus I, et V, cum fiuntconfonantes, nullum eft nomen factu a Latinis:
fed a Græcis v, Æolicum elementum appellatum est: et vau:habuitquefiguram hanc,
1, Claudio inuentam,inuerla, r, atque duplica ta.Verum nominis rationem
(digammaenimin denominarunt cum ipfa nominis potestate non conuenire,fuo loco
dictum est. Exhis constat, quare in verbo Des, neceffario inter priorem et posteriorem
consonantem interponi debeat, e, vocalis: cum tamen nomen etmutæ in fine, et fi
bili in principio eamhabeant vocalem: nequce nim
nominaingrediunturcompofitionem, sed potestas tantum. Sola Q, eadem et
poteftate et nomine semper eft: femper enim et pronun ciatur, et nominatur
fociata obfcuræ vocali: fic, pv. Eftigitur proprium tam figuræ, quam no - smo
minis, nunquam mutari:poteltatis autem mu- poem tari, vt moxvidebimus. Hoc
autem dico apud veteres tum Latinos, tum Græcos: nam noftra tempeftate certis
notulis malunt inchoare etdu cere dictionem, aliis autem terminare. Hebræi
autem 《 海, 14 IvL. CES. SCAL. Lu. 1. autem Chaldæique,
etArmenii, etArabes sema per aliquot literarum figuras mutarunt, quibus
clauderêt voces fuas. Anominum ratione porro diuiferunt Consonantes in Mutas,
atque Semi vom,vocalesı vt quarum nomen inciperet a Conso rante; cxMutz essent:
quarum a vocali, essent: ; Semiuocales. Quam sententiam, qui essent auto
resipfi,nihilo prudentius corrupere: ita vt mutis afcriberent EF, quum tamen
inciperet a vocalis Verum et hanc fuo loco explodimus, ethicillam emendamus.
Principio,non a nominibus species fa ettæ sunt, fed a potestate,a qua etiam
nomina fluxere. Igitur iam fundamentum deftructum eft. Præterea quo modo
fregere feipfos quum rin mutas abiccerunt, ita ctiam fibi luntaduer fati, quum
hac cadcm fua regula cogurtur ean dem literam quæ apud Græcos fit Muta, apud fe
facere Semiuocalem. Nam îi verum eft, Mu tas effe, quarum nomina incipianta
conionaia te: E1, Græca muta erit ea ratione, quæ tamen apud nossitsemiuocalis:
fiquidem huius figurr; qua vtimur, x, pro, cil, nomen Latiniscit, is, Immo vero
fi a nomine petas argumentum, multo fint Motæ clariores, quam Scmiuocaics. Quis
enim ncfciat clarius pronunciari poffe, EE, quam en, aut EL? Vcrum ita faetum
eit, vt Mu Tra tædicerentur, quarum poteftas fine vocali focia, nulla effet.
Neque enim quisquam aut, B,aut, €, aut alias mutas, nulla vocali addita, clare
possit one pronunciare: Contra semiuocales, propterea quod aliquam haberent
pronunciationem: vo calium enim fecutæ integritatem nominis dimi dium
obtinuere: nemo enim interpofito inter labia fpiritu ipfum F, nequeat efflare:
item fibi lumins, et mistuminx:linguæ autem vibratio nem in r:leniorem autem
atque hærentem in N: longeleniorem, et libiloaffinem,in z: mugitum vero vel
facilimum, atque craffiffimum in ipfo m. Ex his patet error alius corundem
quifcripfe re- x, abi, vocali nomen feum apud nosincho are propterea, quod apud
Græcos eadem vocali Fillorum proferatur. Etenim fi ea ratio fatisef- Crop set,
etiam im, et IN, etif, dixiffemus, qua has vocali Græci nominant. Sediccirco fa
et um eft, vt a præpofitione Ex, differret. K, autem lite ram quare is præsentia
omiserimus, suo loco di sputainus. Ex his fatis constat, prudentius, quam aut
Græci, aut Syri fecerint, fecisse nos; quum vo calium nomina simplicissimo fono
eduxerimus, quasi fuo fibi fatu ortæ effent: neque confo nantium fublidiis
indigere, ad suas opes decla. fandas, quas consonantes ipfæ fane sua fouerent
autoritate. CA P. VIII. Singularum literarum poteftates. P bus suas species constituebat
s affectiones ge nericas,rationem fpecierum conditaru diximus: fupereft, vt
vnicuiusque literæ vim deinceps ex vsu,atque ratione, eiufque cauffas
ftatuamus: quod negotium non finemagnolabore, variaq; contro 16 IvL CES. SCAL.
I. controuersia expediri potest. Adeo enim dege ' nerauimus a prisca pronuciandi
ratione, vt etvix extentipfoin vfu vestigia: etfiquid afferas, quod emendet
vulgus,tanto vero ipfipertinacius obfi ftant.Acfuit quidem tempus, quum vsui
dabatur aliquid:erat enim inter Latinos. Nunc vero, cum etiam Itali ipfi in patria
sua peregrini sintadeo, vt etiam studiose inuenta noua a prisca detor queant
Latinitate:nihil autBarbaris dandum,aut nobisindulgendum effe cenfeo.
Avocalibus au tem incipiamus. Singularum literarum potestates labioru ma xime
conformatione dignoscuntur:quemadmo dum non folum ex Martiani, ac Prisciani,
Victo rini,Gellii,Quintiliani, Varronis,Nigidii,Cice ronis præceptionibus,verum
etiam variarum vfu nationum aliqua ex parte percipi poteft. Duo bus autem modis
poteftas variatur,velsonus ipse, vt quum I, vocalisaliter in voce Ira, aliter
in voce Optimus,pronunciatur: vel soni modus, veluti quæ exempla a veteribus
adducuntur, quibus deni modi eidem vocalis sono attribuuntur:qui ni afpiratæ, et
totidem tenui. Breui fub acuto, et graui:longæ sub iisdem, et fub circunflexo:
ex empla funt hæc: Hâmus, Hamorum, Hami: A'rae,A'rârum,Ara: Habeo, Habệmus:
Abed, A'bîmus. Sed efttertius quoque modus, quum in fine clausulæ aut verlus
longam breuemque in differenti sono accipiturita, vt etiam prolongis breues
habeantur: etfi auribus suis aliter respon dere, dixit Quintilianus. Ac de
fecundomodo in historia fyllabarum scriptum satis est. de pri mo DE CAVSIS
LING. LAT. 17 3. 12 7 is moautem ficagendum eft. A, non eodem semper apud Græcos
fuisse via the name detur fono: fiquidem Æolenses iplum pro, Hypo fuere,vixa.
contra, Iones pro eo, h, menyua. Ve- Inha rum mihi videtur apud Latinos eius
literæ sem per idem sonus extitisse, qui etiam nunc auditur vulgo Romæ. Atnon
ficcæteræ. Namquee, la tius sonatin aduerbio,Bene, quam in aduerbio, Here:
huius enim pofteriorem vocalem exilius pronuntiabant, ita vt etiam in maxime
exilein tranfierit sonum, Heri. Id quod latius in multis quoque patet:vt cum ab
Eo, verbo, deducis Irc. Et in eodem casu. dicimus enim, et lis, et Eis: ficut et
Diis, et Deis: Turrim, et Turrem: Priore, etPriori. Sicutiigitur hæc inter se
com mutabant, fic et v, cum eorum altero habuit af.2 " finitatem: quod eft
animaduersum in illis voci bus,Optimus,Maximus,Monimentum.Quæ ni hilominus
etiam per v, scriberentur. Igiturha buit 1, vocalis sonos tres, suum exilem
alterum, latiorem, propioremque ipfi £, et tertium obscu riorem iplius v.inter
quæ duoy, Græcævocalis fonus continetur: vt non inconsulto Victorinus ambiguam
illam, quam adduximus vocem, per Y, scribendam esse putarit Optymus. Quem so
num etiam agnouere veteres Græcæ prolatio nis,poft, 1, velv, consonantes, et
ante D,M,R,T, x,cuius rei exempla sint Video, Vim, Virtus, Vi tium,Vix. Cæterum
neque id nunc deprehendi mus ex vfu noftro, neque illi afferre exemplum possunt,
in quo I, vocalis sequatur 1, consonan tem, ante eas literas quas in propofito
apote 1. lesman 10 20 B 18 IvL. CÆS. SC Å L. I. lesmate constituebant: sed de v
; accipiendurte eft: cuiuseruntexempla,Iudex, Iumentum,lu ro, Iuturna. Verum
ante x, non habeas: ne que enim præpositio Iufta, per laanc duplicem scribenda
eft: et puto, fi Iuro certum fibisonum habuit, Ius, quoque eundem habiturum. Ne
V que tamen semper codem sono profertur v, fed aliquando pleniore obscuritate,
quo modo vul gus Italicum dicit Dux. Interdum hiatu rotun diore, vt in verbo
Columna,etAlumnus. qui. dam funt ex Vmbra et Ethruria qui propius o ad ipfius o,
accedunt mollitiem. Omnino au tem Latini cum Græcos cafus verterent, con fiteri
coegere nos,fonos illos effe cognatos, [126 au, Priamus. Quo etiam modo nunc
pronun ciant Romani. Quare, quod illi ilEds, noslu ba,Æoles secuti, qui ou
oux,wvvia dicebant. Ita que o, duplicem quoque fonum habuit: latio rem, et
exiliorem, vt cum ipfo y, conueniret. Productis enim labiis et cohærentibus, Y,
est pronuntianda, quomodo Gallorum quidam pro ferunt aduerbium, Nunc. Graca
enim vox est yuŰge. Sic etiam in multis aliis, quorum v, bre ue est, ea
prolatio feruari debet, vt Numa, w uãs: Romulus,puur G.Habet igiturv, tot fo
nos,exilein ipfius 1, latiorem ipfius o, obfcurio rem fuum et medium quendam
ipfius y, Græ cæ. Quamobrem cumfuum fonum feruare il li volebant veteres,
addebant o, ne in exilita tem illam Græcæ vocalis degeneraret: fic enim scribebant,
Oufentina: autor Feftus eft. Restat Ali etiam sonusalius, poft G, et Q. et s, a
superiori bus valde diuersus, implens scilicet confortan tium illarum vim,Lingua,Aqua,Suadeo.
quan quam poft fibilum hoc tertio exemplo etiam a prioribus distet fane:
auditur enim aliquantum, ac propius accedit ad consonantis lineamenta'. In
prioribusautem exemplis, aut nihil, aut vis auditur: fed craffitudineñ quandam
apponit duntaxat: aliter enim dicas Tingo, aliter Tin guo. Germani noftrates
pene per digamma Æolicam proferunt, fufpenfo ipso 'c, parum per: Rhenani, et
qui in Belgio funt, longe mollius, et fatis Romane.' At Erafmus in libro pri de
pronunciatione falso putauit v, eodem ino dolubiiciipfi c, ficutet ipfit, in
exemplo pro nominis cv I. eft enim ibi y, vera vocalis: 1, au tem consonans, vt
suo loco dictum eft.' Illud quoque igitur falfum erit, quod veteres prodi dere
v, cum pofta, velo,præcedit, aut E, aut 1, aut 2, Græcæ vocalis.Y, vim obtinere
ne que enim vllum sonum fimilem gerit. Si eniin ita effet, Græci ipfinon tam
laborarent: 'habe rent enim ad manus fuam literam, et fcriberent KTINTOE, quod
apud nos eft,Quintus. Sedip fi et fcribunt,KONTOL et pronunciationem il lam
nullo modoqueuntaffequi. Quemadmo dum autem i, et v,fiantconfonantes,fuo loco
dia ctum eft. Diphthongoru quoq;ratio non constat:ho-cu's die nullam enim ex
pronuciatu noftro percipias: lego neque tamen fruftra inucetæ funt. verum non est
nunc laborandum ; yt ora distorqueantur, ad Bij. ciuf 1 i IvL. I. 1 ciusmodi
explendam ambitionem. Satis tamen $ ex constat, Æ, proximam fuiffc Græcæ AI, et
oe, an vocaliv. Nam etMaros, et Muros, legimus, AV, autem non vt nunc
pronuntiant Itali, a quibus audias sonos duarum explicatum, sed declinauit olim
ado, quomodo Franci nunc re et iffimey tuntur.Quorum siquis dicat Caurum, etiam
Co rum audias. Græci nescio an bene pronuncient: a quibus intelligas priorem
vocalem:alteram au tem fono fimiliore consonantis Æolicæ, Sic et WEY,iidem. Nosæquemale,atqueipfam
av.Græ cam vero oy,ridicule Galli pene per o,proferüt, them et ineptius
adhucmagis cum diphthongos diui dunt ac diffoluunt,earum vt fonus audiarur. Nec
defucre qui Græcam inueherent in Latinos, quo niam veteres
licenunciabant,Terrai,Frugiferai. Item alteram, EL, iis in vocibus sono tum
e,tum 1, ederentur, vt Treis, Parteis: Verum priscos vnica adidlitera contentos
fuisse idem Nigidius autor est. ܀ quæ vtriufuis CA P. IX.
Origo etcauffa,quare 1, etv, e vocalibus faettæ fintconfonantes. Vanquam igitur
mutantur soni, manet il lis tamen priftinæ genus potestatis: at tam 1, quam v,
penitus amiffa priori vi, in aliam cefunt transmutata. Nam cum fequente vocali vellenteas
pronunciare difundim, fic, Viet or, Iųftus,fubist fane vocalis illa, ac præcedentismu
tauit vim. Quorum altero vt Græci carentsci, 12 licet 1, ita ipsum multæ
nationes retinuere. He brxa, Arabica, Germanica, Scythica, Armeniea, Illyrica.
Quod iccirco a Græcis'factam non est, quia longiore femper tractu vterentur, in
pronunciando,ipfoque in hiatu confifterent: quod vel ex eo declaratur, fiquis
animaduertat la eam literam etiam ante vocales frequentisfime contra communem cæterarum
naturanaprodu ci: quare non potuit in alium sonum spurium degenerare. At Latini
paruo posito momento obToni gracilitatem facilimeinfubeuntem pro ximam transiliere,
vt non penitus abesset ab sono ipfius G, a qua tamen quantum distet,** falo
loco videbimus. Quemadmodum illud quo que, An Græci alteram habeant: v, scilicet.
ne que enim hîc de his cognofcere possumus ante, i quam etipfius G, cui estı,
proxima: et ipfarum 0, acPH, atque a naturam perspexerimus. Hoc i igitur'iam
agamus: E 1: > C! 20 CA P. X 1 1 i Consonantiumpotestates. ACB; quidem Græci
hodicaliter,aliter pro «« nunciant Latini. Nam pressislabisLatini, at Græci
laxiore labro fuperiore, et inferiore ap plicato dentibus fuperioribus;quanquam
veteres Græcos non aliter, quam nos vtimur, vfos effe palam est. Varro nanque cum
noftrum balare, verbum magis commendat, quam Græcorum peñdo, fane vtrunque fa ettitium
a sono pecudum contendit: ostenditque cos debuifle imitari. Biij. VOS?? IxL. Cæs.
SCAų. I. $ 1 1P 22 AN vocem auis Balantis, vt Bínov, non uñaov nomen
įmponerent. Quod fi vt ipsi loquuntur nunc, nonvtnos proferimus, olim
pronuntiaffent, sic quali propemodum per Æolicum digairma, na recte corrigeret
eos Varro: nequeenim valant tace Semente pecudes,fed balant.
Vafconibusquoquehoc eft vitium peculiare, vt eo modo pronuncient B, quo et Græcos
dicimus. Itaque lusimus in cos epigrammate,vt eorum Viųere,Bibere,fit. Con tra
quædam nationes nimis crafse pronunciant per p, vt Puliam, praco quod
effedeberet, Bull lam, dicant. Multo diuerfior vsus est ipsius c, idque non folum
in diuerfis nationibus, fed etiam ipfa in I elktalia. Ac laneidem effe noftrum
c, quodGræco rum fitx,iam receptum est:explosaquecorû fen gêtia,qui aliter
autumarent. Tantaq;magis Scau cow hariGrammatici, qui putarit nomina, in
quibusA, scamm secunda effet statim fede, perk, scribenda effe: fic: Kalendæ,
Karus. Etenim fi propterea fiat quod Kappa, nomen includit vocalem illam, fa nenulla
eiufmodi vocalisaddaturin contextu di et ionis: aut ca consonans nulli præterea
voci ab aliis vocalibus incipienti apponerur. Họcautem falsum effe vel ipli
oftendunt Græci. præterea ipfum c, eadem ratione non apponeretur nis fequenti E,
vt Cepe,cæterorumque elemen torum par item effet ratio. Quin Kappa no men maius
eft, quam quanta fit hæcpotestas, ad quam arctare conatur ipsum.Aliiita censuere,
em Græcis tantum vocibus attribuendam, qui æ que falfi sunt. Etenim id fi verum
esset, etiam Chrem VI wll 23 ☺ i
1? 1 li Chremetem, per x, Græcum scriberent. Quod sola afpiratione ab ipfok, distat.
Nulla igitur ra tio eft.Ipfius ergo sonus c, cum fit idem cu sono ipsius k,
cauendum nobis maxime est,neaddatur volan aspiratio ( id quod Thuscorum non
paucifaciut: sed ii frequentius, qui Arnum flumen accolunt) sed ficcissime eft
pronunciandum,non mucrone, sedlatiore parte linguæ interioris adducta ad pa
latum,atque aftrietta,vt quamtenuissimus quam que expeditissimus fonus transabeat.
Galli turer, alle piffimeper fibilum edunt: vtnon discernas, Cel-tali lamne, an
Sellam, audias. Germani noftrates non tam crasso sibilo: at Germani Belgæ, et
Hi spani,non aliter,quam Galli Circumpadani, et Veneti, etFlaminii, et Ligures,
libilo tenuissimo, et balbo. Qui omnes redarguuntur eo, quod in fine di et
ionum Græcum seruari fonum fatis patet: ut Hic, Nec, Ac, Alec: nequeenim fi
bilo terminantur, fed in ficciorem sonum, qui apposita vocali debuit
perpetuari. Acquirit ta- Crayon men craffiorem sonum pro vocalium ratione: çrassius
enim dicas, Carus, Collum, Cuma, pro pter latiorum vocalium hiatum, quam Cera,
Cippus, propter exilitatem. Eandem inibimus imme "rationem addita aspiratione,
ut crațiusaliquan- lagimens to pronuncies zuers xep, quam xew.xic. In tem
diphthongos prout ad vocalium certarum sonum propius accedent. Si autem “s”, præcedat
se ipsum c, vulgo non audias: atqui yoluntcose mendare, etiam ineptis conatibus
vastant pro nunciationem,quamtu e Thuscorum consuetum dinecommodiustemperabis.
Şiini 4. 3 B iiij. Similima huic eft, atque adeo, vt ineptiuf cule quidam
eandem essecontenderent. " Galli nihilo fecius eam proferunt, atque ipfum,
at que etiam craffius, horumque imitatores Ligue res Taurini.Qui vero caste
atque integre in pro uincia verfantur pronunciationis,includuntali quantum potestatis
ipfius,v, sine quo ca de cauf fa Q, nunquam scribitur. Non minor aliorum error,
qui cum hujus vim fimilem esse prode rent potestati ipfius C, male cauffam afsignarunt,
menim propterea quod mutuo inter se conuerterentur: hb w quoniam diceremus,
Coquus, Coci,et Arcus, Arquites, et Cum, Quum, et Sequor, Secu tus. Etenim
mutationis ratio fallaciffima eft, Omittoflexionum terminationes, quibus in m,
s,mutarividcas, Titus, Titum, et in D, Paris, Paridis. hoc enim factum sit discriminis
gra tia in cafibus. At pro R,s:pros, t,inuenias: appavy a coev, Jeasanos,
Jetlonos. Non igitur a muta tione, fed a fono ducendum eft argumentum. Sed
neque, yt ex Varronis authoritate conten r:Aldunt, e, erit a literis potius
excludenda, quam aliæ literæ quærendæ: Nam in elementis ita c uenit,
quemadmodum in rebus: vt plures ef sent foni, quam corum notæ. Quæ fuit cauffa,
vt etiam diphthongos comminiscerentur. Ita que frustra litigant, sıc: fi alia
eft, ab ipfoc, propterea quod v, fequente alium percipimus sonum: ergo erit G,
quoque alia a seipfa,vel cum necessario sequatur v, vel fi fortuito. Intelligo
neceffario propter ipsam, vt Lingua: fortui to, propter vocem, vt Ligus. Hic
enim dicimus nos, consultius quærendam aliam figu sam, ipfi, qua hanc capiamus
potestatem, quam prudentiffime inuentum, excluden dum. Fatemur enim,, aliud,
atque aliud effo non minus, quamipsum v, cum fequitur vel's vel g, aut alias
consonantes.Non erit igituridem cum c. Nam si sit: ergo alterum pro altero pona
tur. idem igitur erit et Qui, et Cui. cum tamen vtrunque sit monofyllabum: et
alterum clauda tur vocali, posterius autem consonante. in priore non audiatur secundi
sonus elementi, in altero autem audiatur. Neque vero potiffimus autor Catullus
initio statim pulcherrimi, ac diuini poc matis,fiçsçripfiffet, Peliaco
quondamprognata vertice pinus. neque enim idem fonat ac fi dicas, Peliaco
collissurgitde vertice. Eftautem lonusis et Græcis, et Gallis inimicus. Hispaninon
femper, Vascones semper, Itali fa cilime obseruant, Proximum ipfi c, est.
Itaque Cneum et Gneum,dicebant;fic Curgulionem et Gurgulio nem. appulfa enim ad
palatum lingua, modicello relicto interuallo,fpiritu tota pronunciatur. At
Calabri, etCampani, Vmbrigue, atquealiieius tractus, etiam fibilo cius fonum
faciunt craffio rem: Contra Flaminii., et extremaPicenorum pars, ac togata
Gallia versus z, vt quantum distat Lombardorum c,abipfoc, Thuscorum,tantum
Flaminiorum, ab ipfog, aliorum: medio inter vtrofque nos proferimus rectiffime.
D, tam Græci, quam Vascones, atqueetiam B V Ara G I Iul. I. Arabesaspiratius
pronunciant, subdita fcilicet, dentibus lingua. Nos ficcius, vix appofita ac ce
T'leriterabduđa. Huic affinis est t,pertinaciusap $ pulla lingua.at Græca cu
his coniun ettae,non ve Galli proferunt,excito degutture fpiritu craffio re,fed
vt Græciipfi interpofito fuauiore flatu sub ieet a lingualaxiorespatio
dentibus, quamin D. F,PH,V, quum est consonans, tressonos, fuum quæque
edunt:fed ita,vt et cõgeneresintelligas, et non vnu. Acdigamma quidem Æolicu,
quod noftrum eftv, ab ipfa differre palam eft. Æoles enim, qui haberent, etiam
digammaquæli gere. Ita f,ab ipfo o, distare videamus, cum ante F,, ponamus N,
atante, et PH, noftrum pona musM. etM. Tullius irrisit Græcum testem, qui
primam literam Fundanir, nesciret exprimere. Itaque no defucre, qui Phamam, quam
Famam fcribere mallent, propterea quod Græca effet $***vox. Puto autem fuisse F,
validiflimum aftrieta fuperioribus dentibus labio inferiore. Mox sequi,
dilutiore vi. Quo more etiam in præ fentia vtuntur Græci ipsi. Tertio
locomollifli mum v, quomodo nunc quoque dicimus, aut non multo attentius. Par
enim eft: vt retincat etiamnum quippiam veteris vocalis, vnde or tum
habuit.Quare notat Viętorinus fic fcriptum inueniffe, Seras: quasi duplicis wv,
nota elet,ve SERVVS, diceretur. Sed multamarmora barban, riffima fuere
innouantibus.posteris in veterum? ram contemptum. Quod autem aiunt v,femper
effe fimplicem, nunquam duplicem consonantem, fiuein principio, liucin medio
fit: et ipfis habere debe 40 DE CAVSIS LING. LAT. 27 a ܢܳܐ
IK į debemus fidem, qui tucincorruptas pronuncia: di tenebantleges: et facit ad
id, quod statuebamus mollifimofono esse. Quod fi quis obiiciat, præ terițum
Audiui, dịcamusmediam fyllabam illam sua, non consonantis natura produci: fic
enim 1- Audire,ficOuum quoniam av. Itaque non pro, duxit primam in Que,quoniã
non potuit: fuerat enim, šis. quaresonus no fuit multus interpofitæ. L,
geminant atque aspirant etiam cum solum er est,Gabali,Aruerni, et Ligures
Taurinilocisali o quot. cotra nostrum vulgus vix adducipoteft, vt geminent.Græcinuncsic
pronuciant, vt aliquid et aliud intelligas, quali fuccedati, consonans ipfi 1, etsequente
præeat vocalem:qua pronuciatia. ņem audias hodie apud Thuscos, quum dicunta !
Gli: et apud Vascones, quum postpanunt aspira tionem:apudHispanos,quu
geminant.Sicigitur sebep Græcus,xinasa: Tuscus,Agliada: Vasco,Alhada.. Hispanus.
Allada:omnesæquemale,fi ad Latini, tatem sofe conferant. Sed Græcis hoc corrupte
dici puto. Quin veteres obseruabant exiliuseffe 46 quum geminaretur, Mella:
plenius quum finit fyllabam, aut ante sein eadem syllaba habet cona sonanțem,vt
Sol, Flauius:medio sono esse,quum inchoat,vtLux, Cælius, Huicaliquo modo similis
estr,fed longinqua com tamen: codeenim oris modo editur. Sed vda eft L, at R, spirituosa:
illa simplicifertur tra ettu,hæc vibratur. Itaque ob ea vibrationeaspirationeaca
cepit a Græcis,exit enim quasi bulliente voce.A pudnostrate vulgus vix duplicata
vsquam audias, Quidă distenta acrigida lingua ignauius efferüt. Inma 3 0 7. 06
28 IvL. LIB.‘L minne Inm,nullam vocem Græciaterminauit: Bar baris,nobisquc
modusnullus.Tres sonos habere animaduerterunt: craffiffimum in principio,mi
nimum in medio, mediocrem in fine. Sitom nium vnicum exemplam,Mimum: et
figemina ta mutatur, Mammam. Initio enim collecta Vox adinteriora narium,
mugit;in medio penitus fal lit,obsessa scilicet ac ftipata vocalibus: in fine
au ditur mediocriter,abeunteiam voce: etquum ge minatur, prior implet aures
etiamnum magis, quam quum est in fine di et ionis. Eft et aliusro nus quum
terminat diettionem,et altera di ettio fe qyens incipita vocali: vt, Equidem
cgo:neque e Barcnim aut Galli,autLombardireettetum proferut: ita enim
proferunt, vt firiem alterius cum initio sequentis coniungant. Nos mediocri sono,
et fa nedimidiato,vt intelligas, fi voles, poffeelidi: percipiasque
differentiam si dicas Multum ille: et, Multaille. neque enim totum fonum
abolebant: neque enim intelligeres,sitne,Multum, an Mul ta,an Multi, an Multæ,anMulto,
an Multam, Ita quelibato tantum sono, ftatim transabit yox, et in fubeuntem sese
dat. * Nabm, differt gracilitate: claufo enim ore, et effufofono in nares m
conformatur: at N, aperto ore, etlingua in palatum repercutiente vocem.
BriffSplendidiflimo sono estin fine, et fubtremulo, pleniore in principiis,mediocriin
medio, Nino. præcedes aüt feipfum penedimidio minor eft: vt Brenus, etfequete,vel
c, fiue exili, fiue aspirato, longe adhucmutilatior,Ancile, Angustum, An çhora.
ita vero, yt etiam diuersam literam puta BE rent: DE CAVSIS LING. LAT. 29 12 LP
10 D: rent: nec dignarentur vulgari figura,sed aliam · quærerent, exemploGræcoru:
qui vtaliam often derent,inepte alienifsimi soni figura substituere, ipfius
fcilicecr.Hæcigitur cum G,aut c, præcedi tur: atquum pręceduntipfum N,optime aGræcis
i pronunciatur. Redea Germanis, a Gallismale: fic enim proferunt, vt
nihilinterfit,vtrum dicas, Magnus, an Mannus. Itali hoc committuntinn, quod Græciin
1, suo:vt nescio quid fpuriiinue xerint, quod literis exprimi nonpoffit.
Videntur cnim omittereipsum G, et aspirare ipsum n: ficuti Infulani Græci
faciunt vulgo, fequenter, aut II, autor, auty.Nam Bysantios ego ita loquentes
audiui,vt nos pronuntiamus. S,facitima omniu literaru, neq; enim sineipfa
eflare posfimus. Quare non estmeritavt a Pin daro diceretur Lavxibdynor. Dionysius
quoq; ca Rygenerosissimam vocat,at ipfums, expellit,re-, ïcitg; ad serpentes,
maluit canem irritatam imi tari, quam arborum naturales susurros sequi. Pro
nunciada vero eft mafculo ac coftanti tenore, no dimidiato, vt Itali, etGalli,
quiper z,proferunt. Idem.n.sonus eftin Misi,qui in Miffus:sed duplo maior: non
cftigitur alia vis, sed duplicata:distat enim no substantia, sed quantitate.
Itaqueipfum x,Latinum male pronuntiant, præsertim Itali in Flaminia, vt parum
distet az. Quin iidem pessimo consilio atque vsu adduntiņ pronunciationc, posts,in
quoddesinat diet io, et postx. CA P. XI. AnT fempercodem fit fono. Acde 38 Ívz.
CES. SCAL.. I. A > C de literarum quidem potestatibus hæc Quonia autê quæda
funt controuerfæ, eas seorsum tra et arecommodius visum est nobis. As primum
quidem de t.Eius,vt diximus, fonus fit Vam appulla lingua ad radices dentium
quemsonum apudGræcos receptum est variare cum fequitur N, vt ANTONINO2.
emollitur e nim atqueaccedit ad D, noftrum. Eius rei caufla eft, quiafufpeditur
pronuciatio in ipfon, ad pa latum, vt lingua non ita cito demittaturad deti
tes: ita potius D,quam T.exprimitur.Sicetiam no 2 tam plene efferatur, quum
lequituripfum, Al tus. Ergo quum non semper eodemsono vsuisit; At ayon quæsitum
eft, quum præcedit vocalem Ì, atque hanc alia fequitur vocalis, an recte cõsuetudo
te neat, vt aut Galliper integrum libilum, aut Itali per dimidiatum edant: vt
in exemplis, Iustitia, bo Amicitia. Igitur quimutari contendunt,nitun tur consuetudine,
ac præterea Grammatico rum quorundam autoritate, qui Litium, et vi tium,
obliquos a Lite, et vite, finefibilo iubent pronunciari, vt a rectis duobus
Vitius, et Li. cium differant. Vtuntur præterea argumento de Græcis fumpto: Nam
fiillini, suum in 8, fo ni fleatunt polt m: fi apud cofdem r, esttransa aliud
formatur: li denique t,ipsum apud Græcoś poft Nfonum mutata poterit et hic
mutare. Poterant etiam fubtilius addere: fic, et Ć, crassius ante A, 0, v:
exilius ante e, et 1, editur: eodem modo Con etiam t. Contra aliqui ita sentiunt,vsum
nunc minimi esse et precii ; et autoritatis, multaque 2 > mini DE CAVsts
LING LAT. 31 ud 4 ). 100 ! 4 minimeintegra haberi.M.quoque Tullium, cum vsui
quidda dedit,id iccirco fecisse, quoniã apud populum dicebat quem sibi attentum,non
recla mantem volebat: atquenihilominus sibi scien tia reseruaffe. Neque enim,
quæ barbaries admi fit,foueda: fed quæ omisit vindicada. Neque nuc extare vfum
quempia nobis: Barbaros enim om nes esse nos:atque,vtminimum dicant, peregri
nos.Consuetudine,quæ legem habeatreclaman tem,corruptelam effe,non
confuetudinem.Non jü, negare fese tenuiorem esse sonum ipfius T, ante 1,quam
ante A, auto: sed eundem tamen fonum. effe. Nunc vero nullam effe rationem,
quare in fibilum transeat: neque proba esse argumenta superiora. Consonantes
enima sequenti vocali au mai nullas mutari, fed a præcedentibus consonanti
bus,aut a fequentibus ob sonorum diffimilitudi nem.ficutilonicrassitie quæ in B,
et P,fit,effici venjin M, mutetur. Græcos quoque habuiffe au tores linguæ noftræ
nos, quinihileiusmodicom autto menti fint: fed aGotthis,Vandalis, Lögobardis.
inuectum fibilum illum. Præterea pudere vehe menter debere illosquiquum alios
veniuntop pugnatum, ipfi vitiofa arma afferunt; quorum culpa conuincantur.
Licium enim a ligando di et um Gcutet Lictorem, nõ iisdem literis quibus
obliqui huius vocis, Lis,scribuntur,scribi.Ratio nem autem huius prauitatis esse,
propterea quod Barbari omni in pronunciatione multum po nunt spiritus,ita vt
pleraque insibilum degenen rent necessario. Quoerrore ctiam ipfum c,dixi mus ab
ipfispronunciari. CAR. IC 10 17, Hy 1 ma:: ) • 32 IvL. Cas. Scal. I. Cenice CA
P. XII. De I, confonante. Onsonantem 1, semper in principio fimpli cem effe
obferuarunt: in medio autem non femper duplicem: nam in Periurus, simplex eft,
in aliis autem multis pro duplici accipitur: Maius, Pompeius. Adducunt
argumentum ab antiqua scriptura, pergeminum enim 11, scribebantur, Mailus,
Pompeilus, quoru prius priorem claudat fyllabam: quomodo etiamnuncquidam pronun
ciant Lombardi: fic etiam, vt supra di et um eft, claudit tertium casum
relatiui Cui: alterum au tem sequens fequentem inchoabat. Igiturnoso lum
quumincipit ab eo fyllaba,vt dixere,confo nanserit:sed etiam,quod omisere,quum
termi nabit,esse possit. Quin etiam fequenteconfona. te vtin pronomine
Huic.neq; enim v. hic est co fonans,afpiratur.ni.neque est diphthongus, et eft
monofyllabum, atqueidem Iest, quodpriusfuit in fecundo casu,Huius,sicut in Cuiest,quod
erat in Cuius. Ad hanc autem naturam non potuit v, aspirare, sed transiit in
pleniorem, scilicetin B, celebs. neque enim temere a cælo et vita dedu
xitCaius,minimemeritushoc,qui a Quintiliano notaretur:sed sibilussequensincausa
fuit:quem admodum e cotrario in eiussonum aliquemmu tatumeftipsum B, Aufero,Abstuli.Proprium
au Filipotem eft ipfius Inconfonantis, in pristinam vocalis care formam redigi:
etaugere numerum fyllabarum. Hocque communehabet cum v,consonante,vt diximus.
Martialis verfus eft: sed DE CAVSIS LING. LAT. 33 Tum rum. Sed norunt cuiseruient.
Leones. Ftin obfcæno farmine ita pofitü eft: fed detestadu nõ meruitre
citari.In Virgiliano auteversu etiã omissum est, Tityrepascentes a fluminereice
tapellas. Fecit enim verbum illud Tribachum extrita A, quæ fueritin origine simplici,
lacio. qua sublata, neceffario in veterem vocalis naturam reftitu tum fuit I,
quo exemplo etiam in Bilugo, et Quadrisugo,idem euenit. Non recte igitur an-
Rajce tiqui,cum Reilce,ita legunt, vt primam cor - quab. pripiant, ftatuuntque
i, simplicem ibi consonan tem effe: redarguutur enim quum aliorum, tum ciufdem
poetæ autoritatee tertio Georgicon, v rad bi producitur illa fyllaba:consonantis
igitur ra com tione duplicis,nam fuapte natura breuiseft: Rejcene maculis
infufcet vellera pullis. die Inuenias etiam, quumnatura media quasi quali dam sit
inter consonantem, et vocalem:legimus enim Stellio apud poetam bisyllabum, et
apud Terentium Iniuria, trisyllabum:item Oppressio, et Beneficio, quadrisyllabum,
aliaque talia ple taque,oppresso sono ipfius I, ficut etiam in voce illa
Dies,facta monofyllaba. Accidit autem hoc aliis quoq; vocalibus. Ea, Mea,
Tua,Sua, mono fyllaba apud eosdem comiços facere cogimur: et apud alios poetas:
Unoeodemque tulit partu. Et Propertium: Eofdemhabuit fecum, quibusest elata,
capillosa I,indifferens eft nunc consonans, nunc vocalis apud Comicos in
aduerbio, lam. 7 tona cel us TlUSE hodk OIL CA a di pleine ma VOC CAP. XIII.
Affeettus finalisapoteftate. с Quo ante 34 IYL. 1. Q Voniam vero literarum
finis eft, constitues rediet ioncs,iccirco secundum earum pote ftatem factum
eft, vt certis significationibus aliæ Sparemmaliis potius seruirent:in metu
enim,ac doloreef flamus:itaque A,A, dictum est,multum enim hi atum præstat:eadem
decauffa,etiam afpirationes interie et ionib.afcitæ funt, affe ettum enim notat,
confertus enim fpiritus editur. Ita consonantib. fietitia nomina suis quæque
facta sunt.Quid.n. mollius,quam vox ipla hoc significans:quid im peditius,quam
Bambalio, habes, et Baubare? paffiua voca quum protulit Lucretius, etiam plus tumultusexcitauit,
Baubantur.s, valde fer, uit ad spiritus elifionem: - Salefaxa fonabant. R,autem
rudiotem atquo asperiorem, vtMurmur. vtrunque coniun et tum implent valde,
Stridere. et magis cum terminant diâionem, Stridor. Aspiratæ consonantes mul to
acrius vrgent his adiunctæ, Fragor.quippe er tiam molliffimam omnium literarum
etiam ex asperant, orcio6os, Praw,za01@ {w.Cyseruit hæfi. tantiæ. T, timori, AT,
AT. M, vafticati, Malum, Mons, Mirum. etiam fonumipfum audias,quafi præsentem,
in quibusdam vocibus,nízze. et apud. Virgilium cuius diligentiam non affectatam,
ac diuinum iudicium nemo est affequutus omni um ynquampoetarum: percipies enim
lignato rum operamillis vocibus: --fonat i£ta fecuribus ilex.etillud quantumeft
--tremitietibus area puppis. Illa autem etiam cum naui dilabuntur. Labitur
vnela vadis abies.- $ R 1 Tinni De CAVSIS LING. LAT. 35 o Tinnitui fefe datn,
Canere,Hinnire.Sed omnia exequi non eft præfentisoperæ, nequein omni u bus hoc
inuenias: fortuitæ enim multæ funt vo ces;vtin yltimo libro est disputatum. CAP
XIIII. Vitia potestatum allata vocalibus, aut confonantibus. TOn solum id, quod
recteatque ex officio fa ciundum eft,cognoscere oportet,fed etiam quod prauum est
cauere: ita in scientiis quoque perfeette proficimus. Ergo postqua meras pote
fates perscrutati sumus; ipsa quoquevitia, quæ vitemus ex antiquoru obseruatione,
fed moreno fro,hoc est,Peripatetico,sunt declaranda.Depra queste uantur aut
vocales, aut consonantes singulæ,aut coniunctæ. Omneautem vitium fit autDefcctu,
aut Excessu, autMutatione.Mutatio duplex,aut i literarum, aut locorum. Ita fit
peccatum,aut in ubstantia, cum altera pro altera ponitur: aut in quantitate,cum
maior,minorve efficitur: autin i qualitate, cumsono suo defraudatur, detorque E
turq.in degenerē,aut peregrinū:autin loco, cum trasfertur,vt odayavor,
Ox'oryavov.Igitur cum alia spalia subditur,quod faciuntParisienses,comuni »
nomine, non proprio,Rusticitatem veteres Lati ni,Barbariem Græciappellarunt. In
quantitate autem error per excessum, Labdacismus: cum *** craffius ponitur, ýt
diximus, L Locus, pro Low e cus: fic Metacismus, cum m, mugiunt:fiçin voca
libus Platyasmus, quum hiatu vasto putantgraui tatem afferri actioni.Huius
eftgeneris etiã,lota cismus.cum ipsū I, exiliter maximeproferüt:atq; C2 21 ed
CO ita 36 IvL. CESAR. SCAL. I. le ita,vtetiam fupercilia collat: eftenim
exceffus in Sono:ac quanquam exilitas sit defectus,tameetiã defeetus capit
incremetu. Sic cu alias cosonantes aspirant,aut crassius edunt,dicitur Saouras,
Cra tes,pro Grates: Bibo, pro Viuo,aut etiam 'Fifo,, sic etproillo, Pipo.
Contraria huic io xorysscum defectu peccamus: fice,et o, exiliter nimis pro
munciant quidam Germani,quum tamen 1, ver fus et.deuoluant. Eftautem excessuset
ille, quum addunt literarn, quemadmodum E,addunt Hil pani,et Valconesipfis, fi
coniunctum fir, Escri bere, Esperare,Estare:vt vitarens overyuov; quod vitiuni
est cum ipfum s, craffisfimum, ac pene fibilantcs cdimus. Eftetiam in
defectu,kond6Wocy id eft,mutilatio, quum aliquid omittimus: quod Galli faciunt,
qui multas literas inculcant, vto riginem, vnde deprauatum eft verbum, repræ
fentent: paucas autem exprimunt. Contra est Battologia,quiet Battarismus, a
Barto, qui Cy renas condidit,hominelinguæ impeditioris.Ge minant enim aut
initia, fic, Popons pro Pons. aut fines, Paulala, pro Paula. hoc etiam dicitur
jyros, et nouos ab Echo.Vitium autem initio rum vocaturab Erafino
Titubantia:commodius Hälitantiam dicastu: hærent enim primæ fta tim consonanti:
falso ab eodem rsauriouds.qua-, imf litatisenim vitium eft tecunotu-,fiuc
osaurouess cum cauts,non quimus recte efferre:sicutnob. femper defuit
linguaadipfius R, asperitatem. hi Latine Balbi diet ifunt: quo vitio laborauit
Ari ftoteles. Et Alcibiadcs qui R,in L, detorquebat quanquain substantia poffis
etia peccata dicere. Scale 15 DE CAVSIS LING. LA T. 37 X v. UN 10 =2 Sed hi
Balbi ab Erasmo male appellantur Blæsi. Eft.n. Blæsıtas vitium oris, ficut et
Xo11o5ouía: sed blæsidiftorquet literas,exoris tortura: xoirosopoz aute e
palato loquuntur aut e naribus. Brasoos au tēet wbos, funt vitia cruru distortoru,
valgiorum etvacciorum, vt apud Galenum videreelt. СА Ртт Vtrum F,fimula,
aniemiuoralis. Poftquam vidimus poteftatem,quæ eftforma dicare iarn poterimus F,
mutane sit, an semiuoca lis: sic enim Galenus quoque tlw zeciarpriorem mol
Toćnepyeżą dicit. Ac mutam quidem effe, veteres med at ficpote contendunt:
Principio,inquiunt,nome ! habet tantum semiuocalis, at noinen non mutat
fubftantiam: Item si esset semiuocalis, di ettionem 2.. į quampiam clauderet,
at nullam claudit: Præte-, 1:a reanullasemiuocalis ante I, aut R, in eadem fyl-
**** laba ponipoteft,fed f,ponitur. Quarto,nulla se - t miuocalis ante L, aut R,
pofita communem facit fyllabam,at F,facit.Ad hæc, Græcisidem esto, 95 nobis F:
fed o apud illosmuta est:igitur et apud nos F. Sextum argumentum, præteritorum
ini tia finesque non geminari nisi a muta incipiant: quare cum Fallo geminetfic,
Fefelli, non erit femiuocalis. Poftremo F, pro p, et aspiratione acy cipitur,vt
olim Phuga, Phama:at P,mutaeft: igi tur et F. Hæcargumenta fepte numero,
vtqualia sint videamus,meinoria eft repetendum, quod fupra diet umeft:Murasnon
inde appellatas, quod pa-ssou rum sonarent,fed quod nihilnullo: cnim conatuta?
ad 11 باز C3 38 IVL. I. adduciqueas, vt B, nulla addita vocali proferas. Neque
quod pro ratione adducunt,ratio est:Mu » liere informediettã,pro deformi: est.
n. in eo voca bulo, Forma,çquiuoca vox: Nam et prospecicac cipitur, et procerta
partium proportione, quib. figura constituitur perfe et ior. Hanc igitur negat
præpofitio non illa. Sic formosu, a formato aliud eit:fic locutus eit
Euripides: 1īpötov refieidas dēžiov Tupevvidos, Açmutæ nomen penitusvocem
tollit, Græcoru fane imitatione, qui d Owe,nõlvoQwva dixere: nό κακόφωνα, non
μικρόφωνα, quonia nul lam fibi retinerent vocem. Ea enim funt natura, yt magna
pars, nisi clausis labiis, aur dentibus, aut vtrinque conformentur, vox edi
nequeat: Idque declarat Mato quoque in Theæteto: αι βήτα,inquit, 'τε
Φωνη,δεψάφος, επ των πλείσων stani hysoig eiw. Semiuocales autem fclo eduntur
fpiri metodentu:adducta nanque ad palatum,vti diximus,lin gua solo fpiritu pronuciatur:tremula,atquevi
brata paulo inferius, R: si spiritus ad nares af cendat introrsum, vt idem vult
Plato in Craty lo, n, pronūciatur: fimplici mugitu editurm: i. psum vero
fibilum, fatis constat,nullius ope vo calis indigere', quare factum est,vt
etiam afpira tionis loco poneretur, leos, sedes. Ex quibus in fumma illud constat,
spiritu pene solo enunciari semiuocales, ficut vocales fane solo, a quibus hoc
illæ differant: quoniam vocales hiatu simplici, ferniuocales operosiuscula
efflatione pronun çiențur, mutę nulla.Hanc autem horum nominū aptissimam
cauffam,noftręscientię magistra au toritas Græcorum ostcdit, Nasi propterea essent
femi DE CAVSIS LING. LAT. 39 a ون BS semiuocales, quodincipiant a vocalibus:
pfe et o cum a vocalibus non incipiant apud Græcosea rum nomina, non erut semiuocales.
Igitur Lati ni priscicum animaduerterent P,quiděnullu pe nitus habere fonu,
nifi vocalis addatur:addita ve ro aspiratione,haberevel maximum, intellexere:
quippeinferioribus dentibus ad labia leniter ap: plicatis exiens spiritus,
libilum imitatus, ipsius F, imaginereddidit:quo fa et um eft, yt propter:oni sui
facilitate, obiret plerunque munera, quæipli s,debebantur. Id quod ite
agnofcimus in semiuo calibus: Siquidē paspiratione quoq.positüfuit,,, vt
Felena, pro Helena. Atque iccirco etiam, etx, a Græcis semiuocalium in numerü suntre
latæ: quarum tamen tenues essent mutæ. Aspira tio enim tenuium literarum
naturam animarat ita, vt nullius indigensadiumentisonusappofi tusin aliam speciem
ad sese traheret. Eft enim aspiratio quali vocalis quædam, aut etiam vo calium
anima ipfa: quare mutæ appofita femisse consonantis illi reliquit, alterum semissem
fibi vindicauit, vnde et semiuocaliu nomē fit fecutu. Soluuntur ex his
argumenta: Ac primum ato afferuntnon debere vim a nomine mutari: tantu ”, abest,vt,
negemus vt affeuerem antiquos ppen sa huiusliteræ potestate, summostudio nomen,
quod a Græcis acceperant,inuertisse:ídque indi diffe fecudum vim,quä сompertam
habuere. Ne que talem putaffe, quia ficappellaretur: sed no. men impofitum
propterea,quod talis effet, Aduerfus secundu argumentu:negamus necef Atz fe
efle,omnia nomina omnib.claudi lemiuocalib, Neque ) Ç. 4 40 I VL. CÆ S. $ C A
L. L IB. 1. Ncque vero re ette fic cosargumetari: Cæteræfe miuocales claudunt
nomina:igitur fi F, est semi uocalis,clandereitem debet. Neque.n. dictiones
efficiunt vt litcræ semiuocaliu aut mutarum natu ra foitiantur: fcd literæ
faciuntvtdictiones fint: partes cnim totius caufla funt. Neque fiquali tcra non
claudat continuo no fit femiuocalis.Sed caregula constituta eft abijs, qui hanc
mutam pu tab-it effe. Præterea hoc eodem argumento a mutis excludam: Cæterarum
pleræque mutæ claudunt Lac, Adad, Volup,Caput:at F non clau dit: non estigitur
muta. Quid, quod priscorum testimonia aduerfantur neganţibus nomina clau di
ipfok.nam vt omitta eos ysosesseAf pae præ politione: ipfius sane literæ nomen suo
libifono F, claufere,etia cotra quam a Gręcis acccpiffent, * Tertia ratio
negabat vllam semiuocalem ante I aut r in eadem fyllaba ponipolle. At hoc tibi
negamus nos: quis enim hoc fibi persuasit, nifi quimutam putaret F?
petitigitur,quod proba re debet. Sed et hoc falsum est: scmiuocales enim Græcianteposucre
Sadw zepce, Quartü argumentu quo aiunt,Nulla femiuo #calem antelet R pofitam
cfficere syllabam com * muneridiculum est.Si nanquefuperius argume tuin verum
eft,hoc erit falsum: hoc.n.abilio tolli tur, nam et ibinegabant,nunchicponunt.
Quo eniin modo communem fyllabam efficit, quæ ne syllabam quidem facit? Quid?
li femiyocalis fa çilitas in cauffa eft,vtmutæ postposita, mora tain pofilla
trahatur in fyllaba, vt etiam corripi por tiç, in qua tamen muta sit; quanto
aptius atque cominQ DI CA VSIS LING. LA T. commodius id inter duas semiuocales
fiat? Mu tarum enim rationeminimefiericonstat: liqui dem vbi duæ funt mutæ,non
id euenit, vtin ver bo, Tracto,quod natura sua dibrachum eft. Sed v bi muta cumsemiuocali
vtin verbo, Agrum. aut duæ feruiuocales, vt in verbo ourvui. Quintam rationem,
ex iis, quæ diximus,solu-,Asy tam videmus:?,nanquesemiuocalis eit,immuta: ta ipsius
P, per spiritum potestate. Sicut etiam, etx, cum tamen T, et K, mutæ fint, vt
diceba mus. Quoinstitutoinalias quoque species eædē mutanturmutæ. Addito enim sibilo
ipfis C, D, P, fiunt semiuocales, præfertim cum fateantur ip: fius Y, quam
ipforum Ps ; esse sonum faciliorem. Sexta obiectio seipsam damnat: nam sumpta
regula hac, Non geminari præterita, nisiid per 486 mutas fiat: cocludit per,
Fefello,mytam esse F, cu tamen inueniamus,Šteti,Spopondi,Scicidi, quæ incipiunt
a semiuocali. Nequevero ad id confu giendum eft, vts, nullam ibivim habere dica
mus: liquidem eius sibili tanta est vis, etiam ipsis in præteritis Græcis,a
quibus hic fluxit mos,at- p? que adeo in verborum initiis ita viget, vtiplam
impediat geminationem s« {wěscexd.Atlis,nul lum erat,vtique eo abiectogeminatio
admiffa fuisset. Sed quid agunt hi? nonne Momordi,ge minauit? quid enim aliud
eftm, hic dicere,mutæ vice fungi, vt aiuntipfi ;quam dicerem, mutam non esse sed
semiuocalem? Quæ quia diruebat i sum canonem, ad mutæ functiones,atqucvices eos
miserrime compulit. Quaresi eis neges verű effeillud apotelesma,probandum erit
ea ratione: quia CS 42 Ivl. I. > quia non admittit femiuocales. At ego contra,
non folum Momordi, hoc obiiciam: fed illud ip fum etiam, Fefelli. Igiturid, per
quod probauit, maiore estin controuersia, quam hoc,quod quæ rimus: vt omittamus
Græcorum et prudentiam, etinstitutum, a quibus morem noftrum induxi. mus, quiσε
σηπε, dicunt, et λέλαπε, et μέμηνε, et vevu qe, atque alia eiusmodi. puerile
enim est abducere a geminandi poteftate semiuocales, mutífque alperioribus
attribuere: cum aspe riores literæ prohibcant in quibusdam gemi nationem.
AlyPoftrema pertinacia,vtcum quinta cohæret, ita cum illa quoque foluitur spiritu
mutatum, in F, etmutatam fpeciem, argumento etiam ip se ordo eft coniun et arum
in diet tionibus: quippe ipsum r., ante senon patitur N: at F, patitur, ita vt
etiam ipsum m, in fe mutet, Anfractus, erate nim AM, abuol. Ludicrum quiddam
additum ne res quidem meretur, vt diluamus: Audentenim fingere mo som dum nescio
quem,vndeF,geminetur:scilicet per albumutationem:vt Offendo.at semiuocales non
per, mutationcm, fed fuapte natura geminari, Olla, Flamma, Ennius, etalia. Quafi
verointerfit po testatis per mutationemne,an per naturam gemi netur: geminatur
enim, quia eius natura ita fert. Quali vero non cæteræ quoq.mutægeminentur:
Obba,Acca, Reddo, luppiter, Rettulit: qua fi vero ipsum quoque F, non idem
patiatur, Offa. Quafi vero omnibus femiuocalibus idem eueniat ylu: Non enim
duplicibus, Quali vero E half somewea la vetc DE CAVSIS LING. LAT. 43 queo
veteres vllam consonantem geminarint. Hoc enim negat cum Feftus, tum Varro: et
ta men eo quoque tempore et mutæ erant, et fe miuocales. 1 CAP. XVI. อย
Viram,, an, H, fit longior, O Vanquam 2, et, Græcæ funt:tamen quią nostratium
dietionum aliquæ ab illis profe ettæ, harum vocalium femina retinent: feftiua,
nobis quæstio tractanda eft, vtra scilicet longior 9 fit. Duas fententias constituamus:
alteram ab origine, philofophice: alteram ab focietate, mathematice. Aborigine,
fic: Quæ proportion | materiæ ad alterius proportionem, eadem et compositiad
compositum: sed e, est materia ip * fush: et o, ipfius i: ergo fi o, est
longius quam E, ita, quamH. Quod autem o, lit longius, quam e, probantper
regulam: Quinti cafus fyl.: labam vltimam aut eandem effe cum poftrema - Reetti
fyllaba, aut minorem. Igitur wioge, cum non siteadem cum nogos, minor erit.
Ratioau, tem Mathematicaestcontra hanc,a proportio- oefening I ne societatis:
Quæ est proportio totiusad to en tum, eadem est partium ad partes: fi æqualia
in æqualibusdemas, quæremanent, sunt inæqua [ lia:Ergo cum ei, diphthongus sit
longior quam 01: exempta vtrobiques, communi vocali; erit: quod remanet
E,longiusquamo. Quod autem F1, sit longior quam oIs patet ex'accentu. Nam.p
fine polyra Er, nunquam aut antepenultima acuc 44 IV L. CA 3. SCA L. L IB. I.
acuetur, autpenultimacircumfleet etur:at fi o 1, sitin fine,vtrunque fiet.
oixos, Pinorogol, Afferre etiam illud poffumus,E, ante L, apud Homerum produetumaliquando,uenwserwera.
O autem nu quam: repugnat enim naturæ eius productio. Sole Hæcargumenta etsi sunt
magis exercitatoria, quam neceffaria:tamen etiam pertinent ad veri tatem:neque
enim illud Quintiliani recipiendu eft: Grammatico expedire etiam fi quædam ne sciat.
Nam quem tandem ille fingite quadriuio extra encyclopædian? Dicamusigitur, e, esse
breuius, quam o,plus enimtemporisin hac poni zur proferenda.Diphthogorum autem
obie et tio illa nulla eft. Nemoenim ignorat, A, esse longius, 1 quam o, ettamen
idem eucnit ipsi a i,quodipfi * 01, eucnire dicebant, pofita enim in
fineacuitur antepenultima. Præterea eidem o 1, non id con tingit femper:non
enim Aduerbiis, non Optati uis, cikol, a novo.Et in fecundo libro vsus is repro
batus eft: nam si iccirco non acuitur antepenulti ma, cum poftremaeft longa,
quia refolui potest: igitur accentus acutus in quartam a fine recipere tur:
quod eft absurdum: fic, turlygues participio fæminino in quarto cafu: idem monstrum
se quetur etiam si penultima longa resoluatur, fic 3uTlx00, Nec tamen ad id
refpexere. Vfustamen Atticorum, fiaccentu rem metiare, huic fenten tiæ
aduerfatur, et fauet priori: dicunt enim, μενέλεως,. САР, / DE CAVSIS LING.
LAT. 45 11 CAPVT XVII. Locorum affe et u a poteftatibus inueftigantur. Hacferefunt
poteftates cuiusque fonifin gulares: ex quibus fi quid præterea in me dium
afferatur, pofsit tolli controversia. Neque enim optimi artificis est ( vt ait
Galenus) omnia persequi. Nunc fecundum loca sedes cuiquede- Loui bitas
videamus.estenim potestatispars, comitem aut vicinam literam aut pati,aut
nonpati.Igitur efftemed 7 literx'aut funt in dictionibus, aut no funt. Ti sunt,
patiuntur mutationem aut in substantia, autin loco. In substantia bifariam:
nanque autabolen tur a principio,amedio,a fine.Sic nomina triain uenta sunt,
Aphæresis,Latineablatio:Syncope, Latine concilio:Apocope, Latine abscisso.Aut.
transmutaturin aliam,Græce,uel Gonne Patiun 1. turin loco. Latinetranslatio, Græce
MetJ8075, transpositio. Si non funt,addunt, autprincipiis, Desaters, Latine
appolitio: autmediis,ervers Latine interpositio:autfini, Græci dixerunt hac
abgerywoles, productionem. Hæc funt genera. Species autem, fic:Nartque aut sunteiusdem
no tæ, et poteftatis,autdiuerfæ. Item a numero:vna, aut plures, Affectus autem
non omnibus iidem, aut æquales:neque enim eiusdem generis conso aans aut
principiis,aut finibus additur:nequedu ptices geminantur, vt nunc vsurpantItali,vt
ex primant vitia linguæ degeneris a Latina:ponunt enim duplexzz. Acciduntautem
hæc; aut ex v- Aca " fu:vt quafe, quafi: aut ex arte, et hocautex infle
xione:vt, ago,egi:aut ex deductionc, et hîc bifa siam:naaut a
peregrina,vtPatroclus, margoxiosa Auo, 31 Space kus ) 46 IvL. Cæs. SCAL·Io Auo,
Punicum, vnde noftrum, Aue: Marathi Hebræum, vnde Mare, noftrum: aut a Lati nos
et hincdupliciter: autenim simplex fluxits vt, a Titulo, Tutus:non, vt aitVarro,
e con trario:nam Titulus, age' the rule, vnde et tiey. aut compositum,a
luisparţibus,vtabigo. Dequi bus suo quoqueordine, agendum est. Sed quia transpositio
facilior est, ab ipfa ;cumvenią, inci piamus: nihil enim nocet. CAP. XVIII.
Tranfpofitio. * Ranspofitione fane interest ytrum intelli pages gas, relatas in
prioressedesliteras, an dila tas in posteriores. Nam fi dicas Fretum, quafi
Fertum, a Feruendo: vtrum intelligas R, ante latum ipfi E,an E, postpositum
ipfi r? Sed omit tamus exemplum: fortaffe enim fuit Feruetum, atque inde nulla
transpositione, sed extritio ne, fa et um Fretum. In rem ipfam intenda
iusvocalisne,an confonans transponatur. Re etius fane iudicemus, consonantem,
non voca lem transferri. Differuntur enim difficilia: difs ficultas autem in
consonantibus:quare qui fta tim non poffent,moxin proximam sedem tran ftulere.
Eft etiam a Græcis exemplum, opa jev dicimus, vnde Qayavov. quare cum cac
gyavov dicatur,consonans, non vocalis tranflata videtur, CAR DE CAYSIS LING.
LAT. CAPVT XIX. Abolitio, Ablatio, Concifio, Abscisso. Propofitio, Interpo
fitio; Appofitia Bolitie est, cumtollitur litera.genushoc #beli A ho prius
tractandafunt, quam Præpositio, Interpo --- litio, Appofitio: propterea quod
tollimusquod สีOro eft: at quod est, prius eft, quam quod
non eft:est enim habitus prius priuatione. Si autem ita con. sideres,iam
ablatas effe: tuncecotrario et Synco pametalias primo tractesloco.Nesitigiturfrau
di, fiue quali ablatas, siue quasi auferendas con templemur. Additur ergo diuersa
in principio:Aals Edurus,apud poetam, pro Durus." In medio, Mederga. quæ
cuitandi hiatus cauffa inuenta V eft. maximeque pertinet ad V, vocalem: Alcu ·
mena, Aesculapius, Hercules. I, quoque eius 1 vsus sit particeps: Nauita, Nautris,
Nauta enim C primum fuit. et, C, consonans, Sicubi, Combu ro. et 'aspiratio
vehemeris: Mihi, Prehendo. et # ante medium, poft principium: Loumen,,P Lumen.et
in fine: vt, Comperior,pro Comperio. Additurautem fimilis, A HI AM, in
principio:in medio, Reddo: in fine Nausicaa. Quod autem ve teres adducunt pro
exemplo ex Horatio: Reducet in sedem vice. itemex Terent. Phormione, Sectari in
ludum:ducere, acreducere. hoc est, librariorum manum, non autoris fidem
implorare, neque crim in his iambicis velin illo dimetro; yel j hoc
tetrametrozneceffaria spodco fedes 48 1 ce IvL. CES. SCAL. J. fedes eft. Sed e
Lucretii libro primo poterad afferre: Redducit Venus: aut redductum Dadala
tellus. Quemadmodum autem s s,etR R, et L L, ge minata debeantur superlatiuis, suo
loco dictum est: contra quam recentiores deprauarunt. Con iner tra autem
tolliturab initiis: vt Natus. fuit enim Gnatus, Generor. De medio: vt,
Periculum.de loco ante medium qui est:Pratum,quod fuit Pa ratu. Hæc a Nigidio
Figulo Intercilio diet ta fuit poteft etiam Concisio dici, vt, fermo breuis, qu
vocabitur concisus. Rationc carminis interdum fa et um eft,vtapud Homerum,
qums, pro aique πος. etαγροτητα, pro ανδρότητα. etapud Oppiani, μόλυβος, pro
μόλυβδος. Ιnterdum ob tedium pro lixæ diet ionis: Periculum. Aliquando ob
difficul tatem:vt, eonos, quodaliis eftesãos.Alias ob vtru que:Bruma,ßpoczurua.
Aufertur a fine: vt in ple risque verbis, etlusit Ausonius: Qui reminisco putatse
dicere poffe Latinė: Hic,vbi Co, fcriptüeft,faceret Corficorhaberet. Sed etin vsu
communi a fiiciebantM, et appella batxantar, extritionem. Items, Multi modis.
Sed in scribendo. nanque aiunt M Catonem fic fcripfiffe: Die hanc,pro Diem.
Pindarus poeta non folum eligit, s, fedetiam eiecit exulem: cum poematium
condidit, in quo nullus penitus fi bilus reperiebatur. CAPVT xx. Mutatio in
communi. Vtatio est parte incolumi vel manifefta, 10 qui* M ptioque DE CAVSIS
LING. LAT. ptioque extranei: neque enim mutaretur fine fymbolo. Appello nunc symbolum,
quod philo fophi, communem quandam rem anatura colla tam. Quanqua enim
elementum indiuiĝbile eft: tamen quia fonos quofdam latentes inter fe affi nes
habent:iccirco ea foni parte incolumi, altera inducta eft. Ac manifesta quidem
eftin duplici- nani bus. Etenim, 2, cum fit exs, et D, in Medentio,D, fila
remanfit: fibilus abiit hæcmutatio per ablatio. nem, non per transmutationem
facta est. At ve riorin verbo Plautino,Siciliffo,s, remanet: Din alterum s,
abit.osenicacia Occulta autemia Cari circon - santra, ex Cassandra.communis
nanquesonuseft quidam D, T. neque differunt,nisi mollitie qua dam,autexilitate.
Alia unutario, ex infle et endi Ja fleiri modo, haud ita vera eft. Cum mutantur
ea, quæ habent inter se cognationem, aut genericam: vt vocalis in vocalem, consonantisin
consonan tem:aut quæ secundum fpeciem fit: vt,certa vo calis in certam. At
participium aetiuum præsen tis temporis a præterito perfeet o cum deduci mus:
duas diuerfas consonantes recipi,vocalem que transmutari conftat. C A P. X X I.
Mutatio,qua fit ex consuetudine. Vocales. G.Enerica mutatio hæc,atquehuiusmodi
eft: cætcras nunc fecundum fpecies exequa-, mur: ac primum cam, quæex vlufacta
est: cer tissimis enim fonis cognationem oftenderunt: nam quod veteribus fuit,
Magefter,Amecus,Me- 1 derua, Quase Misc.Sibe Here:puncper1,Magi D fter, ; ܀
so Ivl. I ster, et reliqua. Sic olim Leparenfes, postea Li zparenses, autor
Feftus. Contra 1, ponebant,vbi nose:Niapud Plautum,et Vergilium,quodnos Ne. et
E,prov:Auger,nosAugur: illi Hemona, nos Humana. et pro o,illicompes,nosComjos:
Eolummore,vttoties diximus:qui Sortu, quod Attici, isívtz. Siceriam Hilus,
proHolus.et He Pmone,pro Homine. Vbi etiam o, pro i, quo niain Homonem,
dicebant: NuncHomincm. € etiam E, quod nos, A, Cato enim Dicem, Fa o ciem: quæ
poft illum Dicam, Faciam. Item o, in A,vt iam oftendimus. Hemona, pro Humana Et
pro e, Amplođi, pro Amplecti: nam eiuf dem fontis eft texa, et wazr. Sed etiam
in a liis. Voftris, Vorti,nunc Vestris,Verti: vt primus omnium Africanus
emolliuit: nam quod erat Vortex, et Vorfus: ipse Vertex, et Versus, ma luit.
Sic etiam in 1, Olli, nunc illi. Item quod Isthuc, nos Isthoc. contra il li
Voltis, nos Vultis. illi e contrario Fulguri bus, vt apud Lucretium, nos
Fulgoribus, Cun cha, Gungrum, Fretu, Lauru, Huminem, Fruns, Acheruns: nos hæc
omnia per o. Dev, et 1, fatis fupra di etum est: aiunt enim €. Cæ farem primum
omnium Optimum, et Maxi mum, quod erat apud priscosOptumum Maxu mum
pronunciaffe. o, Thuscos, Vmbrosque caruiffe,memoriæproditum est. Quarequi Epi
fulam, et Adulescentesmaluntdicere, Vmbros fese, non Romanos profitentur. Nam
contra Romani Polchrum, etHercolem, etDauom, et Scruom,protulere. Ex DE CAVSIS
CAYSIS LINC. LAT. SI Ex diphthongis autem, illi oe, nos v, Moeri, o aosMuri.
adhuc antiquitatis vestigia remanent in Mænia, pofteritatis autem in Munus.
origo autem erat ab or: uchege, rata fcilicet cuiusque mouletto civis pars.
Apud eosdem Æ, integramanfit,quam nos ini, mutauimus: Exquære, apud Plautuma
nos Exquire. Av, in o, ete contrario: Claudius, AV Clodius:Aula, Qila:Plostrum,
Plaustrum. CA P. XXII. 7 Mutatio Consonantium ess confuetudine." Onsonantes
autem veterum fic mutauitp. fus: posuiteoim b, prod, Duonum, Bow 3 { num:
Duellum, Bellum. quod etin Græcis no I tauimus, dis, Bis. et eandem,pro f:illi
AF,nos AB: ( illi Sifilum, nos Sibilum. Sicut e contrario, illi Bruges, nos Fruges.
1 D.posuimuspro R, illi Aruena, nos Aduena: illi s Aruocati,nos Aduocati. et
eandem pros:illi Af uerfa,nosadversa. Fypofuimus pro PH,Fama, quodfuit Phama. *
et Fuga, quad fuit,Phuga. 6, posuimuspro R, Argerilli, nos Agger. il- G. li
Argrego, nos Aggrego. Itali die Arger dicunt.curiosenimisVictorinus, vt
diximus, Anger:sicut contra, Agchora,non An M,posuimuspro s.Committere,quod
illiCofam. mittere. R, posuimus prod, Meridies, olim Medidies..R D 2 quia
quoque ho chora. $ IvL. CAS SCAL. L quia uteo, et uloor, et mcdium, cognata
crant. Elifimus, Carmena, Camena. et candem pros Odor, Vapor,atque eiusmodi:
olim Odos. Sed et abillis Passes,di ettum fuit: quod nos Passer. Vul gatum
quoqueillud eft,Valesius,Fufius:nos Va ferius. Item illi Carmena, quod poftea
Carme na, quod retinuimus in carmine. ItemUfrcna, posteri Orrena, Æolensium
imitatione qui non dicunt opw egw ; fed pow. S ś pofuimus pro C.Suscepit, olim
Succepit: sed ita puto, a veteri voce pofteros deduxisse, quæ fuerit Sus: priscos
autem a communi Sub. Et eandem pro aspirationc: nam quod est no bis mufa, illis
fuit Muha. Etpro M, Prorsus,quod eratProrsum. Etiam elifimus: nam illi Calmil
la,Celna,Dulmus: nos detraximus sibilum. In quibufdam tamen manfit folus,
Strenna: fed cum aliis, Stlites, Stlatum, pon manfit: Litics, Latumi. T, posuimus
prop. Adqueilli dixere, nosAt que. fane melior priscorum ratio: nam et mollior
fonus eft, etorigo seruatur. præpofitionis enim vis adhuc manet, ut dicamus, Tu
atque ego: et sit, Tu et ad teego. Sed voluere discrimen effein ter præpofitionem,
etconiun et ionem. Eiusdem modifuit,Sed:nam e contrario olim erat, SeEt:
difiungit enim, Tucurris,Se Et ego sedeo. Sepa rata enim efta et io meaab
operetuo. adversatur cnim vox illa,Se, ut seorsum, fecurus, segrego, separo, et
aliainnumera.Etiam Aud, non aut, et illi dixere, et nos dicere deberemus: nam
fi negatiux Haud, addita cft afpiratio differentia cauffa: DE CAVSIS LING, LAT.
1 - 1 cauffa: sane cætera elementa ad quærendum di fcrimen non funt mutanda.
quin fortasse potius vtrunque ficciore elemento scribendum fit, Aut, Haut. Græcum
enim fuit, art. Omnis autem difiun et io vim obtinet negationis. v,pofuimus,
pror, Seruus. at Æolice ficleri - V bebant, Serfus. Aspirationem supposuimus:
illi, Belena:noszl. Helena, detraxinus autemmultis, Charum scri bebant,nos
Carum,vndeet Carere:quoniam de ficiente annona carebant, atque ibitum illa cara
erat, Aiunt remanfiffe in tribus, Orchus, Pul cher, Lurcho. Orchus tota Græca
fuerat, et trans lata aspiratione a vocali ad consonantem špxos.vi. detur ex
epitaphio Næuii poetæ, aspirate preto, nunciatum: Poftquam est Orchio
traditusthefauro. Lurcho, contra analogiam afpiratum fuit: nam Mucco, a muccis:
et Bucco, a buccis: ita Lur co, a lura, ob ingluuiem: fed ratio significatio
ais potiorfuit, ob fonitum voratoris. Sic Quốir, aspirationem admißt. At quare
pulcher aspi retur, ratio declarat: fuitenim Græcum10 auxere, id est, fortis:
fic omnium do et iffimus poeta. --fatns Hercule pulchre. PulcherAuentinus.
Igitur Romani qui omnia ponerent in fortitu dine, cum demum bonum, et formosum
puta runt, qui effet fortis. Itaque fortis quoque pro pulchro positum eft apud
Plautum in Milite:AC que sine ratione: exemplo enim Græcorum fa, et um est, qui
nænor, æque et formofum, et bo D3 NUM 54 IvL. CAS. SCAL. I. anta num fignificarunt.
at bonus fortis eft: malus au tem,caxos,imbellis:vndeCaculæ,quiin numero
militum non effent,age' to xaltats; quod eft ce dere. χαζεο τυδείδη. lidem
veteres multa inuertêre: Catamitum, pro Ganymede: Melonem, pro Nilo:Lubedon tem,
pro Laomedonte. etiam inueni vbi Sagun tum pro Zacyntho dixerint: quæ nos omnia
funditus euertimus,non solum elementa immu tauimus. CA P. XXIII. Mutatio per
inflexionem. Vocales. Oteramus fine flagitio, non exequi partem
hancabinflexionibus:nequeenim certa niti. tur ratione, etpuri Grammatici interest.
Sed ne quidomitteremus,appofuimus: non tam vt om sia comple etteremur, quam vt
principia ipfa fta tueremus. ز A. Igitur A, breue in longum mutatur, ve Re et
us fert primæ declinationis, et sextus cafus: e contrario longum in breue, Par,
Paris. A, breue in, breue, Parco, Peperci: nam parco eft, partem arceo: id eft,
continco: Pars autem nagura corripitur, a nop @, quoniam pars præ cedit totum:
fumptum nomen a mefforibus, et vindemiatoribus, et lignatoribus, et paftori
bus. A, breue in e, longum, Facio, Feci. A, lon gumine, longum, Fallo, Fefelli.
A, longum in E, breue, Stas, Steti. A, breue in 1, breue, Ca do, Cecidi. A,
breue in 1, longum, Peccata,Pec catis. A, longum ini, longum, liasexto fingu- i
1 " Iari 51 EN T 1 lari primæ deducas sextum pluralem, Bona,Bo nis.
E,breuein E, longum, Scro,Seui. e, longum E in E, breue, Fides, Fidei. E,
longum in a, bre ue, etlongum Anchises, Anchifa, fexto casu, et Anchisa quinto.
E, in 1, breue, Culinen,Culmi nis: ini, longum, Eo, lui., breuein v, breue, •
Pello,Pepuli. i breue in 1, longum, Audio, Audiui.1,lon- g. gumin i, breue,
Ainbire ambitus. I, breue in A, breue, Siquis, Siqua, rectus fæmininus: in A,
longum, Siqua,aduerbium. 1, longum in A, ; longum, Qui, Quas aduerbium: fuere
enimo lim casus quarti, posteafacti suntaduerbia. I,bre ue in e, breue,
Rapio,Rapere:in E, productum, Turris, Turres. 1 breuein v,breue, Rapio,Ra pui:
fic enim volunt: nam nos putamus fuiffe olim Rapiui. Sed sunt alia exempla,
Alitis, ali tum: in v,longum, Quis,Cuius. 1,longumin v, longum, Qui, Cuius. Sed
et in o, quod etprius fuit,Quoius. o, breue in longum, Pulmo, Pulmonis. O, 1
breue in A, longum, Amo, Amaui: in Aj bre = ; ue, Do, Dare: in E,produ ettum, et
correptums Lego, Legere, Legerunt: in i.correptum, Hon mo, Hominis: in 1,
productum, Scindo, Scia di: in v, correptum,Domo, Domui, in v, pro du ettum,
Sequor, Sequutus. 0, productum in v produetum, Erato, Eratus: in 1, breue agni
1 * 3 I tum. 7. V 2 v, breucin longum,Domus, Domu.v, logum in v,breue,Penu,
Penuris. Sicenim fcripfere pri D 4 mun, s 56 IvL. I. mum,quod nos Penoris. Sed
eft et aliud exem plum, Cornu,Cornua. v, breue in A,breue,Cor aum, Corna: in 1,
correptum,Genus, Generis: in 1,longum, Bonus,Boni: in breuc, Caput, Ca pitis:
in o,breue, Fenus, Fænoris: in o,longum, Bonus, Bono. CA P. XXIV. Mutatio
Dephthongorum ex inflexione. FOOrtasse etaliæ quædam sint mutationes, quæ
addentur, fiquis inueniat:fed fi quæsunt, non Epi multæ superlint. Diphthongi
autem fic trans eunt: et in A, Quæ, Quarum:in 1,longumCædo,,
Cecidi,diphthonguscnimibi fuit, a Græco kai ww. Contra ex 1,factumestoe,Incipio,
Incæpi: quoniam fuit, Cæpio. Inuenias autem etiam interiplas mutationes, fi
Nigidium fequare,cui re ettuspluralis fuit, Bonei, ad differentiam fe.
cundicafus fingularis Boni.et fecit l'urreis quar tum pluralem,neesset, Turris
vnuse singulari bus. Quod fi ita debuit, debuit et variari quar tus pluralis fic,
Domous, ne esset vnus e singu faribus, Domus. Sed nos præclara ingenia ad
miramur, confuetudinem fequimur. Sic etiam relatiuum variabis: re et us
fingularis, Qui: ter tius cafus, Quoi: reetus pluralis, Quei. Vete tes autem
etiam tertium fimplicissimefcripfe re, Qui,non Quoi. sic enim legimus illud Ver
gilianum: --qui non rifere parentes: Nec Deushíc mensa,Dea necdignata cubili
est. eft enim pofitum pro, Quoi fiue Cui. Scriptura autem communis etiam reco,
fecit vt etfenfum inuçr DE CAVSIS LING. LAT. 57 1.그 inuerterent Grammatici, et
peffime Hiftoriam, aut fabulain, quam afferunt, adaptarent. CA P. XX V.
Mutatioconfonantium exinfexione. Aior adhuc reftat labor: sed fane sit cum
venia,figratia carebit. Boni enim artificis partes funt, quam paucissima possit,
omittere.B, B lemi C, D, G, M,N, Q,R, T,mutanturins. lubeo,lulli: Pard co, Parsi:
Lædo,Læsi:Spargo Spars: Premo.Pref fi:Pono,Pofui: Torqueo,Torsi:Vro, V ffi:Fle et
o, Flexi. Videretur autem etiam aspiratioin s,muti tari in ' I rabo, Traxi: sed
acutiusinfpicienti par lam erit, aspirationem in gutture mansisse, at que
induiffc proximi elementi pronunciatio nem, ipfius fcilicet c, additumque
potius effeli bilum, sicutin,Prefli,m, mutatum, libilum addi tum: in Torqueo
autem q.ablatum, atque in cæ teris alia. Contra,s,in D:Paris,Paridis.Item fic
di xere: quemadmodum B,ingeminum ss, Iubeo, luffi:ita et D, Cedo,Cefli: et T,Concutio,
Concus fi. Scd profe et o prudentius contemplabimur, cosonantesillas in simplexs,mutatas,
alterum au tem esse præteriti ipsius. Ita G, mutatur in suam - comparem: vt,
l'ingo, Pioxi:nam in ct, mutari quod aiunt,falsumeft,in verbo, Agor, A ettus.Sed
eadem proportione affinitatis in C, mutata as fumit t: ficut faciebatin verbo
Fingo, in præte rito assumebat s, in supino T, Finxi, Fiet um. apparet id e
contrario: namque c, in G, Grex Gregis. Quod autem ftatuunt, c, in v, coe -
xemplo, Pasco, Paui, abie et o fibile, puto E DS nou 58 I'vL. I. nonita effe: sed
verbum vetus fuit now, quod fi gnificauit et fequi, et assequi: vnde etiam
satws: quafi iuwi, vt org: yes. Æoles enim et decurta bant, et tollebant aspirationem:iidem
vero adde bant onw, indefactum eftnoftrum Pasco. Eiur dem originis fuit etToo',
quoniam in pacato, non in hoftico pascebant:vnde etiam Pax. Aby trouis autem præteritum
illud fluxit: neque e nim Palco, fuit primigenium: ficutincqueNo sco,Noui:fedqoxu,
fuitgrow,grão Sic ncque in T,mut:tur, vtputabant in verbo, Irascor,Iratus: Fuic
enim iralcitus,quod poftca deficum est: etab iecit fibilum, quiretcncuscft alio
verbo, Pascor, Partus. Non clt igiturs, quod mutetur in T, vt prodidere:in
conanque verbo mansitincolume: a neque c,in t,mutatum: etenim fuit Pascitus. N,
abiicitur, Scindo, Scidi. neque mutatur in v, vt scripsere,in verbo Sino,Siui.Aliquadoenim
fuit, 27Siniu.Q in suagermanam, ScquorSecutus.Nec trasitin x,vtvoluere,in
Coquo,coxi:sed assumit K fibilum. NequeR,in v, quodaiunt, in Sero, Seui: fuit
enim Serui: quodextritu est,ad differentiam eiusdem verbiin alio significatu:
vix enim muta tam eam literam inuenias inflectendo. Ats,mu. tatur in
n.Sanguis,Sanguinis:quoniam fuit San-, guen. In D, ycdiximus, Paris,Paridis.
abiicitur ex duplici remanente altera parte,Perdix, Perdicis. Trastin R,Flos,
Floris:in T,Nepos,Nepotis.Sed non eft verum, quod profitentur,in v.confonan
temmutarisibilum eo exemplo, Bos,Bouis: as fumpsit enim Æolicum digamma, vt in
Oue, et Quo. Nequemutariia I, in verbo Paciscor, Pa et tusy DE CAVSIS'LING.
LAT. 52 - 1 2 etus,vt sensere,jam colligi poteft ex iis, quæ fupra. diximus,
fed t, eft peculiaris ipsi participio, Ama tas, Doctus, Lectus, Auditus, Latus:
fedin Pos Poris, t,in x,tranfire, üidem male docuerunt, illor exemplo,Fle et o,
Flexi,fed in fibilu,vt fupra dixi mus: quod coaluit cumc, et fccit duplice,xin
vox confonatem æque male mutari arbitrantur,in ca voceNix,Niuis: Verum vietw, et
Denis, ogTo vína, vnde etiam nostrum Neptunus:non,vtCi cero prodidit, a nando.
Inde noftrum,Ninguo,et.. Ninguis in reeto: et niuis,concisum: et aliud con cisum,Nix,
mutato in c, etconcreto cum fibi • loin x, in obliquis autem mansirprisca vox.
Ne- H: quercetesen scre, afpirationem in CT,transferri, Veho, Vecum: fed ita
fuit,vt diximus. Habetaf piratio aliquid fimile cum c: itaq; alicubi in Va
fconia quod alii Hodiedicunt,ipfi fua linguaGo die. Ergo Veho, facerer Vehfi,
affumto libilo, vt Ć Duco, Ducli.postea,Vecfi: et fupinomutatofi bilo in c, vt
diximus, Veettum. v,quoqueabiici v notauere. Citant Solinum in colle et aneis:
quali vero is fit antor veteris Latinitatis: eius verba · funt: Tatius hominem
exiit,quasi vero apud pro bariffinum quenque Kedilt, Exilt, Adilt, Pre-. "
terilt, desideretur. et fortaffe apud Solinu Exuit, 1 legendum est. Mutatur
quoque in feipfam, rece į pra vocalis pristina natura: et econtrario, Gau deo,
Gauiius: et Persoluiffe apud Tibullum:quo niam Soluo, fuit örovava. Mollescit
vero adeo, vt ctiam abeat, vt apud Catullum eundem, Nonita me dini, vera
gemunt.iuerint,pro Iuuc rint. quemadmodum etiam in libro de Camicis s dimensionibus
obseruauimus 1 1 Pres IvL. CÆS. SCAL., I. IR 1 Proprium trium liquidarum L,R, N,C,
T,non Ligmamutari in quibusdam nominibus:Sal,Salis: Ci cur, cicuris: Tita,
Titanis:Halec,Halecis:Caput, LR.Capitis. Proprium et l, et Raffumere fibi alte
c ram:Mel,Mellis,Far, Farris. Ipfius autem c, assu mr.sme etiam t: vt,Lac,Laettis:
nisi lita reeto pri sco:dicebant enim Lađe, a Græco, amputatis duabus litcris,
ranentos. Obfervarunt etiam id, EDO 1.,2,5,x,in præteritisnon
mutari:Caelo,Caclaui: Stupeo, Stupui:Laffo,Laffaui: Laxo Laxavi. Sed his
adderentetiam R, Torquco, Torli.et c, Dico, Dixi:coaluitenim,non autem mutatum
est. et P, Scalpo,Scalpfi: pam si duplicis literæ figuramha beremus in hoc, vt
habuimus in Dixi, poluifle Bmus.B autem non mansit semper, ledig compa rem suam
mutatum eft:Scribo,Scripfi. X Proprium x, quod mutatumfuerit in compo fitione
in declinatione elidi: Effero, Elatus:quo niam verbum quoquemutatum eft. 1
costs » Q que CA P. XX VI. Mutasio in deductis Gracis. Vocales. VæaGræcisdeducuntur,
in iisita fiunt vo calium mutationes: Breues autlongæin en æquales:aut in inæquales:contra
natura commu nes in illas. Igitur longæ Græcæ in longas no ftras, woy, Quum:breues
in breues švos, onus:bre ues in longas,me,ab eo quod fuit ue.longæin bre ues,opoinaAxov,
orichalcum: rgra crepida:origo FERA: in natura comunes, qul.Corripitur ma ximæ
parti poetarum: producitur Statio,Gatul lo, Cornelio Gallo.Item verba dyw.
Communes natura DE CAYSIS LING. LAT. JI natura in natura comunes: vt,
Pharfalia,Sicania. Eædem in breues perpetuo, Humus, ab i'w.vua' et in longas
perpetuo,Vdus,ab eadem origine.sic Whou,sputuin. Idque non solum ob vsum,fedet
iam obpartes, nanq; positioneinterdum fithoc: vt co a qua In, natura
breuis,aliquando fit pofi tione longa: vt Indigena. aliquando fit natura,
propter naturam pofitæ consonantis: vt, Infelix, infolens:abs, aut F,incipientibusquum
coniun gitur. Hæfuntin communi præceptiones:sigilla tim autem fic recenfeas.
Ain A mutatur,κάλαθος Calathus: in 1, κανατρον, Α caniftrum: in o, fi Copo,azarnos
venit:in v,9şi au6ss, Triumphus: payyanilev,stragulare: xpære many,
Crapula:non,vtdixere, quod caput graua ret.Quodautem aiunt a, in y, apud Græcos
verti co exemplo,savuno,qualionos naufw, falli sunt, eftenimότι όλων πόδας,
3λιτρις, montis nomenob altitudinem: quem quum afcenderent, interro gati
quoirent,dicebat,in cælum,vndecæloco municata yox, A, etiam sibi assumit I.
more Æo lico, φαισιν, φασίν. Ιta αίσκηπιός,nos Efculapium. E,in e,breue,
feos,Deus:in longum,ido Sedes: et per abscissionem.dew,De:fic enun dicunr cixos,
"Subir deivtov: nos duodeuiginti. In 1,ryyu, Tin go: In o, et uw, Vomo: in
v,dvos, Vnus.Abiicitur #polyw, Rudo: fed puto Erudo, fuiffe fimplex non compositum.
H, vt diximus in sui dimidium.xennis,Crepida: H news,Herus.In se totam,tlwenom,Penelope.Nun
quam autem h, in I, transit, vt barbari invertere,. atq; etiam corripuerein
Paracletus, Eleeson, E leemo 1 IvL. I. 1 leemofyna,Iordanes.Nequequod poffent suspi
cari,Vestis ab iis, fed ab Vae, et vuota, Græca origine,Latina terminatione.
Male corripuitlu uenalis in Satyra xun CALPE: neque enim fuit vt zpeurs. In Æ,
diphthongum nonmutatur Ħ,vt dixcre,fedin E, illo exemplo, ozler, SCENA: si enim
dipthongum quispiam comminiscatur, id nulla faciat ratione. fed in A, frequens
eius tranfirus est apud Dorienses, et nos folcnsium imitatores, xiboensn's,
Citharista. 1, in A, 9.ygoeves, Tango:in e, cx diphthongo, suivr', Pæna: etiam
folum:? apriva, Cancer, in I, longū,ai liuidus, Qi G, Filius: etvoce vsitata malit,
omnix, Homilia:falso enim transmutandu iudicarunt.fic notes,Litus,quod effet
terra tenuis: etnoftrum mitto, au tov wizer, quoniã qui mit tit elongat.
Abiicitur, quaesia, Norma,emedio: fic etiam a fine, ei, Per. Additur rau't,
Nauita. ' o, in feipfam breue ci,ouis:in logam, G-,So las:in,decreov.Aratrum,
ve voluere: fed commo dius a sup.Aratū:ficut Rutrūaruendo.neq ;bonu cstexemplum,
ab iļus,acus:fed acus, ab a žueor, ta pro arista excuffa, Acus, Aceris proprie,
quam metaphorice pro instrumento sutorio. In e, joriy Genu, Æolum more, qui
idrs, quod aliiodx.fic Euander, l'avdeo: In 1934620,Imber.in vibles, Iuba:
rozpoxa, Patroclus:.ivaseus, Vlyffes.Sicin principio,medio,fine.In vlongum,
Boords, Bru tus. In Avdiphthongum, opeixa Axor,Aurichalcũ. Abiicitur ab
initiis, odi's,Dens. A fine,Si,AB. Y Y,in v, rusplevos, Turrhenus: Truppos,Purrus:
in Avend, Illurius: duw,duo: duw, verbũ, Dumus, tam breue, 3 DE CAVSIS LING.
LAT. 63 breue, quam longum cthis exõplis.In o,cyniex, Anchora: Duici, Folium.In
E, zAwue's,Aicedo.in 2,brcue, 270,vimen,vnde no?rum Ligae,non a legendo, vt
Varro.In a, muo,Canis. s, in fe totam,woy, Quum, inuidimidium.de fyc. ;Ego. In
vlongum,oue, Fur: non ve Varosa Furuo. In Ave, Æolicum, scommunc, Aurs, Latinc.
In v,brcucije Herus.In e, fparu, F12 tcr: fic enimmutaruntXolcs,quod erat Dp,
integrum, Deizturpinon autem plagiariorum fal fæ etymologiæ. CA P. XXVII.
Dithehongorum mutationes. A Gracis. AL Æ,cencia ', Ænças.In A, longu,
repertuan,Cra At pula,extritor,more Æolensium:ficute contrario quoque, vt
diximus. In e, breue,faire,venio.Im perite nanque verbum hocita
funtinterpretati, quasi versus nos eo. Habes deductionis noftræ exemplum, in
Fenestra,adTo Calvetar. autmu tata,aut abscissa, faltem ab e povov. Non licin
Ple gethonte, et Phaethonte. nequc enim ab GeoJo's, diphthongum traxere, fed
agese feer, vt ex Cra tylo Platonis, et Ariftotelein primodecoelo, et M. Tullii
multis locis diximus in libris de infom niis: neque diphthongum illam redigiad sonum
breuem: quippe dai,dixere: sicut etiam 9: etgea, Gcut gaia. Abiccta a, remanet
i longum, quo niam Æolenfium more facta est diphthongus.er: a Xands,Achiuus:Æoles
enim aze, vndeetiam fine digamma inuenias Acheus.quod ego non per diphthongum scripferim
Latinis Ar, fed per, E,exdiphthongo Æolensium, vt Lyceum, que xtos:cos caim
maximefequimur. AY, 64 IvL. 1. A ' Ay, manet in Taurus, turīgo:mutaturin v.cau.
pec,Surus:qucm et lacertum piscem vocant. Abii citur, haipos, Parum: nisi a
parteducatur: nam Pauluin, inde venit omning. E1 E I, ante consonantem,semper
in I, filit naru ralis verbo, inces, Thefidcs.at Beveowono fic, nifi Græce
loquamur fyllabæ gratia,vtnosin he decafyllabo dactylum fecimus Xeinia.hæcautem
mutatio femper fit fequente consonante, non autem L,tantum,vt dixere,illo
exemplo, Nilus, Eing. Diximus autem literam naturalem, quæ effer ipsius dictionis,
onrai,Grociên: nam in zettw, aduentitia etsiccirco non feruatur a Latinis. An
te vocalem ipsum isolitariuin nunquam muta tur,Sophia,Comedia:nequediphthongus sem.
per, 1 halia, Alexandria, Nicomedia, Langia, Lampia, Argia,Lycius: sunt enim Goemmel,
et ciur. modi: et nuxeios, li Lycie apud Statium scriptum eft: nam ctiam Lycee,
legimus. At fæpius in E, productum, vtin Acheus, dicebamus. Dareus, Penelopea,
Adrastea, et Seruius Thaleam, dici debere autumat. Eft auteme,longum Æolen fium
imitatione, qui Snuosterns pro imposterer din cunt, et nde!, pro idei,et uñov,
pro ucior. vnde et her sexinterpretatione Platonis: ettrov,pro W16 ox. Interdum
mutatur in E,correptum,more Do rico,expuncto 1: To vixsov,Puniceũ,vt apud Ver
gilii πυφωέα,Typhoea, pro τυφώeια, et φοινίκειον, in fine vocum quoque vnica
litera scriptum fuit in vetustissimis codicibus,Orphi Calliopea:et V lyffi,quod
erat őPeñaduasti. Horatius diuisit, Laboriof nec cohors Vlyfsei. Itaque etiam
in meris DE CAVSIS LING. LAT. 65 meris Latinis pronunciandum monent, Idem,
Eidem:lfdem,pro Eisdem,eorundem niore Aco lenfium. Ey, manet, Qeü
heu.Abiicity,Achilles,axona v acus. Itaque etiam Achilleus legitur, cuius obli.
quum secundum posuit Horatius. Heu peruicacis ad pedes Achillei. Neque e nim
verum est, vtaiunt, in v, mutari, illius ver- ymหา
biexemplo,Peuzw,fugio:nam ab aoristo ductum fuit Ouzov.lic epau yw,Ructo,dempto
E, etpofito frequentatiuo. oi, inoć, naivino Poena. Patitur autem multa di- 0
phthongus hæc:diuidunt eam Aeolenses,rorov, zoinov. Eorum legib. nos Troia
reoło, sicut Maia, z wała, Aiax, sas. Interdum mutatur eius pars,in terdum
aufertur, arbitrio eorüdem,month,Poe ta.Vertiturin Ei, vt of her: in v,
Poivixetov, Puni 19 14 ceum, 1 and 71 oy, in vnostrum, Musa, uolls. In v,
breue, Bu s bulcus.In olongum more Aeolensium,38,3ūsy Bos.In breue, Borqu.co
Volo:abiccto y, moreco 4. rundem, qui αμπέλος, dicunt pro αμπέλες. dico, ei
abieeto in mora,non in scriptura.nam oynon est illis consonans.Sicenim dicunt
Asgatup, sicut lo. nies Buzoriupo Quiautem putant hanc diphthon gum ad Gallos
manaffe ex us, et Tou: non femel ineptiunt.Eorundem enim in aliis vitium est, E,
vocalem ficdeprauare. Sic enim corrupêre no mina mutarum:fic vulgo quum
voluntinterro gare Quid?aut Quæ?sic Rex,Fides, Vicem etalia infinita pene o y
eademin E, '885, Dens, જit's ' Pes, etiam aliquo
modo mutata est, cum ex 18'w, E Lauo lu L. CAS. SCAL. LI. E. B Lauo factum est.
121, diphthongus spuria in legitimam o ujxclien Mesidía. Comedia.In o, w8, Ude.
71 T.eiufdem nocæ atque ordiniseft. recipitur in vocibus Græcis integra Harpyia,
d'oc. Y sr,Latinivalde distortam, ionib. r'eliquera CAP. XXVIU. Confonantium
mutatioin deductisa Gracis. B Græcorum et facile et legitime tranfit: idem enim
effe fupra oftendimusBwi, Bos. In v, di gamma, z36x, Auus.In affinem huiusPH:
9play Goss Triumphus. ryingi,zorvs Genu: aut in fimilem'vt Työss, Cam ius. nam
quemadmodum apud Athenienses aus Toxhoreca etapud Thebanos ouaplois ita Latinis?
vetustate, etOpici, et Indigenæ, et Cail dieti funt. In n, aut ei propinquam,
azgeros, Angelus. Abiicitur, gumentua, Norma. A,in D,onos, Dolus. In 2, odvartucy
Viyffes. In B, C, Bis. In's » n'am quoflexu illi, tepare.coem, nos eorum
exemplo, Arenosum. z, in z, iccirco apud nos etiam figura eadem cum eadem
poteftate recepta est. LtPusos, Zephy• rus. In ssuaisa, Massu.In i, tuzo,
lugum. e,in TH, tptow ', Thraso. In D beasyDeus. Itt 1,θρίαμβος, Triumphas. K.
K ; in c, Calare, nonet: Caloncs, varov. In co. gaatam fuam et, Quatuor, xxxpd.
prorojen na, line aspiratione apud acoles. nam quum dixiffent, Vnum,Alterum,Tria:
pro quarto di mere, et alterum. Sicapud poetam, Alter ab vndecimo. Slove urce
DE CAVsIS LING. LAT. 67 U Aurea mala decem misi: cras altera mittan Sic etia,
Quinque deduxere: vt effet, et vnam præter quatuor; cêrze. In G, xutpvcew
;Guberno, Ain L, nit, Libs.In Difeneto, Meditari: falso A enim ncgarunt.
Mnegarunt mutari, attulerunt exemplum il - M lud, tabua xes, Telemachus: fed
fruftra fuere: nam ex uñnce, Balare factum eft. Etextritum eft ayudc. Amenta:
oyuao, Sagus,Sagitta. Nin N, nostrum; Ninus, vīvošo In Djnajvw, Cx- * do,
έκανεπ, όκάεπ τον έλλίωων τον αριστν, ex Εu ripide. In L, nam quinquagenarii
numeri nota fuit Græcis N, nobis L, fic quod illi veuQxr, nos Lymphas: et apud
Virgilium fic legêre quidam: Dant famalimanibus Nymphas. In M ; wal gusov, Pægnium.
Additur a Græcisnoftris nomine nibus, xatwy Cato. Demitura nobis in illorum
commune riuwv, Simo: et in nostris ab illis defluxis addi- sonho Borda tur, idx,
Dens: =, falso negaruntmutari:nanq. etbovec, Afleres, non ab aslidendo, vt
dixere. Supra declarauimus Acum et Acuruin,vndeduccrerur:itaq. ab Oc; non
putauimus fieri Acor: nam potiusabwav'. 11, in B, Tubor,Buxus: mubas, Barrus:
70, Ab: 11 Caij sub: accipit aspiratione:gownlo's Trophrű. P, nimis iprudeter
mutari negarut,vtaip,aer: na mutatur, 20 pxūves, Cacer, ne effet Carcer, et in.
1, a cupov, Paulum: sed potius eft diminutiuu, In D, fi raveriw fit, vnde fiat
nostrum Gaudeo. 2 2, in D, uesov, Medium.Tollitur non foluin in prima
inflexione,vt dixere; quipias, Býrria:sed e tiarn in aliis, aas Sal: et in
principio, ouu't s, Cu tis: alibi feruatum Scutum. In x, amo, Aiax. E ij Con 1
) 68 IvL. CÆSAR. SCAL. I. Contra quidam fcripfere Vlyxes.In R, κυβερνήτης,
Gubernator: quoniam Aeolenses xubEphy Trip, et xubepvýrwp, qua forma verbalia
nostra funt. Quin Eretrieses, vfque ad proverbium dicebant, ouan potm-, quod
alis effetsunypotus.quod et in Francis Be notabis. E cotrariossin x,noftrum uc
osow, Ma xilla: nam Mala per fyncopam curtatum fuit. Mandere quoque a ux'asw
ductum fuit, sed fane non pauca eget interpolatione. T, in s, isa, Offa. led
commodius sic dicere, fubductum fuiffe:alioquitranslatitia sunt inter se,33 runos,
Theffalus. 9, in PH, popew,Phormio.Ine, quc, Fundus. 0, For. x, in CH,
Chromisszevõues,In G, Ay % w, Ango. In Kyroxos,Locus. in Aeye, denan, Loquor.
pie neque enim â locis,vt Varro vult. Sicet xxenãos, Montent Aqua. Omnis enim
aqua dicta eft eius amnis no mine, et a lauãdo quoniam erat cemenzos: quod et
Macrobius docuit nos etVibius Crispus: et non ignorauit do et iffiinus omnium
poeta, Poculaque inuentis Acheloia miscuit vuis. neque enim ab æquore aqua: fed
ab ea, æquor. 1, in Ps, quasov, Psyllium: et in proximas BS, yť A4, Libs: dexy,
Arabs. # Aspiratio manet, ouws. Homo: eft.n. animal sociale:non ab humo, ytsomniarunt.
Adimitur, anuwv, Alcedo: tunc,Amentum. Mutatur € dos, Sedes:epTwy,Verpus
lumbricigenus,trallata vox ad obscenaob exilitatemi,nona vertendo pelle, vt
aiunt: fed mediunt digitum propter gracilita tem significauie metaphorice Manet
cum con fonan ! I DE CAVsIs Lind. LAT. 69 berri fonantibus, Tholus,4oros.
Adimitur, vt Opiaubos,. Triumphus. Additur, oportcev,Trophæum. Dt.C Subtilius
autem intuenti etiam id deprehen sudah 1, detur, aliquas etiam fi mutentur,
remanere:vt, Aloj Troia, Troia: etenim 1, et eadem etnon eade est. Digamma
interponitur, vt diximus õis, Ouis.. et Præponitur, -, Vis. Interponituretc, co
bos, Spe Fraau nm. lidla cus. dice Funds DISM IM CAP. XXIX. Mutatio ex
deductione in fimplicibus I Ammultæ operæ prouinciam capessimus:fi- Ralowe Ibi
enim quisq. placuit in verboru deductionę.ueJakbosui's Ergo quæipli non
inuenere, nolunt effe ita: do ceri enim turpe putant. Aliquiautem, inter quos
di Varro,etiam maligneeruerunt omnia e Latinis, com Græcisque fuas origines
inuidêre. Nos cum sci vite remus Magnæ Græciæ nomine priscos Auso nes, atque
Latinos frequentatos, reddidimus pud fuis qnanquenatalibus vocein.
Deducio,eftcreatio noui verbi,exprioris ele quis mētis.Prius igiturde simplicib.
mox decopofitis. Abreue in breue,Paro, Pario: in longum, Pa- A 22. ro,Parco: in
AE,Aqua, Aequor. a,longum in lon gum, Vado, Vades:in breue,Vado, Vadu: Ater,
Atrox: feroces enim fufcefcunt ira. In E, apud Græcos,Baww,Ben... apud
Latinos,Pasco,Pecus, non eft:namn zoxoc, Homero fuit lana: quonomi 1 ncetiam
nunc fafciculum certum, fiue penfum ta * vocant in Italia alicubi, fed pe
Itaque a lana vetusta vox nekos. In o,Vena, Ve nox. In v, Mare, Maria. E, breue
in A, longum, Legere, Legare, quoniam adlegendum, hoceft, E iij dicens 24 7.251
" anim mitt genere fæminino, scilit 360 " Son 70 I VL. CAS. SCAL. I.
3 dicendum mittebantur,au o 7o aegeiv. € Elongum in breue, Sedes, Sedile. In 1,
Veha, Via: vt vult Varro, ino, Tego, Toga, Græco tum ex mplo, neyw, neges.
Etlongum in o,bre ue, Sedes, Solium. Inv, Tego, Tugurium. In v, longum, Dies,
Diu. In AE,Sequor,Sæculum. 1, longum in breue, Dicere, Dicare: in lon gum,
Simus, Simia:nonautem w To wuela, vrinepriunt. í, breue in breue, Mina Minax:
in longum, Via,Villa,Vilis. In A, non mutatur illo exemplo, Generis,Generatim ;
sed a plurali re cto fere deducitur. Viritim,Ostiatim. in E, cor reprum. Hlicio,illex.
In v, Specio, Specula. o, breue in longum, Vomer, a Vomendo,vt vult Varro ; in
breue, Volo, Volones. Longum in longum, Donum, Donari: in breue, Moles,
Moleltus. In a longun.,Dico, Dicax: in E, lon gum,Tutor, Tutela:in breue,
BonusBellus: fuit enim Bonulus,Boncllus. In 1, et longum, et bre ue,
Amo,Amicus,Amita. Inv,Tego, Tegula sed Tega, prius fuit:Stclo, Stultus. V. v,
longum in longum, Þus, Puridus, in breue, Scutum, Scutulatum: Rus, Rudis.
Breuein bre ue, Lutum, Lutofum: breue in longum, Pucra Pulio: Suo, Sutiliş. In
- A, Veredum, Vereda rius: nisi sit a plurali quod et puto: Cudo, Qua tio. In
e, Pignus,Pigneror,quia fuit Pigneris. In, Cures, Quiritis. In o,Pignus,
Pignoratio:sed ab obliquis potius:Decus,Decor,commodiusex sinplum eft CAPE ! D.
CAUSIS LING. LAT, n 7. ES CAP. XXX, Mutatio in diphthongis exdeduetione. or,in,
v,Poena,Punio:Moeri, Muri, vt dixie a mus. Av, in v, breue, Randum, Rude: nam
pafos, A. fuit virga dempta ex arbore impolita: inde Raye dumæs: et ab ca
ruditate, Rus, CAP. XXXI. Consonant:um mutatio ex deductions 3, in M, Globus,
Glomus. B c, in G, præcedente n, Centum, Quadrigen G.. ta.In R, Scco, Serra ; sed
puto primam syllabam fuiffe originis: canina autem litera geminata, ftrepitum
imitatos. Geminatur Pecus, Peccare: non vtgrammaticorum ineptiæ, pedem capere,
Din T, Cudo,Quatio.fuitenim vetus verbu, mu'dw,adhucdurat muda wasignificat
ftrepere:vn E de xudes, conuitių, et xvocs, gloria, ftrepitus ille po i
pulariş. G,in c,Genera,Cneus:Gula:Curgulio: Vi;in ti,Vicesimus:Pertingo,
Pertica, rusticum inftru, mentum ad fructus decutiendos. Le in x, non mutatur
exemplis illis, Ala, Axile la:Mala, Maxilla, vt aiunt: nonenim ab Ala, Axil. i
la: sed ab Axilla Ala, extrita, vt ait Cicero, ele. menti vaftitate: fic enim
cenfuit M. Tullius, Veho, Vexi, Vexum, Vexulum, Vexillum,: et cvyxorlu, Velum:
Ago, Axo, Axa,Axue a la, Axilla, Ala: Masso,Maxo, Maxa, Maxula, Maxil a, Mala,
vnde uauntiños: Pango, Paxo,? Paxus, Paxillus;Palus:vt non parum errent qui aby
Ala,putent, Axillam,diminuutum duci. Ašą E jij au 72 I VL. CÆ S. SCA L. L IB.
I. autem et alia, fic funt dicta, vt Faxo, Graxo. Etia falso mutãtin R,illo
exemplo Tabula, Taberna. nam Tabula, fuit diminutiuu nominis,quod nuc non extat,
a quo Taberina, vt Suterina, Tonfte rina. Sedin his,E, abiit. in Taberina
fublatum eft 1. Omnino autem a Tabula etiam Tabulerna, fi cut Nafiterna, est
autem Taba, etTabula au TO TriLu,quoniam tabulata in ædibus, et vlmis pla
niciem extendebant, Nin L, Vnus, Vllus: Vinu, Villum:non muta tur vt dixere.
Sed fuit Vnulus: etvinulum. Ins, mutatur Findo, Fissus.In r, Canis, Catulus. sed
a Cato, deducunțpotius,etplacet: atiidem, a Ca nis, Catus, ipsum trahunt,
Rinn,Murus,Munus.fuit enim Munus, onus muris reficiendis, vbi primum vnum in
locum e vicis conueniffent ad condendum oppidum: inde Munimenta. Id oneris cum
remittebatur yirtutis ergo Donum dicebatur. Ab Ære au tem non fit AEneus, vt
dixere, yt mutetur R, in ' N: cuiusreiargumentum eft,quod etiam AES neus
dixcre. Itaque fuit AErineus. Sic AEter nus, ab AEthcre: et fuit AEtherinus:
vnde Sem piternus, quod fuit Sempæternus: mutatur e pin ae, in i, Quæro, In
Quiro, etabiecta est af piratio, vt in multis. Sica Vere,Verinus.Vernus. 1,
enim abiecere,quod mansitin Matutinus, et a liis eiufmodi. Nulla igitur ratione
corripuere fe cundam fyllabam. Mutatur R, in l, Niger, Ni gellus, quia
fuitNigerulus, et in s, Ardco, Ar, fum. Aflum ynde Aflare. T, ind, Quatuor,
Quadra. 1 xad DE CAVSIS LING. LAT. 73 2 1 % 3 x, additum estin Vix, aduerbio, a
Vi, quod? negat facilitatem. vnde Vices: nam quod per / vices fit, videtur
difficile effe, etvix fieri. Fortar fe etiam rectum ipsumfuit, Vix, Vicis. z,
tota Græcorum est. neque a Latinis in La- 2 tina deriuatur. Demitur aspiratio,
Fingere, Pingere, CAP. XXXII. Mutatio in compofitis. Vocales. Ompositio, est
coalescentia similiu aut fpe-Amis nisi esset,ea fimilitudo, quam Græci vocant
or use Banov. Dico autem, compofitionem non actio nem, quæ præcedit ipfam
concretionem ; este nimin prædicamentomotus:sed ipsam mistio nem duarum vocum,partim
diuersarum, partim fimilium. Eft autem modusquidam inter ipfa: Nomina enim nominibus
propiora sunt: faci lius enim dicitur, Pontifex quam Proconsul. nam consuetudine
extortum hoc fuit: erat enim per initia, Proconsule. Sic etiam verba cum diuersis
partibus desinunt effe, vt Mancipium. A, breue in a, breue, Comparo,Paro. In
A.. A longum, Indago.etratio est euidens, concreue runt enim vocales dex. A,
longum in A, lon gum,Gnarus,Ignarus. A, breue in e, breue, Sa crum, Confecro:Caput,
Princeps. A,longum in E,longum,Arma, Inermis. In e, bręue,Ti bia, Tibicen,tibia
canens. A,breueini, breues, Ago, Abigo. In 1,longum,Instigo, ex coalescent te
0,et A,infto,ago.Verbum agasonum, et armen tario 1 1 A E V 74 IVL. I. +
tariorum. Sic, Tibia, Tibicen, exi, et A. In o, Historia, Historiographus. In v,
Sallus, Inful. sus. In Troiugena quoque videtur a, in v, muta tum.In
diphthongum,Mufa,Museum: li usation fit, in E,vt supra diximus. हE
E, breuein E, breue, Ferus, Efferus, Hercise rço, Nouerca, noua diuisio familiæ,
non vtnu gantur. In e, longum, a RE. Rettuli. E, lon gum, in longum,Telare,
Protelare, in 1, lon gum, Ledo, Collido. Ini, breue, Lego, Col Jigo. o,in
o,longum,Solus,Consolari,a viduis, que I cum fe Tolasrelictaslamentarentur,
oratio lenia ens defiderium dicebatur, in Homicida, non ver titur in 1,fed ab
obliqua fuit, Hominicida. In v, vertitur,a rola,Exul. v v, breue in breue,
lubeo, Fideiubeo: neque fere cumaliavoce compositum inueniasa longa tamen fit,
Ius hab o, quam quantitatem reti nuit etiam in Iubilo: nifi fit, ab iwin's
vocibus triumphatorum:superstitesenim vitam Apollia niacceptam ferebant, cui
canerent pæana in vi et oria.iw.BiwiToma'v.v,in e, breue, Iuro, Peiero. In 1,
breue, Cornicen. v, in feipfam,consonans in vocalem,Pituita, quadrifyllabum
Catulla. con kain Auceps. CAP. XXXIII. Diphthongorum mutatio in compositione,
AE, in, 1, vt diximus. Aeternus, Sempi the A v,in q:Plaudo,Complado, In F,
Audio, O tcrnus. bedio DB Caršr$ LING. LAT. 75 1. bedio.vbi ob, nihil detrahit,
fed cauffam finalem dicit. In y, Claudo, Includo. Cap. XXXIV. Consonantium
mutatio in campositione.. Bemutatur in C, F, G, L, M,P, R. Succurro, Suf. B
fero, Suggero, Sulleuo, Summitto, Suppeto, Surripio. id Acolenfium more, qui,
xatteCON, reclamar; dicebant, præcedentem sequentis vi · pronunciantes. Neque
tamen in omnibus his literis femper eadem connixio eft. Malim enim Suslimen, quam
Sullimen dicere, et Submur, murare. at Plautus Summanare, a manu, fu? rari,
ficut a Vola, Inuolare: item Subreperc. Cum D, autem integrum manet, Subdo: cum
N, Subnixe: cum s, $ ublilire:cum T, Subtice re. Ante seipsum quoque non mutari
par eft: nam fi aliorum fonos fequitur, ne obturbet, ip sum se fouebit: vt in
fimplici Obba, quæ esset obi bibendum: ita igitur dicetur, Obbibo. Neque
mutatur ante T, in s, vt dixere, in Sustollo, nanque fuit vctus. VQx, S V $, quæ
motum ce lum versus significaret, Ünoder, fortasse autem fuerat, Subs, ficut,
Abs: quanquam hoc vide tur fuiffe cit. et a Sus, fuit Susum: fecit autem ex fe
Sustuli, non enim a fuffero, venit. Ea dem est ante c. Suscipio, quod veteres
Suc cipio, ve diximus, Acolenfium more, quem admodum supra declaratum est, quos
prisci e tiam in aliis obseruarunt, vt est apud Plautum, in AGnaria. Supe 1 1
76 Ivl. 1. CI Suppendas potiusme, quam tacita hæc aufe ras.Quod nos
Sufpendas.l'ari exemplo,Suspicio, Suftineo, Suscito,Susuin,Cito. Exteritur ante
M, aliquando, Omitto. [ c,mutatur in G,NegligoNeglego:ficut Ne gotium, nec
otium. d,in c,Quicquid, Quidquid, Accurro, Acqui ro:in G:Aggero:in F,Affero: in
L, Allego: in n, Annuo:inp. Appon:nam quod in Aperio,sub flatum est, factum
fuit poetica licentia, nam e. tiam Apparere,dicimus.In R, Arrogo: in s, Af sideo:in
T,Attollo. Sed inuenias, Adrepere, et Adfum, et Adniti. Consules enim auribus, etma
„ teriæ: ficuti Plautus cumiocatur: et maluit Ar fum dicere, quam Adsum: vt
Tubinferret, Ate go, Elixu Volo.Antem,manet, Admitto.Eximi tur sequentes,
coniuncto, Aspiro, Ascendo, A struo:item G,coniun etto,Agnosco.Contra,addi
turinter vocales, vel mutata, altera, vt Redigo, vel neutra,
Prodeft,Mederga,Redhostire, M. Min Nanteomnes, præterquam aute B, P, et seipfam.
Imbuo, Impono, Immoror, Concio, Gondo, Confero, Congero,Coniuro,Coluţibi lis,
Connitor,Conquiro, Conrugo,Consequor, Contueor, Conuolo, Anxur. Sed aliquando
etiã fequentis L, aut k,naturam, subit, Colligo, Cor myrigo:fuit enim Cum,præpofitio,
no Con, alia ab illa, quæ in compositionc tantum inueniretur: Nam etiam in
aliquibus integra manfit, Cum primis, quod verbum, qui diuisere, vt duo face
rent, paucæ fuere lectionis, neque meminere e tiam a veteribus, Cumprime.
ficut, Apprime. / Item. 77 0 Item fi effet Con, vt dixere, quæ nam illa sit, qua
z audimus in Comes, Comitium, et clarius etiam num,in Mecum, Tecum?Præterea
fequente vo - 3 cali, quis vnquam adiecit n? atabiicitur conso nans in hac præpofitione
composita cum voca lis initiis:ergo talis est, qualis abie ettionem patia. tur,
ea autem eft m. Nam alioqui interponimus consonantes, vt diximus Mederga, Redeo:
etiam sequente aspirationis craffitudine, Redho stire. At in Cogo, quod fuit
Coago, et: Cohor tor, et Coorior, et Cooperio, quid dicant? Postret mo inepte putent
I n,aliam effe,cum per n,aliam cum perm,fcribitur.Sed curto fuere prisci Gram
matici iudicio, quorum nostri nomen potius, quam merita funt fequuti. Atfatis
constat fonu ipfius v,in Cum, rotundioremfuisse, qui etiam nunc manet. Vmbri
enim non Latini obfcurio-)) rem illum alterum in vfu habebant, Nunc, Gallis
pronunciari,admonebamussupra. Mabiicitur, Circuitus, et Cafeus, fi a cogendo,
vt vult Varro,non a Cafa, vt nos iudicamus, dedu catur. Item in Cognosco,nam
yaorw, integrum } fuit:nequcenim est additum, G,vtputarunt,erat 5 enim γινώσκω.
n, in M,ante B, P, M. Imbuo, fuit enim a Græ- N 60 Buo, priscum verbum buw ; etfignificauit
in = ; fercio. Immortalis. Impono. Inc, etiam volunt illis exemplis, En, Quid,
Ecquid: En,Ce. Ecce. Abiicitur qualegem,lupra,Ignauus,Ignotus. In G, non
vertitur in lgnominia, vt putabant: fed eft vt Gnomon. Ryin L,
Intelligo;hocautem vsu, non lege fa - R Stum o quem in 78 IvL. CAB. SCAL.1. - etum
eft:nam Interluo, et Subterlabor, et Perli tus, etSuperlatiuum. At Politianus,
cum mauult, PELLEGO, videbaturin hoc,vtin cæteris fibi, no poffeeffeprinceps
literarum, nisi solus effct: fed aliunde poterat diuinum ingenium fibi parere
gloriam,quam ex deformatione Latinæ purita tis; Abiiciturin verbo, Peiero.
Śs,in'F,Diffundoineque enim fuere duæpræpo fitiones, vt suntarbitrati
Grammatici,Di,et Dis: fed Dis: Græca: nam binarius numerus primus est,qui
diuidi poteft:quod igitur bis facimus,dif continuata opera fit.iccirco præpofitio
hæc ex v no plurademonstrat, Dinido. quoniam quæ fc etta funt,bis videntur.
Seruatur in multis, Disco lor, Disgrego, Disiungo,Dispono,Disquiro, Dir fidco,
Distuli. Ante cæteras tollitur, Diligo, Di mouco, Dignofco, Dinumero, Dirimo;
Diuido; SwohisDiiudico. inuenias tamenDisrumpo: Antee; * Sy haar te nondum
venit in mentem, anponatur hæc præ. pofitio: x, ante f,mutatur: Effigio. ante
vocales ma net, Exaro,Exeo, Exilis, txoletum. Non abiici turate D,fed ipsum d,
tollitür, Exuo, erduci. Ano te alias manet, Excio, Exlex, Expono, Exquiros ·
Extero. In aliis autem non'eximitur, sed E, præ positio est,non e x,
bibo,Edico, Egero, Eiicio; Eligo, Eminco, Enato Eruo, Evado. Inuenias
Lampytamcnante F, integrum, Ex: fed in eo verbo, quod quia nolo hic ponere
pudoris gratia, aut per te ipfe intelliges: autfi non intelligas, non
docebo.Cum vocibus autem abs, incipientibus b -componas, quid facias? tollas
fibilum?non.n. ne.? 7 7 1 necessariumest, nanque in x, fyllaba poteft ter
minari: sed soni suauitarem fequendam censeo: Itaque commodiusdicemus, Exequor,
Græco tum exemplo: qui certis locis em,aliis, l ", dicunt. Sed
recentiores, vt fapere videantur, omnia ob -SAYY turbant:at nosveterum fequimur
simplicitatem, qui Exul,fcripferc,quanquam ab Ex,et Solo,du ceretur. Hocitaque
cum re et e fic fe habeat, pes fimo argumento probandi rationem male iniue re.
Nam inquiunt,fi poftx, liceret feruare sini, tio vocum compositarum:pari ac simili
lege etia liceret polt Y. fed nõlicet: neque enim dicimus, Abffectum neque
Obffeffum: ied vnicas,fuitco tentus vsus. Vbi dupliciter peccant: primum. cum
putant s, quod in Excquor est, præpofitio. nis effe non verbi:hocenim falfum
eft: nam fi- > gnificatio verbo debetur, ergo et partes, etrema nıt
veftigium prxpofitionis Græcorum lege. quos imiramur, Ecfequor. Alterum errorem
vi. deas manife'tum, cum putant Abs, esse integram » et natiuum præpositionem,
cum tamen fit Ab, 4.5.14 per apocopen, vm, quod et pater in ob: neqreco nim nec
ile habeas dicereObs. fed per apocopa ötw.nanquera,fuit fimpl. x.hrw. compositum.
Obs tamen fuiffe in quibufdam, videmus illis e xemplis,Obfcurus,acura:Obfiænus,andtoxcs/
you,vnde Cænum noftrum. Atin abfcedo, Abs eft, et Cedo. fed nihil ad rem. 1,
mutaturin R, fia patre, non a parente, lic'a' Parricida: fed hoc plus placet
nobis. САР Iul. CAES. SCAL. I. MORdinis nomen Græcum eft. Dicebantmi ÇAP. XXXV.
Ordo literarum,quatenus diettionis partes funt. Que cuique syllabe debeatur.
Rdinisnomen Græcum eft. Dicebant mi: limbus Tribuni: Hactenus tibi licet: Hîc
consistes: Eo progrediere: Huc reuertere: Öpor dwindeordo. Acoles autem non aspirant,
quo. rum instituto fane libens accedo:nihil enim hel Juonem magis
fapit,autBarbarum, quame gut ture insufflare aduersus eum, quicum loquare. guideft
igitur ordo, loci ratio, qua quidaut præit, autsequitur: velante, vel retro,
vel dextrorsum: vel sinistrorfum:vel fursum, veldeorsum. Nam prioris ratio est,præeundi:
posterioris,sequendi. In militia, vt diximus, nata vox.fic etGræcitoa Žuv, ab
aciei directione: Translata in ciuitatem prostatu hominum,liberorum,seruorum.
Inde patrum,plebis:additi et Equites. Et Lex Otho nis Theatralis. In plebe
etiarn fuit ordo: classia riorum, proletariorum, duicenforum,capitecen forum.
Ab hisad corpore carentesres fusum sia gnificatum, vtetiam ordo innumeris
dicatur, non folum in rebusnumeratis:non temere. Eft enim et numerus et mensura
caufla rei numera tæ, vel menfuratæ, non quidem vt fint, quod funt:fed vta
nobis cognoscuntur,aut tot,aut ta tæ, fed hæc altioris sunt operæ. Eftigitur in
lite ris ordo,potestatis pars,fecundumquamlicet ip hiefis aliam atque aliam sortiri
sedem, propter vim qua inter seautconueniunt,autdissident. Quam uis autem in
fyllabis cognoscitur, non tamen a fyllabis 81 fyllabis fit, sed facit
fyllabas:eftenim forma fylla- Online sales barum Ordo:ac propterea nonad loca,
quæ de fyllabis ftatuunt, referendus, vt fecere vetercs:fed hicretinendus, vbi
agitur de elemetis: Elementa enim fyllabarum materia sunt: ordo aute forma, aut
poteftatis pars, aut abipfa pendens poteftate. Eftigiturvnum ex duob.
principiis fyllabaruin. Quum autem duplex fitordo:vnus ob composi-ceSpeeches
tionem quo quid aut præit, aut præitur:alterin difccndo: vt de quo elemento
primum lit scri bendun.: prior species ordinis vera eft: quippe ex quasyllabæ
conftantur: is enim literaruni finis, qui partium prop: er totu. Alter modus,
qui qua lisve sit,suo moxdiceturloco. Eftenim acciden talis quanquam abipfa
profeet us fubftãtia. Iam cuiusformaeft eiusmodi, vt prima prodierit in lucem
atque vsum sermonis, hoc de lese præstat, vt prima quoque dicatur,proximanamq;
eft na turæ communi. Acquanquam defyllaba non. dum dicimus, tamen hic tanquam
de principiis fyllabæ scribentes, nomine tenus syllabam refe remus. Omnis igiturliterarum
cohærentia, autin ea dem fyllaba fit,quam propterea Græcio 2013 m. 72 Ziarlas
nosin philofophia aliquando constitutionem, a liâs concretionem, hic
faciliusconiunctione di camus, per quam syllaba, quæ literarum coniun Etio quęda
lít, conitat:aut in diversa deftituuntur literæ,nequefub eundem tenorem
veniüt,iccir coque Ale saou vocant Græci,nosdiscretionem, diliun ettionemvenominamus:iplasq;
literas dis fijas. Id autem vocum dignoscitur proportione: by stay 82 Iul. tit.
1. Renquarum vt quequeinitia observamus,ita et fylla Du bisascribenda
iudicamus. quoniam enim ab his incipiunt vocesper fyllabas,ipfæ quoque syllaba
incipient.Exemplum eft Conspiro:quia ab NSP; nulla vox incipit, nefyllaba
quidem incipiet: fed Nyprioriseritfyllabæ finis in diastasi, cum fequeni
te,proptereaquod a cæteris duab. invenias prin cipium diettionis, Spes. Neque
vero evenit id propterea, quodex Cum, et Spiro, compositum est,vtquasi in
partes pristinas reducatur:fed idem modus erit etiam in Pulchro:erit cnirn
Pul,prior fyllaba. Altera autem a duabus incipiet confo 06. nantibus: iccirco
quia vocis initium invenias 2. tale, Credo. In Excedo, autemi si quis quærat,
vbi sit distinctio faciunda, intelligat non esse neceffariam fcindere x. nam
quanquam est du plex vi, figura tamen vna eft, et indivistbilis, quemadmodum supradiximus,alioqui
non esset elementum. Neque fi fit facta vis dietioni - bus, per concifionem, ve
Extin etti. duarum e nim literarum vltima erit fyllaba, quia Lynx di citur.
Proprium autem eft confiunctionis,certas vo cales,certa que admittere consonantes.
Difian ctionis autem, omnes quidēvocales,nonomnes confonantes:vtn, non admittit
ante fep, aut B. Etin coniun et ione nonaliam admittit, quam V, etad
diphthongos cõficiendas non omnes cow currunt vocales. Las igitur fe mutuo
anteire, aut consequi diversis in fyllabis, iam declaratum eft. In eadem autem
fyllaba præeunt, et, E, o: sub sunt, E, V. Quinetiamveterein diphthongo eIs
fubirs DE CAVsIs Ling. LÅT. 84 subit, i, vt Queis,pro Quibus: fcriptum a Vergi
lio esse vnica litera,constat ex Gellianis narratio nibus.In interieetione tamen,
Hei, manet adhuc. At Græci postposuere etiam ipsiy, in Harpyia: et 1, et H, et
Agriçãow.Sed et post v,in eadem fylla bainvenitur, Suavis, Suadeo. Consonantes
autem fic ördinantur: Omnes Conso pene consonantes anteeunt duas liquidas,1, et
R. Nathy Duplices autem non atiteeût, præter z:antecedit enim ipsum M si, verum
eft, quod placuit quibus dam,Zmýrna.Exemplaliquidarum sunt, Blæsus; Brutus;
Clarus, Crassus,Draco,Flaccus, Frango; Gloria, Graccus;Plico, Precor;Stlatum,
Trica.AE Q neque liquidas,nequc aliam quampiam prece dit. NequeD,nifi vnam ex
ipsis:non enim l. Cx teras B, nullas præcedit; acneipfumquidem n, id verbo Abnuo.
Sed in Abdolas, amplectituri psum v ; quoniam invenias,Bdellium. Etiam, in
Aetna, difiuncta sunt T, et N. Atvero, C, D, G; P, non respuuntur. Exempla funt
; duo depes, Cneus, Gnatus; nxew. Igitur coniuncta erunt in Cydnus ; da'ruw ;
Agnus, Sypnus. M, in ca demsyllaba cum nulla sequente est;præterquam cum N:
vtin Mnemosyne: et ipsum ante sevnam aut alteram tantum patitur: Di apud Græcos,
duwniet s,Smaragdus:et fi verum eftquod aiunt; etiam z, Zmyrna:quod li verum
eft hoc,duplicemt præcedere ; etiam vtravis eius pars idem munus Obire poterit,
tams,quam p. Habet autett ipfumi Meandem rationem cum p, etc, etliquidis:vt po
ni poflit ante s. Nam quemadmodum dicimus; Fij. 84 Iul. I. Ex,a't: fic etiam
Hyems, Sirems, ains, Mes, Ars: Namm, et n, inter liquidasquoque recensuere.
Sicante x, tres ponuntur, Falx, Lanx, Arx.quod commune habentinter fe, non
autem cum M. E freçontrarioipsum s, antecedere potestB,C,D, F,P, Q.
T,obevvu'w's Scaligers codwsquiaeft in z, Coivdo vorulur G Spes, Squilla, Stolo:
cum cæterarum *** nulla. Veteres hic quum alios admisere errores, Angelenum
infignem illum, qui negarent ante D, po ni: at tanto nobilius ac verius: coeunt
enim ad eo,vcliteram cfficiant vnam, z. Nullæ mutæ in Bol ter fe cocunt; nisi B
D,vt Bdellium. quod etiam videbatur quibufdam aspcriusculum,iccircoque
mitigaruntinterpofitavocali, Bedellium. Sed tamen apud Græcos est 31cmw.
Quinegant z, zamipræponiipli Msin Smaragdo, fortaile vera di cunt. Sed eorum
argumentum falsum est: sic e nim aiunt: in fine carminis dactylicinon poffet
collocari vox illa, neque enim præcedenssylla ba finalis in præcedenti dictione
poffet corripi, non enim potestabiiciipsum z, sicut abiicitur s. Sed falla eft
comparatio:interpofito enim inter vallo non coniunguntur voces: itaquenon fit
positio ad productionem. Quam quisibi con finxere, vt evadanthancincommoditatem,mo
do mutam cum liquida excusant, modo fibi lum, modo'aspirationem tollunt: fed
totmon stris opus non eft: multa sunt exempla, mul tæ rationes. Nam quemadmodum
dicent il - lud Homericum dactylo comprehendi? ai ouncedLwr: aspiratio enim cum
ipso R, pro: ducit præcedentem, quod est manifestum in versus 85 versu
Theocriti ex Herculillo, özcvet..finis enim senarij da ettylici est. Item I consonansinter
duas vocales semperlőga est. Ergo quomodo di camus, Regia luno.Eft et illa
ratio invicta si diph thongi finales,non semper corripiuntur fequete; vocali, sed
etiam poetarum arbitratu producun tur: sequens fyllaba initio vocum, fines præce
dentium non mutabit. Sed hæc alibi propria o pera sunt expedita contra
ambitionein Gram maticorum. CAP. XXXVI. Dedifiunctione five difsitis literis.
Vocales. Ifiun ettio accidit omnibus vocalibus,et mudojme cum cæteris, Aer,
Sais, Tetraon,Phaülus.E,cu cę teris,Ei, Eo,Eunt, Ea.1,cum aliis, Fio,Fiunt, Fi
at, Fiet. O, cum reliquis,Cous,Coa, Coco; coit. v, cum reliquis Sua,Suem, Sui,
Suo. Item cum se ipsis,Nausicaa,Deest, Dil, Coopto, Suus. Sunt hx disiun et
iones numero quinque et viginti. Quarum viginti inter se reciprocă sunt:Nam vt
quæque præcedit cæteras, ita præcediturab illis. CA P. X X XVII, Confonantium
difiunctiones. D, disiungitur a B, Abdomen: etquidemmu tuo, Adbibo, B, ab n,
Abnuo: sicutm, a D, Ad mitto. B, præcedit F, fed mutatum, Aufero: ne que enim
eft,vt ait do et tissimus Gellius: eius acumen laudamus,iudicium non
fequimur.Præ ceditur autem a tribus liquidis, idque com, Fiij. 86 Iul. I. mune
habet cum suis comparibus, Album, Als bo, Arbor:Alpes, Ampulla, Arpinas:
Alfenus, Arferia. sed m, ab hacexcluditur, vtdiximus. l. tem præceditur abipfo
c: idque commune ha bet cumMT, s; Pyracmon, Flecto, Flexum: eft enim Fleçsum.
Præceditur etiam a G, Egbatana, ídque habet comune cump,Migdonides:et cum M,
Agmen. TT,præceditura 'c; et p,siyetenuibus, five aspi ratis: fed plus Græcis,
quam nobis,raw, riww, ogą γέω, χθων.quorum exemplo intelligamus Ααασιν in
illis, Actus, Aptus,Aphthonius,c'xto Ipfum C, præceditur ab x, Excutio. Item suum
par, Ex quiro. Habethoc communecum L, Exlex: cum P, Expuo; cum T, Extulit. M M,præcedit
B, et P,vt diximus, etfeipfum, ac præterea nullam,Ambo, Amplum, Ammentum: neque
enim antecedit n, vt dixcre:nam in A. mne, est ousmas: exemplum, Mnemosyne. IR
L, et R, fere omnespræcedit, Arbor, Arccrra, Ardeola, Corfinium,Corgo, Periurus,
Perlego, Permco, Pernox, Perpes, Perquiro,Perrexi, Per, sono, Pervolo: Albion,
Alcon, Aldus, Alfenus, Galgulus, Saliuncula, Almon, Alnus, Alpes, Al fiosus,
Alcellus,Alveus.Iccirco diximus, Fere: 99 L, non præcedit Q,neque R. Ita
n,quoque mul tas præcedit, Anco, Andes,Anfractus, Cõiunx, Angeria,
Conlutibilis, Anquiro, Conrugo,Con sul,Antes,Convolo,Anxur, Zinziber. Ante B,
MA Pununquam. s,interdum oblidetur ytrinquea c, in ipsadu. plici L 89 plici
excipiens adveniensc, initio subeuntis di etionis. Excoquo:idem est Ecscoquo.
Duplices nullampræcedunt.nequein cõstan-Shopli 44 tia,nequein distantia: sed
vocales semper in con ftitutionç.bínGocmpovefaww.at non retinent eam
pertinaciam in subeundo: dicuntenim Ariobar zanes,Perfæ, et Xerxes:et nos
Anxius,vtoftendi musiam ;Græcixdutw: Arabes etiam Alzit, et Al zibib, oleum, et
vua; et alia multa etiam extra are ticulum, CAP. XXXVIII. Ordo discendi
Elementa, 4? $ est ordo, qui est principium, ac quafiforma Syllabæ: nuncautem
diligenter ordinem nata-xatire lium,atque vsus earum videamus. Nequeenim re et e
fecere prisci,aut Latini,qui quem aGræcis, aut Græci quem a Syris accepissent,
ordinem re tinuere. Sed vt quæque primanata fuitlitera,ita Kesan prima quoque sese
offert ad pronunciandū. Iccir " la co et a vocali,propterea quod vocalessyllabarum
formam feruntfecum,et angtissimaearum recte, omnia idiomata ordinem auspicata
funt, Chal dæi, Arabes, Scythæ,Græci,Latini. Eftenim Az prima,notissimaqueinfantis
vox, cu qua vitæ hu ius fpiritum primum hausimus: neq; re ylla eget alia, et
hiatu oris solo fine vllo cæteroru motu in, strumentorum.Ludunt enim Græci, quia
Phe, nicibusAlpha,bovem dictum autumant: cuius, pecoris quali auspicio quodam
Cadmus vrbem Thebas condiderit: cuiusque opera feminio illo F iiij fabu. ( 88
Iul. I. fabuloso cives suos, quos ideo awagie's vocavit, collegisse: a terra
enim oriundos mentiebantur, co dimetientes, et nobilitatem fuam et pofseflio
nemperegrinis inacceffam: quo iure quali paren tem ab occupatorum amplexibus
arcerent. Sic et Gai, et Opici, in Italia ab eadem terra sese nuncu parunt. Cæterum
Græcorum in mentiendo au daciam fuperavit quorundam ftultitia, non in credendo solum,
sed etiam in prodendo. Nosau tem Arabicæ linguæ non totius ignari, fcimus et a
Syris hodie, et a Mauris qui inde advecti sunt, Taur, bovem dici: putamusque in
Græciam a Cadmo eam vocem translatam, Igitur vocales A O duæquæ effent amplissimi
soni A,et o,pręponen dæ aliis fuerant, quemadmodum huic illaeftan teposita: quæ
aute essetobscurissima postponen. vy da v, eiusque similis altera ei apposita
y. Duæ au E 1 tem mediæ, E, et 1,mediu in locus conveniffent. E Sed dee,posta,primo
statim loco scribendu fuit, propterea quod effet magistra quali quædã nium
confonantium: Quarum nomina, paucis exceptis, aut in eam desinerent, aut ab ea
incipe S. rent. Ante alias autem cõsonantesde Sibilo pri mo loco agedum fuit:
vocali enim proximus eft: H fimul et deAspiratione: nam paulo compressiore spiritu
Aspiratio,paulo tenuiore Sibiluseffertur. Atque etiam de Aspirationeprius, quam
de Vo icalibus dicendum fuerat. Sed quia affe et uspo tius quidam est, quam
elementum, poftremam omnium commodius ponemus. O et avo eam lo co Latini
conftituere,veterum imitatione. Nam quum a Simonide e, vocalis fonus, vbi
perpetuo pro,. 1a tu car det 89 ) produceretur, notatus fuerit figura H, qua
Athe nienses vfi essent antea ad afpirandum: atqueille eã post E, cui substituiffet,
ftatim reposuisset: La tini receptam ab Atticis etfigura et potestatem,
Simonidx ordinem sunt fecuti. Na Latini ipsam F, cum interponeret, fane numerum
auxere: cui fedemeam quare aflignarint, baud facile explica- ", polo ri possit.
Na et inusitata litera apudmultosGræ corum eft: et fi fpiritum eius
impronunciatione respicias, ipli,anteponidebuit: fioriginecon templere,post, statui:fuit
enim ex duplici, vn de etiam digammaappellata: partes enim totum anteire
debent. Primores autem confonantum in cunnis sunt,B,G,M. quare Arabesatque He-
3 M bræi, Græcique longe quam Latini sapientius, qui ftatim poft a, ponerent B.
poft quem, non c, vt nostri. facilius enim, quam c,pronuncia tur: quanquam
inter linguæ vitia aliquos inve nias in c, aliquos in t,hæfitantes. L,
quoquefaci--- lima fuit, atque inter primas reponenda: la et en tis enim ætatis
est: itaque vdam Græci appella runt: minus commode communicato nomine etiam
ipfi r.quam equidem iudico postrema in se R derecensendam,sed anteduplices tame,
quarum ynaquæque eo loco ftatueretur, quo eius origo fuit: yt Y,prima sit,qa
B:at z,vltimaquiac: me chupfe' dia autem z,quia Die, novum inventum Lati norum,
autstatim poft c, automniū vltima col locaretur. N, autem poft L: idem eius
filum pro N nunciationis vtrique fuit.Neque vero idem or do apud omnes fit
nationes, fed vt cuique fre-, quetior est litera,ita prior alia esse debet.Quem
FS ! 1 90 Iul. I. neFINjust admodum etiam illud intelligas, apud Vmbros prius
de v, quam de o:contra apudRomanos. CAP. XXXIX. Figura Elementorum et earum canssa.
Vnc de figurarum caussisdicendum eft: de antiquis figuris loquor: quas
quiAtticas, Addressto antiquas voluerunt appellare,oftenderuntq etmultum scirent,
etparum saperent, Nequees ním Atticarum cognometo circunlatz vllæ vn quam literæ
fuere, sed lonicarum: pars enim lo niæ Attica regio fuit. Nam quum in duas
partes vniversa effet Græciadistributa, Peloponnesum, Dores, cætera regionem
lones obtinuere. Duos super hacreversus ponit Strabo certis incisos co lumnis,
quos qui volet leget. Nam iidem quum in Asia loniam recensent,coloniaspro
matrice ac primaria regione supposuere.Quorum mores in luxu, ac mollitiam
Barbarorum quum abiiffent, puditum est Atticos Ionicæ appellationis. Cætes rum
nomen et illorum vfui in literis, et Dorienfis um manfit confuetudini. Iccirco
autedi ettæ sunt Anli antiguæ, quia recentiores aliis notulis vti malue quire,
quibus etiam maximam horumpartem descri ptam videmus: quare etiam Maiusculæ
funt ap pellatz: a notioribus igitur incipiendum est. Rabi Lacfiguraquide
acciditliteris,per lineas, Qua= Liudij quam autem figura est spatium lineis
contētum, paucæque literæ, aut totæ concludunțur lineis,vt " D, B: aut partes
earum, vt P, Q, R: quædam vero e tiam vnica tantum linea describuntur: tamen
eft eis attributum figuræ nomen, propterea quod non effent veræ lineæMathematicą,
fed potius super Grana ܕܐ fuperficies angustæ quædam.
Omnisautê linca, autest obliqua,autrecta.NamquodGalenus di vidit in curvam et
cavam,id eftper accidens: ei dem enim lineæ contingit,vt et cavasit et curva;
ficuti obliqua dimetiens linea quadratum, infe riori triangulo curva erit:superiori
cava: neque enim in linea obliqua cavum a curvo melius diz ftingui poteft, quam
in puneto dextrum a fini stro,superum abinfero. Sed eadem linea diftin guitur
figurę vniuscavum,ab alterius figuræ curs uitate. Omnis igitur litera, aut
linea,autlineis conftat:item aut recta,vti: autrectis, vt h: auto bliqua, vt o:aut
obliquis, vt q: autrecta, et obli qua,vt p.:aut obliqua et recta,vtc:autrecta, et
o bliquis,vt R, B. Hæc est divisio a substantia:abac, cidentiautem fic:nam transversum,et
perpendi culare, etdiametrale, et iugale, et decussatorium accidentia funt lineæ
vel re et tæ vel obliquæ. Per pendicularis vna,1: duxw, cæqueiugatæ: Dux
angulares ad medium perpendiculum, a: vna p pendiculariscũ vna iugata,:cum
duabus, F: cum tribus, e: Duæ perpendiculares iugatx diametro quadrati, n: et
alio fitu z: duæ diametrales x.Sunt et curvæ inordinatæ s: na Græca ex æquo respon
det sibi, 2: sunt simplices, vt aliæ:cöpositæ,vtwa et F:quarum illa originem suam
repræfentat,,0; þæcnullam 5,5, pateftate. CAP. XL Cauffa fingularum, Vnc
fingularum cauffas videamus. A, tota ma ipli quidem sine caussa: a Syris enim.
Quid Syri? Quidam A 92 Iul. I. Laura Quidam dixere latum sonumin angulu desine
25 Airc,iugumque ipsum præscriberemetaslatitudi nis. Sed corum audaciam arguit et
A, Græcorum, a quibus ipsum illud A,Auxit: et A eorundem,cu ius iugum præfcribat
hiatum nullum:nam quo pa et o autexore, aut in ore triquetram poffint fi guram
constituere, fane nescio. Differt autem y tram ineas rationem.Nam fi propterca
fimplicis simum putes elemetum,quia primum eft:ita fane Scribas sicutArabes,quipofitæ
lineę perpendicu Jaris calcem linistrorsum versusproduxcre,quali in figuram
noftri Lyaut G,Hebrei inversi.Sin hia tum contemplere,patula facies eipotius
debea tur,quam ctiam quadratam primum finxiffe He: bræos par est,item Chaldæos:vel
ve ante hos fabu:lanturquidam, nescio quos Aramæos. eamque linea dimetiente disfe
ettam, fic, quam postea concinnarunt. Sicigitur esto divaricata propter hiatum.
Huicautem cum soni exilitate atq ;ob Y scuritate contraria esset Y, vndeet Yonor
acceperit cognomentum, figuram quoqueopposuerein versam, bifurcatam. Huius
itaque sono quu pro V ximum sit v,nostrum,novaldeab eius figuradi versam facie
habuit.sed subducta columella, fur cas bivias contrarias ipfi
A,retinuit.cuiusnaturæ ipsum quoqueesset contrarium pronunciationis obscuritate.Ac
fanealiquando fecit,vtdubitare mus,vir do et iffimus Ausonius poeta, an
v,notula fuerit in vfu Græcis, ille. n. Græcam negationem O Yavnicam fuisselitera
illis versib, professus est; Unafuit quondam, qua respondere Lacones Litera:
irato Regiplacuere negantes. Sed ! 93 Sed videtur allusisse ad fonum Græcu et
ad figu... ram nostram: exprobrat enim hocillisNigidiust Figulus, qui nesciverint
figuram vnam invenire, qua v,noftratis exprimerent sonum. o, suis sibia
natalibusvsq; figuram attulit, ex- ( pressa piettaque oris rotunditate: sicut
i,sonima- 1 xime exilis,excuffo omni tumore,ac vetre,quam tenuitatem cum
e,faciat pinguiusculam, iugula vimus obeliscis quibusdam:quorum sane nume-, rus
potius servivitdecori, quam necessitati: sed: aut duobus extremis fatis
efficere poterantsic, t: aut medio vno, lic,:fedilla propiusaccedebat ad Csapud
nos: hæc autem apud Græcos ad aspirati-> onis nota. Nam quominasfummo tantu
essent contenti, in cauffa fuitr,Græcis: quemadmodum Latipiimo solo nequiverunt
effe contenti, pro pterca quod eam figuram L,occupaffet:placuiti taqueternis
roftrisfaciem efficere pleniorem V si autom antiqui funt longiuscula forma,ipso
t,nolu describendo, quum geminaretur:idquedecoris gratia, sic, lulij. Huius consuetudinis
litera lon gam vocat Plautusin Aulularia. qua interpretes iccirco,pro L,suntinterpretati,quiaBarbarorum
vsu fic nunc fcribimus. B,item Græca est.sicutM,N, T,2,velsono,vel Greeca?
figura:atC,ex dimidio Græca est:subtra ettanam -.K que columna ipfiusK.cuspisnuda
remanfit, fic 2: 1. cui ad faciliorem scripturam angulum ademere. Sicut etiam
ipli, quod fecere vt effect:fic ex I, D creavere sglubdu etta bali, et angulo
fiebetato, vt $ non amplius Scythicum arcum imitaretur,idq Notabat Athenæus ex
priscis fabulis: fic ex 11, / 94 Iul. CES. SCAL. Í. P. quod abscidissentden7,finxere
ipsum p.circulie nim quam anguli du et us facilior: ppterea quod vnica
lineavnico abfolviturmotu:at Angulºdua.:bus lineis, ergo duob: motibus, igitur
quietein "terposica: hoc enim in naturalibus declaratū elt:: Poftea quum
noftrum hoc P,concurreret cũillo rum litera, quanı Caninam vocat Persius,vt a
no ftra diftaret,caudam addidere,R, ficut etipfi c,ex G quo cognatam
effingerentG.atque eodem cons filio eidem addita alio modo cauda vt fieret
Latic Ona litera, qua Græci carent sic, Q,quam postea in huncmodum clausere. Q.
Eftetiam ratio, quare fubdidissent caudam:deferendusenim ei femper comes suus
fuitilli, fic, Qv. AlimpsoFaet um autem eft,vt non folum Angulorum
Grad"hebetatione,et virgularum additione,ademptio ne,Græcasin ysumsuum
transferrent Latini, sed ctiam integras fervatas inversafigura reponeret:
mdos,e nihil enim aliud eft noftrum l, quam illorum r. quoniam illorum 4 ;
nimis propeeffetipfamAz cuius iugi describendi poffent oblivisci.simultur pe
forearbitrabantur,li vocalis nota plus egeret operæ,quam consonans.cum pronuciatio
elim pliciori penderetpotestate. Digamma quoque inversum,duplex eft í. Quare
non male cxco gitavere,vty,Græcam exprimerent per antisi Andrefagma,E.neque,
quominusid reciperent,in cauffa fuit,vtaiunt,fonimollitia, quam ipfum Y, reprę
* fentat,noftra ps, non affequuntur.nam quod ar gumentumadducunt, id est
nullum.šeguit, qafa cită eg6G estenim vbi no faciat,orisontis:qua re quod
officiu præstatillis; nobis no denegaffet. Age DE CAVSIS LING. LAT. 95 ) Age
vero quid prohibuit, quominus illi aliqua fi gura exprimerentnostrum e: nam quia
Roma nis vivendileges accepiffent;etiam loquendi nori negligerēt.erat enimeis
in promptu av tixand; x. nequeaddere V, quod neLatinis quidemfue rat
neceffarium. Nam quemsonum,ipfum cica v, iunetum habet, potuit etiam seorsum,
fi attri buiffent,per se obtinere.Ita etiam Angelo, fi non eft n, in cygersnon
estr, geramusmorem mo rosisistis, et antigammastatuamussic j. quod ip summet
fit hoc quod neutrum illorum quivit effe: Acceperunt autein noh folum eafdem
eadem poteftate, et figura,eodem vel inverso situ, sede tiam et figuraet fitu
eadem, poteftate vero longe Fishes dissimili:vtx,quæ illis esset afpirata,
nobis effet nesting duplex: et quæillis esset media fimplexr, nobis effet aspirata
geminatu f.Sed etvocalis notam ab Athenienfium institutis vfquerepetivimus ada*
fpirationem, cuius illi vfum invertiffent.H, enim nunc pro e,longa:olim pro aspiratione
Acticipo fuere,ita ctiam,vtinfererent:quos Latini suntfe cuti,Heraton:etiam in
medio,KTAHS2N.quod ne nos quidem negleximus, Prohæmium. Quare poftea femper
tenuit confuetudo, vtcentenarij ! numeri nota eflet H. quod fuiffet illius
vocis ini tium. sicut apud nos eadem ratione, c. Ijautem et vsconsonantium
figuras nonexco gitarunt,poteranttamen ficfieri, nifi Acolicum illud mayis ti
CAP 96 Iul. I CA P. XLI. Literarum nota cum potestate numerorumfignan. dorum, C
Nominum. con Flarespotius referenduseft: tamenquiafine et figura cognoscinon
potuit, huc,vtopinor,com modissime distulimus. Eftautem duplex: quippe Omployelad
numeros digerendos, vel ad certa nomina Nement indicanda.IgiturVnumper
1,fignabant,qñmi nimo fpatio effet virgula, sicut vnitasnullo: Ac repetebant
fane vnitates,ad quinque vsq ;, quem numerum per v,defcribebant: non propterea
ca ea nota esset dimidiumipsiusx, quodenariûde a fignarent: neque iccirco, quia
olim fcripferanț QV, et poftea q fuftuliffent: fed quoniam esset quinta vocalis:cum
qua repetitis ; atqucappofi tis vnitatibus,ducebantur ad numerum Denari jum:
quem iccirco x. litera notavere,quia in nu mero atq;ordine vulgari statim ipsum
v, feque batur. Quo confilio etiam Centenarium nume rum quum ftatuiffent per c,
sequentielemento, scilicet D, Quinquagenariu deposuere. Ratio aut Centenarij a
prima litera ipfiusnoininis accepta fuit: sicut et Millenarij,per m.
Quinquagenarij autem notam'non a nomine,fed a Gręcorum in yftituto
excogitarunt:nam quum illiper N, pinge rent quinquaginta, prisci Latini,
quihuius ele menti loco ponerentidentidem L, in hunc quo quevsum substituêre: et
monuim ' apud poetam fic fcriptum legi solitum a doctioribus.
DantmanibusfamuliNymphas. San DE CAVSIS LING. LAT. 97 Sane vero Lymphas a Græco
víu on ductum ne-» monegat.et içigan;quasi79igfur,vtvolūt. Io no - Nomorsa
minibus quoque designandis vsi sunt certis lite ris,iísque eorum
primis:c.Caius:P.Publius:et in versa,vty, Caia diceretur.Ergo Publiam si lege-,
remus, etiam inverso d, scribendum fuit. Sed de his suo loco inter nominum
rationes, ac præno. minum disputatum est: CAPVT XLII. Poteftas mutua quarundam
cognatarum literarum, quas Græci vocant alsoíx85. Pgularum diximus poteftate,
nunc elemento rum cognationem quandam videamus. Propriu Arhe's hit? igitur elt
Novem literarum, in quincunce, quasi dispositarum triplici serie, costitui:
quasiccirco Græci avtiquya appellarint, quiainter se mutua subirent fede.
Noselegantissime dicere vicarias poffumus. Cognatæ vero, atque etiam coniu gatæ
re ette vocabuntur. Sunt tenues tres, C, P, T: quibus addita aspiratio,totidem
creat Græca pru dentia,vnica sua quanquenotula insignitas,X,Q, ©. Mediam autem
interc, et Græcam habe mus Ġ. Itaque et dyxuege, et Anchora dictum eft: et
Cneus, et Gneus.Inter P, et•, fuit B. quam re et βινάκια, et φιτακια, et
πιτάκια dici confue visse,prodidit Athenæus. Intert, et,ficum est D. iccirco
curaüta, et cx Jadro dicere Græci fine flagitio insticuêre:etnos Adque in Atquemuta
vimus. Quincunx igitur sic disponetur: Tenues tres, Medix sub his, imæ Aspiratæ.
Vt quam 2 F 7 1 Gj IvL. Cas. ŠCAL. Lis. proportionem ipfainter fe habent
propter fpes ciem, a qua tales dicuntur,ea habeant ad cogna tas propter
affectionem. eiusdem enim speciet funt C,P,T,P, B, • quippe aspiratæ
funtfemivoca les, tenues funt mutæ, media inter eas. at inter fe habent
proportionem affe et ionis,id est potelta tis, quam Græci toidtorg vocant.
Hasautem con iugationes quartus ordo etiam augebit. Na ques admodum tenues aspirationemutabantur:
ita P Abilum additum in alium ordinem transibut. eo enim duplices evadunt,ex
Quincunx c, et s, no ftrum x:ex P, et s,Græca'y: ex T, et s, fieret aliqua pari
exemplo:nequerepugnat aut communi po testati pronuntiandi, aut Barbara Vasconu
con € P T suetudini, quiltse, proipfe pronuciant.Sed Ma GBD tricem fuam Græciam
fecuti funt Opicinoftri: a * ° quibus rccipere vna cum vocabulis quibufdam Ey z
placuit vfum diverfæ duplicis,z. Diverfæ fane, propterea quod et media
cum'fibilo iungitur,no aspirata: et poftponitur illi, noanteponitur: Du plices
igitur in suas compares foluuntur cum in-, He et untur: Faex, Faccis:Grex,Gregis:04.
Os Kiefsn.bos. CAP. XLIII. Naturaquedampropria, 1, vocalis. St et natura quædam
propria I, vocalí:Nam quum cæteræ vocales ante vocales corripian tur ( hoc
effecit facilitas pronuntiationis, ni hil enimmoræ inter fimplices hiatus
infereba tur) vaatantum obtinuit quadam quafi præro gatiua, certis velocis Græcorumoreproducere
Dr CAYSIS LING. LAT. tre 1 tur,rovėszíscilu,sit.id quod non penitus fine ratio
nefactum eft: Multum namque temporis poni- Comsa musin exilis vocalis
pronunciatų, propterea og Aatus cunctabundus exitinter oris anguftias: ic circo
Græci in multis, Latini parcius produxerė. Quemadmodum in verbo,Fio:quoin
verbove- rx * teres duim legem volunt constituere,errarüt: sic enim dixere,
Semperin co producii,nisisequa tur E,vt in ficrem: Hoc enim falfum eft: nam in
futuroFiet, item longa eft: vbi enim effet mul tisyllabum multitudine
fyllabarum, vocalis bres vitati quali supplementuin milêre. Sed illi per
ftantin sententia, adduntque, Non satis effe, vt £, fequatur: sed id
quoqueopuseffe, vt et, fequa =! tur in prima persona:at Fies, Fiet, non eft in
prima: verum adhuc errant: nam Fiemus,prima eft: itaque addere debuerant et id,
Vc effet fin gularis. Sed ne lic quoqueprocederet e senten tia: ita enim priscoseffe
locutos constat, Ficm. Cuius rei argumentum habemus ex analozia fecundæ, et
tertiæ personæ: eti præsto est Cato ñis autoritas: Qui ita et pronunciavit, etfcri.
ptum reliquit. Sicutet illa Dicem, faciem. Eius enim vocalis fonus cum
infinitivi Vocali con iunctus eft, Amabo, Amare: Docebo, Docerc! Audibo,Audire:
fic,Dicere,Dicem Fieri, Fien. Prætcrca, quam afferunt regulam, non bene exprimunt
liceniın dicunt: Produci, natin iis cuius persona prima habebit i, at Fierem,
elt persona prima, ipfa autem perfonam primam non habet. Poftremo non est ratio
hæc vlla, ked observatio: at observatio neminem cogit, 100 Iul. CÆS, SCAL. I.
nog fed oftendit,quidinvenerit turpiter autem qui mugedam recentiorum
corripuerein Fio. In fecun l 1Ulman dis autein casibus pronominum quorundam et
relativorum, quare corripiaturin promptu ratio est,quippe ante vocalem:at quare
producatur,fi cut ne aliarum quidem rerum, nullam caufam af signarunt,lllius, istius,
Vtrius, Vnius: quare eam fic eruamus nos: Quæ ad hunc modum cxeunt, nonita
oliin pronunciabantur: nam confonans inmultis,non vocalis
reperietur,Cuius,Eius: lic erat,IlleIlleius:fic qualidiphthongusGræcare mansit,
ac longa fuit. Ergo vir doetiffinus Te vrentianus non fuit veritus producere in
Alteri us, quum tamen cæteri corriperent. Ncque e nimverum est, quod aiunt,
corripi propterca, quod fyllaba vna numerosius fit, quam cæte. ra eiusmodi:
neque enim eft Altrius, quemad modum Vtrius: fed fane quomodo fuit Vterei us, sic
Altereius. Neque vero eorum ratio bo.na eft: fed vfus contentus fuit communi
regu la, vocalis fequentis vocalem. Analogia autem etiam in cæteris conftar.
Nam fecundus casus, Poffeffivus dictus est: Poffeffivorum autem mul 1 'ta fic
invenias, Petreius, Luceius, Locutulei us, a petra, luce, locutione. Quxautem
Græ ca lunt, non solum disyllaba,vtdixere,deChio, Dia, fed etiammultisyllaba',
vt Sophia,et lo nium. Theocritus enim illud produxit in Sy ringa: hoc autem
etiam omnes Latini. Nam quod addunt a Station Templa Lycie da bis: non facit ad
præsentem observatio xem: eft cnim Auxcio,cum diphthongo. Ge 1 minata IOI ' i 7
1 $ minata quoqueet in seipsum concreta,syllabam potestproducerecorreptam,vt in
decima satyra Iuvenalis: Eloquiofed vterg,perit orator.effe enimdebuityand
periit. Divisa contra passa est moræ divisionem, Mihi, pro Mi. et interpofita
alio elemento, mois Tibi: oi,Sibi:quemadmodum fupra diximus: Ti,x enim, et Si,
olim fuerant. Cuius rei argumento funt alij casus, Tis, Te, Se. CAP. XLIV.
Proprietas quedammutarum,semivocalium et. Ropriumutarum, ve vocales naturacorre
rheto prashabeat,Ab,Ad, At.sed c,variat:Lacenim longum est, sic Hic, adverbium:
Hicpronomen breve; et Hoc, apud Plautum, vt docuimus in li bro decomicis dimensionib.
Disputant,an Fac. Cung brevesit: verum apud Plautum eundemin Cure' Fac gulione
longum elt. Sedgrandiorem gradšergofac ad meebfecro.Al tera enim estsyllabaspondei.
Sic etiam apud O vidium in primo de Remedio: Duriusincedit: facambulet. Nam
litigiosiGrammatici perverterut, cum volunt depravare, vt legatur, Obambulet:ne
sciunt enim quid sit, obambulare. Neque e nim in vetustissimo codice aliter,quam
vulgole gitur: et ambulantem vult videri, ob vitiu: nam obambulare,nihil eft
neceffe. Duo quæ afferunt argumenta,nullafunt. Primum abexemplis,v - 1 bi
corripitur: nam in illis Face, fcriptum est: non Fac. Alterum ab analogia: nam si
A pocope2 1 3) ] G iij * 102 Ivl. C's. Scal. Lis. 1. in aliis non produxit
vocalem, Fer, quod crat: Fere,ne in hoc quidem debuit. At. n. non fem persequitur
nosproportio illa:vtin Fio,Fies, Fi erein, cadem vocalisnunc longa, nuncbrevis
est; et vfus extorquetmuta. Apo ope quoquemul ja produxitbrevia, quum moram,
quam tubdų cebant ex consonante subtracta, reponerent in vocali; Pecus, brevem
habet finalem:Pecu, lon gam. Quare illi iidem dedere manus, addu ai Ovidij
manifesta autoritate, in primo de Arte: Hosfac Armenios: hec est Danaeíaproles.
aking Quanquam autem hæc corum natura est, ta men aliis quoque camperis,fed
vario fane even tu,Mel,Vel: En Nomen: Ver, Per. Mesemper çor one ripitos,
Sibilus varius eft,Suus, Suos. Dicimus autem commodius nos,quam veteres
dicebant, mutas habere vocales breves ; at illi aliter locu malamiti sunt,
Mutas esse breves, dupliçes autem lon gas: Neque enim consonantium affectio
eft, yel corripi, vel produci: fed quarundam natu ra est y patiantur vocales
corripi: duplicium autem efficere, vt illæ producantur. Șienim con fonantes
producerentur,aut corriperentur, non « egeremus vocalibus in
pronunciationc:ncquee ( nimtengres,aut temporain consonantibusfunt; z,enim
producit:non est products ipsa. Sic'non reet te dixere liquidasesse breves:
ncque illa ora etio proba eft, Liquidæ brevem efficiuntiyllaa bam. Nam quod
duplices longam faciunt mo s ra ac difficultasin cauffa eft: at liquidębrçvem
facere non poffunt: fi enim possent,vbicunque poney 1 Du CAVSIS LING. LAT. 103
fue • ponerentur,faceret:hocautem falfum eft:sequi turenim tam l.quam R,
longas: vt uñaoyswow. Sic duplices,aut duplicatæ, non producuntqualibet
fyllabam:nam tūkis priorem produçit natura, na positione: sic, yncasa.
Nonfaciuntigitur vt fit brevis, fed permittunt, neque mutant:nullami gitur
habent a ionem: vtin Patre, nihil mutat, fed patiuntur talem
tantamģueelle,quanta ratin Pater. iccirco a Græcis et molles, etvda dia, etx sunt:
at mollis non est agere, fed pati, CAP. XLV. Deaspirationis poteftate fecundum
loca, INterestaspirationisomnib,interdum praponia vocalibus:vni autem y,
femper,nilimore Aco- tini lico: eam enim non aspirant, vtdiximuseIgmca dio
autem inter, A, E,1,0, Athenielium imitatio ne, qui X TAHAN,scribebant.exempla
funt, Ha mus,Herus,Hio, Honor, Humus: Vaha, Vehe mens,Mihi, Oho. Præterea
anteponi diphthon gis omnibus,Hau, Hcu,Hei,Hac, Hoedus. Hu iussonum mępuero non
audisses:nuncmaxime” observant literari:quida erią putide. Indo etti vero etiam
locis non neceffariis, ita, vt latrare videan. tur: id et irridebatin Arrio
Catullus poeta: cuius fales quum Politianus exultabundus iactar fefe ințel exisse,non
est assecutus. neq;enim satis est, cat tam, deprehendereaspirationes,quæibitüessent
afcri.charta'. præ:fed opus fuit cautonelepidissimi, poeræ festi vitas
refrigefceret.Nam quare, multa verba cum proposuiflict,Chommodaet Hinsidias,
clausite pigramma flu et ibus potius lonij maris, quam Gij. 194 Iul. Cs. SCAL.
I. Adriatici? Sane quia ab Ione cum diet a effet tų regio,tum mare,factum eft
ab Arrio, vt ab hiatu, quem aspirando affc et abat, Hionij dicerentur, CongoConsonantibus
tribus apponitur, quarum ex na hy emplafunt, Chremes, Philippus, Thraso. Non
temere autem dubitatum eft a nobis olim, vtru Ane pia wyr, ab aspiratione
antecedatur vocalium more, Cobek restulan antecedat eam ritu consonantium.
Ratio du bitandi fuit; nam quum aspirationis loco pone bant, B, præponebant
ipli R, vt Bretor: ergo si vices gerit,videtur etiam locum vindicare. Præ terea
R,nulli confonantium præponi poteft: er go neque ei, quæ consonantis habetur
loco. Sa ne vero aspiratio ante vocales statuitur, neque valde differt ab
Acolico elemento." Poteft et il lud augere dubitationem: excogitaturos fuisse
Græcos aliquam notam qua concretam afpira tionis et illius literæ significarent
potestatem, fi cut cum complexi sunt, alia tria, 0,1,x. Sed no tula imposýta
ipli Roostenderunt eundem vsum - aspirationisin co fuiffe,qui et in yocalibus
intel Comhaligeretur. Contra tamen Latinietiam in yetustis monumentis postposuere.
Causa afpirandi fu it foni volubilitas, atque vibratio, vt diccbamus. In omni
autem vibratione recipitur aer per in tervalla: quare intra ipfum
potiuselementum a spiratio ipsa, quam præposita percipiatur, La tini autem sprevere
illam asperitatem. Na quem noLahiris admodum extra ipsum K, eam deprehendasae
ris crassitiem geminetur? enim, quod apud Cræcos fit, non possis præponere fic,
Pyfrrus, fcd fi postponas fic Pyrpfrus, non potius video re ros Roiz, re
priorem literam, quam pofteriorem onerare. Quidam minus sapienter etiara
Romamafpirats cum tamen Romani ipfi de fuo R, omnem exe merint vsum aspirationis.
Stultius autem, quie tiam Renum fluvium: neque enim Germani ei elemento
apponunt flatum vllum: Leniffime e + nim sua lingua pronunciant,iudice, etannulum,
Richter, et equum, etalia. neque par est nobilissimæ gen Ring, tis fluvium a Græculis
rationem nominis acce Rf: piffe:fed qua nunc voce pruinam appellant, for tasseaquam
omnem gelidam, atque inde etiam Renum nominarint.In opdGautem etOzolucov
vidcris quemadmodum præponatur ipli R, fuit enim regedod. CAP. XLVI. Demodo, ac
rationescribendi. Ostquam literarum originem,numeru,cauf-tako fas,atque ysum
contemplati fumus:interestyuaphone's veri philosophi illud quoque indagare, vtersit
modusnaturæ propior in fcribendo:ifne,quein Hebræi fequuntur, a dextra noftra
in sinistram introrsum:an nofter, quia sinistra in dextram ex trorsum excurrit:
eft enim motus vna ex causis li terarum: quaremotusipsius ratio five modus li-
ie terarum quoque generationis erit affeettio. At- 4f. queilli quidem tuentur se
mundi origine, quafi cum naturæ legibus omnia inftituta fua tumin corruptąnaet
i fint. Cæterum hoc nihil iuverit cos: quippe multarum artium invęta postilla
ru dimenta emersere. quare consulta factum sit, vt multis cum aliis corum
legibus, hocquoque fit GY d Si 106 IvL. I cmendatum: atqueiccirco
arazionibusdeducen da fint consilia huius consuetudinis. Poterutaf ferre,
motumcæli effe a dextro in finiftrum: at queita eorum tra et um in scribendo cæleftēmo
tum imitari: a dextro enim in sinistrym ducunt. Huic rei fumma cura certis in
locis refpondimus; etin libris de Calo, et in Commentariis de In fomniis. Cælum
neque dextrum habere,neque Chafiniftrum.Ad hæc multæ sunt rationes,quib.per 1
yerse scribere arguuntur. Principio motusma nus naturalis extrorsum est. quies
epimintusad peet us et oculosin fætu.igitur primusmotusex trorfum explicatur.
quarepugna quoque ficcies tur, et cætera opera, extento brachio, non retra. z
cto. Præterea nobis relinquitur fub oculis ad contemplandum,quid,quantumquedefcriptum
fit: quod illis calamo acmanu tegitur item in « dextrum humerum converfa facic
funt ftatuæ, atqueimagines: sic enim etcreditæ sunt opus su um refpicere, et
contra hostem stare:quare Aqui larum roftra in fignis ad cam quoque partem fi et
a fuere. Ergoobtutus nofter suapte natura plus dextrorfum versum fertur, Illud
vero argumen tum invictum est, cosipfosinter fcribendum li: terarum ipfarum
virgulasac lineas directas aut transverfas a finiftra inchoatas, in dextram
defi, nentes terminare.Quæigitur partis ratio, eadem etiam fidtotius et
quemadmoduin linearum tra f et us,ita literarum quoque ordo servadus erit.Sed
Notexpripam priusinvenitgens illa, qua scripturam. Textores enim tramæ primum
filum introrfum iaciunt:idautcm coaet ti, non natura, quoniam dextra 1 D.
CAVSIS LING. LAT. 107 ! dextra manu cum incipiunt, et finiftræ operavi cissim
petunt,fic motus fuit auspicandus. Verum iidem ipsi, vbi cætero opere naturæ
legibus ad movendum libere vti poffunt, poliuntque telas, aüt pannos, aut sepum
inducunt, et furfures: tum vero extrorsum versus a sinistra in dextram, iure suo
vt fruatur manys in excurfum, faciunt. CAPVT XLVIL 3 Elementorum affe tus
adprincipia fyllaba constituende. A et enus quæ cuiusque esset naturaitteræ,
dici- Rako mus,explicanda eft earundem ratio,quam ad fyl labam ipsam cõstitucndam
iniredebeamus. Co fonantibus igiturconvenitomnib. di ettiones in Puchonse
choare, atque etiam terminare, præter G, Qız:hią çnim nulla præfinitur.nam
confeflum eft VESPE RUG, ita fcriptum esse,ficutPont.Max.item FOR TITUD. sicut
TERT. et EXERCIT. Dep,non opore çeţ dubitare: Volup.enim etapud Ennium et, a -
Y pud Plautum etiamnuocquibusdam verfib. ex tantibus de seipso facitfidem.
Vocales autem z que omnes, et inchoant, et claudunt, Ama, Ede, Oro, Ivi,Vsu.Item
diphthongi,Ænças, o Ebalia, Eldus, Euge, Aurum: et claudere, Væ, Evæ, Hei, Hau,
Heu. Vocalis vna Græca ab initiis exclufa fuit lineaspiratione,nisi moreAçolico,y.
A dua bus consonantibus poteftincipere, ficut aduab. vocalibus,vt Cras: fed
etiam a tribus, vbifuntli quidx cum c, P., T, líbilo præcedente, Scopus, Scrus
s' 0 I 108 Iul. II. Scrupus, Spledor, Spretus, Stalatum, Strepitus. et apud Græcos
etiam addita aspiratione, odegyis, In duaspoffunt definere, Hyės. etin tres,
Stirps. Quarum quædam iam sunt declarata. sed hîc per conclufionem quandam
colle et a fint pro prin cipiisfyllabarum, more Peripatetico. I VLII CÆSARIS
SCALIGER I DE CAVSIS LINGVÆ LA TINÆ, LIBER SECUNDUS. CAPUT XLVIII. Que fitformasyllabe,
quamateria, VEMADMODUM ex elementis primis quatuor naturain vnu coalescentibus
fit id,quod mistum dicimus, et ex puneto fit linea ; ita ex literarum coftitutione
id con fieri dixere, ab ea comprehensione ovina lew Græci vocant: q obcaufam
etiam lic definivere: hrib Syllaba est comprehenfio literarum fub vno ac centu,etvno
fpiritu indistanter prolata. Quam definitionem et falfam effe, et eius partes
male cohærere oftendamus. Nam ficuțlitera ipsa est quiddam indivisibile, non
autem privatio divi lud fionis C A VSIS LING. LAT. 109 E fionis: ita fyllaba
erit quiddam divisibile, non au tem ipfarum partium comprehenfio: atqucid ex co
manifeftum est, cum dicunt, fyllabam ex bi nis aut pluribus literis conflari:at
comprehensio non dividiturin literas: nequeenim vnio mate rix et: formæ corpus
ipsum eit. Male etiam dixere prolatam: acciditenim fyllabæ proferri:poteste nim
et fcribi, et in mente reponi ipla: quare ita di cantreete. Quæ proferripoffit.
Tertius error ex his manifeftuscit: nam G lubyno accentu eft, eric et fub vnospiritu,
et fineintervallo: suum enim quæque fyllaba accentum habet: ' vacant igitur hæc.
Poftremopessimo consilio putaruntomne mnyama fyllabam multis concrescere
elementis: accidit lekerk; enim huic rei,quam syllabam appellant, nume
ruselementorum. Si enim essetessentia syllabæ, ergo substantia reciperet
intentionem et remif fioncm:hocautens falsum eft: atquehac ratione, pois
fyllaba hæc Stirps,effet magisfyllaba, quam hæc, Ab: aťmaiorest p quantitatein,
non autem ma gis per substantiain. Nam quodaiuntmonogra matas ' vocales, non esse
veras fyllabas, ridiculum est. Quidigitur sint? Imo vero verissime sunt hoc,
quod falso nominesyllabæ vocat: quoniam pacaloy nga etpriores funt,et
fimpliciores, et hocipfum funt, quod aliis communicant literis. Syllabæ igitur
econe i'ne nomen falsum est, atqucaliud quærendum: vte mur tame vsitato
vtintelligamur: definieturau tem fic, Syllaba est elementum subaccentu. Ita-
alt frankos queetmateriam habebis, et formam: eftenime lementum materia:id
autem perquod accentum poteftfuscipere, forma. 1 Acci IIO ivi. L 1 B. IL w.Acciditautem
numerus elemetorum syllaba ficut plan is foliorum et ramorum, etradicum,et
fibrarum. Nam animalibus quoque satisest, si ýnum instrumentum habeant sentiendi:neque
enim desinunt effe animalia. Itaquelianimal de finias, falso apponas, pluribus
conftitui. Hos au tem quod dicimusaccidere, aut fitquod Græci proprium vocant,
aut esto etiam differentia fpe cies certasdistinguens in rebusnaturalibus:at in
fyllaba DĖ, nulla forma eftfeparanseain ab hac fyllaba, e: fedpars illa tantum
inaterialis scilicet, Daccidensipli e. Numerusautem est a fingulis ad senas vsquc,a,
Ab, Abs, Mars,Stans,Stirps, xi 998: dempta enim diphthongototremanent.
Sekrompi. Germanis etiam longe maior. Intelligoautem nunc diphthongorum vocales
numero notufa rum,non sono feparatas. Aut igitur fola vocalis Wir helt:aut cum
alia,vt in diphthongo: aut confona tem vnicam præcedens, Ab: autduas, Abs: aut
tres, Stirps:aut vnum fequens, Da: aut duas, Dra. co: aut tres, Strenna. Quare
licet non adinif rit vsus,tamen quantum earuin natura fert, octofte literarurn
poteftfyllaba: fiquidem trinis oblideri consonantibusdiphthongi sonus patitur.
Eam tamen afperitatem mitiorem fecit vlus,exhilara - A53 ta'tristitia confragofæ
pronunciationis: vtalter nis,sitres præcederentcolonantes,duæ subirent.'. ete
contrario. CAP. XLIX. Consonans,que interduasvocaleseft, vtriapplicetur. Riore
libro de Systali et Diastasi dixiinus: vt literarum ' mutuam cognationem, quæ
pars eithe 2 er 21" Do Ĉavsis LInc. Lat. tü Ś. 기 Erat poteftatis
intelligeremus. Nunc vero videnia dumeft, quod et veteres disputarunt; ad vtra
fyl labam constituendam conparetur consonans, quæ inter duas vocales fita fit.
Ac Herodianus quidem ita sensit, qualemcunque vocalem hæ rere præcedenti consonanti:
fi dictio inveniatur, soula ab eadem incipieņs consonante. non quod hoc illius
cauffa fit: sed quia per hocillud cognosca tur.vtin verbo Fero, quod bifyllabum
sit, R, po sterioris vocalis effe, non prioris: idemque in co. pofitis debere
observari.Nam quanquam ex Ab, etAetus, coinponirur, Abacus, tamen vbi duo hęcin
wnurn convenere,B, coire cum a ; sequenti in fyllabam,non cum præcedenti. Sed
adversus C- s, hanc senrenuam fic argumentantur:in abigo, a B, accedit ad fecundam
vocalem, ibi primanon ' poterit corrip,propterea'quod iam fit A, præpo sitio,
quæ femper et vbique longa est. Item in Circumago, non fieret clirio ipsius m, si
sequen ti applicarerur: p ærereain Abhinc, et Adhuc,b, et c,aspirarentur: id
quod eftabfurdum,ac nuf quam receptum. In tandem fententiam videos tur
inclinare Quintilianus, atque in vocib.com pofitis syllabas dividire pro modo
partium, in Arofpice, et Abstemnio. Vt has rationes solvain mus,
animadvertendum eft, cum ex duabus vocibus vra fit, non accentum folum, fed
litems rarum quoque exigi cohærendiam: neque e. nim ita pronuncies, A bactus,
compositum,vt Ab, Aetus, difiuncta. quianam igitur pronun ciatione efficietur,
vt B, a fequenti vocali fub bahatur? Adhæc,lipicuita a petendo vitam dom >
2. catury เส 22 i TH ;: P para 412 I VL. CÆS. SC.A L.
L IB. II. catur, nisi cohæreat T, cum v, semper sit v, con. sonans:at non
eft.Sic in hac voce, Etiam, duæ ef sent fyllabæ, Et, lam: est enim consonans i,
in Iam: fed pronunciationis tractus cogit nos ele menta coniungere.Poftremo,
corum regula hæc eft, et vera:Nulla fyllabaaspirationeterminatur. Igitur in his
vocib ',mbwuszeor, et diximus,apud Lycophronem, et dimostov,quid comminiscen
tur? aut enim in aspiratam delinet prima fyllaba, autid fiet, quod nos censemus.
Nam argumenta illa omniaridicula funt:ac primum quidem'puti dum.Nam in Abigo,
licet B, subtrahaturpronun ciatione,non tamen est A,præpositio, sed vocalis ipsius
AB, non enim propter B, fit A, dut longum, aut breve, fed vfus autoritate:neque
enim fieret vnum compositione: fed fit tamen: quare quam quisque poteft,fedem
occupat. Neque vero dica mus, quod is, qui ita corrupit versum Ovidia num Sive
quis Antilochumnarrabat a Memnone vi ettum. quanquamin compositione, five lim
pertinacius cavillari, oftendam in voce hac Amarum, etiam corripi,fi illorum
trupov sequa 2mur.quoniam aMari,venit:Alterum argumen tum sic diluimus,
auferrim,in Circumago, quia subiens vocalis non patiatur, non tolli autem, si
nolis. vt apud Ennium, Tumdele etta virum sunt millia militum octor quod et in
Comitio,manifeftum eft. Nigamus enim hoc,femper poftremam consonantem acce dere
ad fubeuntem vocalem: fed id tantummo do evcnire,cum eiusdem initij reperitur,
vt dixi ( Inuse DE CAVSIS LING. LAT. 113 2만 mus, vox. Quare cum nulla vox a B, incipiat
al piraro,disiun ettis sedibus hæc duo inter fe erunt. Sicut in adbibere, nemo
nostrum dicat præpo fitionis confonantem, cum initio verbi coniun gi: impeditur
enim. Hocigitur impedimentum etiamab ipsa aspiratione allatum est. Ex his sequitur,in
fimplicibus tantum,fifylla- saj n2 ba incipiat a vocali,necesse esseeriam præceden
tem vocaliterminari. In compofitis autem non neceffario:Comitium,Coco. Item
quemadmodum fyllabarum initiaa vos isa's cum initiis menfurantur: ita et fines a
finibus. Quare in voce hacIlhic, debet etiam effe aspi ratio, quammale
faciunt,cum omittuntrecen tiores.Cum enim reperiatur fimilis literarum fo
cietas in verbo Est, potuitprima fyllaba esfellt, postrema Hic: atin yerbo
Illic,non potuit:pro. pterea quod nulla yox in eandem desinit ge minatam, neque
ab eadem geminata vlla in. cipit. Illud quoquehinc constat, in quamuis voca-
receila lem desinerefyllabam polle, quauis sequenteccoccoon nang fonante,
Itemque syllabam non finalem quali bet consonante terminari,quæ geminetur. quod
fiduæ diuerfæ fint,in F,G,P,s,nequeuntdefinere, Hisenim nõ finitur fyllaba,
nili geminatis.Quod autem etiam addidere, B,etT, errarunt, Abnuo, Atque, Abseco,Ætna.
In q,nullam terminarive rum est, quia v, habeat comitem:Sed in c,non estverum,Ecbasis,
Ecquis,Eçdosis, Pyracmon. Quod autem addiderunt exemplum Acnc, fal. fumeft.
Scd.c, transit cum Noad finalem voca H len 2 2 ☺ 014 IYL. CÆS SCAL. II. 1 1 lem:quia
dicimus,Cneus, Cnidus. Sicut etillud erraruntidem in A et us:dicimus enim
Ctelipho. In'd, autem definit sequentibus fere omnibus li antiquorum more
maneat incolumis in com pofitione, Adbibo, Adcurro, et reliqua. In 1, definit,
cum mutæ fequuntur, Album, Calcar, Caldus, Algco, Alpes, Altus. etante semiuoca
les, excepta R, Calfacio, Almon, Alnus, Alfiosus. etconfonantes duas, Aluus,
Saliuncula. Eandem proportionem na et umeft R,Arbor, Arcus, Ar deo, Argus,
Arpi, Artus. Item ante femiuocales, etiam ipsol, viciffim non excluso, Arferia,
Ar ma, Arnus, Arsus,Perlego, et vtranque confo nantem,Peruicax, Periurus, etiam
ante ipsum Q. Arquites. In-H, nisiperApocopen fyllabam exire ne garunt. Ah,
Vah. fuiffe enim Aha, Vaha. et verifimile fit ita factum effe: fæpe enim do
tentes etiam nunc fic geminatum pronuncia Inm,fi sequatur B,P,Ambo, Amputo...
" In N, fubeunte C, D, F, G, H, QS, T. An con, Andes, Anfraet us,
AngeronaAnquiro,, Ansanctus, Antes'. et more veterum ante R, Congruo. etin
paucis ante duplices duas,Anxur, Zinziber. His rationibus deduci poteft,
fyllabam termi. hari poffe quauis confonante, cuius natura lita sptageminati.
mory Item constat, veteres ca sententia falfos effc, ss fyllabam finiri ante c,
in Abscodo:etenim,Sca tam,dicimus. Ncqueverum effe, inx, delinere fyllabama
mus. DB QAVSIS LIX 6. L -AT. nis. nem. fyllabam sequente vocali. quippe
diximus, Xer nia: et Anxur,eorum fententiam iugulat. Omnis autem litera præcedens
i,aut v,çonso nantes, neceffariofyllabam terminat, fi eas con fonantes aliæ sequantur
vocales: yt Cuius, Perią. rus,Aduolo, Cauum. Namin Cui, et Huic, nul. la
fequitur vocalis. Item fi ipfa geminetur, Maila. In X,autem desinit fyllaba præcedens
c, et co.2 parem fuam, q, et P,et T.Excurro, Exquiro, Exzen. pono,
Extendo.itemL, Exlex, z, femperinitium syllabæ facit, punquam fi - 2 Nulla
diphthongus in duas definit consonan tes: non quod eius natura repugnet,
vtdiximus; fed quia vsus fic obtinuit. Duplici enim poteft terminari,Fæx,Faux
CARL Syllabarumaffetme Voniam fyllabarum fubftanţia partimex materiafit, quæ
funt fiţerxipfapartim: ex unol'est forma, quæ eft ipfa natura recipiendi pronun
çiationem in partem di et ionis: fyllaba iccirco affe et us quosdam pa et a eft
fecundum materiam, yt numerum elementorum: alios autem fecun dumformam, yt
tenorem,fpiritum,tempus.Do pumero igitur primum diximus:materia enim quam
formaprior.Denumcri autem affe et ionis bus nupc. ! ij. Cari Q 1 116 IvL. II. C
CA P. ' LI. Syllaba prepositio, geminatio,appofirio,interpofitio,
ablatio,extritic94bleißcran politia Vm igitur ab singulis ad fenas literas
fylla ba augeatur: quibus affe et ibus eius partes obic ettæ sunt, iifdem etiam
ipsa agitata cst. Nam quemadmodum præponebantur elementa,fic et syllabæ, Durus,
Edurus. Interponuntur, Impe rator,Induperator.Apponuntur, Videri, Vide
fropiatier.Hocautem amplius, quod abnullo gemina to elemento incipiebat vox:at
incipit a syllaba geminata, Pupugi. In nullum geminatum deli nebat:at in
geminatam desinit, Scindidi. Con tra, Elementa in medio geminabantur, fyllaba
pane vautem nulla: vicissim quoque aufertur, vt apud Vergilium, Inter secoiseviros,
et cernere ferro.pro, decerne, re:ficenim legunt, abscinditur, Vaha, pro Vah. etapud
Homerum, fwy wpło nima, prodwa,kestis Astorgow, quod et lusitin poematico monosyllabo
rum doctissimus Ausonius. Exteritur e medio Deûm,pro Deorum.TransponunturQueibam,,
etAdeibam: quod Adiebam, et Quiebam fuit poftea. Mutari vero syllabas vt
elementa, omni no constat ex eo, quod vocales mutantur ipfet: quarefyllabam
ipfam mutari necesse est. Acque Gura admodum ex vna litera duæ fiunt, Mihi, ex
eo quod erat,Mi,et contra:ita euenit fyllabis quo que,Aquai,Aquai,etCui, Cuï.econtrario
apud Varronem, Et te flagrantideieettum fulminePhathon.Et sicuti quædam cx
clementis semper præponuntur, vt - 2,8 DE CAVSIS LING. LAT. 117 z, et v.consonans,
et q: nunquam poftponuntar: Alia e contrario postponuntur femper, yt, V, quando
neque confonans neq; vocalis eft: non nulla fine discrimine vtranlibet
fortiuntur fe dem: ita syllabæ quoque, quæ ex illis suntconsti, tuta. Q -2 24 7
20 CAP. L 1 1. Affe ettiones aformasyllabarum. Accentus. Væ vero fyllabæ
acciduntpropterformanı per quam syllaba hoc eft, quod eft: ca fub accentus
appellatione, tripartita diuifionc complexifunt: Tenore,Spiritu,Tempore. Hoc
igiturloco quid fit Accentus, quoquemodohæc contineat, videamus. Canere Latini
ab hiata Cana dixere Græca voce Exaver: nam Æoles ab co WS quod eft x cives,non
apponuntincrementa præ teritis,sed dicuntyavor,demuntqueaspirationes. quasi rem
Barbaram. Est autem canere, vocem modulis certis tollere, autpremere: certilq ;
tem poribus producerc, aut corripere. Idquod cum in pronunciando necessario
eueniat,quibuslegi bus fyllabasmoderaremur,eas legesAccentiones, Acorns
Accentus, Accetiunculas,Moderamenta, Vocu lationes Latinivocarunt,Græcos,imitati,qui
ea dem de caufla megtudhas nominabant. Cum i.nthin giturvocem quantitate
metiamur, et fyllaba in voce fit, vt in fubieetta materia, et quantitas tri plici
dimensione conftituatur,Longa,Lata; Alta: $ neceffario fyllaba quoque iisdem
rationibusaf fe etta erit, vt Leuatio aur Preffio in altitudine Afflatio aut
Attenuatio in latitudine: Tradu Hiij, ia 0 1 Sto 20 M ti Mm et i n3 Ivt. II. +
in longitudinefit. Hæcigitur tria interdum vnt cidemque syllabæ aliter atque
aliter cum poffine contingere, videmus eandem longam aliquando circunfexo,
aliquando acuto insigniri: alteram vero nunc tenuem, nunc aspiratam:non poteft
keri,quod quidam profeffi funt, Accentum effe modum quantitatis syllabarum:
vnam enim tan tumvim ex tribus compleši funt. Sed nos fic de Eniemus,Modus
fyllabæ. Intelligo nunc mo dum, quod Vitruuiuset HoratiusModulum, id eft,
menfuram propofitæ rei. CA P. L II1: Ouomododiftinguantur inter setriansembra
diuifionis,o Tenorumratio.,quot dimen fiones: Altitudo, Latitudo, Longitudo.
Quare falli sunt veteres, qui Accentum fyllabæ quali qualitatemidefiniuere.
Grauecnim etleue in E lementis primarium est. Inde translata ratio eorü ad
dimensiones quantitatum, propterea quod locus fit fuperficies ambienslocatum:motusau
tem fiat in loco:graueetleue ratione et motus et locorum dicatur. Igitur in
voce quæ esset affe ettio aeris, inuentæ sunt rationes quantitatis,fea omnes
fundum aeris dimentiones: idquemathematicis incis deprehensumeft nam
altitudinis ratio eft w kylineaperpendicularis. Iccirco cum vocemtolle remus,
ca liñca signataest. Sed cum eadem linea fecundum superiorem partem
indicetaltum, se cundum inferiorem notetprofundum: facien Cum fuit, vtleuatio
vocis diuerfam notulam ha beret, DE CAVSIS LING. LAT. 119 1. 1 beretadepressione.
itaq; excogitarunt virgulam afscendentem,eo tractu quofcriberemus, index teram scilicet
nostri partem sic !. quæ autem de pressam indicaret,quali caderet contrario situ,
/. Cadit enim manus noftra cum pingimus eam, Atque hanc quidem suo nomini
reliquere,Gra- your vemque appellarunt, ab inftrumentis scilicet vo cis:
propterea quod in gutturaut pectuscam de mitteremus. Alteram autem prioremillam
ab ef fe et tu potiusnominarunt,Acutam:ferit enim au. res, quarum viribusobieetta
eft:acfane plus ponas spiritus latiorisin grauivoce, anguftiorisautem in acuta.
Quare et pueriacutius canunt, quorum guttutangustius eft: etlatiora,crafstorague
instru mentagrauius fonant: vt etiam ab illis grauem sonum dixerit Pythagoras.
Ita omnibus in rebus se certissima ratione libi ipsa respondet natura. E
venitautem yr duæ fyllabæ inter se concurrerent, Hilers quarum prior priorem
haberet, id eft Acutume altera posteriorem,id eft Grauem: quareex cum coalescerent,
concreuerunt in vnum etiam ipli apices,fic, A. quem Græcicum mesco wjfuer dixc
re,abusi lunt licentia inuentionis: neque enim circuntractus fait, sed
suarwufor rectiusnomi naffent. Nostri quoque Circunflexum cum ap pellarunt, ad
celeritatem potiuspingentis manus respexere, quæ vnico motu virgulam arcuatam
fecit,angulodempto fic,, Hosomnes Græci tokss, vocauere,translata eneo rationc a
fidibus, quarum intentioneautremifm.com fione acutior graviorveredderetur vox.
Inde nos Tenores, propterea quod noftrum tenercindea Hiiij. du 0 120 IvL. CÆS,
SCAL. II.. 21 Move duxiffemus, fcilicetadToTeiverv.nam quod ni xu quodam
arceremus, id beneficio TWV TVMVTON fieret: et tranflata fuit significatio ab
helcyariis, et aurigis currus inhibentibus: item militibus prædam diuidentibus.
Hocpotes ctiam percipe reex maximi poctæ Oppiani piscatione quadam,
atqucanteeum ex Theocrito: quorum versibus trahentium tenentiumque nixu
primarii nerui TAYOY TIS extantesdeclarantur. Siigitur Latum a Longo, et
vtrunque ab Al to distinguitur fpecie, specie quoquetenores a { piritibus, et a
temporibusdistinguentur. Ve rum non ita eft: perpendiculariseniin linea a dua
bustransuersisdecussatis non diftat specie.Sedin so spire Ziance. corpore
quadrato mobilieadem linea nunclati embar yang Xudinis,nuncaltitudinis,
nunclongitudiniserit: neque enim differunt,nisi accidente.Id quod fa ne
pertinet ad Metaphysicum: et tactum efta no bis atqueexplicatum in quarto historiarum
dea nimalibus. CAP. LIV.. Spiritus, Lter fyllabæ dimensus estLatitudo, secun Info
dum quam fyllaba est aut Craffa, aut Te nuis. nam præterquam aut producas aut
tollas vocem,dilatare spiritum potes, atque adderevel vocalibus, vel consonantibus.
In tenui autem pronunciatione minus exit fpiritus: namet hoc Computerrarunt
veteres, cumin tenuinegarunt spiritum nouelle: sine fpiritu enim non esse vocem
in quarto hiftoriaru,etin fecundodeanimadeclarauimus: Nullum AI DE CAVSIS LING.
LAT. 121 Nullum enim animal pulmone carens, vocale eit:fed lonum emitterealiis
inftrumentis constat. Iccirco nmin, Græci vim illam vocauere, noftri leuem:propterea
quod craffum in corporibus vi- www deretur effe graue: et lene, quia facilius
laberc-. tur. Hoc quoque ex philosophia depromptum est. Nam corpora latiora, vt
laminæ plumbex, diutius fluitantin aqua: breuiora autem citiuse uadunt ad
fundum. At eadem ratio eft corpo rum grauium ad descendendum, et leuium ad ascendendum:
Nebula enim angustior citiusaf cendet: sic et fpiritus præterfluit commodius
fauces, quo est aret iore superficie. Qui ftudent voculis mutandis, maluerc
dicere Læuigatio nem, male: neque enim ipsa fin læuigatvoca lem, sed nota est
vocalis læuigatæ. Catullus au tem eo, quo diximus, epigrammate vtrunque
coniunxit, Audiebant eadem hæcleniter, etleuiter. Alteram Græci sarão, noftri
Denlam: ftipa tur enim fpiritus vberior acfrequentior inter fauces: itaqueet
Crassam, etFlatilem vocauere. Nam Aspirantem æque perperam, atque illam læuigantem.
Atqueolim quidem tu apud Athe nienses,tu apud nos, sola craffa nota,quam fupra
diximus habuit, H, quæ in ordineliterarum po neretur: vbiautem deeffet ca vis,
is defe et us,de fe et u quoque notulæ fignaretur. Poftea veroa RRatio vsus
obrinuit, vt feet a hæclitera, aspirandino-figma tam exhiberet dextra sui parte
fic, F: sinistraaut quæcontraria esset, contrariam quoque lignaret sig i.
Nequeiam inter literas, fedtanquam apex $ H V. lite 112 IVL. CÆS SCAL: II. tho
ur literis imponeretur. Mox ad celeriorem motum anguliilli, vt in aliis multis
hebetati,redu ettæque norulęin căpares semicirculosdextru læuumque fic, c,5.Quæremusautem
et hoc veteribus indif-. Anger cuffum: propriane hæc affe et io fitvocalium: an
criam communis consonantibus: videtur enim coaluiffe cum T, in, etcum aliis
duabus. Verum in libro superiore, neomnia turbaremus: secuti fumus priscorum
fimplicitatem. At hîc exa ettius interest philosophi contemplari haud ita effe:
fia Rosolitus enim craffitudo antecedit vocalem, non se quitur: fic, usagers
ergo cum præponitur confo hans ad copofitionem, ide flatus eiusdeelementi
cft,newbusegov: non autem consonantis, nisi qua tenus ex ea et aspirata
vocalivna fyllaba fit. CAP. L V. De tempore Saudi Yllabæ morammaiorem minoremve
longia tudinis linea dimerimur: productionecnim Kone vociscomparatur.
Itaquetardi sermonis, aut citi dicimus hominem. Iccirco cui syllabæ plus im
penderent temporis, eam Longadixere:cui mi nus, Bredem vtrunque autem fub
quantitatis ratione continetur:fed ita, vtinter se referantur, atque relatione
fint contraria, ficut magnum et paruum. Iccirco vnopluribusve temporibus co
Ititutas, dixere syllabas. At omne tempus quan tum. Sed de numero videndum eft.
Antiquific dixere:longam conftars duobus temporibus,bre wem ynotempore. Sane
reste: cum enim syllaba breuis prior sit et natura ettempore, quam lon gasita
eiusmcnfuramagnouere,vt vnum tempus bac dice DE CAVSIS LING. LAT. 125 3
dicerent: quod tempus cum protraherent adal terum tantum, non immerito et
longitudinis ad ditione, et geminatione tra ettus inetiti sunt. Ita-,
quefiguraquoque longætransuerfa linea signa- Fashion ta eftlic,-:Breuis autem
dimidio tantum erat ex plicanda: fed inter scribendum excurrentis in terdum
manus error fallere potuiffet: quare ed deuentum eft, vt notula; quæ
circunflexo aduer faretur, aduersam quoque ei figuram haberet, fic, 9.
propterea quod non nisi longa fyllaba circumflcetatur. CA P. L V I.
Noneffeplures accentus,quam quot dietifunts Vm igiturfyllabas non nisi prædi is
mo dis tribus dimeriamur, non nisi accentus semper ptem erunt:quoru Primus
extrema duo,medium habet vnum: Alter duo extrema tantum, fineme dio: ac Tertius
eiusdem modi eft. Iccirco erat ali quid, quod dubitaremus.Etenim relatiua
ficain what's rentmedio,graue etacutum,quo modomedium habuere circuflexum?aut
fi inter ca hocfuit:quar reinter tenuitatem etaspirationem nõ fuit, quæ
erantcontraria per positionem?In vtroque enim exit fpiritus:quarc etiam
mediocris potuit. Acde longa quidem ac breui mora iam fupra dictum libro,
eft,quemadmodum in musicis,ita in syllabis cer ="ubering ta ratione alia
atquealia, plus minusvenoræpo- Jam tant ni. Nam et longa fitmatura, et fubeat
duplex,aut duplicata, vttrğusyawarayvideturin ea pluspo ni temporis, quam fi
fimplex consonanssequa rur. Itaque etli longum breueq; ratione compa-7
rationismedio carent: ipfæ tamen quantitates, 1 lab OG Tip Lico 124 IvL. II.
Cibro de ankitanchalia 1 in quibus litæfunt relationes, possunt magnitu
dincaddita aut dempta,medium recipere.Omnis cnim quantitas apta ' nata clt
fieri vel maior, vel minor, quatenus quantitas est, Dico autem fe sundum
rationem quantitatis, propterea quod corporatione fubftantiæ eius affectus
immunia funt. eft enim maior homo, vt est quantus, non vt apheft homo. Sic
inter afpirationem extremam et extremam exilitatem spiritus, fiue nuditatem, a
liquod fuit medium: veinter T, et, fuitd, et quæ fupra diximus. Id quod manifestum
est, liidiomataiplacomparentur: nanque Arabes af pirant suum: et Græcum x, fi
ad Hebraicum comparetur, non iam ficextrema,fed media aspi rata: efummoeniin
gutture Græcum,Hebra um ex imo pene pulinone prodit.In graui quoque et acuto
ratio par:ex vtriusque enim compositione faetum eft tertium quiddam medium,
ficut ex e lementis naturalibus corpus aliquod, cuius mc tus extremorum loca
non appetat. Harum au mohalgo tem differentiarum notulæ quæ medias illas na
mirasxturas indicarent,aliis atque aliis confiliis suntin ftitutæ. Nam in
tenore composito figuram ex cogitarunt. In spiritibusmediis non ita,propter ea
quod certis consonantibus includeretur,B,Gj D. In temporibus autem omnem
tractumqui ve sodiy num tempus fuperarct, breuitati neceffariæ op posuere. Dico
neceffariam breuitatem:iccirco quia estetiam breuitas indifferens in breaivoca
li,quæfitmutaliquidaqueaffinis, CA P. LV I I. Tros notule abascenensinratione
excluduntur. then at Ergo DE CAVSIS LING. LAT. 135 E:non e VA runtaccentus tria
illa,quæ Græciv.de,214500 alu, spoca: nos Coniunctioncm Difiun et io nem', Auersionem
' nominainus. Falso autem in ter accentus relatas a veteribus vidcamus. Nam
Coniućtio, dictionum duarum affeet us eftcom- Conapone positarum, quoties ex
nulla facta partium mu tatione ita cohærent, vt propter feruatam inte gritatem
non cohærere etiam videantur. exem pla in promptu funt: Ante-uolans, Ante -ma
lorum: et apud Laurentium, Semper- florentis; huic indicio figuram apte
attribuere pando fe micirculo supposito,lic, sumpta fimilitudine a b subscudibus
carinarum:quibus afferes coagmen tantur. Contraria huic Disiun et io:quæ quas
mine voces posses temere componere, distanti pro nuntiatione iubet pronunciari,
vt in exemplo Vergiliano, --in litore conpicitur,sus. De vrsus, legatur. Ei
itaque eundem locum attribuere quali paric tem hercifccntem familias. ac fatis
quidem fue rat virgula perpendicularis: verumne accipe retur pro vocalii,
curuam pinxere: cuiustamen cornua præcedentem complectendo di et ionem, præfcriberent
ei mctas quasdam. Auersionem Amat autem nostri Conuersionem dixere: at G Græ-
11 cam vocem contemplere, Smespooni, illud non hoc signat: eftautem affectionon
fyllabæ nccef sario,fed literæ per se, fyllabæ autem per acci enim semper
fyllabæ defeet um o ftendit: sed femper literæ aut literaru quæ cuiuf piam
fyllabæ partes lint. Exemplumvtriusq;eft, Mul 1 1 1 1 dens: neque 1 IvL. 11.
Mult'illa desiderantur enim duæ partes il. lius fyllabæ,Tvm, vocalis scilicet
cum postrema confonante. exemplum syllabæ eft. Dura vi'est, quæ fternititer
dominatibus altis. defit cnim A, ytlit, Via. Eftigitur nota defectus literæ:
accidit enim vt fit aut literarum, aut fylla bæintegræ. Defe ettus autem
duobusmodis vsų venit: aut per Synalæphen, aut per Suspensio milmem: ac Synalæphen
quidem dixere veteres, "Tu i cum elisis literis, vicinas coniungerent:vt
inex emplis pofitisconstat.Eft metaphora a glutinan uibus fumpta, quum
delibutas ferruminatione particulas componunt, vt vnum faciant,hocfuit e neimev.
Id quod quum non poffit euenire in fyllabis quibusdam, nisi demptis mediis
literis, piccirco LatiniCollifionem affeettum huncappel latum maluere: nam faneaffcctio
fyllabæ illius deficientis eft Colligo, non autein Coniunctio: neque ex illis
vocibus vna fit. neque femper vnus pes, neque femper continuatur
pronuntiatione, vrin altero exemplorum superiorum. Quare me lius nos quam Græci,
Alter modus est, per Su spensionem: quoties non excipientealiqua di ctíonc,
prior amissa vocali sufpenditur:idque alia ** quando simpliciterfit, vt apudPeetam,
Mortalin'. pro mortaline. Aliquando au tem multipliciter,vtapud Catullum,
Vide'n ' vt perniciter exiluere: hîcenim estamis fa non folum vocalis,fed etiã
cõfonans: Videsne. Hancaffe et ionem Græci nominarunt rospo plew, quoniam
auerfi ab ea litera, quamfuftuli, mus suspendimuspronūtiationem. iccirco įn su
hernes peria CAVSIS LINGG.. LAT: 127. $ =; Il IS periore partequası habenulas
inhibendo excur lui dietionis appendêre, eadem forma quam fe cerant Disiun et
ioni:propterea quod idem effet officium limitibus præfcribendis. Totum autem
genus hoc fapientes aon appellarunt, reote. Sed quum syllabis vniuerfum
attribuerent, errassco stendimus. His ergo constat, vtin elementis, tanquã par-
emiling,people womanho vor tibus, et corum corporibus, vel fyllabis,vel di et
ione nibus, etmateria,fcilicet, figura, et forma estqua, inter se differunt
hocipso quo sunt:sicin corửaf. fectionibus,vtrunqueesseiam planum fecimus, CAP.
LVIII, 31 Caussa finalis Tenorum primum de Acuti accentu vu Oftaccentuum subftantiam
tam ex materia prima quam ex forma, quæ erant duæ caufæ quibus in final constituebantur,
nunc cauffa finalis contem planda est: corum ergo vsus,cuius gratia sunţin
ftituti, deinceps videndus eft. Ac quod ad no-, ftra quidem tempora attinet,
nihil turpius pu tamus, quam cantiunculis, et vocularum tremu lisaflultibus gesticulari.
Itaque feruata temporum duntaxat ratione, feuerioribus fæculis omiffus eft fæmineus
ille tinnitus, vnoque duetumultæ voces codem tenore pronunciatæ. At veteres a
liter consucuere,quorum leges fuerebæ: Syllabæ glo? aut sunt in priuis
vocibusaut, in iis quibus ora tio constituitur: priuævoces funt, Amor,Er go,
Perco: ex quibus possis orationem to xere fic, Amoris Ergo Perco. Primo modo
pallumeft nomca impositum, propterea quod fos di ettio JO ܨܪܐ
12 hi 06 128 IvL. II. L in dietiones non propter feipsas,sed proptet oratio ncm
funtinuentæ:iccirco fecundo modo nomen Sampate indidere,ouezreiasque
appellauere: nos Conse. menfequentiam dicere possumus: quailli alia vocepau her
lo afpcriorc, ou apeglee',et molliore owerowy GTV TWO niw ". Nos
commodius, Ordinem conti, nuum orationis definimus. Quum igitur Græci tam in
vltima fyllaba singulariu feparatarumque vocum, quain in altera,ac tertia a
fine fede acu tum imponere confueuiffent:in consequentia si necontextu
orationis, quos accentusin fine po gonfinebantacutos omisere, proqueeisgrauessubsti
tuere: idque eo egere confilio,propterea quoda cutus accentus videtur tellere
fyllabamita, vt fequens fyllaba prematur: qua tanquam fini fuo quiescat vox.
Quum igitur nihil haberent, quod fequeretur, nihil quoquemetuêre:arcum effet
vox,quæ lubiret, cauêrene taquam vna fie ret cum præcedente. Id quod etiam in
Encliti cis euenire videretur.Igituracuuntmouc,etmli, et Tav: quæ quum
contexuere,grauibus infigniunt, Chitous,dei, tov überrv.Nos vero hanc eandem
ani maduertentesrationem,quaacutus accentus tola litvocem in fyllabam, quam
acuit, vt fequenspre matur, in fine vocisnoponimus,neexpectemus aliam fyllabam
fubeuntem, in qua vox conquie scat: id quod Latini suis libris omnes testati sunt,
Nullam apudnos fupremam syllabam acui. A cutusenim pofitus,autexigitaliasconsequentes
syllabas, aut non. Siexigit, igitur non est ponen dusin fine vocum separatarum:
fi non exigit,era goin consequentia quoqucponi potuit.Sed falfi Græci ) 1 De
CavSiS LING, L A T. 125 Græci sunt, cum putarent, gravēaccentum nihil ad vocem
pertinere, fed ad syllabas tantum,vnde hand etiam Syllabicum vocavere.lccirco
addueti funt, vt crederet, turpe effe,ederedictionem, quæ nul lo accentu insigniretur.quali
quum iura quoque absurdum celent, hominem inteftatum mori. Id autem eveniebat,
nisi acutum in fine faltem rcpo fuiffent: cum dictio in fyllabis præcedentib.
neq; illum haberet, neque circunflexum. Sed ca ratio, aut perspiciendafuit
etiam in consequentia,vbi y gravemcollocaffent:aut nein primis quidem you cibus
admittenda. Apud nos igitur aut in penulisse tima, aut in tertia a fine sedem
ei ftatuere.Occupa re autem alias initio propiores, Græci sibilicere
noluerunt:quos etiam prisci Latini secuti casdein posteris, imitationepotius,quain
confilio ducti, leges præscripsere. Nam quainobrem non liceat mihi vocem
tollere in quarta a fine, nulla ratio pobyt musica potuit persuadere: poffunt
enim eode te- Pain nore tain in voce,quain in tibia,aut fidib. deduci multæ vel
breves,vellongx. Quod fi iccircono lucre, quia duabus fyllabis
fequentibusimmine reacuta fyllaba videatur, in quibus tractus yocis non
immorctur:quod fieret; fi eflentplures: vi deamus quam non recte servarint hæc.
Esteadě ratio tam apudGræcos, quam nobis,fed diversus modus. Nam vtriquenegant
ante tria finaliatê pora lingula, id est, antetres breves fyllabas, a cui poffe
fyllabam. quare li duæ poftremæ line longę,quoniam solvi poffunt in quatuor
breves: non potuit in præcedenti vlla syllaba acucuscol locari. Ratio hæc vna
communis. At modus I j. di. 21 ។ 126 Iul. CES. SCAL. IL 1 í Kolodiversus
fic: Græci, fi vltimalongasit, et penult. a brevis, vltimæ longitudinem, ex
quafieriduçbre ves poffent,observarunt: at si penultimaloga sit, et
vitinrabrevisymiseræ huiuspenultimę,tanqua ibi nulla effet, nullam rationem
habuere. Latini contra, vltimæ longitudinem non curarunt: pe nultimæ ius fuum
attributum retinuere. Ergo ia deprehendimus accētuuin horum cãtillationem
ridiculam, non natura, fed vfu quodamn gesticula torio conftare. Videamusvero,
quod et fupra tc wurde eindigimus, quamipsa sibi suisnon constetlegibus. milla
Principio Græci diphthongos aliquot,quas pdu cebantin pronunciando,
quodattinebat ad ac centuum ledes, pro brevibushabuere, 8t ritu fce. præterea
Latinieadem ratione vltimis omnesne glexere. Poftremo antepenultimas omnesGræci
longas nullo detracto tempore, acuto accentui poltposuere. Quare fi vna ex his
vel in fine, vel in -proximafini sede folvatur in duo tempora, fane in quarto a
fine tempore acutus ille Gręculus, quem ab ea sede exulare iubent,invenietur.
Qua refapienter a posteris factum est, qui præterqua in quibusdam
partib.orationis, vtin exclamatio nibus,indignationibus,interrogationibus,nulla
huius puridi servitij iugum ferre voluerint. Nam fi ante acutum in eadem
voceplurimæ fyllabæ gravi pronunciantur, xongQALXR67e's: quare poftillum
totidem non poffint? Quodfi refpon deantinclinari nequire tantum numerum: qua
re,vbi nulla eft quæ inclinetur, hunc eundemip sum ftatuêre?vtin præsenti
exemplo, nulla fylla ba fecuta, CAP. DE CAVSÍS LING. LAT. 127 fit Soloihin qua
tini pe bi lem ula itch pus. pidu 26 sne ill CAP. LIX. bre Gravis accentus sedes.
GNRavis accentus locupletissimus fuit vsus: Nam quum acutus non plures duab.
Tedib. occupafset, hic qualemcunq ; premit fyllaba:qua re fyllabicum, vt supradiximus,appellarunt.
No; vt putarunt,propterea quod no interesserdiction num: sed quia paffim
quamcunque syllaba vindi caret:funt enim dictiones quæ præter hunc nul lum
habent. Omnis igitur diaio, aut habet acu tum, vt A'mor:autgravem, vt Fax:aut
circumfle xum,vt Mîles. Quare præter eum accentum tam e non præcedentes syllabæ,
q quæ fubeunt,grave susci piunt, sic, A'moris. Nonre ette igitur Quintiliani præceptores,quos
ait ipsesicfe docuiffe,vepriore ham in น
acuta pronunciaret,A treus, quo neceffario poftea Walico rior gravem susciperet.
nam ad huc modum gra- Cho halmas vem susciperetper accides: At ipfa hæc vox,
Atre's bit per se gravi terminatur: vt non folum fyllabæ fit accentus: sed
etiam dietionis:quemadmodumul ta alia quoque proferuntur, Antonspolis; cĘw
tísmen weid. Quamobrem gravem accentum inter dum primarium cenferineceffe eft:aliâs
autem ac cefforium. Cuiusetiam proprium fit quantam- loin cunque fyllabam nullo
discrimine admitcere: et quotamcunque sedem accessorie. Poftremam au tem
legitime, et primario. CAP. L X. Devfulocifý circumfleti. Ircunflexus accētus
fi, vti diximus,ex vtroq; grans illo conftat:neceffe eft,nulla nisilögafylla.
12 bam Tad nitu clo Can: Qui squi 2010 Tull Nabi quar POR 982 m ! Tylls CM 126
IuL. CAS. SCAL. IL. 1 Acondiversus fic: Græci, fi vltimalonga sit, et penult.
brevis, vltimæ longitudinem, ex qua fieriduçbre Fes poffent,observarunt: atli
penultimalogå fit, et vitiorrabrevisymiseræ huius penultimę, tanqua ibi nulla
effet,nullam rationein habuere. Latini contra, vltimæ longitudinem non
curarunt: pe. nultimæ ius fuum attributum retinuere. Ergo ia deprehendimus accetuun
horum cãtillationem ridiculam, non natura, fed vsu quodam gesticula torio
conftare. Videamus vero, quod et fupra tc auntien taligimus,quamipsa sibi suisnon
constetlegibus. medla.Principið Græcidiphthongos aliquot,quas pdu cebantin
pronunciando, quodattinebat ad ac centuum fedes,pro brevibushabuere, $t titulo.
præterea Latinieadem ratione vltimisomnesne glexere. Poftremo antepenultimas
omnesGræci longas nullo detracto tempore, acuto accentui poltposuere. Quare si
vra ex his vel in fine, vel in -proximafinisede folvatur in duo tempora, fane
in quarto a fine tempore acutus ille Gręculus, quem ab ea fede
exulareiubent,invenietur. Qua refapienter a pofteris fa et um est, qui præterqua
in quibusdam partib. orationis, veiñ exclamatio
Inibus,indignationibus,interrogationibus,nulla huius putidi servitij iugum
ferre voluerint.Nam fi ante acutum in eadem voce plurimæ fyllabæ gravi
pronunciantur, xangoaguardze's: quare poftillum totidem non possint? Quod fi
refpon deantinclinari nequire tantum numerum:qua re,vbi nulla eft quæ
inclinetur,hunceundem ip fum ftatuêre? vtin præfenti exemplo, nulla fylla ba
fecuta, CAP. DE CAVSÍS LING. LAT. 127 ore lit Lini gefehing C. em lla. tc. us
du IC ne xdi tui CA P. LIX. Gravis accentus sedes. Ravis accentus locupletissimus
fuit vsus: 1 Namquum acutusnonplures duab. Tedib.pole occupasset,hicqualemcunqs
premitfyllaba:qua re fyllabicum, vt fupra diximus,appellarunt. No; vt
putarunt,propterea quod no intereffet dictio num: sed quia paffim quamcunque syllaba
vindi caret:sunt enim dictiones quæ præterhunc nul lum habent. Omnis igitur
diaio, aut habet acu tum, vt A'mor: autgravem, vt Fax: aut circumfle xum,vt
Mîles. Quare præter eum accentum tam præcedentes syllabæ, ğ quæ subeunt, grave
fusci piunt, fic, A'moris. Non re et eigitur Quintiliani præceptores,quos aitipsesicfe
docuifle,vepriore sament acuta pronunciaret,Atreus,quo neceffario poste Walica
rior gravem susciperet. nam ad huc modum gra- me habus, vem susciperetper accides:
at ipfa hæc vox, Atre's per fegraviterminatur: vt non folum fyllabæ lit
accentustsed etiam dictionis:quemadinodu mul ta alia quoqueproferuntur,
Antanapolis, Ew tñsee WETTE. Quamobrem gravem accentum intera dum primarium censeri
neceffe eft: aliâs autem ac cefforium. Cuiusetiam proprium sit quantam- low
cunque fyllabam nullo discrimine admittere: et quotamcunquesedem accessorie.
Poftremam au tem legitime, et primario. CAP. LX Devsulocifý circumfleti.
Ircunflexus accētus fi,vti diximus,ex vtroq; illo conftat:neceffe eft,nulla nisiloga
fylla. bam INC "IIS, 2011 ua 10 ܩܵܐ
02 art -11 g1 p I 2 128 IV L. CÆSAR. SCAL. II. q bam admittat. Nam ficuti
affectus is compositus est: ita etsubiectum corpus compofitum agnosce nius. At
vero oinnis brevis syllaba simplex est:E ius autem ortus ad hunc modum iam
declaratus eft. Cumaliquando dux coaluiffent, prior acuto elata alteradepressagravi.vt
dad: certe etiam af feetusipfi in vnum coiere, sic disc,exlegib. aute,
Loungquas supra recitavimus, non poteft nisiautin fi ne, aut in proximafiniconstitui.in
præcedetium autemnulla porest. fi enim diffolveretur, acutus in quarta
inveniretur, lic, Aêneus. Aeneus. Qua renein penultimaquidem ponitur,fifubeat su
premalonga. Hac enim diffoluta dissolutaq; cir cumflexa, idem error´eveniret:
vt quartam a fine acutus accentus tolleret. îi autein lubeat brevis, tum vero
circüfle et itur.quoniam in ea etpenul timacum gravi, etantcpenultimacum acuto
fit. intelligo autem hoc apud Latinos,quinullam fi nalem acuunt: namapud Græcosinvenias
lon gam ante brevem vltimam, quæ longa accentum nullum proprium habeat:fed
vltimaacutum,ox w...Hinc fatis constat, quod dicebamus, gravem accentum etiam
addictionem pertinere, non fo vt demonstrabamus,fed etiam in compositione citra
consequentiam:ex eo.n.et a 'cuto fit circunflexus.Item non, folum in eade di ettione,sed
etiamin eadem syllaba et acutu et gra veinveniri:lic enim quidã pronunciant
gwasa, et eiusmodi vt etmeram intelligas, etin eadem fyllaba et levatum etdepreffum
lonum audias in luo quenque tempore fic,yaodosa. Cõstat et Era commalfmi lapsus,
qui Plane, adverbium, quum aperte signific lum in we 70 mradt DE CAVSIS LING.
LAT. 129 to ti significat, et quum affirmat,differre fic pote pro-.. didit, quod
illud priorem circunflectat fyllabam; hoc, quod acuat pofteriorem. vtrumque.n.cum
fit spondiaca dictio,non potuit penultimacircu fleetcre. Adverbia enim eiusmodi
femper produ i ömrm's xere vltimam quæ afecunda fuere declinatione apie plant
1. iccirco quod erat Apprime, Vergilius coactus est Apprima, dicere. fuere
autem eiufmodi ad verbia pleniore sono,et originis analogia, a fex - ' exe to
casu, sicut Fallo, Raro, Cito, fic etiam Plano. quorum quædam ad arbitrium
poetarum cor repta sunt interdum, Sero, apud Martialem, et Cito apud omnes.
Atin E,quæ defineret,nula lum,præter duo,Male, et Bene. et a tertia totidem
Sępe,Pene.quibusiccirco facile potuit brevitatis fyllaba contingere, quia in
ipfis nominib.brevis us 2 ni quoque fuit. CAP. LXI. 11 = 3 24 De Αρστι et Θέσει.
Syllabæ igitur modus quotollitur ineavoxa- #they cutior, di et us eft a Græcis
cegor, re ette Tane. in alteram autem fubeuntem cum demittatur vox, gear
appellarutminus commode. Principio Jens Otay morn significationem habet latam:namin
acuta quoq; la'2 * ponis vocem:eft enim positio, collocatio:itaque melius xc
tuh: dicta fuisset. Sed neid quoque cuiusaccentui gravi conveniebat: nam
initium quadrisyllabæ dictionis gravem accentum ha bet. at nucquis dicat
mevocem deponere, quam nondum levavi? ergo Æquabilitatevocis potius appellafsent.yndeetiã
in musicis overra quidam I wj. di M 130 Iul. 11. dicuntur tractus,in quibus apois
est nulla. CAP. LXII. Quemadmodumaccentuum leges.foluantur. aut acutus
autflexusaccentus.claudit:fed in eum locum introdu et us acutus est a Grammati
cis pro aduerbiistantum, et præpositionibus, in Exc.cæteris veterum mansit lex.
Tres igitur cauflas assignayere Grammatici, quib.aduersum prisca puritatem
nouam inueherent pronunciationę. Ros? Distinguendi ratio,ypafuit; altera,
Ambiguitas 3 vt poffet euitari: tertia, Necessitas pronuncian di. Nam vt Pone,
aduerbium, a verbo Pone, di stingueretur, accentus mutatus eft: codem mo do Coram,
adųerbium, a Coram, præpositio ne. hæc funt exempla primæ rationis. Ambi guitatem
autem fuftulerunt in voce, Interca loci, translato accentu in tertiam a fine:
vt ne quis duas putaret partes. Tertium confilium fuit a peceffitate
pronunciationis: vt quum encliticas ponimus, præcedentis dictionis po strema
fuit acuenda, Hominesne, Feræ'ne. Has tres partes fiquis acrius contemplețur,
inueniet duas esse tantum; vnicam enim priores duas, v. trobique enim vitamus
ambiguum: in fecun da partium, in prima,vocum. Ita in duo mem, bra diuides,
ficut et tertiam in duo. Namne cefsitas pronunciandi, aut per fe eft, vtin en
cliticis: carum enim natura ita fert,quod et no, men,vtinclinentin sefeaccentum:
aut per acci, dens, vt cum exempta fyllaba, decurtata diettio ne vol 2 3 13 oce
din nati s, in auffas prisca ationę. iguitas uncian Pone, di dem mo æpositio ne
coeuntibus in vnum extremis, fitcircunfle xus. Cuiusreiexempla multa funt,
Arpinatis, Arpinâs, Noftrâs, et alia eiusmodi. Sic etiam pu taruntin tertio
diuini operis legendum, vtre. fpondeatcæteris præteritis. --cecidira fuperbum
Jlium: t -omnishumofumat Neptunia Troia. vbi circunflexus potius manfit, quam
concreuita. In Græcis autem fæpenumero creatur ex dua bus, vt diximus voos,
vous. CAP. LXIII. An admirrenda fint quafuperioricapite a veteria bus recepta sunt,
Aecveteribuscum placuiffent,qui contra- Cantare diceret, nullu habuere. Verum
interest phi lofophi placitis humanisanteponere ratione: Ni hil enimpretiosius
veritate:eaenim hominis fo lius sola meta est. Quæigitur ratio foluebat acce tuu
leges, ob cöponedas voces,cafalfam efsecondo for uincimus exeplis eiufmodivoçu,
quaru syllabæ fequentes tranflatum illum accentum,longa Jut. funt, vt in
Malefanus. Si enim acui potestyl timaprioris vocis compofitæ, poterit etin sim
plicibus: fi non in illis, ne in his quidem: ncque enim fubftantia rei mutari
poteft ab accidente: neque id quod drov Græci vocant, mutabile eft, ab effentia
enim fluit:cumque illa mutuo conuer titur,quippe cui soli, et femper competit.
Quare do ettiffimus quoque vir Gellius ita fenfitlibro fe ptimo. Igitur inistis
vocibus, quas nos non acui diximus,eacauffaeft, quod fyllaba insequitur na țura
lõgior,quæ non ferme patitur acui prioremin Ambi Interea ine: yt ne confiliom
vt quum ictionis po erz'ne. He tur, inuenit nores duas, n: in fecun in duomem
10. Namne eft, vtinen ert,quod et Mo m: autper acci Tecurtata dictio I jij 132
IUL. CÆS, SCAL. II. > in vocabulis syllabarum plurium quam duarum:
intelligere voluitpriorem penultima. Dixit au tem, ferme, quia Grammaticorum istas
regulas tum obfervabant. At enimvero ficam cauffam, qua suntadducti, probavero
nullam efle, etiam legem ipsam probavero nullam: sublata enim Le caussa,tolletur
et effe et us.Ergoin vocehac, An I temalorum, et Prævolantes, et Antecursores,et
Anteambulones si ratio hæc fruftra est, et tamen vna di ettio intelligitur:
codem modo et aliæ in telligentur. Quid? nonne ctiam tribus parti bus quædam
compositæ sunt? li igitur Dona 2 tus, aut aliusquis in hac voce Exadversum,
yult acutum transferri fupra Ad.quod erat fupra Ver, in Versum, antequam
componeretur: eaque ra tioneadduettusfuit, vt vna di et io videretur: non absolvit
consilium suum: adhuc enim extra feptū illud istius accentus,pofita est
particula Ex.quare frustra laboravit, vt rerum confunderet natu ob co tram.
Atque iccirco intelligct 1 $ inventam a Græcis, cuius figura duceret oculos ad
compo fitionem:forma autem, id eft, continuatus fpiri. tus pronunciationis,
cogeret aures vnum audi re. Hoc quoque e Græcorum observationis bus constat
planius: nam quum #xdloudov di huc cantmaiore non audent ambignitate
έκδουλουςcreolezenou, 1ed έκδούλους: et ad veræ partes constructæ non coniun ettæ
poffint intelligi. Præterea quis dicit Mustela cum a çuto in prima? Quis hoc
modo, Compono? Quis etiain Præcurro, et eiusmodi? Quid,. quod idem moncnt Tepçfacis
dicendum na pocua De CAUSIS LING. L A P. 133 as gnat. Habemus es, et imen
parti- از هر Dona n, vult ora Ver, aque ra tur: non trafeptu Ex.quare eret natu
aventam a pocutovws, et cætera a facio? Quare vbi fylla ba patitur,
transferendus accentus erit, quem admodum vbi numerus syllabarum non repu
quoque Feftum autorem gra am uem, veterumque sententiarum accuratum et
narratorem, et interpretem: is in abuerbio Adeo An mediam præcipitacuendam:
ergo,vtfaciat differ re a verbo Adeo quo tollit vnam ambiguitatem, alteram
ponit, dicam enim duas effe partes, ficut Vsque eo, Cum aduerbiis enim
iungebant præ positiones veteres, contra quam negantGram matici, Derepente,
Infimul, Inibi, Vltimam a- migar, cuunt quidam in tribus tantum, pone, Ergo,Pe-
4 ne: alii nullam excludunt:non defunt,qui prisco rum adoratis vestigiis, pro
illis pugnent: verum memoriæ proditum est, Acolenses, quorum exe. plo aciudicio
peneomnia Latini compararent ad loquendum, nullius vocis poftremam acuiffe, præpositionibus
exceptis. Egomalim Latine, quam curiose sapere:putoquemaioresnostrosin ter fe,
cum loquerentur,fineistis legibus peregri nisintellexiffe. Nam fihæ distincionesfuntarenizin
har hon cessendæ: fane longe plura inuenias,maioreque nema?... yel ambiguitate,
vel necessitate. Nam pręposi tiones a nominibus ipso contextu, ipfoquesen su
valde differre illico intelliguntur, Vt omittam Face, verbum,FACE et nomen,
aliaque infinita, Gundæ pollin quib. modis difcernes cafus, et numerosbinario
rum, et ternariorum nominum adeo vt cum di -),Compono xerint,Mea interestsapere:pofterorum
multii mnodi? Quid gnorarint pronomen MEA, Vtrius eflet casus: quartine
pluralis, an fexti singularis. Quid? differ ad compo vatus fpiri vnum audi
bfervationis Ex.dloukar di cuhous: et ad ww: duæ enim Mustela cum a 5 dicendum
I v 134 IUL. CAS. SCAL. IL ferentiæ iftius cauffam, quam ftatuebant, misere
fubuertêre. Cum enim præpofitionem hancCir > cum, vltimaacutapronunciarent,
ne Circus la cusadludos esse videretur ; Vbi cam postpone rent casui, Mistíque
altaria circum, translato in primam accentu, sublatam prius, vt putabant, contra
quam putabant, redintegrarunt, Fu mat, autem Vergilianum præsentis temporis est,
non præteriti, vt dixere: euersas enim incendiis vrbes complures dics fumare,
mi wu, ferrimis exemplis experti fumus.et Nostras, at qucaliaeiusmodi,
Sarlinas, Arpinas, perapoco pen reli et o tantum fibila, in quonullus effet ac
centus, factum dicimus. Itaquetransferri accen tus potuit, Græcorumexemplo, nos
a good a'a Nam ficuti illis turpe fuit, vocem fine accentu esse: ita apud
Latinos supremam syllabam acuia, Id quod etiamex præteritis quartæ coniugatio
pis deprehendi poteft:nam audîuit, mediam cir cunflectit: concide, vt sit,
Audilt: nonmediam accentu afficit, fed transfert in præcedentem, et tamen
acutus ibi potuit poni, vtin z pW TO TONCS, Sic in Mercuri, remanserat acutus suo
loco, licet Grammaticorum faperstitione tranflatus fuerit. CAP. LXIIII, Usus
Temporum. ' Emporum vsusfatis ex iis, quæ fupra dixi. mus,patet:quod simpliciffime
tum pro rei, locorumque rationediuifimus inlongu,et breue. Quædam igitur
vocales erant femper breues, 1 mg T 1, Os DE CAUSIS LING. LAT, 135 Do ac 1 cen
xda Centu, o, his fingula tempora funtattributa: carum coparibus longis bina, H,12,
Tressuntcömunes, 1, 1, Y: ita vt quibufdam in vocibus semper sint breues, vt
neatra pluralia, xana ; in aliis semper longæ: vtin cafu quarto plurali primæ:
uovares; in quibusdam indifferentes, vtin odpornis et - 1. svią. Varientur
quoque perdialectos:nam Da. res vltimam illam quartiusoses corripiunt: exem pla
multaapud Theocritum,quare profuo qua que captu, vt sors feret, tempus aut
tempora na ciscetur. Hæc eftipfarum substantia; a qua,na tura fluit certa quantitatis,
quæ natura est moi dror, neque vnquam fallit. Quod fiquærat phi- ane maula
iatti ļosophus, quomodo erit propria hæc ipsarum communium? incerta enim est.
Primum refa pondębo, vtnumero, fecundum totum genus, vtrunque competit, par,et
impar: sed certo nu mero, alteru tantum:fic communib. vocalib.in generę
vtrunque conuenit, corripi, et produçi: at vni cuipam designatæ, alterutrum
tantum. Præterea acutius adhuc: hoc ipfum cffe earum proprium, variari ; hocque
ipsum quod est, va riari,perpetuum effe:nec variari: ficut effe corru ptibile,
est affe ettio rerum naturalium, quæ hace ipsa scienția comprehenduntur, quod
corrupti bilia funt:hoc enim ipsum, esse corruptibile, no corrumpitur:semper
enim tale eft. Accidit au tçm extrinfecus augeri ipsas produ et iones, vt Tu
quoque monuimus,perconsonantium con. cursum, quam pofitionem appellarunt. Additæ
muta et femiuocalis breui vocali, femiffem tem poris afferet: duæ mutæ geminatæ
tantundem, fed acui gatio am cir mediam denterk. TPW TOTEKOCHA fuo 6 loco
tranflata Has the pra axfupra dixi ongū,et breu e tumproro cmper brenes 1,1 136
Ivl. Cæs. SCẢL. II. fed necessariamproductionem, quam illæ folam contingentem:nequeenim
neceffario produce bant,RR geminatum plus afferetmoræ. Sicetiam longæ vocali hæc
elementa fuperuenientia com ponent pro rata, plura tempora. Ita atio modo
producit media:Tenebra:alio Abba:illa.n.potest etproduci, et corripi: hæc
corripi nonpotelt. Ita que in illa posuere vnum tempus ac semis:in hac duo
tempora. Si autem longam natura sequatur muta cumliquida, non minus apponent
tempo ris, quam duæ mutæ, neque enim poteft corripi. Sed addentæquevnum tempus.
Scio alitera ve teribus pofitum esse,fed nequere et e, neque per feet e:nam sequente
simplici,vnicaque consonan telongam, voluere affici duobustemporibus ac { semis.Ergonon
plene dixere:debuerant enim o ftendere,nulla fequente consonante quanta ef set.
Et ridicule putarunt ab vna consonante addi tempus. Omnino autem hæc omnia ad
oftenta tionem litcratoriam suntinuc et a. CAPVT LXV. Spirituum officium, etloca.
may Vpererat officium sedesquespirituu, quæ de clararemus:fed quimeminerit, qua
deh, de queconiugatis dixerimus cõsonantibus, is facile intelliget commodius
abs sese hucea vocari pof fe,quam a nobis repeti debuisse. Accentuum ra tio,figura,vfus,tribus
cauffis expedita funt:For mali,Materiali, Finali.Absolutaquecontempla tio
partium inaterialium, quibus dictio, quod eft subiectum argumentü præfenti operæ,
constitui tur. Nuc de ipso toto quid fentiedu fit, videamus. IVLII II. 137
camillæfolum Marioproduce orz Sicetiam I VLI I CÆSARIS nientia com SCALIGERI
Ita aliomodo illa.n.poteł DE CAVSIS LINGVÆ potcft. Ita LATINÆ, LIBER ernis in
hac TER TI V S... ra sequatur ent tempo eft corripi literave eque per onloman
oribus et enina teade anta el P ftenta. Dictionis nomen, atque definitio.
ARTIBVS, partiumque affecti- 0. bus inuestigatis, quib.subiectama teria noftri
operis componeretur: nunc de ipfo toto agendum est. Quod Græci dixiw vocant
cauffam zostaj nos appellamus: quare addito iuris vocabu. Bad lo, etiam Græcum
fonum mutuati fumus, etlunarea dicium nominauimus: Qua in Causla, fiue lu dicio
propterea quod orationisvsus maxime vi get, Latini poftea verbum Dicere,
fumpfere ad significandum, quoties loqueremur. At sicuti vox hæc Dicere,
contextum magis verborum, quam fingula verba significat: itae contrario,
verbale nomen hoc Dictio, non folum dicendi actum, vt eft apud Liuium, sed
etiam vnicum quoduis notauitverbum: ex qua origine, atque vfu, cum definitionem
fatis commode poffimus elicere: tamen vt fapientius agamus, paulo altius eft
contemplandum. Sicut in fpeculo ea, Pen quæ edet de cili 21 3 Origt 138 IVL. CE
SUSC A L. Itt C quæ videntur, non funt, fed corum species, vnde etiam nomen
obtinuere, vt Species appellaren tur, atqueiccirco a Catullo diettum est
imagino fum, að rerum imitatione, quas obiectas repraa Tentaret: ita quæ
intelligimus, ea suntreipfa ex tra nos, eorumque species in nobis.Eftenim qua
firerum fpeculum intclle et usnoster, cui nifi per fenfum repræsententur res,
nihil scit ipse. Argu mento funt muti, qui nutibusloquuntur ex vsu oculorumiaures,
quaru officio sunt destituti, non potuerunt conferread vocum receptionem,quas
exceptas redderent vicislim. Itaque fuit quali, quod Plato de aliis rebus
dicit,emuayeão quodda intelle et us nofter, in quod res ipfæ certo modo recepte
conderentur,promerenturque ad huma nam,divinamque fapientiam communicandam.
Igitur harum rerum notionessuę cuiusque fiunts in cuius intellectum
recipiuntur. At enimvero cum homo animal fit non folum sociale, vt for Home
Pornomica, fed etiam divinum:opushabuitofficio quo dam atqueinstrumentis,
quibus hancfocietatem non forte autinstinctu oblatam, fed prudentia, atque consilio
quæfitam, comparatamquecofer varet: quare et doceri debuit, et docere. Necessa
ria igitur fuit illa quoque naturæ facultas, qua i. pfæ illa notiones, quæ in
intelle et u fitæ erant, sensibus concipipossent.Per fensilia ergo eruen dæ
fuerunt illæ fpecies: at ineptus ad id fuit Ta Etus: non enim ad eum poterantelici
res immate riales, qui maximematerialis est. Ineptus æque Gustus: quicum ta et
us quidam sit, tanto minus potuit fervire,quod minore ambito, qua ta ettus, pre
C Į | DeCausis LING. LAT. 139 ! præscribebatur. In odoresquoque transfundi non
poterant, quibus exceptæ, adiscente perci perētur:eft enimOdor res minimepofita
in po testate hominis. Duo igitur senfilia reliqua fa etta, funt,Color,et
Sonus:acSonusquidem interpresauce fuit animi dupliciter: vel vt sonusfimplex
quip pe fupplosionepedum, et applausu manuum, et crepitu digitorum, atque aliis
eiufmodi declara mus cuipiam animi nostri affe iones: vel vt fo nus in specie,fcilicet
vox:eaque fuit duplex:al-Voy tera rudis, Sibilus, Vlulatus, Gemitus, Cachin
nus, et reliqua talia:altera conformata, vt Vera ba, et Nomina. Alterum fenfile
fuit Color: 04 colon mnis autem color cum figura, vtrunque enimin corpore
eft:Igitur duobusquoque modisfactum eft:nam aut rudi,vt nutu,et gestu:autperfecto,id
que dupliciter:aut Pictura,aut Scriptura: vndea pud Græcos vterque artifex dietus
est communi nomine regol. Ergo rerum notiones a rebus in mentem primum per sensus
fine medio huma no profe ettæ sunt: intelligo autem per fenfuso. mnes,eague scientia
autodidagis dicta est:aut per medium humanum,quoniam non ab rebus,fed a
notionibus, quæ effent in docentis intellectu, prodiere in duos sensus. Auditum
per locutio nem, Visum per scripturam: vnde poftea in in tellectum ipsum insinuarentur.
Quemadmodum autem res naturam non mutant fed eædem apud moboma's omnes sunt,
ita et carum notiones: tam enim Equus ipse, quam eius species apud omnes est:
nequehominisolum, fed quibufcunque anima libus tribuit natura aptum sensum ad
percipien dum. At nomina rerum, et literæ non cæde suntnen i en 140 Iul. C # $.
SCAL. III. omnibus. Sicutigiturimagines rerum suotno tiones intellectui:ita
voces suntnotionum illaru notiones, et vocum ipfarum scripta quoque sunt
notiones,vt talis ordo naturæ fit: Equus,equi spe cies in intellectu,equi nomen
in voce, equirepo masgan sitio scriptura. Prima igitur duo a natura sunt: nam
equiprincipiu et forma, et materia, et finis natura eft:Equiquoquefpeciem ab equo
educta intelle et us agens in intelleet um possibilem im ant pressit.Ataltera
duo ab arte,aut cafu sunt: quan quam enim natura fecit vocem loquentis,et atra
mentum, calamum, manum: tamen et vocifle ordy, xuum, anfractuum, articuloru,
temporum,fpiri tuum, orde ac fedes fortuita fuere: et eodem ino do scribēris
manus,cursus, mora, series.Multa sut in operibus noftris naturalia: velipfa
Ambulatio: ac forte fit,vt tantum faciam spatiorum, vt recta incedam,vtproperem,
vt sublistam, vt alternem, vt diuaricem, vt vacillem, vt suspendam gradu,
ytreuertar. Poffum etiam hæc aliquando simul miscere,quæ coire queant. Itaque
equi crus sem: " per fuo loco eft: at e litera in nomine equis apud Græcos
nulla. quare arbitrio cius qui hoc primu nomen inucnit,factum est,vt sic
appellaretur.Ex his itaquedefinimus Didionem,Nota vniusfpe ciei, quæ estin
animo, indita eirci, cuiuseft fpe cies, fecundum vocem,pro arbitratu
eius,quipri de moindidit.Dico Notam vnius fpecieiiquoniam oratio multarum specierum
eft: et dictio compo: fita rei composita cft: omneautem compofitum pro vno
accipitur: ita eximitur hæc dubitatio. Sed quæremus etiam fuper definitione s
vna enim De CAVSIS LING. LAT. 141 4 enim eft resomnis definitio:non copula:non
alio iubim bor inftrumeto,fednatura: neque enim aliud eft,A- vefinn nimal
rationale mortale,quam Homo. Quare si in definitione vna est notio, et plures
dićtiones, videbitur diettio notionis pars, non totius tota i mago. Sicest respondendum:
in rebus fingulis P:45 effe multa fuapte natura, quævnum fiunt ab vna forma:vt
effe,vegetari,sentireintelligere:hæc o mnia ab vna anima vnum fiunt in homine:
in quo ita sunt, vt vnum alterum complectatur, et capiat:quam feriem et in
octavo historiarum, et ", in xii.Metaphysicæ satis declaravimus.Ergo de
finitum vnum eft etre, et nomine: ipfa enim res est yt est, definitio autem
vnius rei et vnum di cens, quia dicit definitum: fedpermulta dicensit
perdefinition illud vnum, quoniam vnum illud permulta efter at have one
conftitutum. Non recte vero veteres definive -berehitabis re, qui Dictionem
partem orationis dixere.Prin -'Emory cipio malefactumest, cum per partem
definive re: eft enim dictio etiain extraorationem: ita que coaet i funt
addere, Constructæ: ergo non constructa oratione Dictio nulla crit. Præterea
eft dicio quædam, quæ etiam fitoratio perfecti fenfus, ac quidem
tota,vtimperativa,Lege,Scri be:et interiectiones,Hev.Poftremopeffimo con filio
fecere, vt adderent, minimam: quis enim dicat minimam partem hominis manum? Nam
ficuti in multis rebus naturalibus, ita in oratio ne partes sunt, non vniusmodi:
aliæ enim funt divisibiles: aliæ non, vt literæ. Divisibilesau tem duplicis sunt
naturæ: quædam dividuntur in consimiles, quædam in condissimiles: vt anguinis
parsfanguis est, et ossis os:at pedis pars: non est pes. Hæpartes non possuntminimæ
dict in homine, quę in alias vltimas fecantur partes: i ta neque dictiones in
oratione: quare coacti fue rescipsos interpretari:Minimas,inquiunt,intel
ligimus quo ad sensum.ergo male omisere in de, finitione, quod per
interpretationem addendum fuit. Dubitare possit aliquis fic:Nomina,quęno tiones
funt figmentorum,non esse dietiones: rei Danksy enim nulliuslunenotæ.Hocfic eft
accipiendum, Hoc quod dicitur ens, aliquando verum effe, vt Deus:aliquando non
verum,et hoc dupliciter: aut enim eit Privatio,aut eft Fictio. Privatio, vt
Vacuum:Fictio, vt Phænix. Itaque fane horum nomina non significant codem modo,
ipfa, quo inodo Deus Deum: fed privationem per habitu De* fic: Quia Plenum significat
locum tacium vbiq; a corpore: eius contrarium Vacuum fignificabit: quod
quanquam non est, tamen per illud, quod est, intelligitur. Fiet a autem
faciliuspercipiun. tur, funt enim quafi orationes fallæ: idem enim eft Phenix, et
oratio hæc, Avis rediviva, suicauf far Dietionem Græci.negav, vnde noftrum Lege.
re, etab hocLegati, quorum scilicet officiumef fet, dicere. Utrum Dictiones a
natura fint,an arbi. trio inventoris. Samo v Erum quoddiximus, itaindita effe
nomi na vt inventori libitum eflet: primum a nobis inventum est,et olim
commovit huius fentetiæ autor Aristoteles quofdaPlatonis de 143 ma Hefensores,cuius
sententia in Cratylo videtur ef fe hęc:Sermonem rem esse naturalem,non ab at
te.Id quod cogebantur ita sentire,quippeq nihil fcientiarum adipisci
nosprofiterentur, fed remi nilci tantum. Quod et ex eo dependebat, cum di
cerent animasin corpora alia atque alia transini grare, quemadmodum e Pýthagoræ
institutis re ferebatipfe Platoin Atlantico.Habebantauteria que etiam, vt
fibividebantur, rationes:nam loquendi, huma instrumenta, et materia funt
naturalia,Pulmo,Se ptum, Guttur, Palatum Lingua, Aēr, ergo et ipfa e nomina.
Trahi præterea nos a rerum cauflist quibus moti du et ique, sic potius quam
licloqua mur. Quod fi contingit vt eandem rem aliter nos, Græçialiter
appellent,nihil mirum:diverse enim cauffæ funt eiusdem rei, quarum vna illi, al
gera nos agamur ad nomina imponenda. Verum Sæmoræ defenfiones errorum sunt.Atqueequi.
Com ho dem sæpenumero miratus sum mortalium velau Haciam, vel pertinaciam, qui
cuerentur errores, dosij, qui commisere, fi viverent, emendarent Neque enim
erraffe turpeest: eft enim initiami pientix: si non eiipli qui fallitur, at
aliisnon ilendi. Verum errores fovere, id vero vel ex ema dementia eft: vel vt
i ti faciunt ; qui semel que iterum deie etti, malunt confodi, quâ con tari.
Principio argumentum estnullum:Ma- As, cria et ioftrunienta fünt naturaliajergo
et figura mposita. Quis enim dicat,currus aut carpentifi uram naturalem
effe,nili Anaxagöras? Isita di cebat, nisicarpenti figura fuiffetin ligno, non
uifle futurum ytineffet. Sed nugabatur:neque enim inerat,sed inesse tantum
poterat. Itaque a maioribusnoftris Facies dietta eft afaciendo: fit enim quod
non est:itaque etiam pretium persol vitur artifici. Et Accidens a Latinis
appellatur, quoniam cafu factum est, vtDei imago potius fieret, quam scamnum e
ficu Horatiana: si enim naturalis facies fuiffet illa, omnibus ficubusines fet.
Sic etiam Vocem efle naturalem fatemur: i tem Flexus, et Tempora, et Modos: fed
eorum se riem, aut misturain forte,aut arte factam constat. 7 Sienim natura
eorum effet autor,vnusomnium {moduseffet, vna enim natura: velutin aviculis
manifeftum eft:cæ enim sua in specieæqueidem cantillant omnes. At quod ab arte
est, et discunt. As, et dedifcunt. Quod autem aiuntin rebuseffe que dam
peculiaria, id fane vcrum est:atcum addunt iis nosexcitari ad certas voces
creandas, fallun tur. Nam quæramus sic: aut nota sunt nobis ca propria et
peculiaria, aut nonsunt. Si non funt, non ducimur: fed non funt nota maxima ex
par te: nam quotus quisque rerum ipfarum naturas compertas habeat: fatemur fanenos,
non pauca effe diet a a certis caussis: sed ipfx cauffæ, quæro porro,an cauffas
habeant.Sinon habent,ergo no mina erunt fortuita:sin habent, ad vltimas tande
procedendum erit, quę pręterea nullam habeat. Si dicant ab effectionibus
cöparari nomencauf Læsergoerit circulus,vt cauffa ab effe et u,effe et us a caussa
dicatur: quare vtrumque erit fortuitum. AHis rationibus repulfi aiunt et
Providentia regi RespinosNugx..Si enimnrebus civilibus,in bellis,in | redivina,
deftituimurrectis confiliis, atque adeo ill2 145. La Prouidentia: fane putida
illa fuerit,quæma mis in rebus negleetos nos, apprehensos manu ahat in nominum
veras cauffas. Sanevero pul- 2 hram Prouidentiam, quæ Canis et Vrsa etiam ab
homo i diis placet) caudatæ nomen in cælum tulit. mymini uid Canicum cælo:quia
herbas exurit. At ne ue exurit Canis, neque herbiuorum animal est. tque vni
quidem rei diuersa nomina impofita3 nt, vt Ventum a veniendo dixerint Latini, a
irando iveuer Græci. Esto:diuerfi,inquiunt, af etus totidem nomina exegêre. At
diuersas res uare iisdem vocibus disfitæ nationes appella ant? Quænam?inquies.Illyrica,
Arabica,ludza, Germanica,Latina, Scythica. Air,vocantScy -nos aen? næ quam pro
calamo aromatico circunferunt: Veneti arborem quandam, quam puto esse al am
populum, non enim mcmini, fed arbor est. ith oleum dicunt Arabes, at Græci ex hordeo
otūm. Gelon, Hebræismigrans, at cum mi rabantflebant: Græcisautem ridens. Manecít
lis numerus, nobis parsdiei. Num,est nobis in rrogationis particula, illis piscem
notat. Bagoa omen est Perfis et Medis impurum: at in co pud Hebræos est et
cellitudo, et excellentia: Fantabri autem fic appellant glandem fagi am: pulchræ
vero cauffæ cohærentes iisdem rincipiis, Rex, Glans, Eunuchus. Illyrii Flu ium
eodem nomine vocant, quo Itali diuitem. Jolo dicere quid Mauris lignificet zve
fed lon diuerfum eft ab Illyrico significatu, Dentes nim sic appellant. Abbaelt
nomen quo Deum eneramur, Syri appellant sic ilsonier's Rub Liguribus Taurinis
numerum significat vice num quiqum, Illyriimappam intelligunt.ȚIA Græcis quid sit,
etiam pueri sciunt, Illyrii Ca nem fic vocant. Vaccam iidem Craua vocant, at
Ligures tic Capram. Age vero quot Latina aliter accipit Germanus: Araneam vocat
Spi nam: Vicem, Malum: Altum nominantsenem: Album, quod nos medium: Glut,
appellant prunas, nos collan: carbonem, Collü.n.Quid quod etiam contraria
iifdem vocibus funt com prehensa. Nam Germanis est Caldum, quod { nobis,frigus.
Scd iam modus fit.vt etia inteligat certis nationibus Illyricis, et Cantabris notas
at formatiuas, aliis gentibus negare, quare etiam eandem vocem contraria
fignificare pasii sunt Latini, Vefcum et Obeffum, etalią. Et iidem » Pythagorei
mutanda nominasuasere malefortu natis: propterea quod cum eoruin genio iamim posita
non conuenirent. In quosi nos illa proui dentia deserit, quanto magis despicabitur,
cum matellam pofcemus? LXVIII. Vtrum nominasint penitus fortuita,an
certo,confilio. Vm igitur nomina arerum naturanon flu xerint,reette definimus,
notam eflerorum stenbyDiettionem,vtlibuit inuentori. At fibido duplex elt, vno
modo, cum impetų a ettus primum quod que obuium sumam: altero, cum iccirco
libitum mihi fuerit ita facere, quia id ratio quæpiam per fuasit. Ergo cum
priores orta cum rebus nomina cötenderet, suntexplosi. Alii cõlalțius accepere
; Nag CAP. DE CAVSIS LING. LAT, 147 m ' Natura quidem non ortas, sed arte, ac
prudentia factas Diet iones. Nam subftatia,inquiunt,fenfu non appreheditur,sed
affe et iones:puta,Magnity laho do, Qualitas, Motus, A et io,Passio. Quare
hisaffe et ibus motiatque instructi nomina imposita sunt. Afferunt igitur
exempla duo: Lapidis, et Petræ. Nam Lapis,inquiunt,a pede lædendo di etus est,
habuitigiturnomen a duritia, et aetione; Petra vero, quia pedibusteratur: ab eo
quod p? titur inuenerit appellationem. Hinc deindedia gressi,multa millia monstrorum
conficiunt. A. lii contra, omnia cafu facca nomina, multo au - conha dacius affirmant:Nimirum
quibus vniuersi mun di compago, series, temperatio, cafu, ac temere prta
conftituuntur,seruantur constituta. Atque hos posteriores, poftremos esse sinamus:
neque enim merentur dici homines, qui ipsiessenolut. Nam quod ad vocum attinet
rationem, quis me tis compos, ab amando amatorem negabit esse diet um Illis
autem fic respondeamus: Principio, fola pon neceflario concluderetribus
quatuorvee xemplis omnium naturam vocum: Deinde,ridi cule attribuere pro caussis
Latinas appellationes. Lapis enim, et Petra,vtrunque Græcum fuit,nes, et metga:
nam Laterem,pro quo solo barbare pe tram capiunt, nivfov Græci vocant. Sicigitus
çensemus: Multa nomina temere extitisse pris mum, fine flexu,fine ornameto,quo
tempore no quiero dumrerum naturæ cognitæ fuiffent:ab his mulram sana, a
fimpliciffime ducta, vt flexiones:alia immutatis cela quins particulis, vt
denominatiua, et alia ciusinodi: un son moment, nulla distorta sütcopositjone.
Quodautinque forants horsen Ver sout. Bigualta strapwiWAS own Shait plovek, bug
comlimani Referencia recent home songs unr, formis 148 IvL. III. principia
deducantur, in quibus neceffe fit fifte re intellectum, id etex rebus patet
naturalibus, vbi nullum est infinitum, et in vocibus ipsis fic conftabit.
Amaritudo ducetur ab Amaro: Ama rum a Mari ; Mare ynde deriuabitur?ab Hebræo,
Marath. Quæro porro, vnde sit hoc. Vt finigas quod velis, diuertendum est ad
vnum, in quo conquiefcas,quod aliorum cauffa fit:ipfius nulla sit caufla. Plures
esse voces primarias.. Si igitur ad certasvoces cæteras referimus; lepimpice
operæpretium fuit quotnam effent illæ, inue mimmeinstigare. Etenim si
quemadmodum res ab re, ita nomēanomineprocedat: ab hoc nomine D EVS, potissimum
omnia deducerentur; at ab hoc pau ca deducuntur. Duo igitur modi testant princi
piorum:vnus in Materia, et forma:addeetiam fi vis tlustenay, fiue Carentiam, vt
delicatiores, fiue Priuationem, vt ex Topicis M. Tullii colli gere potes,
voces.Verum extra hæc omnia, inue nias multa, Calidum, Magnum, Filium, Arma
2_tum,atque alia eiusinodi. Alter moduseftin de cem prædicamentis: sed neque asubstantiali
no minededucas substantiale, nequea relatiuo re latiuum,nequeab aliis generibus
eiusdem gene ris alia. Nam a Cæfare cum dicis Cæsarianum, potes tam prudentiam
intelligere, quam equum. sica patre patrimum cum deducis,a filio eadem lege non
potes. et quæuis dictio in prædicamen to rclationis efto eft enimnota, cuius
eft. verum sha hoc ) che DE CA VSIS LING. LAT. 149 hoc ipfum nomen
relationis,non eft relatio: ne queab ipfo relatiua ducta sunt.non enim Quis,
aut Qualis, quicquam cum verbo refero, tanqua cum origine sui,habet
affinitatis. Certus igitur atque finitus primogeniarum vocum numerus eft: sed
nuncquidem, non autem semper: multa enim finxere veteres: vt etiam apud
Pindarum inauditum alias conquerantur Gramatici,le iniz? pro eo quod alii
wiecuo dicerent. Satis autem nobis fit, scire, multa a Græcis deducta effe, in
quoru principiis fani fuerit hominis acquiescere. CAP. LXX Non eodem modorem
abreduci, et nomēa nomine Vævero deducuntur, non necessario rerum ordinem seruabunt:
vtquemadmodum res mody 1 ab re, ita illius nomen ab huius nomineexcipia tur.
Nam quantum a quantitate est, li rem Ipe ettes. at contra quantitasa quanto
dicta est, vox a per voce,non quantum a quautitate. Ratio huius rei Ratio eft,
propterea quod cognitio nostra contrarium habet ordinem,quam natura ; prius
enim natura notam habuit quantitatem, quam eam poneret: in quanto. Contra,
nobis ea, quæ concretavo lini cant notiora suntiis,quæ abftra et a nominant.
Ita que antiqui, Quale, dicebant: Qualitatem non dicebant. M. enim Tullius
primuseam vocem commentus est. Et adhuc in multisabstracta de siderantur: vt in
pingui, neque enim fereante Plinii tempora, Pinguedinem,legimus. Nunc masa
cameo quoque animum hostilem dicimus: Hostilita vero tem an dicat quis, non
memini. lllud fcimus, Quid COM n oll nu: rm n de in uon gen anun quus header aprobatis
antoribus Ingratum vfurpari, Ingra titudinem explodi. Harumlegum rationes cum
ignorarent recentiores, fallo putarunt, eundem ordinem deberi nominibus fignifịcanţibus,
qui fignificatis rebus inest CAP. LXXI. Dietionisaffectus. DLitionis affectus secundum
definitionem nel teriæ rationem: nam ficut in syllabis literaru nu: merus
recenfetur, ita in diet ionibus fyllabarum, Accidit autem vt dictio fit vel
monogramma, vel polysyllaba. Exempla autem suntcoinitio, atque ordine. A, Amor,
Amator, Amatores, Ama rorie, ad superlatiuorum, atque adeo dithyram bicorum vsquenumerum:
neque enim Græca rum audaciæ lex vlla certa polita fuit, qui veli. psos pedes
poeticos ad qdonas fyllabas produ huisere.Patiuntur quoque diet iones ficut et
literæ, et syllabæ: commutantur enim:et appellatur in genere cvcentags:
quemadmodum cum ponitur declinabilis proindeclinabili, et e contrario.Flos
apprima tenax. et Meurngo xanoswv, pro divas, et καλός σοιών, pro καλώς. Dico
autern in generc; nam li particulas ipfasspectes,dicitur avmuspid ; vt cum
nominapro nominibus, verba pro ver bis, et alia fuo quæque in genere,suis
congeneri-. bus supponuntur,de quibus omnibus locis scri ptum eft.Item transponuntur,vt
fiquis dicat, Ple bis Tribunus, Patriæ Pater, Conscriptos Pa çres. Et quomodo
fyllabæ præponebantur di etionibus, M ret. ettionibus, aut poftponebantur, aut
interpone. bantur: ita di et ionesorationi. Anteponitur a lu reconfultis:Ecce: sic,
Precium ob cauffam da tum, cauffa non secuta, condici poffe.vt:Ecce Me nius
decem dedit, vt tuta fibi in foro effe lice Citra illam vocem, Ecce, oratio
perfecta erat.Sic adduntar pronomina sine emphası. Ega amo,vas militaris. In
medio, coniun et iones com pletiuæ, Tu quidem aberas, ego feriebam. Etin
fine,apud M.Tullium ad Atticum: Triginta erat dies, ipfi:Geminatur, Ah Corydon,
Corydon. Eximitur, Quos ego. Mutantur autem vt lite - umfolie ræ ac fyllabæ,
quatenus illæ quoque mutantur, Adhæc et diuiduntur, vtapudEnnium, -Cerering.
diminuiç, brym. Ete contrario componuntur, Malefanus. Et ficut literæ atq. syllabæ
incolu mescoiungutur interdã: interdu vero vitiatæ:ita et diet tiones. Nam aut
ex duabus integris vna fit ; vt, Manucapio.aut duab.corruptis:vt, Mancipi, aut
integra et corrupta: vt Cumprime. aut e con trario:vt,Omnipotens.Hoc autem fit,
aut in dua bus Latinis: quales eæ sunt. aut duabus Græcis: ut, Menelaus. aut
Latina et Græca: vt, Mustela. aut Græca etĻatina: vt, Epitogium. CAP. LXXII. Diet
tionis fpeçies,qua rationefintinuestiganda. Iigitur dictio rerum nota est,
prorerum spe- one cicbus, partes quoquesuas fortietur. Videamus mus ergoin
magnaautorum controversia, quot, hag van quæ've lint.Quod Græci,o,vocant:apud
nosaucamais çem vsitato potius, quam Latino caret nomine; id ( Scien • ab quot,
gothe 152 IV. CAS. SO I 1. Jli. juBuaid partim significat res permanentes:vt,
equum, album, decempedam:quarum natura poftquam perfecta est,diu perstat:Partim
fluentes,quarum natura est, esse tandiu, quandiu fiunt: vbi vero funt absolutæ,
non sunt amplius. In hac partitio ne tota vis orationis noftræ confiftit:
complecti tur eniin etiam Deum: nam poftquamperfectus eft, diu eft: hocautem
diu fine caret. Costantium Nomerigitur rerum notam. Nomēdixere:corum vero, quæ
fluunt, Verbum. Nam tametsi nomina quæ dam rem fluentem significant, vt
Annus,at non reifluxum. Quin hæc vox,Fluxus,quanquam vi detur a ettum
fuendiindicare: non tamen mensu ram ipfius fluxus connotat: id quod verbaipfa
fa ciunt. Quoniam vero hæc omnia ad orationem comparata funt, quæ quippam
alteri inefle o ftendit, ve Amorem in Cæsare, id aliquandofe juncta nota signatur:
vt, Cæsar currit aliquando propius ac felicius naturam imitari instituimus: sicuti
nanque Cæsar ipfe, et ipse cursus vno eo demque corpore continetur:ita inuenta
est a pri fcis notaidem efficiens suo significatu, quæ qua fi infitione quadam
vnum ftatueret. Quarevelut ex Equa et Asino fit Mulus, feruatis vtrinque a
liquot vtriusque naturæ particulis: ita ex Nomi ne et Verbo confectum est
Participium:quod fic appellarunt, vt hac quoque in parteGræcos,qui us to
wdixiffent,imitarentur. Atenim vero vo cabulorum ratio diuerfa eft: nam Græca
vox a * et ionem significat:vt,ezoxrapudMathematicos, cæli pars quæ fidera
continet: et Pyrrhonis affe {tio, qua in dubitãdo mentis cursum inhibebat. Verum
participium non fic videtur: Analogia nanque alia eft in Mancipio,paffiva
fcilicet quod manu caperetur.fed fuit sicutMunicipium.Ino ratione autem etiam
pro modo vsuque loquendi deeratadhucaliquid:interdumenim inomine no Prono suppetente,
aut iam semel dictum nerepetere mus, nutu aut digito indicavimus aliquid: exem
pligratia,Lanceam si petam, etimmijhentib. ho fibus clade sociorumturbatus præci
pitem con silia suppetiarum nomen non edam:fed indica tam petam: huius quoque
rei nota i nvenienda fuit,nutus scilicet ipsius atqueindicationis. Qua re
Pronomen invētum est, quod esser Notarum, id est nominum nota: ficut indicatici
digito aut capite fa etta erat nota lanceæ. Nisi enim licinve stiges, non potes,
quin veterum errcirem com mittas. Quorum definitionibus neque asNomen a
Pronomine distinguere. his positis, illud quo queex rebus explicandum
fuit:Namomnequod 'merlin elt,aut fit, aut elt caufa, vtDeus: aut elft effectus,
ytridere: aut vtrunque, vt Homo. Ca uffarumi gitur naturam per nomina
indicabant ; at cauf larumodusnonpotuit: itaque excogitandæ nails fuere notæ,
quibushoc quoq; explicarı:tur: quas a situ nimis ruditer veteres appellarunt,
præpoli tiones:fed de hoc suo loco. Igitur Cat 5 quu esse posset efficiens
cauffa, etpoffet ide esse finis, hoc nomen Cato efficientem cauffam indicavit
fic, Catoædificat, rationeverbiintelligisi psum effe cauffam:at finc verbo fi sit,
nihil intelliggas: quare addita præpofitione A statim efficient em decla rabit:
fiautem apponas Ad, aut Propter, finem expli no 27 1 $4 Iul. CES. SCAL. III.
explices. Porro vthis notis Nominum modi de hai clarantur,ita verborum quoque
modi, qualita cu telquetemperandæ fuere: Nam quum signantur ex res, quæ dum
fiunt, sunt:aut temporis finibus certis præscribuntur, vt Hodie lego:aut
qualita tis modum recipiunt, vt Bene curro. fccirco hic quoque notas suas
habuere, quæcum verba ipfa moderanda fufcepiffent,verbis ipfis appositæ,ad
verbia dici meruere. Restabat etiamnum aliquid; quodinrebuspositum deberet
etiam notis infi-. ho gniri. Nam res vna est,autforma,vrAnimal ra tionale:aut
accidente,vtLacalbum:aut subiecto, vt Album et dulce in lacte: autmistione,vt
oxy mel:autcumulo, vt acervus. Ergo quæ fierent v num, vt vnum quoque
dicerentur, commenti funt fapientes cõiun ettiones, quarum natura fuo loco
acutillime explicata eft: Sicigitur in præsen tia fatis eft dicere, Lacest
album ;et dulce: Atque his quidem feptem partibus vniversus rerumam bitus, modusque
contineri videbatur: niliani way morum affe et us quidam fuperfuiffent, qui nie
masbequeiunguntur verbis, neque nominibuscohæ rent: fed eorum vis in animo
totafibi confiftit. Nam voxhæc, Dolor, affe et um fignificat: fed Heu, nonhocipsum,quod
dolor eft,quir !: re affe et i animi nota eft. Igitur quune c. nes
indignatione; atque dolore, atque et yentis interrumpi soleant, maluere
interpone re, vnde et interie ettio eft appellata. Acpotuit quidem etiam
anteponisetiam poftponi:fed qar Zanteponerets temerenimis,no redditacauila aut
Lirasci, aut minitari videbatur: quipoftponeret; leviter dolere.Itaqueet consulto
interposuere, et perturbationi animiserviere. Exhis vt patet partium numerus,
ita excludu- Em tur falso ascripta: etenim Appellatio, idem quod tay
nomenArticulus nobis nullus, et Græcis super fluus, nisi quum rem notam repetit
subiicerein tellectui. at tunc est relativum. Idem enim eft, O doûnos pous quod
down avoidta: alioqui otio sum loquaciffimæ gentis inftrumentum eft. In finita
quoque verba a verbis receptis feparanda non effe, ex definitioneconftat. Præpofitiones
au tem idem effe quod Coniunctiones, negamusex his, quædiximus. Nam Vocabulum
quiaddide re,ne meriti quidem funt,vt refellantur: genus e nim est ve Diettio,non
nominis species,vrinepti unt.Nibilenin diftar a voce Vocabulum, nisiqa flexus
atque articulosin voce habet. Idem enim est Mendicus etMendicabulum, Saburra etSabu
lam,Statio et Stabulum. Eruptigitur Dictionis fpecies odo: Nomen, Verbum,Participium,
Pro nomen, Præpofitio, Adverbium, Interiectio, Coniunctio. CAP. LXXIII.
Quaratione investigande finispecies,quainfle ettatur: et quarenon
pluresfintautPerfona, ant Numeri HAArum autem partium quædam cum infle- Ongo
ctantur ; quædam exdem, eademque facie perpetuo fint: quæ etquare ita
afficiantur dein ieps dicendum erit: tiprius inflexionis ipfius ra uiones,atque
necessitates eruamus. tlocutioab vno,pluribusve proficiscatur,nihilinterest:
fed vnum plurave significet: fcilicetvnius, plurium **** $ venota fit. Forma
enim orationis, Significatio eft: Significatio autem, a recit, non a loquente:
Chamadoquens enim efficiens est. Omnis autem nume mil rus ternionecontinetur:
nam Vnum numeri i nitium tantum eft: Dualis primus numerus imp - fectus: Ternio
autem primus numerus verus. Quod enim æquales in partespotest dividi, Fini ti
habetrationem: quod non potest, Infiniti. Et Ternicipfe et numerum continet, et
numeri principium:at Dualisnon nisi in principium,id quevnum, resolvi poteft:
itaquePotentialispo ciusnumerussit: quippe numeri potentiam, id eft, Vnitatem
biscontinens. Ternio autem actu alis, qui quidem divisibilem fecerit indivisibi
lem. Quare Græci quoque mbifor nominavere: Nempe quem si dividas; invenias
infiniti habere aliquam imaginem, quæ supersit. Ergoin rerum naturaseparatus in
corporibus noreperitur pun et ifluxus,vt lineam efficiat, quæ prima dimensi one
obtinet vnitatis proportioner: neq; lineæ fluxus, vt superficiem seorsum designare
nobis liceat, verum quum ad Tertium perveneris,vtsu perficiem ducas in seipfam,
corpus efficies, præ ter quod nihil est, quod, quove metiamur: Vi demus igitur
omnia principio,medio, fine con tineri: fane hæc tria funt. Motuspretcrea,aut est
a centro, aut ad centrum, aut circa centrum: ne queab his vllus est alius. Nam
qui in animali in venitur voluntarius, ex his compositus eft.Sed et in
facristam veteribus, quam noitratibus, ter ple raque 2 taque aut fiunt, aut
dicuntur. Et vnam Deisub. ftantiam tres, neque plures personas effe verd
credimus. Et Grammatici ipfi genus illud, quod tres caperet articulos,
omnegenüs appellarunt. Quarequum deduobus loquimur,dicimus, Am bo: quum de
tribus, Omnes. Hæcita sunt Trias Sed et hæc eademi tria, dugsunt. Nanqueprin
cipium numerị vnum eft: Numerus autem in pre, plura. Ergo in oratione quod significatur
aut vnum est, autplura: quare duo tantum nu meri inuenti sunt,quibusdi ettiones
afficerentur. Nam Dualem Æoles vt fuperfluum omifere. Acordo significandi
accepit Ternionem,a cause mi,assome abow sea fa efficiente: ea enim quum sit
principium, re et e Prima dićta est: itaque cum de fe loqueretur,Pria mam
conftituit personam. Finis autem eius est communicare quod fentit cum quopiam:
ergo Secundam reetet dixit. Materiam autem ipfam,de qualoqueretur Tertiam,
Eftigitur Primaeffici ens doctrinæ: doctrinæ enim caufla oratio: See cünda
Finis. docetur enim: Tertia materia, de ea enim agitur: Oratio autem Forma,sunt
enim Propositiones forma coniclufionis. Quarta au tē fub tertiæ ratione coprehenfa
fuit', propterca quod aprimafemper effet tertia: pro materia e nim habebatur.
Verum Personæ vocabulo abusi Sharan funt veteres. nam Primam quidem veloqüent-
Jy? * ". tem, Secundam vt audientem agnofcimus: hæ fane personæ fint, ar
Tertiam quarepeta v. 174, mas i fonam dicam, quæ muta res fit: hocfa et um eft
tab omalo,inane propter rei nobilitatem. Eft enim Homo fie biipse omnium rerum
regula quædam, fi fefe antimp ! I 1 13 M Oi ted -y Ljn rintedmusic 158 IVL. -
III. intueatur, quare, etiam Paruusmundusappella tus eft: itaque deseipfo semperloquendum
præ cepit, qualı dere cognita subratione regulæ,cu ius menfura cætera
cognofcerentur. iccirco per gain fonæ nomen ad ea, quæ perfona carerent, non
temere translatum est. Sane Persona intelligi, tur status hominis ab animo, aut
fortuna. Ne que verum eft, quod aiunt, fignificare indiuia duam fubftantiam
rationalem, vt vulgo vtun tur, cum Itali numerant turbam nomine perso narum: sed
accidensnotat, vt feruum, liberum, ingenuum, Heroem, Senatorem, fænerato rem,
militem. Itaque cumdefiniuimus ab Ani mo, virtutem et vitia comprehendimus:
quum Fortunam, libertatem et dignitatem,et contra ria. Sic enim semper locutisunt
probati autores, Nam M. Tullius in octauo ad Atticumin episto la ad Pompeium cum
dicit: Mea personaadim proborumciuium impetum semperhabuiffc vi detur aliquid
populare: nonintelligit suum cor pus fimpliciter, sed virtutem, ac fortunam suam,
quæmeritorum nomine iam commemorat. Ita que in primo Rhetoricorum loca a personisex
plicat,nomen,naturam, viettum,habitum, etalia eiusmodi. et in oratione pro
Sylla fic locutus eft: Si mihi propter resmeas gestas hancimponis per fonam. Cum
dixit Mihi, intellexit subftantiam: aìm dixit Personam, intellexit accides:cum
dixit Resgestas, intellexit caufam perfonæ, et circun feriptionem.EtSuscipere
personam boniviri:et, Suftinere idem alibifæpedixit atneque suscipit substantiam,
acqucmutari poteft fine interitu, Igl.7 UL RIO ut Igitur idem eft, fi dicas,
Persona Ciceronis: et, Status consularis: fic enim ad Atticum fcribens, quum
negat effe edignitate consulari, di et a quæ dam iacere in Clodium, poffis
interpretari, Non pertinere ad personam eius. Vnde autem dicatur, contraquam
Gellius fenferit, quotque significatibus audta sit,in libris Originum amplis
fimenarratum eft. Fuitet aliud imitandum,quod com extabąt natura: siquidem
intererat, vt quodmas, ro fæminave effet, et quod præterea neutrum, indi
caretur. Quare quod per marem fæminamque propagarentur genera, genusid diet u
fuit: quod autem extra hæc dugeffet, non dire et o fignifica tu generis nomine
accipi debuit ( ytiocatur fux per ineptiis Grammarici lepidiffime Ausonius )
DrTo sed per negationem. Neutrum enim, genus elt, Nisha quianon estgenus: ipsum
enim nomen indicat, non essegenus. Hoc igitur est,quod non eft.Hoc enim habent
negationes, vt non ponendo per nant, veluti cum dico, Nullus homovenit: hic 1
actio eft, finepersona ; fi enim non fubeft homo In aduentui, non eritactio.
Nam præceptores mej S hoc errabant,cum moremedicorum Neutruge nus ex vtriusque
participatione constituebant, use Temporum autem rationem fuiffe necessariam
Rum, no spe intelliget, qui motum, quid fit, fcit. Sed illud ia
fuitanimiofficium, opulque perfpicacis. Nam plentas quum affe ettus varii fint
in functionibushuma # nis,puta Optandi, Imperandi,veritatem designa i diverba
ipfa,quæ a ettiones significarent, inflexê Cipre,eosquefexusModosappellauere;
propterea i quod aliter, atque aliter animi propensiones Lij. teme in COM 260
IvL. III. temperarent. Videndum est igitur has diet tionis affectiones,quæ, quotve
partcs orationis,quibus Vede caufis sibi vindicent. com Substantias,quæ seipsis
constant,cade semper effe,qualicunque animi affe ettu notentur, mani festum est.
Nam Equum pronunciarovel optan do,vel imperando,non mutabo: itaquecum ne que meianimi
mutatione, neque temporismen fura mutetut, quin idem equus sit: nequenomi
na,nequenominum notæ pronomina, tempore aut modo variabuntur. Simpliciores
autem no tæ,quævincula tatum essent orationis, non ma. gis potuere mutari, quam
vin et io ipsa in rebus.Si enim Cæfar cum Catone bellum gerit, neque per fonam
possis ei hosticæ conuentioni, neque nu. merum, nequealia apponere, vt
varietur: ideme nim femper eft to umegye evcvartiov. Sic reiectz funt Coniun et
iones, Præpofitiones,Interie ettio nes, nudæ enim,etfimplicis rei notæ sunt.Vnum
venit in cotrouerfiam. Aduerbium:nempecum dico Heri, Cras, videor temporadiscernere.
Sed non ita est,haud magis,quam quum dicam,Dies, Annus:tempus enim significatprimoftatim
fig nificatu: at verbum non tempus,led subtempore. Itaque non vna eademquevoce,
sed diuerlis di versa temporasunt aduerbiis significata: itaque ctiam a numeris
exempta sunt: cum enim efsent temperamenta quædam verborum, verborum numeros sequifatis
fuit. Erunt igitur Nomina variata per Numeru, et Perfonam, ficut et Verba:
peculiaria autem illis alia,alia his,dequibus suo loco.Nuncenim cauffas 161: 1
3 * 2 A 1 US ep CD fas declinabilium, etindeclinabilium vt perscru
taremur,fatis hæc hîc habuimus declarare. CAP. LXXIV. Affeettusfpecierum dietionis
alterius modi. Tquehis quidem affectibus rerum ratio ex -plicabatur:fed et alii
fuere potius, vtita di- maksi cam,materiales: Figura, et Casus. Cafusenim ad
diftin ettionem intellectionis funtinuenti,nonex ipsarum rerum mutatione.
Figura autem non femper a re. Namquoniam vel mistæ, vel com politæessentsubstantiæ,composita
quoqueno mina fuere quædam,vt Tragelaphus, Vulpan ser:aut substatia et
accidēs,vt Equiferus. At quæ dam fuere figuræ, quæ nihil ostenderent in re
compositum,vt personare, insistere, et alia talia. Despecieautemdubitari
poflit: nam quemad- Spremni modum qualitas intellecta per fe, a nullo tunç
dependet, puta. Iustitia: at in Cæsare eam fi con templemur, videtur ab eo et
constitui et pen dêre, iccirco videri quoque possit deriuatum nomen lustus, substantiam
iplam tanquamsui principium confignificare. illa omnino eft in verbo
materialis,Coniugatio: nihil enimrefert (omu quodnam in elementum abeat,modo a et
io, aut gako passio fignificetur: quare diuersæ inueniasCon iugationisidem
verbuin, Lauo, Denso: Lauare, et Lauere: Denfare, et Denfere. Ordo vero,ne-owo
que a re fumptus feruatur, neque immutat 0 rationem, nifi certis modis transponantur:
ne que enim codem dicasmodo, Omne viuens est animali et Animal eftomne viuens:
fed structura L ij. et Ini 20 1 D mk Too Us atac elle 2011 eni mi 701 om 162
IvLi III. BON omnino nonmutatur.Anautem fit proprius af fe et us cuiuspiam,suo
loco dietum eft. Hinccolligere poffumus, cum alii sinterebus hati,alii materiam
ipsam vocis potius sint fecuti, ex quibufdam conftare neceffario veritatem, ex
aliis non neceffario: nanque vitiatotempore,fal sa fit oratio:vt, Vergilius
iterum nascetur. Siau tem vities genus ; non fiet falsa, Vergilius bona: Figura
autem etiam falfam facit orationem, vt si dicas, Vergilius est poesis. Modorum
autem fo lus Indicatiuus pertinet ad veritatem. Sed de his fuo locos. QuodPerfona, etNumerus accidat omnibuspara
tibus, quomodo: et An Sexus Verbis addi debeat. STatua intelle etionon
vniufmodieftita, ned voces: ftatuam enim interdu agnoscimus, vt eft fignum Cæsaris;
interdum vtmarmor eft:po fteriore modo, percipitur vt substantia: privre,
vtrefertur. Sic imago in speculo et res eft quæ dam per ses etsignum alterius
rei. Eodem modo *** quüm voces rerum signa funt;eatum quoquena turar
imitantur:vbivero per seaccipiuntur,ipfit na quoquetanquam res quædam intelligutur.Qua
retum Aduerbia, tum Coniun ettiones, aliæque eiufdem modi, cum Nominibus Verbisque
et fecundas perlonas, et tertias obtinebunt: fed non codem modo: nam Nomina
Verbaque res lignificant,personasconsignificant: Coiun ettio nes ; atque cæteræ
tales partes ; rerum odos asn't figni. 16 € bi U:. -50 1 00 17 nh let poli significant,
perfonas non confignificant,fed ipfa snb persona consignificantur. Exemplumrei
huius hoc eft: tra et abo naturam huius coniun et ionis Quanquam: in ca
narratione femperap ponam verba tertiæ personæ. Exclamabo adi psam oratorum
more: vtin fabulis, O coelum, a terra, o maria Neptuni i quæ nihilo melius re spondebunt
mihi: apponam fecundæ: confi ciam Prosopopæiam addentur primæ. Eodem quoque
modo vox hæc, Patres erit numeri plu ralis,quum lignificabit: quum significabitur,lin
gularis: quaratione etiam pluralis numerus, di Cetur singularis. Sed restat quæstio,
Quamob rem Verbo sexum non addidere, id quod fece runt Nominibus. Atfieri
debuiffe vel ratione vi tur posse comprobari: Nam quumVerbum sub tempore id significet,
quod Appellatio fine tempore: ficuti Appellationes fecutæ sunt fixo ram naturam,
ita etiamVerba fequi debuere. At Appellationes fexum, iuxta fexum nominum fi.
xorum, id eft, fubstantiuorum, mutant: igitur etiam Verba mutare debuere: Curro
enim cor fum fignificat sub præfenti tempore, et albe sco, album. Siigitur re et
e di et um eft, mulier alba, quo in loco, album, mulierem fequitur: eodem modo
Albescit, quoque mutare genus debuisset. Satis igitur eft colligere, fieri po.
tuiffe: breuitati autem cor sultum effe, quum, factum non eft. QuareVerbum,
quum trans it in Participium, facile ipsum genus recipere quiuit. Diuiditur
igitur in Declinabile,etin Ladecli nabia LIS, ultra ique ma ujen are F.Q Liza
que R;/ Zule! nd ma L iiij. 164 IvL. IV, nabilem, quaternis dispositis
fpeciebus:ibiNo. mine, Verbo, Participio, Pronomine; hîç aduerir bio, Præpofitionc,Interiectione,
Coniun et ione, Kase Nominis effentiam,tamabappellatione,quam a reipsa, statuit.
H ACTENVS postpartes,diet io: nis Substantiam ipsam venati fumus, eiusqueAffeet
us: tum Species, earumque affectiones incommuni quibusque essent cauffis in
vium profectæ. Nunc iam deinceps fingulis libris fingulorumratio ex Onio
plicandaeft,codem ordinequotesipfas,quarum notæ habebantur,funt fecutæ.Nomenigitur
pri mumexequamur:efseenimnotam rei permane. tis,ex iis,quæfupra diximus, fatis
conftat. Itaque iniplaappellatione comprehenfa est vis quædam ađionis: quasi ipsam
esset cauffa quædam notio Vox pis Namyt aMouco,moui,motum,Mouimen, Mor ne 1 s
Momen ; sica Nosco,noui,notum,Nouimē,No men:eft enim imago quædam,qua quid
nofcitur: instrumentum quali quoddamcognitionis: ac veteres quidem rectam yiain
institêre, cum dice- Vol. rent, quasi notamen. Verum minus recte bonam ser
ntiam explicarunt: Notatum enim poftc mi reft,quam Notum:sic Notamen,quam No
men ; vt e contrario ab hocillud potius fit. Fuit prius Noo,a quo Nosco:vtnetucaw,a
quo niespoo onu,apudTheocritum; Æoles enim ficloquicon fueuene. Multo minus
audiendisunt, quia Græ co όνομα,φuodωρα το νέμειν, ficut et νόμος, dedu. Α. Αν
xere: quoniam quo pacto lex suum cuiq; tribuit: ita et nomen fuam cuique
imaginem rerum red dit, nequeenim reette deductum intelligas ex ip * fa, quam
temere auferunt,vocali. sed övojce, rei vc titulus fuit, a iuuandoquafi o;eopa:
cuius vsu rem agnofçeres. Hæc est vocis origo. Res autem lis fic fehabet in
definitione, Didio declinabi- Sey per cafum, significans rem finetempore.O.
mnes enimpartes fiue species diet ionis, per ge nus suum, fcilicet per diettionem
suntdefinien... Test dæ: vt constet error gramaticorum,qui eam par tem
grammatices appellassent. Aliud enim eft le grammatica, aliud grammaticæ subie et
um Di et tio fue Oratio.Sicut neq; verum eft quod aiunt alii,quiGrammaticæ
partes quatuor fecere, Li teram,Syllabam,Diet ionem,Orationem. neque enim est
grammaticæ pars Oratio, fed totum ip fumargumentumquod vocante'moxeipfuor.Quis
enim dicat Archite et uram diuidi in ædes? Diffe rentiæ autem illæ neceffariæ
funt. nam Præpo L y fitio to Da tuca 2017 ܬܐܠܐ
TUI pri gh t10 hel 166 IvL. CÆS. SCAL: IV. (Com > Sitio non declinatur:Verbum
remouetur per ca füm,Participium per temporispriuationem:Hac tamen
definitionenon differt aPronomine, nisi adhucaliquidagas; sic primo,vel
finemedio rem fignificans.Nam pronomen hoc,OVI, Cafarem fignificat,sed nonstatim:
primum enim refi psum nomen hocCÆSAR,deinde rem ip haveteres autem vt in cæteris
definitionibus, fail li funt,cum dixere fignificari, substantiam aut qua litatem,
propriam,velcommunem.Nametiam aliud quamsubstantiam significant, vel qualita
tem:quippe quantitatem, relationem,fitum, pri vationem, to egely,to. Illi vero
etiam ridiculi fint, quiin nominis definitionerem a corporedi ftinxere, nihil
eniminfelicius grammatico defini tore. Nominis affectus etiam accidentia
appella vere, quoniam Græci ovubsExxotoko verum itain telligas; non xouvai, fed
idhis, quæ Quintilianus recte propria vocat: sunt autem sex, Species,Ge
nus,Numerus,Figura, Persona ; et Casus.Atque horum quide quinque a veteribus
confeffa sunt, Puumapersonaautemturpiter omiffa.Principio,ficcir. w >2.90.co
reiecere, quia eadem vox finevlla variatione, quamlibet confignificetpersonam,
etiam a pro nomine auferenda erit:neque.n.hoc pronomen Ipfe, vt primamaut aliam
notet, variatur: neque hoc pronomen Ego, aliam, quam prima indicat Sed hîc
quoque acrius iudicandumest:namPro nominaperfonam fignificant.Ataliud est signifi
care,aliud cõsignificare: vt hoc nomen Tempus, significat menfuram motus,verum
non cöfigni ficat motum.atnomenhoc Persona,id quodfu ܢ
pra ĐỂ CẢysis LiNG. LAT. 167 ra H, TE enhers i OL 11 lin ope veli pra diximus significat,
sed personam certam non consignificat,sic Pronomen hoc Ego, personam significat
quamlibet:pro quolibet enim nomine ponitur,fed primam tantum consignificat:quare
cum per personas non varietur,non allignabit af feet um perfonæ Pronomini.
Poftremoid falsumbern videmus esse, quod de Nomineafferunt: ideme nim nomen
vtalioflexucasum, numerum, figu ram mutat, fic etpersonam. Nam fecundæ per fonæ
quinti casus omnes sunt,quos dixere Voca tiuos. Verum neq; hanc fubtilem sententiam
illi intellexere, et omnino tertiæ tantum persona nomina putarunt, adeo inepte,
vt nisi adiecto Pronomine,negarintpoffe dici,Homocurro. At aamce o bone,quod
Pronomen agit, vicarius quidam: herus ipse,Nomen scilicet pro quo illud
ponitur, non ager? ergo non Pronomen a Nomine, fed Nomen a Pronomine
dependebit.Atfuit aliqua alt. do, quum nullum effet Pronomen: tum miseri
mortales de feipfis nihil poterant enunciare Co cedunt pudentiores vsum verbi
fubstantiui,et fi milium,Homo lum,homofio, homo nascor;ho mo dicor: at quid est,
Homo curro, aliud, quam Homo fumcurrens? Itaque paulo modestius alii sunt
nugari, Appellatiua huic vsui concessere, Propria fuftulere:vt nð nominiin suo
genere co- poruci petat variatio per personas, sed eius fpeciebus ali
quibus,proprio autem no.Verum qui intelligat; quid grammatica fit, facile corum
reprimat au daciam. Eftenim Grammatica fcientia loquendi ex vsu:neque.n.conftituitregulas
scientibus vfus modum:fed ex corum ftatis,frequentibusq; vfur patio 2011 tan.G
fuera ICC JOB -PR TEC LCO dic P: 168 IvL. IV. pationibus, collegitcomunem
rationem loque di, quam discentibus traderet. Igitur cum tam a Ex. pudGræcos,
quam apud Latinos prima verbi persona cum propriis nominibusposita sit: idque eta
probatiffimis, et frequenter fa et um fit:debue reabillis isti legesaccipere
fibi, non de suo finge re potius, quam figere. Omitto illud Euripidæ, jww
nonu'dwpas. et inoratione Demosthenis con tra Midian,
παμμένηςπκμμένεςέπαρχος,έχον χει oog acicu ciw, roixa @zizuorech ag eghalomgy.
Venio ad noftros: Ouidiussic loquitur:Hospita Phyllis queror:in epiftola
Heroina.In fine comediarum Terenţii verba illa funt:Calliopius recenfui. Sue
tonius C. Cæsaris verba refert: Tantis rebus ge stis C. Cæsarcondemnatus essem.
T. Liuius in primo, Romuli hæc: Hæc tibi victor Romulus Rex regia arma fero.
Idem in perfona Anniba lis: Annibal peto pacem. Sallustius in oratione C. Cottæ
confulis:En C.Cotta conful facio. Ne Rs que vero fubeftratio,qua possis dicere,
Homole go: et non poflis,Cæsarlego.Imoveromultore et tius: Cæsar enim ego sum,
non alius.at alius ho mo æque, atque ego. Quare in tertiam potuit transferri
appellatiuum:propriumautem reman fit mihi in prima. Eft et illud validissimumargu
mentum, Nomenessenotam rerum, siue igitur pe tempusinspicias,siuedignitatem,
primum feip fum nominauithomo: at in homine, priino per sona, et ab eo aliis
communicata. Quidillud? fi Nominiin communi,vt nomen est competitca { us: et
tamenqaluuma variatio defecit aliquotno mina;erga quid dicendum?Respondebut, etreas
et lo Ete casus quidem effe, vt in nomine Cornu,sed per diuersa elementa non
effe manifestos. Ita et iam nos,perfonarum ordinem in nominibuseffe indiscretum,
quem in vocatiuis aperte pofteaex plicarent. Ex his constat Linacri lapsus, qui
ita scripsit, Sinc certæ personæ adsignificatione fi gnificare: quintus enim casus
certam fecundam præscribit. Et ipse in participii definitione dicit, Capere a
nominenumerum et personam. Eft au tem persona primo nominis affeettio, fecundo
verbi quod iplum fit Nomen secutum, vt dixi mus, quod,Prima:ad quod,Secunda:de
quo, Ter tia, Efficiens, finis,materia. Hæcestigitur nomi nis effentia,fignificare
rem permanentem:atpri sci id effe proprium eius ridicule prodidere ; qua inscitia
etiam in aliis fubftantiam cum accidente confudêre. CAP. LXXVII. Quoquifque
ordine affectus traltandus fit. Rdinem quoquehorumaffectuum veteres on UL uc
T'S O TUI 72: ol ELEM A.? neenatus fluxit:ita debuit explicari.Ac nemode bet
dubitare, quin et Numerus, et Persona pri mas sibi sedes occuparint:sednumerus
prior fuit. Rummus Nam primum etsecundum, quod eftin persona positum,eft
relatiuum:prima enim dicta est,pro pter fecundam. At Numerus non eft relatiuus,
sed absolutus: absolutum autem prius relatiuo. Poft perlonam autem genus cditum
est: videmus cnim in pronominibus primitiuis genera con fusa. Poft Genus
emerfit Casus, quem expressit ambiguitas:cum
primum ficcssentlocuti, Cața interficit Cæsar. Itaque ve distinguerent oratio
nem flexumapposuere. Vltimæ fuereSpecies, et Figura: ac Species quidem multo
magis necessa ria, itaque Figuram præcedet: fine Figura enim constabit oratio,
lineSpecie non omniscõltabit. Neque enim dices, Cato cft iustitia. Atque ipfo
Socquidem Cafu Species fuit præstantior: materiæ pi bel enim affectio simplex
cafus eft:Species autem et iam ipfi Teineceffaria eftad fignificandum:mu tat
enim Species modum fignificationis, Cafus autem nonmutat. Sed fere et a
philofophis ipfæ funt Species introductæ, Denominatiuorum, et eiusmodi: at
Cafus vsu tantum exorti facile funt, ac propterea priores fuere.Sicigitur recensebun
tur:Numerus,Perlona, Genus,Cafus,Species, Fi gura. Sed prisciita peruerterunt:
ficuti cum ante Verbi, aliarumque partium definitionem, pro pria eorum narrant,
CA P. LXXVIII, PeNumero, C depersona quidem iam diet um eft: coas et i enim disputationeid
fecimus:'de Nume ro autem est hîc agendum. Numerus eft quanti štas, quæ per fe
ipfa diuisa ac cumulate vltimo kermino ab aliis distinguitur. Eft enim Binarius
numerus duæ vnitates, Ternariustres: quæ sua natura non sunt fimul, fed
cumulatione,liueag gregatione, fiue appofitionedicas,nihilintereit. Distinguitur
autem omnis numerusab alio nu: mero vnicotấtum termino, coque vltimo: vnam A
ind enim No TE Song ILL C 7152 402. enim habet dimensione quantitas discreta,
quip pe longitudinem: fuit enim vnitas discötinuata; nequeenim recte dicitur
fluere. Cumigitur om nis numeri vnitas initium sit,non differet nume ri inter
fe hoc termino vnde fluunt, fed eo in quo fiftuntur. Hoc enim Quaternio a
Ternionedi ftat, vnitate scilicet poftremo apposita loco. Occu patum autem eft
confuetudine, vt Vnum, ctiam numerus diceretur: quare id quoquefecutu fuit, yt
numerusalius dicereturSingularis, alius Plu ralis: neque enim mediu vllum estinter
vnum et plura:quoniã plura ex vno frequętato fa etta funt,similar Quarelones
non re ette fecere, qyi Dualem nummon merum a plurali discerpsere: atq ;iccirco
feuerio res Æolesnequerecepere,nequein Latinos tras misere. etnugacitas illa
Ionum in multis tempo ribus verboră personas aliquot nõ potuit eruere in eo
numero:in nominibus autem pauculosca of sus expressere. His autem, quæ
diximus,infelicif simegrammatici obstrepunt:egrelli enim esep pris suis non
poffunt quin ineptiant. Singularis, lwg.mo inquiut, numerus verissimºnumerus
eft,propter when a ea quod repetitus facitnumeros, inque eum ipli resoluutur.
Principio,hocest disputatu in diuina philolophia, Vnitatem non effenumerum,
ficut neq; pun et um quantitatem neutrumque ; efle in bet prædicamento
quantitatis,nifitanquãprincipia. Multis autem argumentis deiiciuntur de staru
13! fuo. Si enim numerus eft quantitas discreta, id est a quantitatesdiuise per
superficies, et coniun et x te per comprehenfionem,imo vero ipsaquantitatī. 108
ratio comprehēsarum: non erit vnitas numerus, non TIES m2 nas le 172 IyL. IV.
non enim diuidi potest: idem enim eft diuisum, etdifcretum: ficutidem cocretum etindiuifum.
Sumptis quoque eorum principiis direeto aduer fus eos colligamus. Numerus,
inquiut,singularis 2 reet edicetur: quiageminatus,aut multiplicatus cæteros
omnes creat. Ergo numerusnon eft:hac enim ratione punctum esset linea, linea superfi
cies,fuperficies corpus. præterea Binarius, Tere narius, Quaternarius,non esset
vnusquisqueñu merus feorsum:sed Binarius, duo numeri:Terna rius tres:non effet
igitur quantitas, sed quantita tes: numerus enim quantitas eft,ergo numeri qua
titates. Nihil vero mirum hoc errasse qui eu ma Ale iam definiuerant, Numerus
eft dictionis for ma, quæ discretionem quantitatis facere poteste | Principio
male assignaruntdiet ioni:nequeenim competit diettioni,vtdiftio est; omnibus
enim competeret dictionibus: hoc autem eft falfum. 2. Deinde formam dixere, cum
tamen numerus fit 3* accidens. Et male dixere, discretionem quantita tis
facere; sed potius discretæ quatitatismodum, 44 aut differentiam notare.neque
excluduntur Ad verbia illorum definitione: Nam Bis, Ter, for mam habent
dictionis, quadistingui potest qua Propmatitas. Proprium autem
eltfingularis,finitumef fe:id eft,certum:quiafcimusquantum sit homi num, cum
dicimus, Homo. At pluralis infinitus est,non quod fine careat,nihilenim in
natura in finitum:sed quia sitincertus. Sienim dicas, Ho mines: quotsint,
nefcias: itaque addituraliquid præscribens, vt Decem, viginti. Accidit autem
interdum, vt eadem vocediuersus numerus in telligatur: quemadmodum eft in fecudo
casulina gulari fecundæ inflexionis, et in primopluralie iufdem: in neutris
pluralibustribus, ac hngulari fæminino: vt,SACRA. In quib.autem evettiat, in
capite decafu dictum est. Secutus autem eft nu NE merus grammaticorum, suiipfiusnaturam
in reo busiplis: par enim etdispar, vt diximus, non si muladfunteidem numero:
ficneque pluralis, et fingularis: fed satis est alterutrum vni voci ineffe. Ac
quemadmodum numerus quivisaddita vni- Awesome tatc acquirit rationem pluris,
ita aut numero ly ! labarum, aut temporum, plurales numeri nostri maximaex
parte,lingulares fuperarunt: Poeta, noule Poetæ:Dominus,Domini:Pater, Patres:
Cornu, Cornua: pauca enim aliter invenias. Sed et ina liis cafibus fereidem
invenies. Quare cum idem numerus non poffit esse vnus, et pliires, et idem
nomen vtrunque significare queat, vt Amor, A mores, consultum elt huicrci,vt
per fyllabarumi aut temporum appofitionem, idem nomen effet seipso maius, et
aliquo modoa feipfo diverfum. Hocautem, vtdiximus,maxima in parte nomi num est,
non in omnibus. Sermo enim teme re inter agrestia ingenia primum örtuš refraga
tur aliquando legibus doctiorum. Igitur quæ - yna v hrun dam sunt nominä сiusmodi,
vt numerum v trunque obtineänt, qualia diximus: nonnulla semper singularia: quædam
semper pluralia: et in his quædam pronumeri natura numeru red dentia: quædam
non: fed alia singulari nume to plura fignificantia:alia plurali numero, singu
la: Semperigitur fingularia,aut semper pluralia 46 T 7 Mj: 174 IVL. CÆSAR.
SCAL. IV. Vin vteffent,effecit aut natura,aut vsus. Natura sunt fingularia ; quæ
certa suntindividua, vt Sol, Cz sar. Item pluralia, quæ multa sunt; vt sunt
hoc; quod effe dicuntur,viGemini,Pisces. Dico au tem, Et funt hoc, quod effe
dicuntur: propterea quod colle et io illa plurium fingularium maxima ex parte
pendet ab intelle et u:vfus autem tyran nide extortum est, vt quædam sine
ratione essent fingularia,vtfumus:nam quare non dicam duos fumos?et duos sanguines?
Hæc igitur sine ratio ne. Quin etiam contra rationem: etenim Pul verem, et
Arenam dicimus, totum illum cuma. lum, cum tamen ipfarum partiumminutaru po.
tius effe debuislit. Pluralia autem quare dicas Lynum dicm, Saturnalia,
Floralia, ratio subest Comprehendit enim et ludos, et ioca et merca tus,et
comeffationes,et alia. AtCervicesquare dicebant,cum Collum quoque dicerent:aut
qua re Colla,vnius tantum hominis: Emendat ramen fefealiquandopublicus vsus
tollēdo quod statue rat, probatorum autoritate: quibus aliter placuit 4 poftea
dicere: vt Cervicem primus Hortensius pronunciavit: item Farra, et Mella, et
Vinaalij: et quibus placuit idem nomen proprium diuersis imponere:vt, mihi, et
lulio CæfariDiet tatori. Ea dem quoque autoritate coacti sumus verum fin
gularem in plures dividere. Vna Gallia eft,fin. gulis vtrinque montibus,
totidem maris limiti bus, etfuvio Reno præfcripta. quare igitur in tres,
quatuorve Gallias divifimus? cum vna Græcia, yna Italia diceretur. Ac fane
commo. idius Italia in plures potuit distingui a namvetus Ausonia, quæ et
Oenotria,et Italia nominata fu= 4/2010 it,ne Tiberim quidem attingebat.Poftea
Roma-> ni ne Barbari ellent, vi extorsere,vtad Rubicone vsque fines
extenderentur. Octavius rerum po-). titus,ctiam nominum dominus effe potuit:
atq; etiam, li Diis placet, ad Varum vsque propagavit: vt Alpes ipsas quoque,
quas natura fixerat com munes, a barbarievindicatas Latino nominiat
tribueret.Sanevero,quí Nicæam in Italia transtu ! lit, potuit Italiam ipsam, ad
sociam et participem velnominis,vel gloriæ Romanæ Maffiliam pro rogare. Sed de
his aliâs. Eft et illud contemplan- Rana dum: Nihil referre, vnum pluravelint:an
vnum plurave putemus. Ita cum ex divisioneprovinci... arum acpræfe et uris,Transpadanam,
Cifpadana, a Cisalpinam, Transalpinam,Belgicam, Celticam, Aquitanicam
dixere,propterea quod ita effe ar bitrabantur: fic philofophorumquidam cuplu
r'es Mundos, Soles, Lunas intellexeretquodano bis numero fingulari prolatum
fuerat,ab illis no heeft vitiofiusin verbis quam in rebus multiplica tum.Itaque
loues etiam dicimus, et Veneres, et Cupidines.Itaquefcribunt, Orbem terræ:et,Or
bem terrarum. NamTerra nomenproprium est in singulari vnius elementi, quæElementum
est, atque idem semper in sui fimiles partes dividitur. Cum autem in plurali
ponitur, eitidem nomeli teřis, et materia,sed non substantia. Neque.n.ex W
proprio fitappellativu,vrdixere:fed aliud estre, 1 licet voce coveniat. Sicut
in Caet Numeris in 1 dem quoq; evenit:Nam,facra generis fæminini, Mij. numeri
IBM 176 IvL. CAS. SCAL. IV. ویپه numeri singularis,non eft eademyox cum plura
libus neutris:accidit enim, vt iisdem fcribatur e lementis. Terræ autem divisionem
aufpicati sunt a familiaribusoccupationibus, et ius ipfam iniu riam'appellarunt:
neque enim melius Terra de buitalijatque alij attribui,quam aer. Itaq; natura
vindicat fefe, et mortuos Tyrannos nonmaiore tegit tumulo,quam vnum ex
oppreffis, fefe om. nibusæqualem oftendensmatrein.Quęvero lin gulari numero
plura fignificant, naturam ipsam in eventibus rerum funtimitata: quippe vnuscu
mulus,vnus acervusdicitur: atid vnu, plura funt: edita Populus,Turba,non fine
ratione fimplici nu mero, multiplicem significatum comprchende Thebae.Nam
Thebx,et alia eiufmodi,fecura sunt con ventum libertatemque civium:quorum
omnium nomine, non vniusgererentur res: alibi enim a pertius hoc declaratur: vt
in Commentariis Cæ färis,Helvetij,Menapij,Arverni.Multitudo enim in populis,
nonmania in vrbibus explicaptur. Harum autem vrbium numeruscu fingularifle. xu
profertur, vt apudStatium, Theba,fequitur v nionem ipfam in fignificando. Quæ
igiturperti. nent ad numerorum naturam, affectus, vsumý;, hæc funt. De Genere.
Bon Aturalia quofdam habent affe et us propter fe: vt,moventur animalia, quia
fentiunt:er govt evitentnoxia, etvt commoda consequan turymovendi facultate prædita
fuere. Alios affes et us DE CAUSIS L'ING. LAT. 177 18 72.00 us or 7.2 DIC Aus
habent propter alia non propter fe:vtexcre 2 menta sunt, vt cujus Tunt,ipsis
exonerentur:ne que enim aliqui pili quibusdam in partibus ho minis vllum
propter sefinem habent: nulli enim ysui funt: fed ve fumofis exhalationibus
illis va cet intus ibi corpus. Eft et alius modus, vt genera tio affectus enim
animalis eft non propter ip sum,sed propter speciem. Nisi enim indiuidua certa
producerentlibisimile, interiret species ip fis deficientibus. Quare generandi
facultas eis da ţa est:atque aliis quidem alio modo:perfe ettis au tem per
fexum:in quibus mas, et fæmina distin guerentur. His de cauffis, quæ voces
fexus effent notæ, qua rationcidiudicarent, eam rationem en Genus appellarunt, a
poteftate earum rerum, ', que significarentur.Sexus enim cstalterutra po-
liceret testas generandi. Neque recteantiqui dictioniSlim? isl attribuere:
Trium enim tantu in partium eft,non autem Dictionis.Sed ipfi falfi funt, cum
non ef fet nomen pofitum ei generi, quodpeculiariter has tres folas partes
capit. Alii addiderunt fic,Di * et ionis declinabilis:fed falso:neq.enim Verbiest,
pc Eftigitur illius fubalterni: fic enim media va i cant: generis affc et tus
terminatione fexum notas. Sita enim eft in fine vocis, vt Cælar, Mufa. Ne que
vero impedimento cít, quod ctiam masculia na terminatio cum fæininina concurrat:
vtMu rena,Aurata, quæ funt cognomina virorum.Hoc S. op enim accidit a
cognominibusanimalibus:sic Syl nila, aprudentia, quasiSibylla:et alia, quorum
ra tio fuit hæc secuta. NequeBarbaraobfunt, Iu i gurtha, luba: illis enim ca
fuerit terminatiaad hoc le M iij. 178 Iul. IIIL 1 hoc officium,yt postra nobis,
Quod si qua eft ve triquefexui communis,non destruitur iccirco de finitio: vt,
Legens, et Felix: intelligis enim vtrum quegenus includi: quod non facies in Leetus,
Le Ćta:aliter enim terininantur. Iccirco fapienter diximus, Notans, non autem
distinguens:non enim semper distinguit, ob verborum scilicet pe nuriam: funt
enim res plures, quam vocabula. Cætera autem, genera aut non sunt, aut hæc
funt. Ac deNeutro quidem diximus:nomene, nim hoc, Neutrum, negat ipsum cffe
genus, Cum enim dicis, Neutrum genus est, significas wipfum effe,quianon est.
Sicutsvavulla quædam herbæ di ettæ funt:quæ quianomen non haberet, che
nomeniņuenere. Eft autem Neutrum duplex: vnum, quod vtrạnque fimul reiicit
genus: vta Scamnum. neque enim autmas, aut fæminaest, Alterum, quod ncquc
rejicit, nequeftatuit: vt, Gubi Mancipium. Addidere autem, quod Incertum vocarent;
vt, Dies: fed hocabipfa re, neutrum quoque eft. Sexus enim non nisi in animali,
aut in iis, quæ animalis naturam imitantur, vt arbo res. Sed ab vsų boc factum
est, qui nunc mascu linum sexum, nunc fæmininum attribuisset, hocitaque nonulli
eţiam Dubium appellarunt. At illud ferendum non fuit, cum animalia quæ, dam suis
generibus non notarent ; hanc ncgli gentiam Græci vocarunt genus etiroivov, pessi
me: nam xovov, id quod Duocomprehendereç genera nominabant. hoc autem
Alterutrum tan tum cum recipiat, no potuit habere præpofitio pēem:addit enim quatitatēmathematicis.
Vt emia rippv,Noftrimelius promiscuum, quod differret I 1 lad. avt cius pics ns3 LIC cam ma co FC 010
ego com-, GUE 25 17 a communi: quoniã comuneidem æquecaperet vtrunq. fexum, et
effet vox generica autspecialis capies indiuidua:vt homo,cui aliquando femini
num,aliquando masculinu apponeres adieet iuũ, vt homobonns, homo bona. At
Promifcuo non item: fed alterutro sub sexu captę voci, vtrun-, que sexum
affignares: vt paffer albus, ctiam de femella. Is autem defe et us cum in vsum
furtim irrepGifset, timiditate quadam fotusest. Nam vt$$ Mulus,Mula,
Ceruus,Cerua, quare no Aquilus, Aquila, et cum haberesfuucs, Fwvis, quamobrem
non dixisti, Thunnus, Thanna.Namquçadmit, tuntcommunes terminationes, ausim
muni quoq. genereinsignire: vt hic et hæcouis potius dicatur,quam aut hæc,aut
hic vel hæc, vt etiam veteres pronunciabant. Atque illi quidem, cum Taurum re et
e dicerent, etiam ad conuiciu Tauram, comentisunt. Quare igitur voluptatis
diuerticula quæfiuere: necessitati autno inferuie re verum nulla ars repete
perfecta extitit. Ille ve roin multis vocib. ficin vocu terminatione fata Opuze
lis defe et tus fuit, cum tria genera vnica vnius vom cis terminatione coprehensa
sunt, vt Felix: vng enim vox est,materia fifpectes; at si formaintro. spectes,tres
sunt vna facic.llludquoque ex anti quiseft cautius accipiendů: Nacumdiscrimogenos
a Nerum statuut, per notă Pronominis, a pofterio - riaccipiunt cognitionem:nequeenim
Cæfar, eft generismasculini,quia ei præponitur hic:sedco gnoscitur ita
cffe,qaita præponitur: præponitur aute,quia eft. Hæc de re ipsa. eorum autevoces
etia sunt declarandæ.NaMas,Ofcadiettio fuit că la cifa a Mamerte; Mamers.n. et
Mauors, et Mars, forrem apud illos fignificarut;non quodma na UIT CIT IO MIC
Sil m. 他 voca FIT 180 I V'L. L 1
B. ITII. vorteret vtaiunt: neque enim Latinæ voces fue re. Fæminina antem a fætu:fætusautem
cause to Coitur: nam hocverbo veteresrem Veneream fi, gnificarant pudenter:
ficut Latini, Coire: quid enim purias,quam comitem esse? item consuetu do: '
lic Græci owevci, et vyzivela, et alia mplta, quæ in libris historiarum
diligenteranno * tauimus. Disputarunt autem Grammatici Ma pufcula Lante genera
anMasculina dicenda effent: et Fe stus in xii. Masculina mauult, quoniam Græci
quoque apravixa Hai Inaura ', non autem appara, etFraua. Idem Feftuşin primo, Fæmineum
di citGenus, non Femininum. Recentiores deli cati malunt dicere, Generis
neutrius, quam peu tri,fed antiqui fiçinflexêre Vter, vtri, vtro ; fi
cut,Vnus,vni,vno,vnum,vne: vt eft apud Catul lum. et Terentius, Mihi solæ. Et
vt nomen gene ris differat a communiilla vocenegatiua, pruden ter, qua
potuit,effectum est. Proprium autem Ge nerum effe,pati mutationem,fatis patet
ex genc en reincerto, vt etiam Armentas, dixerit Ennius, quæ nos Armenta. Sed
de his in historia originu faris dictum est, Cafors. Vncco ordine, quem præcepimus,de Cafia
bus agędum eft,operoso fane negotio.Ca pildusigitur, per veteru definitionem,
quid sit,non bolle med fatis cognoscipoteft:quippe, et Nomen per Ca fum, et
Cafum per nomen cuin definiant neque þæciņter felintrelatiua, circularis erit
cognitio: 1 sic Pt fic cnim vocant philosophi, quum ignotum per æqueignotum
explicatur. Nam fi nomen eft de clinabile per casum, Quæro, quid fit casus. Eft
declinatio (aiut )nominis, quareper hæc nihil ng tum mihi fit. Sed addidere,
vel aliarum casua lium dictionum, quæ maxime fit in fine, At vero, Cafus non
eft declinatio:Declinatio enim duo fi gnificat: A et um illum inflectendiprimo
fuo fia, gnificatu:motum.n. notat ciusmodi verbalia, ve ambulario.Id nõ eft casus:
no erit igitur hocmo do declinatio: fecudo,significatcaputquoddaad,, quod
reducuptur eiufdem flexionis nomina:ve primam, secunda, et alias dicimus: ne sicquidem
erit casus, declinatio, Casus enim ipsi ad ea capi ta reducuntur. Quod autem ad
aliquid reducitur, non eftcum eo idem. Reducere enim notat mos tum:at omnis
motus statuit priuationem: igitur liidem effent, idem careret feipfo.
Voluitigitur Ĉ intelligere declinationem ipfam mutationem terminationis; sed Casus
non eftilla mutatio, fed hoc ipfum quod iam mutatum est: Casus enim Vocatiui est,
Bone, quod iam est mutatum a Bo nus, non nunc mutatur. Itaque vox hæc, Cafus,
elt præteriti temporis,declinatio præsentis, Præa terca Species est declinatio
nominis, hoc mo?? doper terminationem: vta Iustitia luftus: hæc enim est
definitio Denominatiuoru. Quidquod illa verba, Quæ maxime fit in fine: perturbant.
pon declarant. Nam vox hæc,Maxime accipitur Fc pro eo,quod est potiffimum.
Atpotisfimum re mittit interdum amplitudinem fignificati: vt quum dico.
Potiffimum hyeme pluit: significo. -DV 7de ene » 711.C DO TM M v non IvL. II11.
1 you non semper æquepluere: quare oftedunt ca vet ba, euenire aliquando, vt
Calus non fiant in fine vocum, sed alibi quoque. Quod ficoconfugiant, vt
dicant,Maxime,idem esse quod,Semper: ad derent potius vocem manifestamSemper.
Ve rumneid quidem faciunt do et i: Definitiones e nimita funt natura comparatæ,
vt hocaduerbio neegeant. In ipfis enim ligna vniuerfalia, tum nu merorum, tum
temporum neceffario,et femper intelliguntur. Idem enim dicas, Homo eft ani
mal:Omnis et homoest femperanimal. Cum e nim a fubftantia confiant definitiones,
ipfaque abeslenequeat: etde omnibus, etfemper dicen turserit igitur casus
terminationis effectusdiuer fus aprimaimpositione:eft.n. idenomealterius, atque
alterius cafus, quiaalia atq.alia terminatio Hemutatusest. Isautem affe us
eftin prædica mentoQualitatis, in capite de figura. Intelligo figuram
mathematicam, non autem iftam fåt Sam dequa mox. Eft enim Figura terminusqua
titatis: igiturhæc voxPoeta,quantitate certa, et figura eft:a, enim vocali
clauditur. At vox hæc Poetarum,alia quantitate, alia figura terminatur. Som Eft
autem affe et usis Nominum primo, etvero: Pronominum autem, quatenus illorum
vicarii funt:Participiorum,vtin ipfis Nominum natu fa ineft. Sicut ego fum
calidus, quia ignis calidus est, quiin meelt:ita proprium accidens alicuius,
poteft effe hoc modo comune:quonia subftantia illa,cuius eft proprium,eft
fubftantia imperfecta, et comparata ad vlteriorem fine,quam fuu: cu jusmodi sunt
elementa, que nonfunt propter fe GcutEst en Eatin nfugi Tipe: per. Egok adaa 2,
tur etts Cor o ipa erdic Caso ficutneque materia prima.Illud in memoria ha-
Countro bendum eft:Siquę voces cafu distinguuntur: que tamen non funt mutatæ,
vtMufa, in Recto, et Vacatiuo, hoc defectu materiæ, non formæ eue nire: Quæ
fuit ratio, vt etiam æquiuoca nominaw sa orta sunt. Dico autem diuersam a
primaimpoli tione ; inuentores eniin nomen indidiffe Reco patet ex vsuloquentium,qui
præfentis temporis primam personam, 6lua appellant,et Reetum ipsum Jog.
nominis. Casus eflentia hæc eft:igitur de numero corý, aut deque appellationibus
nunc agendu. Caderedi çimus moueri deorsum naturaliter:intelligo na taraliçer, secundum
graue. Nam alia, quęingres su aut volatu,aut alioquouis modo deorsum mo uentur,
non ferutur naturali motu grauitatis, fed voluntario: quo motu etiain fursum subeunt.
At naturalis motus ad vnum tantum fit. Quare pa, luserectus,aut columnacum
ruit, caderedicitur: non quia totadeorsum feratur,Ted quia plurima eius pars.
Translatum eft deinde, vt quoties aliter quidauțesset, aut eueniret, quam aut
prius erat, aut fperabatur verbum hoc vsurparemus:'vt Ca dere caussa, in qua
erat: Cadere fpe: Excidere memoria. Corporis enim folius interest natura liter
moucre: fed ad res corpore carętes translatu fuit. Huius verbi arigotora Græca
esta prætevov rito medio?oūmaiat. quo sono integropræsen tis etiam nunc
Valcones pronunciant. Cum igi ţurapud Homerūdicatur verba excidere ab ore, a
mente quoque cadant neceffe eft. Quare cum a cadendo Casus sit, paffiua forma,
vt Occasus Sol MI10 prad Deck tami ODISI serti Post TioN etTE n 110 na34 Scak
alice biter esti uus: ople 184 Ivl. IIII. Sol,quemadmodum fupra diximus,qui iam
oc. cidiffet, in x 1 1. tabulis legebatur: Casus appel latione etiam Rcctum
ipfum afficere aufi funt, quia a mente caderet imponentis. Sed quum nos ILCR
wdeaffectu nominum fcribamus,non erit ea recta, fententia: reliquæ enim
quoquepartes Casus di cerentur: igitur non esset nominum affectus ex mutatione
finali, sed fine mutatione cuiufuis vo cis: vt Hev: vtappareat, quam
negligenter fibii pfis istiaduersentur. Sed ferendico erant, quod In vera
dicerent.quanquam non fecundum ea, quæ proponerentur. Atcontra,quiita sentiunt,
Ca sus omnes efseRectos,quia a generalicadunt no mine:landineptiunt.nam quid est
hoc,quod ge nerale nomen appellant? Nomen ipsum? Atquis dicat, Cæfarem anominccecidiffe,
in quo nun quam fuit: quis Sputum? cuius ne vnam quidem habet fyllabam. Materia
igitur huius, ab illius non cecidit.Quod fi hoc ab illo contemplantur, quia
illius speciessit, sane non cecidit: quis enim dicat fpeciem a genere cadere?
in quo eftvt pars comprchesa prædicatione: et in qua illud eft vt pars constituens
essentialis, vt omittam tempora verborum futura casus, quoniam a verbo gene
rali cecidiffent. Erggalii subtiliffime dixere,Re to ctum effe Cafum,quoniam
ipfecft quicadit,cum definit effe Rectus, et fit cafus. Si cnim Rectus est,
quideclinatur,qui ficditur, nepe eritCasus. Itaque Aptota vocata nomina, in
quibus rectus non caderet. Verum ne hi quidem funt audien wie di:Nam quæro Reetusantequam
cadat, Casuf ne fit? fr est casusante quam cadat, ergo finc cauf fa, DE CA VSIS
LING. LAT. 189 70 LISE CE, nts ode 20 sa, id est, fine mutatione etflexioneerut
obliqui cafus. Sin hicasus funt, ille non fuit: mutatum e niin non eftidem.
Quidam.vbideiectisunt his rationibus, ad alia commenta confugere:eundem effe
poffe et Rectum et Casum quia stylusema-na nu poftquam cecidit,fectus adhuc
elt. Hîc falla- john cia eft keci et Eredi: iccirco duplex fuit vox, Cria, et
60). interpretamur primam vocem re Etam,alteram erectam.Reettæ ratio eft a
partibus, ne extremorum tenorem egrediantur: nam qui fic definiunt,Breviffima
extensio,per proprium, non per esscntiam definivere.Erectæ autem ratio esta
litu, etrelatione vniversitatis: cuius fcilicet partes extremæ non egrediuntur
lineam mundi perpendicularem. Ita etiamcuruus stilus poterit erectus effe, et
ftilus rectus, iacens: opponitur e nim Recto Obliquum, Erecto autem lacens.Ic
circo dicimus in definitione Erecti, cuius extre mæ partes non exeunt liticam
mundi perpendi cularem. quoniam etiam curua erecta effe pof sunt. Vere autem
Erectum sicintelligas: nam Nutaris licet non fit lacens,non tamenvere Ere et us
eft: fed eft,vt aiuñt, in fieri: definitiones au tem rerum sunt perfectarum.
Hinc Nominati vum vocabimus L. Jeñor Rectum,quia brevissima nominis extensioeft:
vt linea recta: iccirco Clu apud Græcos significat statim. opJw autem,quia ftat:nequedum
flexa est: erectum dicas,silubet. Ceteras autem partes inflexinominis,a Recoq
dem Obliquas,ab Erecto autem casus. Sed reci us fiat,vtobliquorum nomeomittas:
nullo enim modopotest competere ratio curvitatis. Casum äutcm DHI NIE ch ZA CN
-,R Cat ca die 24U Cealus autem appelles illam terminatam mutationem ; exemplo
Aristotelis,o milosa Alge Pepdv oz'Tx quivua Mam 75wrotua WK. CAP. LXXXI.
Enumerantur Casus:explicatur vfies:re cipiuntur Tomina: Asus, vocelargius cu
recto quoq; comuni: cata,vidcamus quotsint et qui,etquare no write plures, Ğ a
veterib.traditi sunt, neq;pauciores.In mm. omniactioneestid g agit,id quod
fit,id quodfa et u recipit, privatio, et finis cuius cauffa fit. Quin quecafus
fuerenecessarij:Agens, Rectus: quod fit, Secundus: cui fit,id est finis,
Tertius: quodreci pit, Quartus.privatio,Sextus:Agit enimfaber, fa cit formam
freni in ferro, facit Cæfari,recipit for mam ferrum, quod carebat ea. Ita constitues
o rationem, Faber cudit ferrumi Cæsari ex catena. Interroges igitur, Quid facit
ferro?Formam fre au Patuni: ex catena in catena enim nonerat. Ac quan quam
videtur formailla effe finis: imposita enim fony conforma,ceffatartifex; tamen
non eft finis vltimus: eft.n.finis operæ, id eft, a ettionis; non autem ope
ris.fit.n.propter equu Cæsaris. Sic et super Quar i ti natura poterat dubitari:
videtur.n.formam no materiam fignificare, cum dicimus,Ædificodo mum.Atrudib.philofophiæ
hoc veniat inmen, tem:Domus.n. et materiam dicit et formam:Vo. cabulum igitur
hoc facit,non autem Casus. Cui' rei sigrueft,dica, Cædo lapideszhic nihil est,
præ ter materia: Cæsura autem forma eft, puta lovis, aut Cæsaris. Ita in domo,
fi formam a materia intelle et tione distinguas, siç dicas, Lapides cuius sunt?
DE CAYSIS LINC. LAT. 7CE e mi quod erha Erfa reso teni funt? Domus: a forma
enim hoc habet, vt define Pontis,aut alterius rei. Mutantur autem locutios
nibus Casuum rationes, aliter enim accipias in passivis: sed simplex inventio
rerum talis ab ipsis principiisfuit. Quoniam vero fermo institutus est, vt
dicebamus, quocumaltero sententiam no stram communicaremus: iccirco Quintus
cafus inventus est, cuius officium vocandiellet.Sapien -Nomme tius autem a
nobis fit,quam fit fa et um ab antiqs: cum ordinis nomen indimuscafibus. Primui
; ndt Secundum, Tertium,non aute officiorum. Nain Duis cum in varios vsus fusi
essent, non folum diversa nomina, sed etia supervacanea sunt sortiti. Quid drea
enim Vxorium cafum dixerunt Secundum? mo destius alij Patrium,prudentius
Poffefforiu. Nam Hectoris Andromache, non eft Vxorius,fed Ma ritalis: sicut
apud Valerium, Terentia Cicero nis. Ita cum dicis Cæfar Sylvij pater, Filialis
fit, si sit Patrius ibi, Sylvius Cæfaris. Sic enim Cice ro: Cato, huius pater,
qui Vticæ sese interfecit. Qua ratione etiam Genitivu nominarat. Quid? nonne
erit etiam Carpentarius cum dicam, Car peatum opus Epei? Sed grammaticis nullus
finis ineptiendi.Dativum non inepte dixere,Acquisi mitivummelius: nam quodcontraria
natura inve nitur: vt, Aufero tibilibrum:hicetiam acquisitio nem intelligamus:
nam recipitablationem. Ac cusativu peffime Latini,Græcimitius, aile Tixlu vt
cauffa fit non accusatio. nam fic oportet dicas PPA Sextum casum, Defensorium:
namquemadma dum eft, Contra Vatinium: fic erit, Pro Vati nio. Sed et ridiculum
fane:etenim ytelt, Accufo Clo i fire 028 OS DIUS opt do 009 Vo Col 017 tera
UARY um 188 IvL. CClodium: sic, Defendo Clodium potior autede fenfio effe
debet.Salutatorium etiam Vocatiuum non male: sed hoc generalius: etiam falutas,
vo cas: neque enim Vocare primo significatu fuit, arceffere, aut ciere:sed,vocem
edere: poftea fuit, nominare. Sic clamare vocem contentam ede re, poftea
appellare:vtapud Plautum tranfitive. ienon absolute,Clamahominem, koneix.
Ablativi quoque nomen non femper fervit,sed etiam dat: A Cæsare daturregnum
Antonio: nisi dicas, au ferri ab eo quod dat;id quod datur, et reette. Se ' S
ptimus autem a Sexto non magis distat,qua Ge phimnitivus afeipso,quumaliudquam
gignere,et Dativus aliud quam dare fignificat. Isautem ca fus Septimus,vt
voluere,vtnosSextus, habuit ra tionem instrumenti:nam hoc quoqueinter caus sas
numerätu est. AcPlatonici quidem,interquos etiam Galenus fuit, instrumencariam
cauffam ab aliis distinctam posuere: at Peripatetici( vtom nia) fapientius ad
genus cauffæ efficientis: eft e nim Malleus efficiens Annuli: neque ipfe fine
Aurifice, neque fine ipfo Aurifex: fed ita vt fi Malleo non agat, agat alia re,
quæ illius loco fit. “ Adeo vt Aristoteles etiam ipsam motionem inter
efficientes víumerarit. Igitur in rećtonon potuit esse, propterea quod simplexelt.
In fexto casu fuit, quomodo eft efficiensin paffiva locutione: vtidem fit ; A Cæfare,
et a Laricca vulous fictum est: vtrunque enim eft agens. Itaque et a Lancea et
Lancea: quare quum neque Cafär fine Lan cea, nequc Lancea'sine Cæsare vulnus pos
fit facere, et tamen Cæsar muito potior fit, quip. pe 189 tam Abi erine idios
reche 0,00 honek در و habu peages a feipfo, tenuit priscusvsus, vt præpofitio hæc
Cvm, adderetur: ficut, Theseus cum Hercu le. Verum quia non erat focietas æqualis,
fed ve rusmotus a ettivus in agente,motuspallivus in in - >> strumento, sustulerunt
præpofitionem, qua verus comitatus in aliis indicaretur.Ratio igitur, et vsus sequens
rationem priscus ad hunc modum fuit. Nuncvero cum grammatici negantinveniri di
tum a doctis cum præpofitione, falluntur. Nam in quarto Fastorum,in antiquisexemplarib.Flo
rentinis fic fcriptum fuit: Hecmodoverrebat raro cumpectine terrum. Verum itain
codicibus do et iffimi viriGryphije mendatum invenimus: Hacmodo
verrebatftantemtibicine villam. Necdisplicuit festivitas priscæ vocis, fulturaque
casætenuioris. Sed is loquendi modus fuit pecu liaris illi poetæ: cum alibi,tum
in primoTrãsforo mationum, --concuffitters,quaterý Casariem:cumqua terram,
mare,fidera movit. Plinius quoq; in lib.ix.demolloquenspisci bus,fic scripsit:
Cæteri çirri, cum quibusvenatur. Proprium autem est Sexti,etSecundi mutuo 64 subire
sedesquasdam. Quædam.n.verbaæquei-comide oppsos refpiciunt,vtEgeo, et eiusmodi:fed
etalio va su loquendi:vt,Imperator miræ fortunæ:et Mira fortuna. Vbi fi multa
iungantur cola, idemcalus fere repetitur:Bonæindolis, summæ spei,raræfi dei.
Pliniusvariayit vii. Chromandorum ģentem fyivestrem, sine voce, stridoris horren
Ai, hitris corporibus.Alius dixiffet, Stridore hor Nis rendo: intar INITI caula
ci Otis: + 2 108 ed in is lori nema. ustig cal Sine اrendo:vbi etiam vocem a stridoreoris
mald seps ravit. Sed etCicero eodem modo elegantia con divit varietate:
Lentulum noftrum ; eximiafper fummæ virtutis adolescentem. Vbisemper inve nies
adiectivum:nam exemplum ex invectivain Sallustium falso adducut,sic, Quos protulit
Sci piones,Metellos et, ante fuerintopinionis:legut enim docti, Tantæ, et re ette.
Rectus autem et Quintusapud Atticosidem quifuit:quosetiam poeta imitatus eft:
Corniger Hesperidum fluviusregnator aquarum. etin plerisquevocibustam Nominu,quam
Pro nominum, atque etiam Participiorum adhucita est. Iccirco in oratione
vtrunque fimul iunctum invenimus: vt apud Plinium in vit. Salve omniu primus,
parens patriæ appellate. Namca verba, Primus, etAppellate fimul coeunt in coftru
et io ne. Illud autem ex Virgilio, Nate, mea vires,meamagna potentia folus,
Natepatrisfummi,quitela Typhoea temnis: duob. modis aptari poteft,vteximatur ex
eomoi do dicendi:primo,vt folus sitmagna potentia:fe cundo, qui folus temnis
tela.Cafuumordo,quaretalisfit. х öm nium mam habuit pofituram, Secundum locum
forma occupavit: eftenim ftatim in animoefficientis,vt materiæ eam imponat:
quippe, vti dicebamus, operæ finis est. Proximam huic sedem vindicavit is,
quivlrimumfinem significavit. Rcliqui erant duo: w.. Emilum primum,Reetum
habuit:et quia primali duo: alter materialis, quem Accufativu dicebant: anti
alter,qui signaret privatione: iccirco merito huic m illum præpofuere.Vocativus
autem poftremolo co fuerat collocandus: veruın Sextus quum totus Latinus fit,atquc
ab ipfis, cæteris additus, omniu oculis vltimus fuit. Neque enim verum est,quod
aiunt, bas: fueJer, Je, Sextum fuiffe Græcis: non. n. flection for love tur: sed
est, ficut apud nos,coelitus. Itaqueetiam 1.0il alios ficinvenias,segvavde,
d'egvos.quare etiã pla res cafus fint.cęterum adverbia locifunt,vt fuega 16.
Quid quod illa addita terminatio non femper Lad distinxit,nam etiam præpofitio
addita eft, regvo adh fo me.ficut et $ quæ particula omnibus additur Ljuni casibus,
nequeipfosvariat: et omnibus numeris: sec id quod ab Vrbảno diligentissime ex
Homericis obleryationibus collectum est. Deiis,qua vnico cafu constant, “
pluribus. an Aptota inveniantur. Vemadmodum igitur interdum videmus volimo
nomen quodpiam, verbumve voceconyes puna nire:vt, face: neque tamen eadem est
natura: ita quanquam quidam casus eiusdem vocis, limitib. iisdem
contineantur,nihil tamen impediet,quin mi suiquæq; vox Casus naturam vsumq;fervet.Sunt
qua enim quædam nomina per omnesCasus variata, quæ iccirco Senaria dicta funt,
vt Solus. Quædam jes per quinquevt Pater:quæ,Quinaria, Quaterna cebut ria: vt,
Puer.Ternaria:vt Turris.Simplicia,quæ v india num tenoremsemper
obtinent:vt,Frugi.Binaria mut que autem: live Bipartita quidam fecere, adduntque
Nije Siffres Sell mm exeo ! DICOD Q umtu பொய் -
exem 192 Iul. Cs. SCAL. IV. exemplum a Genu: propterea quod in Secundo, et
'Tertio, et Sexto producat, in Recto, Quarto, Quinto corripiat vitiam fyllabam.
Apud poe tastamen eam semperproductam invenias: Nudagenu, nodog,finus collecta
fluentes: eft Gcnu, Quarti cafus, ficur et Sinus fluetes. Ne que necesse
cítinveniri defectus hosin omnibus numeris: vt quoniam fint,Singularia, et
Terna ria, et deinceps, etia Binaria statuatur. casu namq; non consulto hec
evenere: quin etiam siconsulto factum esset,adid non cogerentur, siçutin patu
ra animalium, sunt Bipedes, funt Quadrupedess Sexpedes,Octopedes, I ripedes
autem non sunt. neque in arte.nam culinarij Tripodes sunt: qna drupedes vt
effent,non placuit. hoon Antiquiigitur fic minutatim collegêre. Sena ríaModum
habent vnicum, vt Solus. Quinaria duos, Rectum eundem cum vocativo: vt, Mater.
is primus modus est: Alter, cum idem eft Tertius cum Sexto: vt, Marcus.
Quaternaria fex primus, Genitivum cum Dativo, etVocativum cum Abla tivo: vt,
Aeneas, Secundus, Nominativum cum Vocativo, Dativum cum Ablativo: vť,Aper. Ter
fius,Genitivum cum Vocativo, et Dativum cum Ablativo: vt, Iulius: Genitivum
enim vnico I, fcribebant. Quartus, Nominativum cum Vo. cativo, etGenitivứcum
Dativo: vt, Dies. Quin tus, Nominativum cum Genitivo, et Vocativo.
Sextus,Nominativum cum Accufativo, et Voca tivo:vt,neutra, Sidus, Scamnum.
Ternariaquoq; sex fiut modis: Primus, Nominativum cum Ge nitivo, et Vocativo:
Datiyum cum Ablativo, vt Turriso bi Hi 16 UK Turris,Secundus,in iis, quæ sunt sicut
Portus. V biantiqui Datiuum eodem sono quo ablatiuum proferebant. Tertius in
iis, quæ funt ficut Poe ta: nihil enim habent præterea, nisi Poetam, et Poeræ.
Quartus in iis quæ funtficut THISBE ; in quibus idem est nominatiuus,Genitiuus,
Da tiuus, Vocatiuus. Ablatiuus. Quintus,in Græcis fæmininisin o, antiquorum
more. Sappho, Sap phonis, Sapphoni.Sextus, vtinneutris Secundæ, scamnym, Veterum
di etta examinat diligentius. As minuțias omittere aliquando in animo fuit:fed
ne quid desideretur,apposuimus:si mul vt veterum errores caftigaiemus. Primum,
i fingularcs tantu casus sunt profecuti: at cnimue ro plurales aliter fonant:
iccirco tota hæc via non folum inutilis, fed etia falla. Præterea capita quo 2.
que ipfa non omnia verasunts, inter quæ illa e mendes: nam Ternarioru fecudus
modus ideeft. cum primc:nam in Portu, et Turri, iidem sunt ca. fuum modi,fi
literas fpectes, Nominatiuus, Ge nitiuus, Vocatiuus, vnus: Datiuus, vt prisci,Por
tu, et Ablatiuus ynus. etTertius, accusatiuus. Ar enimuero differt Genitiuus, Portus,
a nomina suo fyllabæ finalis produ et ione. Itaque ad maio rem numerųm
referenda hæc erunt: ipfi enim Binaria agnoscebant, ex eiusdem vocalis diucrfam
quantitate. Quare Tertius quoque modus ' Ter nariorum reiicietur in Quaterparia:
nam Dea,a liter fonat, in Nominatiuo, aliter in Ablatiuo, Quartus vero etiam
ridiculus est. Quis enim di catin Thisbe: eundem effe velGenitiuum, vel Datiuum
cum Recto? quem ab eo diphthongus longediuidit:vtståspicari libeat, iam
Diomedis tempore defitas effe diphthongorum pronun ciationes. Quintus
quoquemodusexplodendus eft: Nam si veteres fequimur, vt Sapphonis, et Sapphoni
dicamus: etiam Sapphoncm, etiam Sapphone, addernus, integrum.n.declinabant. sin
cultioribus feculis obfequamur,in aliam mox formam erunt redigenda. Hæcigitur
omnes fibi habent cafus,corum e nim vsusomnibus præsto eft: atcasuum formam desiderant:
verum inueniuntur nomina multis defecta cafibus: quædam etiam omnibus, præter
vnum: vt, Sponte is enim Sextus cafus quum fit, fui vfum cum aliorum nullo
communicat:quare hæc Græci recte Moveiew. dixere.alia vero qui bus duo tantum
relieti effent,Diptota:vt, luppi ter, rectum tantuin et vocatiuum habet,
reicctis antiquorum, Iuppitris, luppitrem.alia,Triptota: vt, louis, louem.reiecoRecto
antiquorum, co verfu, Quem fouisipse tremit. In quo Apuleiussecu tus est vetus
carmen, quod recitatur a Martiano, Mercurius louis,Neptunus, Vulcanus, Apollo,
Et Tetraptota, et Pentaptota, a numero quoque dicas fi inuenias: vt pronomen
Ego, caret enim Vocatiuo. Hexaptota autem etiam Ilavta wide nominauimus,
quoniam omnes cafus comple eterentur. Siigitur, vt oftedimus, aliud est, esse
Bipartita, Trix 195 1 1 Tripartita, Quadripartita: et aliud Diptota, Tri ptota,
Tetraptota: fatis constat veteres non re e inuexisse, Aptotorum appellationem.
Namim Qilol? Frugi, et nihili,non carent calibus,vtdixere:fed Nihili,Monoptotum
est, casus scilicet Geniti ui:vt sit homonihili,sicuthomonullius precii: et
Frugi omnium casuum est.omnibus.n. cafib.iun gitur,licetvoce non varietur.
Si.n.id tolleret ca luum naturam, non posses dicere,Turrismagnx: quoniam
Turrisin nominatiuo ius sibi certum occupaffet, quo excluderet Genitiuum. Verum
vt dicebamus, materia tantum, id est voce fola conueniunt, forma autem distant:
vt homo pi etus, et homoverus. Illa vero etiam idsus est inuicta: Si nominis
definitio eft, p casus variari: ergo cafus eft,aut essetia nominis, aut ab
effentia Auens: Omniigitur nominicompetet. His aute capitibus vfi fumus
appellationibus vulgaribus, Genitiui,Datiuiet aliorum, nefi Primum et Se cundum,
etTertium, vt polliciti fueramus,dixil, femus, confusa esset oratio,in qua
identidem ca dem nomina inculcanda erant, Primus modus, Secundus modus. CAP.
LXXXV. Singularum casuum ratio, qua pertinetad terininationes, 21 CH. 100
acquiescit animus:reddenda enim cauffa eft ipfiusterminationis: fiquidem casus
Termina, tio est. ac pleraque sanead Græcos referre, no-rang bis satis sit, a
quibus pene vniuersa linguaflu. xit. Tres igitur ordines declinationum potiffi.
N iij. mum 19 ) 196 IvL. IIII,, mumsicuti sumus. Nam ex primaet secunda v 2 nam
conflatam videmus: ex eorum tertia,fecun dam noftram: ex quinta illorum,tertiam,
quarta tim. etquintam. Igitur tertium casum vt illi per diph thongum spuriam
fcribebant: fic nos per legiti quasimam zonty,usor, poetæ, mufæ. Quartum casum
Aeolice pronuciauiinus, montar, On6 « v:Poetam, Sterom Thebam. Seundum autem
quare non secuti su mus,fane miror. Nam in v, monlou,vt Genu, efle potuit.Musas,autem
in fecundo, ficut Aeoles, nõ diximus, quia concurriffet cum plurali Quarto:
atque illi distinxere fic, vt is vltimam produce ret, Quartus autem corriperet.
exemplasunt pe tenda ex Pindaro, et Theocrito. Et fane veteres Latinos sic
quoque locutos constat: quod etiam » patet ex Vergilio in yndecimo, -Nihilipsa,
nec auras, nec fonitus memor. Sic enim legendum: non vtimperiti mutarunt, Auræ.
Cum igitur ex duabus vnam fecissent, quam ob caussampo tius vocalem secundæ,
quam primæ retinuere? propterea quod rectius et facilius ex a, huius Redi Poeta,
facies Poetæ quam Poetų. Plu plur. rales autem casus duo integri sunt, Reetus et
nh. Quartus, montaj, monta's. Tertiusautem abie cite diphthongo priorem vocalem
muintus,poe tis. Quumtamen Acoles valde amarent diph και thongtum illam Φαιστ
pro φαστ, et Αισκληπιός, pro sal. Apoxanes, vt diximus. Secundus autem casus,
vt euitaret consonantiam cum quarto fingulari, distortus fuit, folytoiv. poetam:
non tūv,poetarum. propterea quod accentu non potuereapud nos distingui: neq;
enim vltimas accentu afficimus. Itaque DE CAVSIS LING. LAT. 197 P. D rta ul. um
ITI fu elle no to ce re Top 20 76 Itaque secuti funt alterum modum eorundem casuum,
Tourtowy: sed effugere hiatum illum dum » volunt, R,interposuere:maxime enim
accedunt» vestigia huius elementi ad hiatum: nam etiam qui ipfum non possunt
plenepronunciare, idemio nant quod obscurus hiatus. Secundæ autem de senere
clinationis casus peneomnesGræci sunt: solusse cundus effugit illam obscuritatem
ipsius v, vt Ho meri potius,quam ocarp8 diceremus: fed ita pu-» to efferri solitum,
ficuțin Optimus, vt aliquid er set, quasi etiam in Optumo. Nam in veteri exem
plari Terentiano,quodvidimus in manibus præ-. ceptoris nostri Calii Rhodigini,
fic fcriptu fuit, Apollodoru. Quartum autem pluralem contra " go han
euenit, vt pronunciarent: Cum enim ex oʻurpos feciffent Homerus, contra ex
Ourpes, fecere Ho meros: sicenim proferebant,vt diximus, Acoles » Ouvipusi.
Secundi autem cafusratio eadem quæ vete. in prima, et altera longe maior.nam cum
diceret, o umpov,nos Homerum, et olemow in secudo, no bis non licuit
feruare.eadem non fuiffet vox, ita que caudam illam addidere, Homerorum,fane
infuauem, quam etiam caudata litera explerent, R, scilicet.acper ipitia quidem,
vt Græciloque bantur,fic Nos locutosputo:vt censeã,et Meûm,» et Deum, et
Liberûm,dixisse:pro Meorum,Deo rum,Liberorum:adeo,vt contra omncs sentiam, non
per Syncopen sic enunciari, sed integras fuis, se voces. Tertiamaxime, vt
diximus, a Quinta Taka pendet,fed exilem literam maluimus nos: marcos, patris:sicut
etiam in Quarto patrem, ex mate,et: addito illo mugitu ex priscis,vt
opinor,opicis: fic N V CH 0 re 10 IL så 00 ob JIO VI 11 7) JO enim LIC 198 IvL.
IIII. pher, enim Græcafuauitas fuit contaminata. Pluralis cautem fecundus non
coactus fuit exirein cauda illam,nequeenimcum quarto fingulari conue he's
thonjniebat.Sed ea infelicitas contigit Tertio plurali, vt Patribus, barbaro
fane exitu dicerent. nam • Patris,non potuere: crat enim iam occupatus so spus a
secundofingulari. Quarta autem decli natio sub hac fuit per initia ipfius linguæ.
Sice nim dicebant, Anus, anuis,anui: poftea etiam breuioribus vocibus, Anus,
anus, anu: fed mista fuit cum Secunda,Anum enim dicunt. Sic etiam in plurali
cum Tertia conuenit, Anuum,anubus. qawlaAtquinta longe diuersa fuit: nam
terminatio quoqueipsius Kecti, fua ipfius priscæ Italiæ fuite Dies,Fames,Spes.
Secundo cafu pluralisecundæ declinationis terminationem est secuta. Tertio
autem cafu Tertiæ,: Diebus, vt Patribus: fica ut etiam Secundo
fingulari,Secundam: Domi ni, Diei: quam tamen bis mutarunt: nam et Dies, et Die,
in codem cafu dixiffe, ' autor est do et iffimus vir Gellius: vt vel hinc
pateat, ar " bitrio loquentium et nasci namina, et inter rire. CAP.
LXXXVI, De specie. yu Pecere vetus verbum fuit. In compofitis auc culari:vox saneipfamilitaris.Cum
politis insidiis aut e specubus contemplarentur agrestes olim Latini prælia
inituri:aut fupra Specus ipsas, edi. to faxo stantes obferuarent, quid rerum
agerent pro. sh ec TILS tiae 1ಂಥ
ats fur procul hoftes. Specusautem Græcum.est.cmee.com IndeSpecies,prore visa, sicut
facies,prorefacta Ipla igitur imago rei quæ in fpccendi instrumen tum
reciperetur, Species diđa. Ergo fi reserit primi status, eius imago species primaria
dieta perana est: vt, nomen Ilus, Regem Troianum repræ fentabat, quiprimus ita
diet us eft:iccirco Primi, tiuam fpeciem appellarunt. Quæ vero flueret a priore,
Deriuatiuam, quoniam nomen alterum Itv. a priore per eius vim deriuaretur: vt
ab llus, Iu lus. Quod fi figura est decomposita, quæ a com pofita deducitur:
erit fane vltra speciem Deri uatiuam alia fpecies, cui nomen non posuere,
propterea quod ad eam animum non aduerte tant a lulus, Iulius: et item alia,
Iulianus: et a lia porro, lulianius: Verum de figura illa,mox. Hîc autem consultius
dicamus, multos esse mo-onlama's dos, ordinesque in deriuatis, vt quædam primo
fint: quædam deinceps. Duobus autem modis Primum dicitur: aut quod ante alia
omnia sui ordiniseft: aut ante quod nihil, licet poftipfum, nihil. ita etiam
primaria, feu primitiua:aliqua enim sunta quibus nihil dedu ettum sit. Quod fi
hæc duo inter fe comparentur,præstantiore ra tione dicatur Primum, ante quod
nihil est, quam quod alia præcedit: prior enim ratio eft absoluta, et longe
validior. Deus enim ante quam quicquam crearet, erat Primum, priore ratione.
Nomen tamen tam Græcum, quam Latinum pofteriorem rationem indicat: et faci lius
Græcum wpūTOV ( est enim opo, tov ) etiam » in duobus poteft efle.vnde et m potepov,76e
ÊTepov, fue DIE art, d Lor cher pri 200 Iul. IIII, 1 siçenim orta sunt
comparatiua, ab enepov.Latinu autem morosius,superlatiuum enim est:nam Pri,
vetus vox fuit, ficut N I, poftea latiore vocali fu · fæ sunt, Ne, Præ: vnde
aduerbium, pridem: comparatiuum, Prius:superlatiuum, Primum ; nam ab aduerbio
Pridem ; Primum qui ducunt, çrrant. DeFigura. coxupaab Sole cea dixere,linas
ducere.Pi et ura primum et vmbra orta est, vnde μονογραμμα Tos: poftea
addiderelucem et vmbram: a potiori Latinis visum est denominare.vt a peygos,
dice rent Fingere, et detracta aspiratione, Pingere, Eftigitur Fingere,
exprimerç imitatione veram rem:iccirco dietta Figura in signis, ettabulis:atq;
hinc porro in grammaticis, Figuræ physicissunt, quæ extrema quantitatis ciusdem
subiiciunt ali ter, atque aliter oculis, quatenusextrema sunt. "
Reinaturalis diuinadefinitio.Principio in plura li definiuimus vt facilius
intelligeretur. Et dixi mus, Quatenus extremasunt:quia colores aliter atque
aliter etiam obiiciunt quantitatcm oculis. Et quanquam etiam tactu
comprehenditur figu ra: tamen primarium obic et um oculorum eft. In Amilo re
literariamodusidem; Nam ficuti coniunctio ne certarum partium corporacoalescunt,
ita no tarum notiopumveconiun ettione voces compo nuntur, ita, vt alterius modi
fiat alia vox, ex Ma gno, et Animo,Magnanimus. quareMagnum, Simplicis figuræ
dixerunt, item Animum:at vti ū que quest. DE CAVSIS LING. LAT. 201 LI a C
queiunctum, Compositæ. Dubitatur: fi nomen, elt notarei, an nomen compositum
fit nota rei compofitæ.Duplex est compositio: vna vera, al- 2 tera nonvera:et
prior huiuspofterioris regula est. Connectuntur enim interdum res duæ, vt Ani
mus; etMagnitudo: ergo nomen compositum, coniuncta illa tanquam vnum significabit.
Alter modus eftin iis,quæ sunt,ficut Indoctus: signifi cat enim compositionem,
pofitioniset privatio nis, quæ in re non funt:intelle et us autem eas non potest
apprehendere, nisi aliquo cöponat modo. Non re et te addi Decompofitam. HÆCÆc
fic veteres: quæ a nobissunt perspicaci us contemplanda. Igituretsicrescit
quanti- m.la tas,non tamen neceffe eft,vt muteturfigura. ve luti cum additur
quadrato Norma, quam Græci,, Jiwuova vocant:augetur quatitas: figura no muta tur.
Interdum vero mutatur,vt fi eidem quadra to apponatur Triangulum. Eodem modo
ali quando crescit vox eadem, ncquemutaturfigu ra:vt Magnanimus, eadem facie est,qua
magnus animus,licet maiore.Siautem addatur Animitas, fit diversitas a diverso:
neque enim semper compositio figura mutatur. Quod etiam in re bus liquidis, et
in prima Elementorum mistione conftat. Quare hocquodappellarunt veteres Fi
guram, mihi potius vocandavideturSpecies,id eft facies quædam:quanquam enim vsu,
Animi tas, non dicatur:at Analogia hoc non respuit,sic at Pietas, Felicitas, et
alia. Quare duæ tantum 2.6 2 TO le. 1 brunt quantitates:Simplex, et Coposita.Decom
ter positavero,quæ aGræcisdiet a eftagerw'JETO, s non video, quare tertium
faciat membrum. Ne que cnim Magnanimirasa Magnanimo deduci tur:ficut neque ab
Impio Impietas, fed ex in, et Pietas, factum est. Quædam enim simplicia non
inveniuntur,queinveniuntur compofita.Exem ( ploest Epitogium:nonenim Togium
dicitur. I gitur non erit compositum, cum partium altera nusquam extet separata.
Item alia multa eiufdem modi sunt:Mustela. Confpicor: quaru partesde
fiderantur.Sed facita effe,vt voluere: fpecies erit quædam potius derivata a
Magnanimo,non aute Figura diversa, si spectes compositionem: nihil enim priori
voci additum aut demptu eft. Qua re decompositum esset aliter: cum priori compo
fitioni, aliqua vox apponeretur porro: vt, Incūra. viceruix. CAP. LXXXIX. Redit
adfuperiora, ob Figura vsum. Va rationecomponereturdictiones, inter earum
affectus commemoratum est: is ve: ro attcet us totus nomini competit, quanquam
non soli.Evenit duobusintegris: vt, lufiuradum. Duobuscorruptis:vt, Benevolus.
Integro, etcor rupto: vt,Extorris.Corrupto, et integro:vt,effe rus. Componuntur
autem nomina et inter se ; vt diximus, et cum aliis. cum Verbis, Luciferi cum
Participiis,Omnipotens:cum Pronomini bus, Eiufmodi: cum Adverbiis, Benevolus:
cum Præpofitionibus, Imprudens: cum Coniunctio mod Q nibus, 203 Out 16 4 010
ent Lidl den ca Ar ! UB ibi hibus, Vterque: cumInterie et ionibus, VæIovis.
Partium autem numerusin compofitis,a duobus ad plures, Semiuir, Imperterritus,
Cuiuscunquc modi: etilla faceta vox, nulli Græcarum cedens, Incuruiceruicum
pecus: vnica enim diet io est, non duæ, vt putarunt, et illa vetus,
Solitaurilia:no vt funt interpretati male veritatem, Sue, Oue, Tauro:neque enim
in voce hac, Soli, est Ouis: sed, sic fuit per initia,Sue Soloce, Tauro: fic
enim per. cudem lana tectam prisciappellarunt, quam ad facrificium egregiam
habebant, ideftegrege fe gregatam: integram, non tonsam: vnde et no men,
quoniam cum tota lana esset. Solon enim Osci dicebant totum, vt Græci onov.
Igiturnon ” in fimplices solum, sed in compofitas quoquepar tes resolventur: sicuti
diet iones non in literasta tum, fed etin fyllabas: etnaturalia corpora non in
materiam modo et formam, fed etiam in Eles menta. Quoniam autem tam Rectiquảm
Obli qui inter fe promiscuo componuntur,Reet us fle Hyis Etetur, Obliquinon
flectentur. Quare falso ex cepere, Alteruter, quoniam in secundocafu faci at,
Alterutrius.Nam tametfiin Quinquagintali, bris,itemque apud alios legitur, vtin
libris Origi numdi tum eft:at M.Tullium, et in Protagora et in Epistolis, ipsumque
Catonem in oratione de Ambitu, alteriusutrius fcripfiffe conftat. Itaque » cum
dicimus, Alterutrius: vox illa Alter, hocloco no eft Reetus, sedGenitiv casus, et
prisco modo amputata vocali cum fibilo,Sarti'tcatis,teetti'frau, ais.Ergo nö
debuit excipiab calege,qua dicebat. Rectum semper flecti. Illud quoque
errarunt: fic eilim aiunt,Obliquũ hoc Alterutrius,livefæmi ninº fit;sivea
neutro Recto, neceffario exclusifle syllabas poftremas prioris vocisAlterius,
quonia iain idem fecerant in Kecto.fic alterutra, et Al terutrum,non Alterautra,
et Alterumutrum. At cnimvero hoc ridiculum eft:Nam pin Rectis fa actasit collisio,paffa
est vocalis,et confonansm, id quod patitur altera vocalisubeunte: At diffimilis
ratio in Obliquis, quod etiam fua ipsorum ratio ne debilitarunt.Nam in rectis
ob hiatum evitan dum,elisam aiunt vocalem, ergo in obliquis cum nullus fit
hiatus, nulla esse debuit elifio. Neq;.n. quia elides fic, Patrem eius, vt
dicas in carmine, Patr'eius: iccirco pro Patris eius,codem modo au deas, Patr'
eius. Quid quodhæ vocesduplici vsu a receptæ funt:nam Alter fuit, et fuit
Alterus:amos SiteGu.Itaquein fæmnininis etiam duravit,Astera, alteræ vt
diceretur aliquando apud priscos: quare foni commoditati fervientes,
molliffimam quan queflexionem sunt secuti, vt Alteruter,potius di cerent,quam
Alterusuter: et Alterutrius,ab eog effet Alteriutrius. Elisionis autem exemplum
ha beas ex Amphitruone Plauti, Culeftquidonum dedit: pro,qualis est. CA P. XC.
An alia fint nominum accidentia,fi-. ve affectiones. Æc funtab antiquis
Accidentia numerata. 4 alle lame cosynum omififfe: Nam cum deciinatio fitaffe
ako et us genericus quatuorpartium:imo vcro diffe Ecntia DE CAVsI'S LING. LAT.
205 rentia essentialis,habuit etiam aliam fignificatio nem.priore namquemodo
communisefttano mini,quam Verbo: eft enim mutatio quæda ter minationu. At in
verbo,et in nomine aliud qd dam estvtriquesuum et peculiare. Quorum alte rum,quod
cilet Verbi, vocarunt Cõiugationem: quod effet Nominis,Declinationem. Eftautem
declinatio non illalolainflexiocomunis, fedcer ta etpropria:vt aliter dicatur
Poeta,aliter Dies de clinari.Ergo affectus nominum quidam eft, ficut et
fpecies.Quare cum Verbo attribuerintconiu gationem, et recte:
Nominideclinationem cum non assignarunt, inconsulto fecere: cum frustra
timerent, ne quod effet genericum, Nomini ad fcriberent. CA P. XCI. Wominium speciesvenatur
exElementis philosophia. STatim poft definitionem Nominis,eius affe-.'n'o etus
posuimusmerito,antequam species enu meraremus: sicut animalisaffectus sunt,
moveri voluntarie etsentire, priores ipsis fpeciebus,Ho mine, Ostrea,Leone: in
quib. poftea per differen tias disponuntur.Atveteres more fuo in hoc quo que
nobis negotium exhibuere, cum Species rio minum prius, quâipforum affectiones
tractant. Nosigitur his castigatis, eas deinceps, carumque origines atque
cauflas contemplemur. Reru nu- latha merum pene immenfum totidem vocibuscum non.
affequi nequiverit humana mens", neceffario comparavit, vt non folum quæ
eiufdem fub ftantiæ participes eflentres, codem quoque no Oj mine significarentur,
vt Equus etHomoanima. lis nomine, cuius natura cõltarentcommuni: fed etiam quæreipsa
diversa effent,veluti,Canis co Aparmi lestesidus, et Canisanimal. Quarum sane
rerum *** Msubstantiæ apud Averroem, vtaiuntphilofophi, etiam plus quam
generedifferunt.Nos autequid sentiamus,aliis libris di etum est, inevu uc Græci
vocant: noftris recentioribus aptissimo vocabu lo Æquivoca libuit appellare:
qualivocis bære ditate æqualirem inæqualem repræsentarent. Si nomina quis
Vnonima velit dicere, nihil vetat: sed Græ fort ca appellatio magis fapit,
juãsenim simul signifi cat,non autem 1605. Nam profecto vtin re non sunt eadem,ita
nominissignificato alio, atq; alio funt. Itaque fic vere poflis dicere,Canisnon
eft Canis: id est, res Cæleftis, non cftres Terrestris: at nomen et materiam
habet,ipfas literas, C, A, N, 1,5: etformam,id eftsignificatum,ergoCanis cæ lestis
materiam eandem habet Elementorum,a Canis terrestris, formam autem, id est significa
tum,non habet:ergo non eft idem nomen: a for maenim est,quod eft:iccircoGræcicuws:
at La tininon ita recte, cum æquitatem illam interse. ruere. Itaque commodius
fortasse nos Vnonima, vt vna, fit adverbium, simul.Hæcautem non vno Bruggh.modo
orta funt:fed quædam temere,atq;vtfors tulit: qualia funt Alexander, et
Achilles, tam in Regibus, quam in Nautis nequam. Alia autem *** consulto: vt cum
cuiuspiam similitudo ad impo. nendum idem nomen alteri fimili traxit: ea fimi
litudo fuit aut Substantiæ: veluti cum dicimus, Xiphian piscem, et herba ab
inftrumento bellico. AutZA 1. Mannana Dimmane. JI 10 Aut Quantitatis:vt eft
inproverbio,Motes et ma tia polliceri: et apud Callimachum os a'd code tor Geld
in hymno Apollinis: etMare Solomo nis.Aut Qualitatis:vtcuinmetallo et præviæ
diei parti, fulgoris nomen inditum eft Gręca voce xi çov: prisca enim est, quod
teftatur aweso, fcilicet sequens mane: quod et Germaniimitatifunt, et Hispani, et
Itali. Item ab aliis prædicamcntis: vt Mörgen. cum arboresmasculas aut
foeminas, et Thura ma scula, etvites masculas, et nigra toxica,ab actione, et
relatione: et Regem, divitem quempiã, aga To Ezdv: Delphos,orbis vmbilicum. Hæc
omnia nomina fibi aliqua imitatione fünt consecuta. Acreliquis quidem generibus
evenire fatentur. Subftantiam autem hoc vt admitteret, dubita - font: runt. Cum
enim non intendatur, non remitta - quare tur,non videbatur dari gradusad similitudinem
in ipfa. Verum facileid intelligimus,eandefub ftantiam non intendi: fed genus
communemul tis, arctariin species multas.quare non poteftfie ri, vtæquales
fintillæ,æqualitasenim in substan tia,eft identitas. Quod et in octavo Historiarum
dixit divinitus Aristoteles, Species sub eodem ge nere coniun et ione quidem
generis illius vnum effe: differentiarum autem fucceflione, harere. Effeenim
tum in materia, tum in forma, turn in compositis certas aut affe ettiones, aut
differenti as inter fe vicinas, et inæquales. In materia, vtof sain Homine, in
Leone, differreper medullam: in Delphinopaululum abeffe: in cæteris piscibus
prb offespină:in Sepia esse,aliud:in infettis aliud quod nomine careat. Sic et
in formis,Rationem, o ij. Ni 70 11 5, 7 in 208 Iul. IV. in anima Hominis: Instinctum
naturalem in For micæ anima. Sicin compolitis:Artemin Homi ne: in Ape quomodo
dicas vim illam favificandi: in Pfittaco mirificum nidum texendi? itaq; fpe
cies suntæquales in genere: inter feautem com paratæ, inæquales:ab ipsarum
differentiarum in æqualitate. Adeo enim sunt inæquales, vt altera 2 vnum
genusinterdum conftituat subalternu, al terain multa distribuaturgenera.exempligratia:
Korpus dividitur per differentias, Mortale, et Immortale:hoc ccelum tantum
conftituit: Mor-, tali autem cætera omnia comprehenduntur. Sic intelligas
Voivocum,quodidem genusdifpertit,: reque omnibus:vt Animal. Analogum,quod non
zque,fed ordinequodam:ytsapere.Æquivocum, Juodnomen folum communicat: yt,prataride
Mareiralci.Haec postrema diximus,quomodo appellarentur. Analogaautem a Latinis
Propor tionalia: ficut civium iusnonidem omnibus, fed suutn cuique attributum,
Senatori, Equiti, Plebi. Quod C.Cæfar dicit,pro rata:nos,Pro portione:
Vecuiufqueres fert:id eft, rata pars,live portio. Ditiores enim plus
obibantmuneris. vnde apud Athenienses, owridons. Vnivoca autem a Græcis 2x
qwvus,prudentiffime: cum nomine enim rem communicabant: non enim Toow,
coniungit ea fub nomine: fed nomen etnominis rationem. La tine
Cognominarectiffime dicas. Cum autem res non omnes codem modo Ant:sed aliæ per
fe, vt Substantiæ: aliæ in aliis, vtAccidentia: atque Accw9. hæcdupliciter,vt
hocfunt,quod funt: et quomo udo funt, quod funt:Dam Albedo etiam fine nive pex
ilaw alie 209. 5 8 3 aliquid est: intelligimus esse, q est: et Albedincm
appellauimus, percepimufqueeffe vniuocã, quia eadein genere esserin niue,et in
la ette. Aliquan do intelligimus ipfam esse, quomodo eft:licet e nim aliud fita
niue: tamen non poteft effe sine aut niue, autalio corpore. Is igitur cft
modus, per quem est, id quod eft:quoniam inhærentia, est essentia accidentis.
hoc quoque opus habuit frane. nominealiquo:iccirco ab albedine, Album de ductum
cftnam: id quod est, pofterius est,quam id quo est.igitur etiam nomen hocabillo
ductu. νηde ortafunt τοέπαθώνυμα, quαολαέπρoν deri uarentur, fula terminatione a
priore differentia: Latini Denominatiua commode vocitarunt. Co traria autem
Aequiuocis quædam sunt:nam vtil- forong the Ja vnam voccm multa habent: ita
multas voces in his,vnum:Ensis, Spatha, Gladius. Græci hæc πολυώνυμα:quidam
Enoftris συνώνυμα Falfo. for- ), tasscautem explicatius eífent locutiGræci,si
uo vwvelda appellaffent, quæ solo nominc cxtarent indicantia res diuerfas.
Igitur colligamus sic: Comunes res,quæ aut sua natura per se funt, vt Homo: aut
licet fintin aliis, fi intelligatur fine eo inquo funt.vt Albedo, Vniuocis
nominib.sunt indicatæ. Sin quomodo in aliis infunt,accipiantur, Denominatiuis:
vt al bu. zenuw'www.ce autcm cadē suntquę Vniuoca.Res aurefingulares quaru
natura ab aliis dissita est,k lownonen porn codēdomine,quo illæ appellentur:nomen
iilude erit Aequiuocu:vt Cæfar:neque enim quicquam mei in altero qui dicatur Cæfarcrit:
neque sola fubftantiæ, sed etiam accidentia, quæ in ipsisin di i faham Paper
hrin I 3 3 O i زن. 210 IvL. IIII. more Adiuiduis sunt vt hic rubor, hæc
cicatrix, Aequiuo marie ca est propria Cçsaris vnius: ficut et substantia ia
qua cít.Quare tamnomen hoc Casar, quam hoc Cæfaris cicatrix, plurali çarebit:
fed cius pluralis numerus crit vagus:velut quum dicis, Homines: at,Hic homo:caret
numero plurali: o'rqua enim facta sunt, apudGræcos:apud nos, Indiuidua, shape?Itaq.in
Declinationibus, qpræponitur prono incn nominibus, Hic homo, Hæc cicatrix, non
elt nota indicans etpræscribens indiuiduum, sed fexum tantum. Nam quo modohæc
cicatrix indi cata, poteft fieri cicatrices? Quinimene in eode quidemCæfare si
plures sint,pefisiccirco ficcte read numerum pluralem. Etiam fac vt cætera pa
ria sint, Tepus, Qualitas,Magnitudo:at loco dif ferent. Comunia autcm,Gue
Vniuerfalia loco na præfcribuntur. Hęc omnia tam Vaiņoca, quam Aequiuoca
veteres Subftãtiua,fane ambigue, vɔ cauere.Substantiæ,n,appellatione abufi
lunt, pro Effentia:ficuti Græcinomincxalasin prædica mento.Nanq.s'oia etiam
conuenitreb.estrapię dicamenta,vtDeo. At Substatia neq ; extra præ dicamenta,
nequein omnibus: sed in iis tantur, quæ fubftant accidentibus.quarc nomen hoc
Al bedo, non erit Substantiuum, quia substantiam nõ fignificat.iccirco alii
Fixum diceremaluerüt, propterea quod rem indicaret,quęnon mucare taralio atq;
alio fubie etto. Sed anceps ea quoque vox fuit:nam Fixum viderctur
effeindeclinabile, opponitur,n.Mobili.Itaquenoslongeconsultius Effentialenome
appellauimus:quippequodtam fubftantiæ, quam accidệtishocipfum quodsung? Gigne
ZII S Onnk: 2. T significaret, Denominatiua autem eadem quæ Adie et iua:
quęctiam Accidentalia dicere posses, nisi nomina differentiarum impedirent: nam
a Rationc, Rationale duces: hoc est Denominati uum,sed non eft Accidentale.Anvero
fit Effen - Gubis tiale? Iccirco intelligendum eft,:0106,fiue essentia
triplicem esse: Materiam, et Formam, et Coposi tum.Forma igitur dicitur
Effentia quia dateffen tiam:Materia, quia dantem gerit: fed,pprie dich esttotum
ipsum: a qua g Substantiuum vocabat,« nominauimus Effentiale. Denominatiua
intel lexere variari, ac poterça Mobilia vocitarunt:vt conueniat idem nomen
viro et mulieri, fi litva riatum: Albus, Alba. Hacdecauffa in oratione antes semper
Denominatiuum pofterius effe debuitEs fentiali: vir fortis, equus celer: verum
vsus obti nuit elegantięcauffa, vt aliter quam vulgus loqui tur,loqueremur.
Neque vero penitus temerefa etum eft:namq;vt equus potefteffe celer,ita celes
ritas effe poteft et in equo,et in non cquo: quare olubibit,moderabitur.Quod fi
eft Denominati uum pprium,vt Sentiens, est,pprium animalis: nihil refert vtrum
præponatur: paria.n. sunt: fed natura ipfaEffentiale priuscft.ridiculecnim pro
conheça feffi sunt, Fixum sequi Mobilis natura,1,præce dat Mobile.idcm enim est,Animusperuerfus:
et Peruersus animus. Scd ita intelligebant differre, fidicamus,Corrupta mente etcorpore,et,Mente
etcorpore corrupto. Verum hoc non eft Fixum sequi Mobilisnaturam:ncq;.n.
mutatur: sed ex duobus fixis diuerfis genere, et numero, alterum apponiipli
adie ettiuo, quod ei fimile tit. Verum fidis 1. Oiiij. 212 IyL. IIII. 21.
ridicule negatur possediciæque Corruptamen tes: et, Mēte corrupta.Neque verum est
Substan tjua obsequiAdie ettiuis: sed contra, Adiectiuum prospicere ad vtrunquc
Substantiuum,aut ad id, quod propius eft: et ipfi contra hanc male expli catam
fententiam etiam ex Ciceronis Philippica, dicendi moduin obferuare. An vero
Adicctiuum etSubftantiaum sit affectus, aut species folius no minis,in fexto
libro declaratum eft. subThe cio elt.Fixum autem aliud Proprium,quod vnius
Nominis igiturvelFixi, vel Mobilis hæcra tantum est: aliud Commune fecere:
atque hoc Appellatiuum quare vocarint, fane nefcio. Ve rum neque diuifio bona
eft,neq; nominis impo sitio. Nanq; etiam Mobilia,fiueadieet iua,partim funt
communia, vt candor:partim propria,vt hic candor quiin Cæsare est. Itaque diuisio
nominis qin Fixum etMobile,eft ficutdiuisio rei,in effe, et, in modum quo
eft:Diuisio autem in Commune, et Proprium, nõ estFixorum tantum: fed gencri ca
nominis:sicut diuisio rei in vniuerfalem, et in diuiduatam. Appellatiuum autem
quare dixcre? an quia lub fe vocat multa? at etiam Adiectiuiid interest: nihil
enim diffcrt Concretum ab Abstra eto, nisi modo significationis, non significatio
ne: at etiam propria rjominasuam rem appellant. Hoc autem ipsum quod suntautPropria,aut
hogy 2.0, Comunij,aut Fixa, autMobilia,recētioresQua litatem nominis
vocarunt:eaque inter accidentia cum fpecie, et genere cnumerarut.Item Compa
rationem, atque alia eiusmodı,magno errore.Na Homo et Cæfar, no differüt qualitate:
neq; albū ab homine qualitate differt,sed effentia: neque enim qualitatis
qualitas est. Comparatio autem atque alia eiufmodi non sunt nominis qualitates
genericæ.omnib.enim nominibus conuenirent, At propria non recipiunt
Comparationem:ne que substantialia: fed Denominatiuorum affe ctio est. Sicut
Patronymicum, non est Nominis qualitas, vt nomen est:sed vt Nomen proprium.
Illud quoque contemplandum eft, Nomen hoc, Sol, et Luna, et alia eiufmodi,
Communesit, 22. an proprium. Nam fpecies prior est indiuiduo: sa igitur lì vnum
indiuiduum explet totiusambitu fpeciei, id quod facit Sol, erit nomen speciei,
no indiuidui. Nomen enim priori inditur. Hoc fic fenfere veteres falso: nam qui
nomen impofuit ferhat's rebus, indiuidua nota prius habuit,quam species, you
may f Romanus enim qui vnicum Elephatum primus motene, vidit, ei nomen indidit,
Lucam bouem: nihildu4 mp4, с. metitus animo vniuerfalem naturam illam. Sic page
bratom't etiam Soli, quod folus efset: et eiusconsortiope ging en geri ris,
Lucinæ, quam poftea concisa voce Lunam Freien, dixiinus. Eftigitur nomen
hocindiuidui indiui- m poyi tu? duo impofitum per se,speciei autem per accides.
Itaque quum dicas ex Democrito, Mundos, et Soles, et Lunas,fietquasiquum
appellabis,et me, et Dictatorem, Cæfares,aut si fpeciei tunc voles, vt fiat:
erit. indiuiduis autem alia tibierunt quæ renda nomina. CAP. XCII. Quid quoque
loco ftatuendum, deg Propriorum natura, atque affeetibus. O v. DE 3 12 214 Iul.
IIII. b. Væ res vt diximus, hoc habeant vt sint aliquid prius, quam sint
alicuius: ea nomi na quæ eas res fic significant, primo quoquelo co tractanda
erunt. Quoniam autem Singularia sunt notissima: propria item nomina quibus
fignificantur, notiffimo, hoc eftprimo loco, ex plicanda funt:vt Cæsar,
Bucephalus, Athesis, Ro ina quæ nomina bina trinave sunt yni homini conftituta,an
propria fintap. pellanda? Hocsicagamus. Voces, quibusRoma na capita recensebantur,fuere
hę:Prenomen,No Bomen,Cognomen,Agnomen.Horum autem na. tura, atque origo fic
fuit: raptis per initia Sabina rum virginibus, atque ea de caufa conflato
bello, ipso in confli et u earum interuentu vterque po pulus conciliatus, nõ solum
animos mutuo bene uolentes conciliauit, fed etiam nomina commu nicauit.
Sicaiunt: puts queira fuiffe in aliquibus: Boston Ternam in omnib. noncoitat:
quippe ipfi Hersilia youm nomen et fuit, et maplit folum: item Ro mulo et Tatio:Numę
Pompilio Sabino, et Me tio Curtio itē bina: Hoflio Hoftilio Romano to Nom tidem:
Itaq; hoc fentio,a virtutecuiuspiam nome primum mutuatos, vt ab Iulio, Iulii,
dicerentur, quoru Iulus autorgenerisfuiffet:iccirco, Nome appellatum vnde
Nobiles, id eft noti essent. Inde vt dignofceretur,additum aliquid notę ab euetu:
ftatima; Cognoinen orcum fuisse: vt Pompilii, a ceremoniis,Nume:Hoftiliiab
reb.geftis, Hostio: Curtii,a celeritate,Metio: Herdonii, a ftrenuitą te,
Turno:l'roculi,ab cuentu natalium,lulio.Po ftca DE CAUSIS LING. LAT, 245 Atea nobiliores
quum liberos procreassent, et ne- Hammas que Nomen possent, neque Cognomen
auferre vellent, aliamnotam excogitarunt:quamquonia infantibus imponerent, quos
sola ca appellarent, præposuere; atque iccirco dixereNomen. Hac inde fatis constat,quod
quę primo loco cssento lim Nomina, poftea secundo fuere:vt lulius Pro
culus:Iulius prius fuit:at C.Iulius posterius. Quæ Prænomina ab euentis quoque
orta funt, aut na talium, aut alterius fortunx: a fortitudinc,Mar cus:ab
antiquitate, Caius, raios, a terra fcilicet, quasi suzby boves effet: ab honore
et dignitate, Ti tus:abGenerositate,Cneus: a generisdefrauda tione, Spurius: a
numero liberorum, Quintus, Decimus: a decore, Decius; a cultu populi, Pu-.
blius: a rempore natalium, Lucius: et item alia, Qux sors etiam aliis obtigit
nominibus. Nam Marius, a Manc dictum fuit. et habuit præ nomen, Quintus, Aucta
autem Republica, numeroque ciuium illustrium, factum eft, vt **** aliorum
nominum nguæ cauliz cxtiterint. quæ nomina, quod accederent ad priora, cumquç
eis vni attribuerentur, Cognominadietta funt. Horum origo fuit, a corporis
habitu, Labco, Crassus,Longus, Varus,Valgius,Sedigitus, Buc culeius, Plautus,
Plancus, Varius, Pansa, Ruf fus: ab cuentis aliis, Posthumus, Praculus, Ge
minus: a rebusgestis, Aphricanus, Nero,Celer: ab a ettis, Salinator, Venox,
Seranus, et alia eius modi. Quæ posteri a maioribus suis honoris cauila accepta
quum retinerent, aliqui etiam auxeres ogh. Aon auxere,additisaliis insignibus,vt
Publius, a po pularitate:Cornelius, a viro forti, qui eam fami liam primus
illuftrauit: Scipio, ab opera,quam pa ' tri præstitit seniori: addidit his vir summusab
Aphrica domita, titulum Aphricani: hoc quonia tandem accessisset,Agnomen merito
appellaue re. ficut Agnatos dicimus, qui familiamaugent accessione fua: et
Agnata membra, apud Pliniu, quorum additamento corpus auctius fa et um eft.
VorQuidam recentiorum affentiti sunt negantibus vocem hanc Agnomen, probam esse,
sed grani maticorum superstitione commêtitiam: verum a M.Tullio in fecundo
Rhetoricorum pofita eft. Hæ sunt Romanorum cauffæ nominum atque Rahi effentiæ,
quæ fic definientur: Nomen familie ! nota:Prænomen,proprium cuiusque:Cognome,
quod euētu accessit.Agnomen,quod euentus ac cessionem notat. Ordopatet ex
ipfarum vocum mapevi: Materia autem Nominum fic pote eft, vt quu fcribuntur, cætera
omnia omnibus fuis elemen tis explicentur: Prænomina non omnibus: fed aut singulis:
vt, C. aut binis: vt, Cn.aut trinis:ve Sex, p:o Sextus. Ex his patet, non re ette
aliquos prodidisse, Nomen effe vniusillius cuius eft: re tius ab aliis
Gentilitium, et ab illis ipfis nomen 06: Familiarum. Græci Prænomine carent:
fed po fito nomine vnico apponutpatris nomen: Aae Gudpus o Dininu. Hoc idem
etiam Arabes fa ciunt: fed ctiam autoris nomen subticent, et pa. tris tantum ponut:
A uen,rois.Auen,pace.Auen, zoar. Græce vcro etiam cognomine vhi funt, fed
rariore,vt Ευ πάτως, φιλαδελφος, κεραυνός, Χαλκίνη foi. gos. vtmulti
putentDejanov et A'zapeuvova, et A " degsor, et aliamultafuisse cognomenta
a militib. excogitata: ille quod filij cadaver redemerit: al ter,quiadiu ad
Troia sederit:hic, quia re infecta ' ab obfidionereversus sit,vt dicantur. Quin
etiam diis iplis a potestatibus quibusdam sunt attribu ta:vt, 'πόλων, Παιαν,
vtraqueappellatio et Φοίβου. crogiya evNeptuni: [lzatais,o textuvidosagde gode
φέντης, Ερμού. Ηoc έτσώνυμον Greci, Agnomen βασα και να autem Depurvuon
appellarunt. Videamus nunc scans affectiones.Proprium estPrænominisin virisiis,
Affet hel quisibicognonien illuftrecompararunt,aliquan do fubticeri:vt,Cæsar Diet
ator:intelligis enim c. E contrario positum,necelario interdum alioru appositione
declaratur:vt,c.apponesCęsar:item addes,Dictator: aut, Dictatorispater:
Proprium item etid, certis familiis certa ascita effe Prænomi na:vt,L.et c. Cæfarum:P.L.et
c N. Scipionum: L. et M.Crasforum. Legimusetiam quædam quibuf dam interdicta:
veluti m.Prænomine cautum fu it s.c.ne quis,Manliorū appellaretur,ob M. Man lij
Capitolini mala merita in Rempub. quaquam Senatus Consultum illud poftea
abolitum elt ve tuftate.Illud quoque patiuntur nomina et cogno mina, vt fedem
inter fe mutentin narrationibus: invenias enim et Cæsonem Fabium, et Fabium Cæsonē.
Etiam in Pacuuij Epitaphio Prænomen poftpofitum est. Hicfunt Pacuuij Marcisita
offa. Vțiam definant altercari paucæ leettionis gram matici super verba
Quintiliani, Viet ori Marcelles 1. 218 Iut. IV. le: an, Marcelle
Victorifcribendum sit.Illud etia est observatum, multa Nomina facta effe aliis
Prænomina: vt, lulij Dictatoris nomen, mihi: quum ita PaulusMideburgius, qui
poftea Foro semproniensium Potifex fuit, Mathematicus in comparabilis, Divorumque
Friderichi, atq; Ma ximiliani et alumnus et altor, persuasiffetpatri. Verum ab
antiquis quoquefactitatum fuit:Nam 9.Tulli yox,fuir Regi Hoftilio Prænomen: at
pofte risin nomen recepta est. L. Sergium legimus:hîc Gentileest: at aliis Prænomen.
Etiam Romæin monumentis fic fcriptum, Ser. Et in xxxIII. apud T. Livium,
PacuviusCalanius: hîcest Præ nomen: at Nomen est poetæ, poft Prænomen: » M.
Pacuvius.Proprium et illud Cognominis,at que Agnominis, li post Prænomen,autNomen,
patris Prænomen ponatur, postremum locum obtinere:sic,C.Iulius,C. t. Cæfar: C.
Cæfar. C.F. Dictator. Item duo Prænomina præponentur v niNomini,aut
Cognominipluralis numeri: fic, Pons M, et, qv, Tullij Cicerones. Itaque Prænomina
" vere non queuntfledi numero plurali, cæterao mnia queunt:suntenim
generis,non viri: nisi sit Cognomen, aut Agnomen eius cui primum eft attributum:
eius enim folius esttunc. Agno men autem ab Antiquis etiam Cognomen dia et um
fuit: Africani enim Cognomen vocat M. Tullius in Sexto de Repub. Proprium etiam
» Prænominis, vt idem et patris fit, et pri mogeniti: vt, M. Tullius. M. F.
Quod autemait energyProbus grammaticus, Prænominanon esse solita imponi pueris
antequam togam sumerent viri lem 219 lem, puellis antequamnuberent falfum eft:
fed 1 feptimodie,quam natieffent, quum luftrabatur, Prænomen inditum fuiffe
conftat. Sicut etapud Græcos, vt ait Aristoteles in septimo historiarum. Et
ridiculum fuerit sex liberorum patrem vnum 2. appellare,omnes respondere:hoc
enim faciat,ni fi nomine distinguantur. Hæredes esse non pof fint,quos ille non
poffit nominare. Eft etia præ. ter hos certos legitimosque modos, vfus alius
qui dam nominum communiorum. Maior,Minor, Superior.Quætempora perpendunt
femper, vir • tutem non semper:vt nolint dici Dionysium Tya rannum Maiorem,sed
Superiorem. An vero in. feriorin ea significationeinveniatur,non sinera tione
disceptatum est: luniorem enim dicimus, Inferiorem autem nondum memini. Ex his
pa tet, male a Servio dietum, lulo Ascanium fuiffe Agnomen: patet id quoque,la
wivulavetiã Lati nis Diis attributam, vt Græcis: Marti,Gradivi: Romulo,
Quirini:Hersiliæ,Horæ. Si igitur verum est carereplurali Prænomina, et AgnominaetCognominaparta,
excludentur etiam ab eiusmodi locutione, Alter Cæfar, Alter Tullius: virtutes
enim etfortunam poffis innue re, at Nomen non eritidem: fed fic dices: Cæfar
alter a Cafare. διωνυμαautem etτριώνυμα non 4 recte dices: nullum enim nomen
eft Binomen:vya fed res ipsa. Omneenim quod eft, vnum nume- my. ro est. Itaque
Irum Ovidius, Ausonius lstrum bi nominem dixere.Ita Xanthum, et Alexandru vo.
ces. vt etiam quæ woawwna fupra dieta a veteri bus legas, male fint appellata:
neque enim Ensis 1 nomen est nonuwvwpov,fed ferrum hoc: quoniam ethoc, etaliis
nominibus recenfetur. CAP. XCIII. Defixis,five Essentialibus communibus,eorum
quefpeciebus. chungen., Elxacommuniafunt. 'Ixacommuniasunt, quævniversalis,vt
vocat, mune, sicut supra diximus, sumpta fignificatione a civili consuetudine.
Quod.n.aut opus aut offi cium faciundum fuerit omnium civiuin opera, antimpensa,
id dictum sit, Communi studio fa et um iri: quoniam munia fua quisquein vnum
conferrent. Itaqueid opus vt compleetitur om nium civium functiones, Commune
dictum est: ita nomina quæ eadem ratione vniversitatis præ amini ditas
resfignificarent. Hocfummum genus divi am fere veteres in multasspecies, non
omnes neceffa rias, et temere digestas. Nam et falso fub Appel lativo posuere
Adiectivū:et incondito,actumul tuario vocum numerorem difficile effecere. Ac
fiomnia rerum genera, qux Subalternavocat, fe quivelint,et nequeant, etconfundant
artem: sin nolint,necongeriem quidem cam affectent. Ex vero funt: Ad aliquid di
ettun, Cuasi ad aliquid di et um,Gentile, Patrium,Interrogatiyum, infini tum,Relativum,Demõstrativum,Similitudinis,
Collectivum,Dividuum,Factitiu, Gencrale, Spe ciale,Ordinale,Numerale, absolutum,
Tempo rale, Locale. Has dixere effc Communes nomi num et Principaliu et
Derivativorum: proprias autem fcorfun Derivatorum has, Patronymi Gum Am
cum.Poffeffiuum, Coparatiuum,Superlatiuum, Diminutiuum,Denominatiuum,in quo,
aiunt, intelligimus cum multisaliis, Comprehensiuum, Verbale,Participiale,
Aduerbiale. Hæceft eorum farçina: quam vțintrofpiciamus, publicanorum more
folucnda eft. Principio male dixerunt, has omnes Species { mory esse
Appellatiuorum ;nam etiam sunt Proprio- 1 rum: Vafriti. enim Vlyssis, Adiectiuo
nomine indicatur quæ ei propria est.Item ejus locus,in quoeft,eius solius
eft.EtconfundütAdiectiuum 2 cum Substantiuo: ergomale diuisițnomệin heç duo,
tanquam in genera, Nam fi Populus eft no. men Substantiuum, et MagousAdiectiuum
; qua re Adiectiuum fecit speciem Appellatiuorum, Substantiuum autem non fecit?
Species igitur attribuere non fuo generi: et species confude. 3 recum suo
genere cum dicunt, Patronymicum, et Denominatiuum ; eft enim Denominatiuo, rum species
Patronymicum: apertius autem ip fum Comparatiuum ; denominat enim gradum, ficut
Positiuum, qualitatem. Sicetiam Absolutu quum sitgenus multorum, vt Factitii,
Tempo, ralis, Localis, in eundem ordinem cum fuis infc rioribus redegere;
Nihilo feliçius genus ipsum Adaliquid cum suis speciebus miscuere: vt Or.
dinale, et Patrium, et alia. Sed etillud falfi sunt, quum dicunt, Ad aliquid diet
um ; nanqucapud 4 Philosophos etMetaphysicos fic excogitatum est,alia effeAd
aliquid:alia non effe, fed dici,vt hocipfum,quod eit, Effepater: habet
naturalem reciprocam Coniun et ionem cum hoc, quodest, Pje 3 ENC 222 Ivl. IV. 1
Effe filius: etiam fi nulla extet oratio, quæ hoc di cat. hoc aüt quod est,Effecaput:no
habet ex sei pro reciprocam Coniun tione cum Corpore:sed ex co quod est, Effe
pars, ad Totum. Itaque hoc lixere,Diciad aliquid: non autem Effe. Quare it res sunt,
ita notæ rerum: igitur nomina quæ Adaliquid fignificabunt, erunt,Ad aliquid:quæ
ignificabuntAd aliquid dicta, erunt Ad aliquid dicta. Iccirco etiam bis
errarunt: nanque idem Ś eft, Ad aliquid diettum: et, Quasıad aliquid: quæ
cunque enim nõ sunt vere Ad aliquid,funt Qua fi ad aliquid:per formam quandam
accidenta lem, attributam ab intellectu. Hoc autem eft dici Ad aliquid: id est,referri
per intellectum subcer to modo, quia reipfa per feipfa referrinequeunt, 6 Quin
vero videtur nihil dici Ad aliquid, fed esse. neque enim intellectus
facitCaput, effe partem Totius:fed ipsum ex sua natura pars eft. et quem
admodum Caput ipsum non refertur, ita neque Cæsar refertur: fed ficut illud
quali pars, ita hic quafi pater. Sed de his alibi: coaeti enim sumus detergere
horum rubiginosam orationem. Præ 7 erea li ponunt Intcrrogatiuum, quare non Re
(ponsiuum?hocenim nobilius illo est: constituit, ' nim orationem verum velfalsum
fignificatem. --)mnis enim Conclusio nobilior est ipsa Quæ ione. Numerale
pofuit,quare nöposuit Dime onale? Continua enim quantitas nobilior eft, uam Discreta.
Numerus enim accidit quatitati iscretæ:neque quodcunque est, vnum est: neq; nim
discreta quantitas est genus distinctumre sa a quantitatecontinua, vtphilofophi
veteres putauere: sed affectus quantitatis. Igitur hanc perQuantum,illam
perQuot,explicamus. Tem porale quoquequum dixiflent, addideruntAd verbiale:
atHodiernus, eft Aduerbiale et Tem porale: non igitur sunt species distinctæ,
fed Temporali accidit, vt ab Aduerbio deducatur. Localerecensuerunt: quarenon
Situale? vt Su pinus,Pronus,Ingeniculus, quêGræci lygovariv dicunt? Quare
nonmemorarunt alią neceffaria? NomenGrammaticum:vt, Deriuatiuum,Geni tiuus,
Modus, Figura:Nomen Logicum: vt, Consignificatio,Conclusio ; Nomen Mathema
ticum, Nomen Metaphysicum,etalia? quæ alia alio modosignificant, quam hæc
vulgata nostra, Poftremo pessimeíensere, quum dicerent, prio- 3 res illas species
esse, təm Primitiuorum, quam Deriuatiuorum. Quis enim dicat, Patrium nome aut
Gentile, Græcus, Romanus, Latinus, Atti esse Primitiua? Vbi error maximus eorum
patet,qui putarunt diuerfum effe Denominatio nem a Deriuatione, propterea quod
fic in aliqui businuentum effet: vtalufto luftitiam deduce bant. Athocaccidit
contra rei naturam: nam Iu ftitia prior est, quam Iuftus, fed ficut res a re,ita
vox a voce: quare vt Romaprior fuit quam Cæ far, ita a RomaRomanus dictus; vbi etPatrium,
et Deriuatiuum, et Denominatiuum vnum sunt. Has nebulas Gramaticorum quu discussimus,
duo supersunt,quæagamus: primum emendabi- Erhome mus eorum definitiones, qua
opus fit: deinde cxa ettiore iudicio ad certa capita reducemus. Pij, Ada cus,
MW Pre TE RH cíten Qus Diner liorat uatirati gra? 1: 1 Qume Veteris puch 224
IvL. IV. 2 Arte Adieettiuum,inquiūt,quod adiicitur propriisvel appellatiuis, et
lignificat laudem, vel vitupera tionem,vel mediu,vel accidens,vnicuique.Prin i
cipio definitio hæcnoestabessentia, sed abacci. dente. Essentia enim Adicetiui
est, significare a. liquid alicui quod insit: at hoc, quod est Adiici, accidens
eft: poteft enim vel adiici, vel non ad jici: accidit enim voci vt conftruat
orationem: quanquam hoc accidens est proprium fluens ab ipsa essentia, Sane
etiam extraorationem hæc vox Bonus, dicetur Adiectiuum: nec tamen adii cietur.
Itaque peruerse quoque data eft defini tio hæc: cum præpofitum fuit hoc quod
eft Ad iici,huic quod eftSignificare. Peruerfa vero et iam alia ratione. Cum
enim Laudem etVitupe rationem posuere,addiderunt Accidens:quasi ve ro ea
accidentia non fint:atque est,veluti li dicas, Coruus est crocitans
animal,nigrum,coloratum. Accidesigitur fiuefignifcet σύμπτωμα, fiueσυμ 667xws,
live codexerfov, genus est comprehen dens Laudem, et Vituperationem, non minus
quam Album, et Nigrum, quæ ipfi pro exem 3 plis apposuere. Male etiam apposuere
Vnicui que: non enim dantur definitiones indiuiduo rum, fed folæ fpecies
definiuntur. Verum poft hæc maiorem errorem commisere: nam ( omit 1 to alias
ineptias ) ficftatuunt, proprium elfe Ad ieet iuorum, suscipcre Comparationem:
At hoc est falfiffimum: nam quisaudeatdicere hoc no men Medius,intendi poffe,etremitti
gradu Co parationis? Quis nescic, Hodiernum,efse Adic diuum? quis alia multa.
Negligentia quoque illa non parua: etenim de iis, quæ Quasi ad ali quid
dicuntur,vbi scripsere, interponunt deSy nonymis nescio quæ, etDionymis, atque
eius. modi, etfalso, vt diximus supra, et non luo loco. Interrogatiuum, aiunt,
est quod cum interroga tione profertur. Leuiter lane nimis:quippeet Verba cum
interrogatione proferuntur.Deinde dixere, Infinitum efle Interrogatiuocontra-
Juf. rium, profe et o inanemmodum docendi: Nihil enim eft contrarium
interrogationi:nisi nonin terrogare: aut fane Refponliuum appellandum n'y. sit,
vt aliquid affequamur:Responsio nanque non est vere contraria
Interrogationi:quippealiquan do eadem:vt, Venit?refpondebis, Venit. Neque forma
ipsa interrogandi est vere contraria for mæ respondendi: alioqui quæstio effet
contra ria conclusioni. At quæstio nihilaffirmat: ergo non contradicit. Sed vsus
tenuit, vt dicamus: Contra respondit: quia ex altera parte item eum esse
dicimus,qui refpondet. Infinitum vero quo... modocontrarium faciant Interrogatiuo?
neutru cnim quicquam ponit: alterum quærit, alterum nescit. Quid quod Infinita
dixit esse Relatiua? della qua oratione nihilturpius. Relatiua.n.omnia Fi- **3
nita sunt. Fiunt autem infinita appositis verbis non finientibus:vt Nescio,ficis,
quitam indo,qui et e scribit. fed ipfa Interrogatiua sunt Infini ta:n: hil enim
statuit,qui interrogat.Diuiduum, hun Jan inquiunt,est, quodaduobus,
velamplioribusad fingulos habet relationem.vel ad plures in nu meros pares distributos:
vt Vterque, Alteruter, Quisque,Singuli,Bini, Terni.Omitto barbariem Piij. upo
DD CH Arche orm quum Juli Auto 226 I L. IV. quum posuere. Amplioribus, pro eo
quod effet, Pluribus. Rem ipfam agamus. Male expressere vim horum exemplorum:
neque enim hæc vox Vterquehabet relationem a duobus ad fingulos: Ted
åfingulisadduos transfert significatum. nam quum dicas,Vter? vnum intelligis ex
duobus.Ita quecolliges-ambosin responsione fic: ethic, et hic, per coniun et
ionem. Que: Vterque.Itaque non eft Diuiduum, fed Diuiduo contrarium. Di uiduum
potius erit, Alteruter, Vtercunque, V teruis. Præterca non puduit distinguerehæctan.
Nouve quam in specie, diuifa a specie numeralium. Imo vero Numerale est genus
comple et ensduas fpe cies, Diuiduum: vt: Alteruter: Indiuiduum: hoc autem rursusdaas:Distribuens,vt
Singulus:Non distribuens, vt Vnus. Itaque potius affectiones numerandi, quam species
fintficut: et Ordinale. Hæcita fe habent.Nosautem hęcincondita pru dentius
digeramus, recepta prius nominum fi hangisignificatione.Omne quod est,aur est
Absolutum, mgo aut Relatiuum. Absolutum est quod a nullo de pendet. Relatiua,
quæ mutuo naturæ nexu con almolol ftant. Eftautem Abfolutinomen minus consul to
pofitum. quod.n. aliquando vinctum fuerit, quả defiit vin et ữesse,Abfolutu diet
u est. Verum verborű inopia interdum premimur: vtemurau tem receptis,
vtintelligamur, Videamus igitur, an vllu nomere ette dici queat Absolutū. Absolu
tu pluribusmodisintelligitur:Absolutű a cauffa: vt, Deus: amateria,vt motrices
mentes orbium coeleftiű: a fubie etta fubftatia, vt fubftãtiæ omnes: a
relatione, vt quæ ad aliud non referuntur. Igi tur 226 ICH D 1 V tur
ipfiusnominis naturanullo horum modoru vlnu absoluta eft:caussasenim habet,
primum sui auto Tours tem:promateria,vocem, scripturamve, aut quid fimile. Quu
autem reru notæ fint,fiue figna quæ dam arelatione,non erut Absoluta. Nomina
igi tur omnia in prædicamento Relationis funt qua tenus significant. Verum omni
in relatione eft ratio referendi, et termini ipfi relationis, et res subiectæ,
quæ deferunt relationem: vt, Cæsar fi Catonis filius eít, tria hæc oítendentur:
nam ratio qua Cæfarad Catonem vt filius, et Cato ad Cæfa rem vt pater,est vis
illa procreandi tum actiua, tu paffiua.Resdeferetes relationem, funt duæ fub
Itantiæ indiuidux. Terminus relationis filii, est Cæfar:patris,eft Cato.Igitur
filius in prædicame to Relationis eft: fed connotat fecurcm absoluta scilicet substantiam.
Non longe diffimili ratione Nomen dicas ipfum quatenus significat, effe Re
latiuum. quatenusabsolutam rem fignificat,effe vt figna Absolutum. Sic dicas, Cæfarem
effe filium mili tarem: vt relatiuu filius,etia militia consignificet rem absolutam.
Ergo fic Nomina certis generi. Gomora bus partiamur:auta Reftatim
deducuntur,aut ab ' A 2 alia voce. A Re,autabfoluta, autrelatiua. Si a vo ce,
yt Hodiernus, ab aduerbio,Hodie,vocisillius naturam fequentur. Quæ autem a
Rebus dedu centur,rerum naturam retinebūt. Oportet enim fignum æquari rei
cuiusfignum eft.Itaque fifub- Goreng ftantiam indicabit, ant quantitatem,aut
quali tatem, aut alia, inde fumetappellationem. Per. sequi autem tot species,
easque certis nuncupa tionibus affequi,difficileest. Summaautêgenere, P iiij.
Re 0 mra 228 IvL. IV. Relatiuorum funt hæc: aut æqualia, vt Socius, vicinus:aut
inæqualia, vt Seruus,Dominus. Absoluta substantina decorum genera atfpecies. A
Bsolutorum genera hæcsunt:quædam sub ftantiam fignificant:vt, Ensis.Quædã qua
2-titatem eamqueduplicem: Continuam: vt,Ma gnitudinem,corpus:locum,forum:
tempus, An 3 nus.Et Discretam:vt,Numerum, Vnus, Duo. A lia significant
qualitatem: vt, Candor, Facies.Ex quibus ducas nomina generum, ac reddas suum cuique:
Temporale,Locale,et quæ supra. Facti Atia autem ad genus qualitatis, quatenussic
sonat, Murmur, Turtur,Sibilus, Fremitus: quanquam fignificatus adalia genera
referatur.Sic etiam Ad verbialia diet a,non quodaduerbium fignificent: sed ab
origine:quoconstat, has denominationes non sempera significato produci.
Generale aute et Speciale potius ad dialecticum spectant. Sic Corporale et
Incorporale reduces ad fubftatiam et alia genera:vt, Deus substantiale eft,
incorpo rale: Candor qualitas incorporalis. An verd id, quod aiunt,verum fit,
Orationem esse incorpo ralem? Nam de vocali, aut fcripta oratione si fic sentias,
falso intelligas. Eft enim orationis For ma significatio: Materia, papyrus
atramentum, aer ipse: Figura,ftru et ura illa! CA P. XCV.. Absoluta diminutina.
th.Horum affe et usquorūdam,Diminutio est:ita vtresipfæ quibant autintendi,aut
remitti. Quare in substantia non videbatur inueniri pof- Am se
fignificatusDiminutionis. Verum ab affeet i- ' W4L. bus, siue accidentibus
circumstantibus effe ettum eft, vt reciperet Diminutionem. Sicuti etiam di
cimus, Maiorem equum:eft enim quod ad quan titatem spectet,non quodfubstantiam.
Igitur fic resoluimus, vt dicatur, Plus quantitatis in eque, non autem plus
cqui. Ita dicimus Homuncione, et Homulum,quantitatem respicientesin homi ne,
non hominis substantiam.Atqueis lane error a vulgo, non a sapientibusprofectus
est. Puellus autem ætatem significat, non substantiam:ætas autem fub tempore
collocatur. Compofita etiam ex vtroque inuenias. vt, Pumilus, et Pumilio, ex
Puero et Homulo conflatum fuit. Abufi autem sunt
veteresnomineDiminutionis:namMinue- vox rt, est tollere quantitatem: Diminuere
igitur, Vtranque quantitatem statuit in diuersa: at ab Hominecum ducis Homulum,
decurtaspotius, quam Diminuis. Quæ fuit cauffa, vt aliiconful rius Deminuere
dicant. Eftenim Diminutio affe etus consequensDiuisionem. Omneenim diui sum ita
minuitur, vt eadem quantitas minor di - sot catur,quoniam partes feparentur: at
in nominis Diminutiui significatione nullæ extant partest fed Deminutiuucstquod
fignificat minus quam Primitiuum.Quoniam autem eft fpecies Deriua tiuorum, et
Deriuatio est Figura, et Figuraeft af feet us nominum generalis:igituretiam
Deminu tio gencralis nominuaffeet us erit: iccirco etAb folutis, et Relatiuis, et
Appellatiuis, etAdiectiuis, et Communibus, et Propriis competit.Quarcna tweet
elteise PY. in. emir Quis 230 IvL. IV. inter genera nominum,sed inter
accidentia pro. pria recensendum fuit:vt, Homulus, Pulchellus, Romulus, Meliusculus
est, Antonilla. Nunc igi tur de Abfolutis. peromeQuantitatem quædam imitantur,
quædam non,fed ei cohærent tantum. QuareDeminutia fecundumhæctria dicentur:
competit enim ma ins,vel minus soliquantitati. Dicimus tamen ma iorem calorem
analogia quadam fignificationis Igitur primo indicabunt quantitatem: secundo
foco id, quod hæret ei:tertio,quod eam imitatur. Quantitatem ftatim
dicunt,Tantulus: et proxi mahuic in ipfa fubstantia, Auicula, Capitulum,
Fraterculus, quæ ci cohærentia sunt. Sic Annicu lus, non diminuit annum, sed
notat paruitatem fubftantiæ,cuius motum,anni
quantitasmeritur. Ea vero quæ quantitatem imitantur, sunt ficut Regulus,cum
Regēparuium significat:propterea quodquivasto corporesunt; cæteros anteirero
borevidentur,item imperio:ita ii, quorum in po testate populares funt; eam
magnitudinem imi tantur:atque iccirco deminutione notantur. hnutil. Quum autem
variis terminationibuspræfcri bantur cæ non funtpræfentis operæ. Sedillud a
nimaduertendum, quædam quibufdam flexibus Deminutiuorum efferri, quæ ad ipfum
genus nal laratione adduciposlint:vt,Cuculus,et Cænacu lum, aliaque eiusmodi
aliquot: nam quæ veteres afferunt exempla non omnia verasunt. vt Auun culus
Deminutum ab auo eft: Abba enim auum appellabant:item patrem, et patrisacmatris
fra trema. Illi cum patrui nomen quasi patrem alte rum pitud ntiapfum
attribuerent, matris fratrem quafi remotio alchesiem pusillum auum appellarunt.
Nunci · Finis igitur Deminutiuorum is, Tollere quan titatem,aut alia quæ
remitti possunt:sic Regulus, quxparuum regem imperio, Veraniolum dixitCatul
ninusus vrbanitate: ficut Romulum, et Sergiolum, nimpueros: non
adulatione,vtaiunt, qui id a Græcis imen fumpsere:Romani enim non fuit
adulari.Frater catio: culum quoque gigantum iidem male dixere ab fecus
vrbanitate:sed refpexit ad Gigantum vaftitatem, imit: Probro:Meretricula,Pusio.Imitatione:abAngui,
et pri Anguilla.Minus reete etiam,qui contendunr, a Redo Fidis,et Apis,
Fidiculam et Apiculam,du-fericia Ans Eta: falla enim ratio eft. Si a Fides,
effet fidecula. cuit Primum videntur negare mutationem vocalium meni in dedu et
tis: Deinde fatis constat commodius fie Eunti ri si Reet tus a fecundo casu
differat. Itaque si non ropli inueniatur apud autoresFidis, rectius facias,fi
ne teir ges vnquamfuiffe.Et Ouidiana Apis,ex deterio imi re deprompta vfu fit.
Verumegoarbitrorinter v emi trunquefonum pronunciari folitum: vtin Nise, Nisi:Here,Heri.
Itaque quum Ædes, non Ædis: Sedes, non Sedis in recto legatur, tamen Ædicu łam et,
Sediculam diet umlegimus. His autem no erat hic locus,nisi huius quoque rei
cauffa nobis reddenda fuisset. Ex his, quæ diximus,conftat,Nominain Aster,we'arts
a veteribus re et e inter Deminutiua effe colloca- sene sont A ta,temere a
recentioribus ablata.Eoru argumen ta sunt hæc: Si essent Deminutiua, non fuisset
a Terētio addita altera nota paruitatis, apud quele gimus, Parasitaster
paruulus.Ite Pullastra, grandi uscu atu pra 2010 Case TIK ETU mula 232 IvL. IV.
ad usçulam potius significat pullam ':Præterca Apia ftrum est miræ altitudinis.
non igitur erit demi nutiuum: quare Imitationem non Dcminutio solinem dicent. Adhæcficrespondemus:omnemi
mitationem indicare deminutione: quare quod tollunt idipsum statuunt. Et quod
additur ase rentio paruulus, significat corporis quantitatem ætate imperfectam,
vt fitdeminutio corporis: at parasitaster est artisdeminutio:vtis sit, qui haud
magnacum re parasıtatur: et quia agit, fiue imita tur parasitum, citra parasiti
modum est. Apia ftrum autem non est diminutiuum ab Apio, sed ab Apibus ductum,
vndeetiam uersaroquior,id est Apifolium dicitur a Græcis, Citraria enim cst:
quin ea Apium neque imitatur,ncquefimilis eius est. At quod Apiastrum est ab
Apio deminutum fane eo longeminusest. Verba Plinii suntin xx. libro: Nasci in
Sardinia herbam fylueftrem Apii fimilem,quod fit A piastrum,Apio minorem. E
Sallustii historia sumptum videtur. In Sardinia, inquit,herbanascitur, quæ
Sardoa dicitur, Apia stri similis: hæc ora hominum, et rictus dolore contrahit,
etquali ridentes interimit. Pullastram autem omnino minorem Pullam intelligimus:
quippe Pulla, et Gallina iuuencula:idque tam contra eos,quam pro eis facit:
neque enim Pul te laftra, aut fylueftris est, autpullam imitans: vt trupi want
quid enim minorem maior imitetur? aut quomo doimitatio in substantia, autin
quantitate natu rali fita fit, quæ affeet us animi, autin ipso affectu posita est?
Surdaster quoque qua rationefurdum dicetur imitari? sed enim idem eft, quod
fubfur dus. Cauffa autem huiusce terminationis a Græ cis constituta eft: 017:Tmile,I'vtwwwxleiv,
cst Phi lippum, aut Antonium agere:sicwsgarrile:v,vn de Antoniaster, etParalitaster;
fic oyxisnis,apud Galenum ageto oynilev: agortashs, etÆolice 1 verso líbilo in
literam vibratiorem. Qui igitur imitationem tantum attribuere, non memine rantsurdaftri:quisustuleredeminutionem
ob Te rentium, non videbant duas paruitates eidem s poffeeuenire,corporis, et
artis: qui omnino non putarunt esse Deminutiua, nesciebant imitatio, ne significari
inæqualitatem duorum, quorum. minor fitis altero, quem imitatur. Proprium
Deminutiuorum habere dcriuata. si non a primigeniis,Hortulanus, CAP. XCVI.
Collectiua, etcomprehenfina. NGcnerequantitatis, quæ reliqua funt,ponc mus ea,
quæ vocant Collectiua. verum voxa ri? y
definitionediffentit.Colligerenanquoeftaliquo * chin modovnuex multis facere:
at, Populus,aut, Vut gus, quod dat signum nobis colligendi? potius, $ Vterque, et
Ambo,et Omnis,funt fignaColle etti-,,: ua:illa autem,quæ ficabantiquis funt
dicta,Cog prehenfiua potius iudicabuntur. At ipsi Com - 3 3 prehenfiua dixere
his non abfimilia: cuiufmodi o est, Vinetum, Rosetum, et eiusmodi. Verum hæc i
nihilo distant, nisi modoipfo significationis:nam Populus rem vnam e multis constantem
notat: pie at, Vinetum,vnam rem multas comprehenden Pietem. Non eft Colle ettiuis
diffimile, Arena,Scopa, Scala, DI I 234 ! IvL. IV. Scala, et eiusmodi, quæ frustra
plurali duntaxat en numero dicidebere contenderunticcirco, quia multa essent.
Nequeillisin mente venerat, quod cunque eft,vnum effe.Atquod eft, aut est vnum
Subflantia,velutdicebamus, vt Homo et Equus: aut Accidente, vt Homo et
Albumiaut Subiecto, ve Album et Dulce in lacte:autMistione, vt Pos sca:aut
Aggregatione,vt Aceruus. Igitur in fingu lari si pronuncies, rectius designes
vnum effe: vt, Cumulus,Grex, Turma, Thesaurus:vt etiã in plu rali diuerfislocis
pofita fignifices: vt, Cumulosaa renæ,Italicæ et Ægyptiæ:Greges,tuum etmeum,
Eft præterea vnum Mathematicum:vt Quadran talis figura vnum cst ex multis
lateribus: fic Qua drigam debes dicere, vt et Alcibiadis et Hieronis Quadrigas
poffis. Eft etiam vnum Dialecticum, velMetaphysicum, vt Definitio, quæ conftat
ex genere et differentia: et Species quæ cõstat exif dem defignatisa
definitione: quætamenfingula ramrinumero proferuntur.Quaremulto vsuinomi na hæc
Comprehenfiua fuere. Multoque consul tius est hoc excogitatum, quam fit
admiffusmos pluralium, vt Thebæ, Pifæ: namfi fic neceffe fit dicere, illud
quoquencceffe fuerit, vt ciuitates, non autem ciuitas appelletur. Sic grege
legato, wna res legata est, vtait Paulus, neque pars potest recipi,pars fperni.
CA P. XCVII. Relatiua substantina. Elatiua aut sunt Substantiua, vt feruus: aut
RA, nomie DL CAVŞIS LING. LAT. 235 14 lur U nominis aut genus vtranquecopleettensspeciem,rakis
fubstantiuorum, et adiectiuorum: nequemirum: neq; enim substantiam significant,
fed essentiam referendi:itaque accidentis semper notæ funt. In priore genere
continentur Ordinalia, Primus,So cundus:aut his fimilia.Centurio,præfe et us: et
a lia talia quæ diximus, vt Ciuis,Vicinus:Nepos, Fi lius:quæ vnum tantum
terminum significant. Vi dentur autem etGentilia, et Patria ad hæc referriq.m
fub adiectiuorum fpecie:nequeenim dicas Græ- pohon cum, fine Græciæ intellectu:
fed tamen Græ ciam, sine Græci intelle et ione poffe dicere vide ris. Verum non
ita eft. Plato Græcus fuit: Regio Attica,Græca:sisubstantias ipfas respicias,
nõre feres: si nomina impofita, quæ gētem significent,q non possis, quin
referas. Terrailla non est alicu-} ius terra: sed patria eftalicuius patria:Græcia
au tem Græcorum eft, et Græci Græciæ, Itaqueo mnium nobiliffima fuere
Patronymica, quæ in contents voce substantiua, adie ettiuorum plenitudinem sunt
consequuta. Adieettiua enim significant acçi dcns et modum quo in hzret substantiæ:
quare aliqua ratione etiam ipfam connotant subltan tiam. Hoc etiam amplius
Patronymica, quæ et iam certam fubftantiam consignificant:nam in certum quidem
filium vel nepotem, at certum vel patrem,vel auum, tanta vi,vtetiã propria no
mina referri penecogant. Videtur enim Priamus b'lari referri ad filios
hocnomine Priamides: verum non ita eft: nam tametsi terminum nominat,non
tameneum refert ad hunc quem primario figni ficat: significat enim filiu
Priami, quead Priamu refert:consignificat Priamum, sed adfilium non 1 1 qua?
236 IvL. IV. 1 * refert. Cæterum eo præstant cæteris, vt diximus, pas here quod
vtrunque terminum relationisfimulsta tuunt voceipfa non soluın significatu.illud
quo » que mirum fuit, a proprio ductam vocem perde nominationem,non effe
Adiectiuam,fed Fixam: quaksid quod non potuerunt obtinere Poffeffiua.Ap
pellatiua autem fuere amiffo iure proprietatis. Nequeenim potius Hector, quam
Helenusintel ligetur co nomine PRIAMIDES, Non pro pter camrationem,quamafferunt,
Singularia no referri: hoc enim falso dixere philosophiquidã. Nam Relatiua
quoquesua habentindiuidua; vt, hiç filius huius patris. Proprium vero cumfuisset
per initia Patrony. VM micorum, Græcis tantum in nominibus fieri: v sus Romanus
ad sua transtulit commoda, vt Ro. mulides. Falso enim dicebantquidem Patrony.
miciloco vfostum Poffeffiuo ; nemo enim hoclo git nunc.Auxerequoque inscitiam,cum
Latino, rum tantum effe dicerēt poffeffiuum:qui fi Græ caignorabant:at
meminiffent ex poemate,quod legerent assidue, Troja, et Typhoel, et Euan drius.
Quoniam vero etiam Materita refertur vt gum ea, tum Pater vnico nomine Parentis
com ple ettantur:iccirco ab ea qudq; dacta sunt;vt Co ronides,Æsçulapius apud
Ouidium.Item eodem filo abauis maternis, quo a paternis trahebantur:
Atlantides, Mercurius. Poft hæca fororibus quo que, Phaethontiades, forores
Phaethontis. Hora tius etiam a faet is, non ab fanguine Tyndaridem dixit eam,
quæ Clytæmnestræ more diffidiffet bipenni caput viro. Moderatius veteres,qui
ciues omnes, 1 237 omnes, tametfi non erant a principe civitatisge niti, ab eo
appellarunt, Cecropidas, Athenienses. CAP. XCVIII. Q Mobilia,five Adiectiva absoluta.
Vemadmodum supra diximus,Mobilia sut alia Absolutarum rerum, alia Relativarum
Garten nota.Abfolutæ sunt, Vivus, Exanimis, Annicu lus,Sesquipedalis, Albus,
Calidus, Frigidus, Cir cularis,Forensis, et eiufmodi:genera ipfa rerum si spectaveris.
Habentautem affeet us hos,æqualiam L. effe ei,vndefunt denominata: vt a
luftitia,luftus: iuftus enim est, qui iustitiam æquavit. Secundus affectus
fuit,minussignificare:vt,Bellus.Tertius,2 augere significatum:vt,Gloriosus,Populabūdus.
3 Propriumautem fuit Mobilium, transirein natu ram Fixorum:vt,Pluvia: fuit enim
per initia; A. qua pluvia.id quod etiam ex Ll.libris deprehen ditur, De aqua
pluuia arcenda. Eadem analogia fluuius,vt poffisdicere, Fluuium Rhenu. Ducta
enim funt, auta nomine, vt Cadidus: aut a verbs, vt Bibax:aut ab adverbio:vt Hesternus.Fluere
igi tur quũ significaret ipsum accidens per fe: duđa eft ab eo verbo vox,quæ in
alio effe indicaret, Flu men vius. Itaq; vehemeter fallifunt, quiscripfere,
quę.comhet bus dam Nomina esse neq; Substantiva,neq; Adiecti atrop Ďa: vt
Verbalia, et alia quædã: cuiusmodi eft, Ci vis, et Servus:quæ proptereaipsi
Ambigua appel larunt.Verum res fealiter habet: Verbalia.n. fue ' re Adiectiva,
nihilo fecius quam Participia: fed brevitatis caussa omissum estSubstantivum:
quis aj. enim La 16.01 RE tert: tiso tivo/ OLISI is.H dari Title qui Lt $.
IIII. enim neget non Thew,fuisse primum appositum, tu widet: sicut et Homerus
dicit, inteos cuine: ficuti 04.810. avvie: fi enim Bellare habet naturam Ad
icativi,nonne Bellatoritem habebit?significate nim bellandi scientiam in Cæsare,
aut alio Itaque variatumfuit, vt etiam Bellatricem diceremus Ca millam, et Arma
victricia.Sic Servum, et Servam, Dauum, etSyram: et Servum imperium, quod a lij
parêret.Sic pauper, Irus, Ilia, Regnum, at seor fum ponitur ab Ovidio, Pauper
vbique iacet.No sunt igiturAmbigua: nihil enim medium inter sabo ea,quæ diximus
in rebus: ergo nequeinnomini abus: fed sua naturaAdiectiva fuere: vsusautem que
no me nonmutavit,vt efficeret Substantiua,fed Substan tiua sustulit: non vt hæc
essent, fed vtilla fubin » telligerentur.Sic dixitperinitia Pluit Deus:poft ea
fuftulit Nomen. Sic dixit, Amatur a Cæfare: postea tacuitnomen, et paffus est
verbo nullam certam attribui personam. Quodautem addunt his, Ciuem, et Regem:vtdicatur,
et vir Ciuis, et Ciuis bonus: et Populus Rex, etRex bonus. hoc sicincrebuit,quemadmodum
apudGręcosquod perarticulumdeclaratur, ανηρο πολίτης, λαόςοβα arnolis. quanquam
Rex quoquefuit Adie ettivum primo, et Consul, et Prætor. Namquod vnum
Jobu.tantum genus obtinuerit,id non ipfius nominis, sed rei quam notaret cauffa
fa ettumest. Quum e nim hæc accidentia non nisi in viris inveniren tur:nonnisi
virili genere potuere enüciari: qua. quam etiam Reginam dicas. Sic Autor, vtrun
quegenus complexum eft,cum terminatio Masculi I att culinitantum analogia præfcripfiffet.
Sic Græci per initia dixere,nwandywiv, pauidum lepo rem: at ysus to taxa dixit,
naywov,subticuit. fis DonBor Stonwa, Phæbum perditorem:at fimpli citer Stonwy, substantiui
sui nomen obtinuit. fic u hier porta onkuardigov žantov, quod pecora flavescerentes
forly ius potu: at Xanthi sola appellatione Scaman drum intelligebant: vt
hocfane magismirum fit, et Adicet ivo fa et um Proprium substantia EN vum. Olle
101 ICH molt dos LIN Secundum rerum genera quum Adiectiva di ftinguantur,non
paucaeorum certisterminatio.hmm. nibus insignita fuere. Quæ igitur substantiam
fi- Subit. gnificarent,multas facies funt fortita:in Aceus:in Itius:in Inus:in
Eus.In Accus,materiam signifi cant:Panis hordeacens:Interdum totam: vtMer.. Tis
triticea: et, Pila cretacea. Alias partem:vt,Pti sanahordeacea:nam etiam ex
aqua constat,noTo lo hordeo. Etiam fusa significatio ad cohærentia, ytacino
contentum granum,Vinaceum: quem admodum imitatus elt Gallinaceus: quoniam ex
gallinæ materia ac satu esset. Huic proxima ter minatio, Cratitius paries, et Cæmentitius:
idem significavit. item materiæ cohærentia, vt Mul titia vestis: neque enim
Multitudo materia est, sed Linum, autLana:fic Multatitia pecunia,quæ ex Multa:
år Multatio materia non est, sed forina potius, quapecuniaexigatur. Vt et hoc
erra rint, qui folam materiam, non etiam formam dicerent significari: et male scripserint,
Icius,» non Itius: nam vt est a lufto, luftitia: fic fuit a Crate, Gratitius.
Atque hæ duæterminationes şij. Lati os Hea r 240 IvLa CÆSAR. SCAL. IV. tres.
Latinis suntpeculiares:Alteræ duæ a Græcispro fectæ, Cedrinus, Cupressinus, in
Inus: et in Eus, FerreusjordmedG Æolice,exemiptosve diximus t, ex diphthongo.
Abiegnus autem fuit paulo coa Giusdictum,ab Abiete. lantinusvero et Ame thystinus
videtur colorem, non substantiam fi gnificare:verum ita fuit, vt quafi ex ipsa
Viola, et Amethysto confecta esset vestis.quoniam ex suc cis herbarum tin et
turæ perficiebantur. Quæret a liquis, An Tribunitius, atquealia eiusmodi in su:
periorem ordinem redigantur? Saneita est: ete we: nim Tribunatus quasimateria
eft eius loci in Re ini publica, qui Tribunitiis debebatur: fic Patritius Civis,
cuius dignitatis materiam præbuerint pa yrazo Quæ vero qualitatem fignificant;
alia exeune fimplici,communique finitione:vt, Bonus, Ce ler.Alia Græco flexu
denominativorum:vta Py thagoræ sapientia, Pythagoreus, et Pythagoricus. Sunt
etiam duo alijmodiverbales,Tufazozistis,vt Grammatista: et mutuyoeuntuisy Vt
Touc74:: et ove - UTAS; Acolice. Sic nescio quo felicissimo com tento Franci
etiam ounc poetam, patria lingua, Factistam dicufit. qua voce nulla meliore
analo gia Græcam potuit et excipere, et exprimere. E narratores Theocriti
agnofcuntinter eas termia nationes differentiam ad significandum, quam qui
volet s inde petat. Sunt et alia quæ ipfam zum.qualitatem fub excessu quodam
notant, exeunt quein os vs: ea habuere originem a Græcis, vt appeticsciv syss estenim
oradns qui plus vini appetit, quam par sitšaue quiplus viniobtinet, scilio qub
w fut AK 1 6 EN fcilicet autsubstantiæ, aut faporis, aut odoris, aut coloris:
vt apud Homerum aliatermination intowany ne, vivo nece moV TOY. ni ww Sic duo
quoque modi signifi candi apud Latinos fuere: ingeniosus, qui mulță ingenii
haberet: Mulierosus, qui multum mu lierum vellet habere. Trahunt autem origi
-for. nem a hominibus, Græcorum eorundem exem plo: non a verbis,vtputarunt:his
exemplis, Sto. machofus, Studiosus, Quæstuosus, Sumptuofus Sed a Stomacho:quod
apertius patet in aliis:nam a Studio, non a Studeo, habet vocalem suam studiofus:
et a Sumptu, et Quæstu, suam cætera. Itaque M. Tullius fic loquutus est: Non yt
mihiftomachum facerent, quem nullum ha beo. Quare a Criticis notatus fuit
Nigidius Fi gulus, qui Bibofum dixit, fuam enim habent a >> verbis
terminationem pari significato, Edax, Bie bax, Emax,Vendax, Loquax,Diçax,a
nominib, raro,Linguax. Et aliam infrequentiorem, Bibo nes, Comedoncs,
Calcitrones: et a nominibus, Catillones, Popinones: quanquam a Catillando et
popinãdo quoque duci poffint, vt a Lurcan doLurcones. Sed quædam omnino sunranomi-
nibus, vt Ciliones a Ciliis, et Labeones a Labiis. Horum item Græca origo fuit:
fic enim effin gunt illi nominaComprehensiua: vt, opv.TW as» dd Duwvec Tia cvwx
loca plena Auibus, Lauris,. Platanis. et vnum facetum fane,xerecv «, partem
corporis, quæ ilia a quibusdam putata sunt. quo; niam igitur plus vacui ibi
effet, quası multo va cuo plena effet, keveuve fuperiorum analogia ap pellarut.
Eorum autem Gignificatus alius aqtiuus,suono Qiij. i . 1 3 VE 247 IvL. IIII
some vt Studiofus: alius paffiuus, vt Formidolofus: alius indifferens, vtMotosus:
qua fuit cauffa, vt a verbis deduci poffe putaritNigidius.Habue Huse autem
modum significandi, vt diximus, ex ceflum. Exceflus autem omnis vitiofus:
Virtus enim aut medium, aut in medio. Verumnomi, ņum quorundam vi factum eft,
vt etiam virtus tis limitibus continerentur: eius rei cauffa fuit, propterea
quod omne bonu difficile paratu est: vt est apud Hefiodum, et Vergilium, et
Plato. nem, et Aristotelem. Ergo conatus ille frequen tium atque affe et atarum
actionum intra laudis metas constitit: vt, Studiofus: nemoenim fatis pro restudere
possit. Quin media quoque voca „bula, vt Fama, et Dolus, in deteriorem partem
flexa fuere. Famofam Mạcham, Dolofum mer catorem: propterea quod facilior
habitus, dete rior eft. Iccirco diuinus poeta Famam, malum definiuit. Hæc
pertinentad cauffas et Originis, market et Significationis. Materia autem fic
fe habet; Quædam fimpliciter deducuntur, vta cerebro, cerebrosus: quædam cum
additamento vocalisa vea cura, Curiosus; quanquam non fine ratio ne: Sabina vox
fuit,non vt ineptiunt, quia Cor vrat. Quirites dixit Plebem Romulus,se Qui
rinum, Senatum Curiam:omnes eodem voca bulo,vario flexu. IndeCuriolus diet us,
quifa tageret Confultorum Senatus. fimul Curæ no men deriuatum qua
diligentiores patres voca rentur. At apertiffime affumpsit Formidolofus a
Formidine. Monstruosus, autem quod dicunt quidam, puto esse barbarum ; nam
inmanu scri pto TIL Holok cani Halk <
-US, 6 - Vir non 7 yint la fi atud Plan ceque land imga you Dante mi me pto
Martialis exemplari, quod de præda Fonta rabiz nacti sumus, fic fcriptum eft,
Montofa decus Vmbriæ. Tortuosus quoque et Saltuosus nihil assumpsere: sed a
Tortu, et Saltu, ducta funt: ficut a faftu Faftuofus. quanquam igitur
videnturquantitatem fignificare, tamen non ita est, sed intentionem qualitatis:nam
tamet fi Mons significat quantitatem, at Montosus, habitum illum montium notat.
Sic euenit e tiam in alia terminatione, ™ND vs: Magnitu- View they dinem nanque
indicat: Cæterum non folius Quantitatis, immo vero, vt fupra dixi, Habi-. tum
quendam. Neque vero dubium eft, quin a maris excefsu naturam nacta fint, quippe
ab Vndis. Nam Maris nomine antiqui pro ma- » gno vfi funt. hinc Pelagus, quia
n'hasdize'. lam enim to renæs significat tractum ipsum. Ex Callimachus quasi
prouerbio vtiturin Apolli nis hymno: Ου φιλέω τον αδέν και δδ δσα πονος αείδε».
Et apud Latinos,Maria acmontes polliceri. Vul goetiam dicimus, Maria, dere
immensa.Sic Ca tullus quum multa propofuifset etiam maiora fi de,subdidit, Cætera
suntmaria. Sed de his alibi, Eorum autem Materia talis eft, vt quædam Bha-mana
beant, alia c. Populabundus,Iracundus, Rubi cundus, Verecundus: quorum origo a
futura Trom. verborum ducta fignificatum expressit perpc tuationis:
vt,Populabundus, non folum qui pa pulatur, fed etiam populabitur. Pauca ad præ
lens respexere: vt, Iracundus ab eo quod est, Ifasci,exempto sibilo,quafi
quifemper irascatur: Qiiij. R4 s,de malo igini haba Tehn oat rati Tal VOO wik
PM vou plai CV 244 IvL. Cæs. ' SCAL. IIII. Rubicundus,qui semper rubricet:non,vt
vulgo vtimur,actiualignificatione transitiua, fed abło Muta, aut usor,
quemadmodum cum dicimusLa uat, id eft, Lauatur. et apud Poetam, lam venti posuere.
Verecundus autem originem paulo ha buit obscuriorem, propterea quod abolitu ver
bum est Verescor: sicutcontra, Adipiscor fuum primogenitum amisit,dicebant.n.
Apere, and To ZTTHY, Ynde Apex, et Apes,etExamen, cuius fimplex non inuenitur sicvoceprimaria.
sed in Amento. verum de his alibi. Continuationem igitur dicimus,quia
Rubicundum no dicam me, sed Silenum, cuius facies multi atque aperți rubo ris
fit: Nireum non dicam iracundum,Achillem dicam,multæ iræ, et quam ipse præ se
ferat. F2 cundusliteram mutauit, fi a fando,non ab effica cia ductum sit. Fæcundaa
fætu, per concisione. Rotundum quoque,si ab eruditioris iudicio con cedatur
mihi, videtur non abhorrere. Neque ve ro habitum illum cum excessu folum
indicant, 2 fed etiam vehementiam quandam,atque extan tein præter modum
exuperantiam in rebus ina nimis: quasi quum dicas M.re fluctuabundum, vel vtaitGellius,
Vndabundum. In rebus au 3 tem voluntate præditis, etiam Oftentationem, fiue
Professionem,atque etiam, vtita dicam, Sa tagentiam, nam quemadmodum differt
Verbale a Participio, ita a Verbali genus hoc nominum. Pugnare poteft
quiuis,atque erit Pugnans: Pu gnator longe alio modo idem fignificat: addit.n.
habitumsciendi pugnas. Sic,Populans,etPo pulator: at Populabundus hoc apponit
insuper, vt palam præ se ferat animum acfpiritum Popula toris.Iccirco veteres
non male dixere: quum imi. tarionem quandam his nominibus attribuêre,si mulet
fimilitudinem:quippe gestuotaquodam modo quæ fint. Propterea dixitSallustius in
lu gurthino: Qualı vitabundus: id eft,quasi is, qui præ se ferret mețum, vt hostem
eliceret, quemvi. tare Gmularet. Eft alius moduseiusdem terminatiois in Invs;
Juul nam supra correpta vocali pronunciabatur, Fa ginus axis: et Materiam
indicabat. at in quibus dam producitur,et Qualitatem consistentem fi gnificat:
vt Libertinus, Et in llis,Seruilis,Heri lis, et vnum correptum Pugil.fuit enim
Pugi F lisperinitia, siçut Ciuilis. Etquemadmodumsu pra in Itius Materiam
notabant, Cementitius, Cratitius ; ita etiam Aedilicius, et Tribunitius, quasi
materiam, non veram,analogice enim Tri bunatus dicitur materia dignitatis, ac status
ho minis. Qualitatem igitur indicant, id est condic, tionem, amateria,aut quasia
materia,sub ratio ne quadam pafsionis: vt Afcriptitius, qui esta scriptus:Fiđitius,qui
eft fiet us:Dedititius,qui est passus deditionem: Deditio enim quasi materia de
quædam est Capitediminutionis: eft.n.affe et us deditionis, amisfio
libertatis.Eiufdem modi funt in Alis: vt Triumphalis, qui ex Triumpho gra dum
adeptus est in ciuitate: furialis, furiis ca A ptus:Mortalis, eadem ratione
dicitur, quimor te affc ettus eft: nam quod ad aptitudinem trans latum fit, hoc
vsus occupauit. Cæterum de mortuo primum fic sunt locuti, Mortalis fuit:» de Doe
CO 2 all 121 int ILE وز, 104 JULI No 246
IyL. IIII I deinde etiam quum ad viuentes refpicerent, pro pterea quod essent
eiusdem naturæ,cofdem quo que Mortales vocauere: fic etiam Capitale cri men
dixere, quodcapite lui meritum esset:quo fignificato etiam quç nondum vocata
eflentiniu omdicium intellexere. His fimilia in Orius:Censori us, Prætorius: hæcfequutum
illud fuit,Vxorius, Nam Cēsura ac Prætura acta cortislimitibus vi tæ præfcribebant
ciuibus:ita vxoris imperio qui coħiberetur, eodem vocis flexu significatus eft,
Verum quia certa nomina eamterminationem nonadmittebant,aliam eundem in vsum
excogi and carunt,in Aris:Consularis,vicino fono fuperiori, quæ eratin Alis.
Verum huiusmodus late fusus eft:dices enim Roburmilitare,etiam in Remige, qui
nunquam miles fuerit, quoniam in milito repertum iam eft. verum a cauffa
efficiente du etâ funt: vt Viam militarem: etiam in prædica mento toixer, yt
Sagum militarem. ASingulo quoque Singularis diet us. et alia quædam,quæ ad
philofophum fpe et ant:de quibus exa ettiffime in primo historiarum a nob. est
disputatum. Alia Ahe naturaeorum est, quæ in Aticus, habitum a na tura inditum
notant, Venaticus: aut etiam sub ftantiam, vt Aquaticus: fiue, vt malis,
habitum in aqua, autpropter aquam agendi. Mutuatica pecunia apudGellium quæ, a ettione
mutuicon dici poteft ; Mutui enim naturam induit ex ftia pulatione,aut pa etto,
aut eiusmodi. Alia eorum, humma quæ in Trimus, in prædicamento?oü yev, vt
Patrimus,Matrimus,qui patrem etmatrem ha. **bet: Aeditimus, quiædem:
atLegitimus,potius paffiue ri. 2 DE 247 CAUSIS LING.. LAT. 00 rapha 01. 57 net
106 palliue, qui a lege constitutus est. Finitimus vi detur relationem notare,
verum id non a termie nationesed a significatione nominis huius finis, factum
eft: et lignificat eum qui fuos fines ha- lo bet. Hæc omnia corripiunt
terminationem. At Catuler Bimus, Trimus, Quadrimusab anno ducta,noni.2 facile
eft dicere, falua verecundia ineptiendi, lengan quare producant, nisi propter
concisionem. In Arius, eundem habitum ad agendum: Sagitta - anie an rius, qui
fagitta vti scit: Bustuarius, qui busto præeft. Quædam etiam paffionem
notarunt: vt, Tumultuarius, qui tumultu sit conscriptus. Etiam ad ætates vsus
tranftulit, Sexagenarius, vbi nequeadio, neque paffio, sed 7o exeur: ficut
Centenaria vsura,de qua suoloco: quomodo Bi. qarius, Ternarius. Atcarpentarius
etiam opus fa cit: carrucarius non, fed facto vtitur, vt Armenta rius.Nuncalia
duo videamus: Quodaptum naturalian eft quippam autagere, aut pati, id nequrevoy
dixe- appogg. runt Græci: propterea quod rei ipfius Quor fe queretur affe ettus
ille. Duas autem habuere apud Latinos,totidemapud Græcos terminationes:in
Iuus,actiuam.in llis,paffiuam:ficGræci il yaixovgimas ilaj id quod aptum natum
esset ad fentiendum ali quid: angoy, id quod aptum natum esset ad sentiendum ab
aliquo. Praue a Barbaris ex vo 9" ces translatæ funtin Latinitatem: fic
enim inter pretati fuere inscriptionem libri Aristotelici, de Sensu et Senfato,nam
danas fenfus eft:MjIyTixdy, 19 quod sensu præditu eft.eoģ. aptu est vti: antov,
etsensu perspici potest. De Seluo et Sęsilidicen du fuit:aut molliore, fi
reperiaş vocabulo, led ad huns fo THE T' 248 Iul. IIII. 1 hunc modulum apto:
vtin libro de Inscriptione a nobis declaratum est. Nam etfi Sensio passio quædam
est, tamen fub actionis rationem rece pta eft eius fignificatio:vt Tango, etGusto,
et Audio: fed de hisalibi. Adiua igitur terminatio Græca maximaprudentịa constituta
fuit. affini 1.? *** tate quadam coniun et a cum verbis illis, tunie's Bitntio,
vt affeettus a verbo,et aptitudo a nomi ***** NE TUTTIXO,MyTixo habeant
cognitione. Molli® tamen ducas a præterito,quasi lita tuuni (W TRT imy napixov.
Noftriin suus,vt diximus, hoc expreffere, fumpta occasione ab Aeolensibus. nam
quædam nominadedu et a communi pronuciatione inter posito pprio elemento
pronunciabant. Apybos alii ipfi A'PȚEIFO £. Igitur vt ab eo quod eft vetes,
dicitur vorcios, quiAuftrivim habet: fic ab cog est,Actio dicetur A et iuus,
quiagendihabeatpo testatem. Exempla sunt multa: Internecium bel lum vtrunque
bellatorem necat. Fugitiuus ser uus, qui fugit, quoniam fuapte natura ad id pro
pensus fuit: Genitiuamembra, apud Quidium, G' zfurntixa. Tempestiuus
quoque,non, vt dixe re, significauitoccultiorem actionem:sed fane fu
augsmanjitis.qui tempore temperaret. At enimuero passi Boilers Winesquum qua
ratione diet um fuit? Terminatio a et io has un talles qui mal nem,pafsionem
notat significatio. Græcos male Hrovat secuti suntqui ad Innuov,potius
zaIntov.nam pas fiuum eritid, quod faciat aliquid pati:hocautem fuerit potius
actiuum. a ettio enimetpaffio quum vnum tantum fit, sed differat ratione: vt
vulne ratio a ettio fit Achillis, et paffio Telephi: pafsiuu et actiuum idem
erit,quoniam et fignificatio est eiufdem huis ciusdem rei, et modus idem: Nam et
terminatio in luus, significat actionem, et ipsa passio ab a et i one non distinguitur
re ipfa: igitur significabit rem ipsam in agente. verum Grammatici sero
fapientiam cum vocabulorum vsu coniunxere. Quævero significant passionem, in
llis exeunt, 1 ks præeunte secundum verbi naturam consonante: umie vt, Habilis,
Facilis; Agilis, Plicatilis: in quibus ele mentum verbianteit:Habeo, Facio,
Ago, Plico. Quædamautem a futurisducta sunt:vt,Amabin lis: et a fupinis:Pensilis,Flexilis,
non fine rationes aptitudinem enim significarunt, quænon est ne cesse vt in a ettum
producatur. Acrecentiores au dacter nimis iam actus significationem attribue
re, idq; frivolis faneargumentis. Fictile,inquiut, Vas quod eftiam
fictum.coctiles lateres,qui iam ecoctiatque alia multa eiusdem modi. Auxere er
rorem pertinacia: Navis, aiunt, Agrippinæ folu tilis,quia non beneeratconfuta, sed
soluta. hoc autem ridiculum eft.fcimus enim etfatis nautaru continuisse: et diu
cursum vsquein altum tenuis se: fed quia lolvi poterat, folutilis diet a fuit.
Sic Versatilis scena, quæ verfari potestmachinis,qua lis illa Marcelli fuit:
quod si est Versatilis quia versatur: quum nơn versabitur, versatilis non e
rit. Sed Aristotelesin nono Metaphysices dispu Cat hoc adversus Euclidæ sectatores,quos
ibiMe garicos vocat: ij fic profitebantur, nonposse nos moveri nisi quum
movemur. Verum de iis am $ pliusin Oratione de Endelechia pro M. Tullio..
Quaitem ratione facient, vt vpupæcrista ipfis fa Veat? neq; enim semper
plicataeft, sed quia ali 21 quando 250 IvL. CÆSAR. SCAL. IV. mer. quando
poftquam fuerit ere ettasplicaripotest.Fi Etile autē,atquealia eiusmodi, fi
talia funt,nonne talia fieripotuere?Omne.n.quod est, ab eo g vere est, factuin
fuit:Omne quod est,præter Deum,ab aliquo fa et um fuit:omneq fa et um est, ab
aliquo fieri potuit. Coctileslateres dicuntur,quia crudi neousfic primum suntappellati,
quoniam coqui potue re. Sic Rafiles calathi, et Tapetes, et alia:Lychni pensiles,
antequam pendantur:potestatem enim pristinam fignificat: fic Vva, Balnea,
Horti,quo niam in superiora eorum vfus transferri potuit. Flexiles
rami,lenti:quia possuntfle et i.hæcvoxe tiam additamentum paffafuitin
formatione, Fle xibilis.Aurum,autęs ductile,quodex massa in la umellas duci
potest. Selfileslactucæ,quarum natu ra est ad fedendum poftquam creverint: vbi
ab soluta significatio eft; non transitiva ad paffionē, quasi quas sedere cogat
natura.Ansatortilis, quæ inter fabricandum ex directa torta facta est. "A.
pertile latus,quod quiuit aperiri. Altiles gallinæ; quæ poffuntet ali, etnon
ali. Horum igitur ratio shup duplex:namque poteftas hæc, aut a naturaest, ve
flexilis iuncus: aut ab Arte, vt coctiles lateres: er gonaturalis illa vis
nunquam deficit: nami ctiam quum flexisuntiuaci;retinent nihilominus pri ftinam
flectendi facultatem: coniungitur enim a et us cum potentia, ettales sunt,quia
poffunt ef fe. Huiusrei ratio est,quia ab effentiæ principiis fuit potestasilla.Scire
potestinfansMufica. Ad ultusscit.nunquis dicettunc amififfe soiendipo •
teftatem?Quæ autem ab arte proficiscuntur,non fic fe habent:neque enim codi
lateres poffunt coqui: DE CAVSIS LINC. LAT. 251 B coqui: qñ co et io accidensest,
extrinsecus adue niens, non a primordiis laterum. Sed hæc qarte fierent fecuta sunt
rationem eorum qfuerent a patura. Sic.n.consultiusfietą garecentiorib.fa. - et
um est,vt qa lateres coqui nequirent, idemque in ipsis etcoctum etco et ile
effe videretur:iccirco flexilem ramum eundem putarent et flexum: Et fissileroburidem
cum fiffo. Nam quu Plinius in quit, Alia fiffilia,alia celeriora frangi, ğ
findi:no neintellexit,aptiora,quorumquenatura præuer teretur citius fractione,
q fiffione? Sic etiã Theo. phrastus,vndeille guisa'y Frasa,Ipausa,quæipfeac
ceperat a præceptore diuino fuo, vbiloquitur de crustis ac testis Aquatilium. et
in 8.Metaphysices. Poetica licentia dictum est, Penetrabile active:(1-7 ) cut
Porrum fe et iuum,vulgus cotra paffiue.Hing constat male reprehendi Boetium a
curiofis re centioribus, qui Jencesıxov, Kisibileinterpretatus, eft. fecit enim
exemplo codem et analogia, qua Sefilis lactuca dicitur, absolute. Quantitatem
autem quædam simpliciter de- quanta clarant,quædam non.Nam tempus,et locum submenuanla
quantitate quum intelligamus: Tempus fimpli- Gadone anom citer quædam
fignificarunt:vt Bimus. at locum non simpliciter,id estsub quantitate,fed
fubindre com > a apk Posen neque enim Montanus,eum significat,qui mon- et
Ettiva. tis inftar eft: fed qui montem habitat. ficut In- midogopts teftinus
loci habitum.Hæc multas cu aliis comu nes habuere terminationessin Anus Sylvanus:cu
Anul ius affea propri fuit,vt ex adie et ivo fieret sub N ftantivum,Cælestis:Terrestris:
addito elemento ficutPalustris:nam Paludeltris, afperum eft, et 2013 for 7 252
I VL. CÆS. SC A L. L IB. III. when fortasse barbarum. Supra posuimus, Aquaticam,
a qualitate non male: fequitur enim qualitas sub. ftantiam, et loci
rationem.Cognatio enim eftin ter locum et locatum. ac fane ipsum hoc genus, to egetv,
alij cum qualitate,alij cum relatione mi scuere: quidam neque habitum fpeciem
qualita tis a relatione: fed hæc sunt alterius operæ. Habes and ctiam alia:
Litoralis,Marinus,Maritimus, Pelagi us, Fluuialis, Fluuiatilis;
Aquatilis;Tartareus,Ae rius, et eiusmodi. Et a partibus terrarum, in qui wfubus
etiam id diverfum fuit: in Ensis,vt peregri num incolam,non indigenam
declararet: jane Martialis mavult librum suũHispaniêfem, quam Hispanum:vt
Romanus sit,quiin Hispaniam a nimi gratia diverterit. In aliquibustamen Nati
vum est:vt,Veronensis. longediversa ratione di etus est Cato Vticenfis,quum
Vticæ periit, non " est natus. Etampliorelimite, vt Pratenfis. ficut Subcinericius
panis, non ex cinere, sed sub cine re:adiuuatur autem a præpositionc. Græca
funt Tarchaniota, et Drotoniata. Prisci ita constitue re, vtanimadverterent, quædam
excedere nome " loci:Creta,Cretensis: quædam non,fed alia equa re:
Macedonia,Macedonicus: quædam fupera woonri,Italia,Italus. Hæca regionibus.
Aboppidis au temnegarunt. Itaque a Venetia, Venetus:a Ve netiis,
Venetianusmaluere. At Barbari quidam nihil discriminis faciunt inter Venetiam, et
Ve netias. verum vt illoruin consilium placet, Venetiani enim a Venetis distinguendi
sunt ficuti Patavini a Venetianis: Veneti enim Patavini quoqrie funt: ita regulæ
fervitus displi cets DE CAVSIS LING, LAT. ! 253 cet. Idem enim ab oppidis
quoqueeuenit: a Ro ma, Romanus: a Tiferno, Tifernas:a Camerino, Camers: quare a
Lauinio oppido, etLauina et Lauinia reette ducas. nequeagrammaticis vtrum
legendum sit apudVergilium, sed quemadmo. dum poeta fcriptum reliquerit obseruandum,
Proprium horum est paticoncisionem. Sarsinas, quod fuerat Sarsınatis: et
literas transferrc:vtä } Velitris, non Velitrenus,fed Veliternus: quan quam
demptam potius iudicarim, vt fueritVeli trerinus, deinde vsu vox expolita sit.
Exhis col ligitur non esse verum quod aiunt,in Ensis ea ef se, quæ a Græcis oix
aquatixa vocantur: namety, iam suntinindigenarum, Coloniensis,Lugdy nensis.
denique pratensis, Tempus autem etTeporis partes, fic Extem- thoma poraneus,
nam Tempestiuus,vt diximus,potius omny temporis habitum significat. ficut
Intempeftus, upil quod concisum tempeftiui. Hora, habetHora rium,quum diei
partem fignificat: atGræciqua ternasanni partes fic appellarunt. vnde Latini
Hornum,quod huiusannieffet,nequcinalienas trasıfset wpusanni sequentis.
Diurnus,a die:No. aurnus a nocte:Vespertinus,Matuținus,penulti ma
producta.itaque etiam Diutinus et Serotinus pronunciandu eft,cotra quam
prodidere. A Co ticinio, et Diluculoet Crepusculo, no suntdedu et ta, fed
Aduerbiorum forma vtuntur. Perdius, et Pernox cöpofitione adiuta sunt,quominuscoge
rentur in communem terminatione: ficut igeue por animal dietum ab Aristotele.
AMense vulga ris voxMenftruus,durafare:itaque emolliuitilla Rj. Cice 13 - کی G2
254 IvL. IV. Cicero ; et Mensurnufecit.Annuusno folum an ni habitum significauit,vt
reditum statum indi caret:veluti quudicimus, Annua sacra: fed etiam totu tempus
idque vnicum:vtapud Iureconsul tos, Annua; Bima, Trimadie, Anniculus ætatem subtempore,ficutQuadragenarius,
etciusmodi. mamme Discretam autem quantitatem fignificant his terminationibus,
Centenarius, Binarius, Terna rius, quæ etiam fub exerreduximus:neque enim Som
folum numerum, fed etiam habitum ponderis, aut ætatisaut, ordinis connotat,
resenim valde sunt complicatæ:ncquenisi a philosophis digno sci plane possunt,ficut
Bini, Quaterni, eteiusmo di:quæiccirco carent numero lingulari, quia plu
racomprehenfa ad totidem referunt: sed licentia poetica pleraquetorfit. CA P.
XCIX. » Relatinorumfpecies recenfentur. yawan R ne, enim Elatiuum fignificat vt
diximus, aut Aqua Locum,vtfalso lcripfere: fedRelationem in loco. Aut Inæqualitatem:
hîc suntipecies tres, Poffel fiuum,Coparatiuum, et Superlatiuum.Deminu tiuum
autem comparatiui species eft: dequibus omnibus iam cdicendum. CA P. C. prorsun
Den funt enim Po hleffiua quæ id denomi Enominatiuorum species censentur Poffel
grice unt,cuius funt:vt,Enfis Casarianus:Ac quzfitu quidem * DB CAVSIS LING.
LAT. 355 t quidemalias a nobis eft, quamnam ad cauffam iwia prion reducentur:
nam Cæfar enfis sui nequemateria est, nequc efficiens, neque forma: videtur
igitur juv. potius effe finis. Sic Pompeianus ager, Seianus equus, in vsumPompej,
etSeij. Sic Olympij ludi in honorem Iouis eo cognomento: fic Circen ses,et
Megalenses ad Pofteffiua redigendisunt:fic Florales, et Robigales et Saturnales
primum fuc re, fiue Dies, fiue Ludi, fiue Vacationes. deinde tenuit consuetudo,vt
potius Robigalia, et Satur nalia dicerentur, propterea quod honeftiorcco filio
Sacra,quam Dies intelligerentur. Quzsiui mus illud quoquc, An amateria:
vt,cretaceus: a shorti forma:vt,ftatua Herculea:ab efficiente: vt, Venuscm art.
Appellæa: ducerentur. Et non videtur: fed fim. pliciter Denominatiua funt: ac
quanquamvide tur quædam relatio, tamen non correspondent. Neque enim Creta
Cretacei eft,fed parstorius. Haud enim fere inuenias præter Deum, quod non
aliquo modo referatur. Omniaenim faltem abillo dependemus:Solus enim vere eft.
Differunt autem a Patronymicis Poffeffiua: 94.c. primum quod Patronymica fixa
dicuntur, hæc pohorito mobilia:illa patrum,aut auorum,automoinoge, neris habent
fignificationem:hæc cuiufuis rei no tæ funt: illa a propriis,hæc a communibus.
Ex quibus colligi possunt rationes, et cauffæ repo nendarum specierum, quæ funt
a veteribus pro ditz. Neque enim autCardiacus, aut Mathema ticus, aut ciusmodi,
funt Poffeffiua,vt putarunt, fed Denominaziwa: ficut et alia quæ funt fupra
enmoi declarata. Bij CAP 3 Po 巴 A
7 256 IvL. CÆS, SCAL. IV. onio Eso CA P. CI. Comparatiuorum Superlatiuorumg,
natu, ra, et caulja, da ufus. St hoc receptum e scientiis tain quæ Magni
tudines, quam quæ Naturam contemplan tur: e nihilo nihil ficri. Ita e rebus, quæ
carēt cor pore coniun et is,nuquam quicqua corporis fieri, Nam neconiungiquidem
poffunt, Coniuncio enim extremorum, extrema autem corporum, Quere a incrementa
fiutex Quantitate, et omne Quantumdiuifibile eft in femper diuisibilia, in
crementa quoqueipfa diuidentur: igitur quæ fi gnificaruntquantitatē, primo
receperuntmodu tum incrementi, tum diuisionis. horum imitatio neitemea, quæ
indicarentQualitatem: propter ea quod intendiac remitti poflet. Iccirco De
nominatiuorum,quæ referuntur, duæ fuerespe mihi cies conftitutæ, Comparatiua,et
Superlatiua,quę QuantitatisQualitatifve, dicerent incremetum: etDenominatiua,
quxincrementidicerent cer tam ablationem. Oecurrunt autê primoloco
Deminutiua:lirei naturam fpectes. pofito enim nomine Iustitix: fiquid
adiungatur accessionis: perpropiores gra 'dus ascendemus ad excessum: Verum
quia non suat specie diuerfa a cöparatiuo, Ted modulo tan tum quodam, atquciccirco
posterius excogitata posteriore loco tractanda iudicauimus. Etenim fi dicas
Meliusculum effe Triticum Siligine, et iam Melius, poffis dicere. Comparatiuum
autem etSuperlatiuum fimulftatuemus, haud enim ab Gmili funt natura: Nequcenim
distant nifi quate Ono 1 nus pars a toto.vt quemadmodumDeminutivu modus sit
Comparativi,ita Cöparatiuum Super latiui: vt qui sit Doctillimus,etiam
Doctior.An vero etiam possit dici Doettiusculus? Et videtur. Amated Toto
enimpartem contineri verum eft. fi enim qui lit do et ifsimus, etiam doctus
effe dicitur: et iam doctior:quare non etiam doctiusculus,quod * inter docum et
do et iorem intercipitur? Verum res aliter fefe habet. Deminutiuum enim non
fomnono lumpartem notat, verum etiam eicertospræscri-1} bit limites. Nequevero solo
hoc differunt: fed et alia caussa subest. Nam superlatiuum etiam abse }, lute
poni potest:vt, Cafar fuitfortiffimus.Signi ficat enim adeptum fortitudine,
omnes eiusnu meros absoluifsc. Ar fi dicas, Doctiorem,neceffa rioquempia, quicu
coparetur, autponas,aütin Je * a he or lacus * telligas.Prius autem cöparatiuum
inuentum eft. kogoofmus Eft igitur Comparatiuum species diet ionis, Camper
exceffum significans ad alterum relatum. Dicom autem quantumcunque, et
qualemcunque ex ceffum:non, vtdixere,mediocrem ; neque dico speciem
nominis,utnomen eft:fed vt nomen est6ans species dietionis. NametParticipium et
Præpo sitio etAduerbium comparantur. Hi duo erro res veterum fuere: quorum
alterum moxexplica. bimus. quiverocontaminauit definitionem, fic conftat:Omnem
exceffum totumq;etiam a comasign.one. paratiuo significari,non autem mediocrem.
Prier celles mum, fallumestmediocrem effe. poteft enim fal-, tem citra summum,sed
proximecofiftere: vt do ettior tantu fit,cuiillud tantum desit, quod fit do et
iffimus. Deinde hoc quoque falfum est.Nam 2 R iij. qui 11 IvL. Cas SCAL. IV.
qui fit do ettiffimus, ide etiam do et ior dici poteft. vt Nigidius aut
Varro,li fitdo ettiss. Romanorum omniu, nonnedoctiorcæteris Romanis effe po
terit? Quare Coparatiuum a Superlatiuo non di Itat specic,vtdiximus: sedestaut
Gicut pars in to Pro,Giuc ad totum: aut idem cum ipso in re, diuer sam autem in
modo: relatione ipsa scilicet. Igitur fi eius naturam acrius contemplemur, haud
fane noriurpro renomen inditum deprehendemus: ncque in your enim satis ipsum
diciCoparatiuum: multa enim funt nomina Comparatiua, quippenotæ Cum parationis:
multa Aduerbia: vt,Similis, Disfimi lis,Propinquus,Qualis, Quantus,Velut,sicutet
alia eiusmodi. Neque vero omnis Comparatio exceflum significat: quarcab hac differentiapo.
tius nomen consequi parfuit, quam a communi seyin est cummultis naturailla.
Itaque commodiusumaga Jepanon, quam quyx stixovappellari potuit. Ne tuy queenim
superlatiuam recte a Græcis umeeJeri Laith ar di et um fuit, Nanque Touti non significat
rdõrov, fed ipsum habet suos gradus: sed consul tius orogetskov, aut cxpo Jetixo.Latiniautem
hoc etiam amplius crrarunt,quineque præpositio nem emendarunt, et verbum
Feroinmiscue runt, quod motum significat Græci fapientius constantem qualitatem
aut quantitatem per ver bum nibvert ita ctiam constat, minus prudenter finixov
dictum nomen vnde hæc fiant, vt Iu itus:nam ctiam Iuftior, tugmor: ftatuit enim
lufti tiam. Cuius rei fignum est, quod etiam superla tiuum di et um eft, ni
devou umrig mod Jetixov.præter ca quiluftuseft, potest elle lastiffimus. Omnem
enim wak Tic CHE 4 1 ITA enim Iuftitiæ habitum habet. Itaque a beisov po -u
tius dici debuit Indefinitum. neque enim decla rat graduum præscriptionem,
Comparatiuum autem, wieJetixav superatiuum. superlatiuum autem, airgo fetixor a
Græcis, a nobis aliquo AQ mine, quod vltimum exceffum indicaret. Ex his
definitionibus videmus, veceres nore ste dixisse, Çöparatiuum fignificare
pofitiuum, cumMagis. Primum peffimelocuti sunt. Nequem.Roy enim Denominatiuum
fignificatnomen, vnde: ducitur, sed rem aliomodo: fic Comparatiuum rem, non
nomen significat. Deinde,Magis, esta Comparatiuum: quareidem refolueretur in sei
psum,atqueelset resolutio infinita.In quod enim refolueretur ipfum Magis? vbi
fifteret resolutio nem? Neque vero prudenter negarunt, Magis namate effe Coparatiuum.
NamMagnus fecit,Magnior mangeung Magnius et Magius, ac tandem Maius. Aduer.
biumautem volueruntvariare,retentalitera pri stina, ac fecerc, Magis. At quod
argutant, non differre Aduerbium a neutro in aliis: fatemur. » Quodaddunt, nein
hoc quidem esse faciendum: ridemus. Libenter enim in aliis item feciffent, f
quiuissent. Fecere, vbi potuere, vsigue sunt et li bertate, et commoditate.
Errarur quoquein Su perlatiuo, in cius intelle et u inesse Multum, auteng
Valde. Nam multum magnusest, cumquima ior, quam qui maximus. AtValde, quideft,
nifi falling Valide? Igitur Validiffimus erit valide vali- posten dus.Bisigitur
validus. At Superlatiuum ter vali-'pro for dum potius fignificat. Id quod Galli
ncq; temeres, neque imprudenter in patriam linguam recepta TI Title ch eri des
17 oli pe mit Riiij ctian 260 IvL. Cæs. SCAL: IV. ctiam nunc retinent. Hæc
igitur ipsorum nomi na atqueNaturæ: nunc caultas,ac tandem Affe ettus videamus.
mafm. Ergo materiam a Græcis mutuati sunt Lati niin Comparatiuis, imitatisonum sub
r, licera: ououtrgos,Sapientior: et in Aduerbioadhuc pro @ - pius, Sapienter,
Superlatiui autem terminatione * Græcam repudiarunt, propterea quod conue
niebat cumpaffiuo participio, Nam vt a ocoas's CWTOC TOs; fic ab eo quod est
Incitus, deduxif sent, factum esset fane incitatus.Itaque alius fle xus
placitus eft. Geminarunt autemlibilum fic, Incitissimus: iccirco quia etiam Græci
produxe re mutatam vocalem, quæ esset breuis postbre uem, vt fuperiore in exemplo
patet. Tractus e nim vocis longioris id exigere videbatur. Quare codemexemplo
etiam aliam terminationemco ftituere,Vberrimus:tanto facilius, quod iam alte
ram literam ex geminatis ibi inueniebant. Atin tertia terminatione,quare
recentiores vnica tan? simtum liquida pronüciarunt,lic, Similimus? quum tamen
proprium eius fuerit geminari obfoni le nitatem, et producatur apud poetas semper,
et in antiquis exemplaribus omnibus ita scriptum çit et fublit, tum analogi,
tum analogiæ cauffa, quare lit geminanda. Communis autem termi. nationis caussa
etiam a Græcis quandam habuit originem: ngoQocov enim eftaltile, quod scilicet
naðum sit naturam, vt alatur. Naturam igitur cam quum plene poffideret, mutauit
fimilemlo zoubt num aliis quæ summum illud a depta effent. Fiut forro igitura
nominibus incrementum luscipientibus. Ha? Qua el 2.0 CE 2u chi HIS Quare a significantibus
fubftantiam non fient: nam aw to CTO etIpfisfimus, mera licentia Poetie: ca
fuit. Natione vero indicantia ita demu exorie tur,fi non ftatum hominis, fed
gentis oftendent mores: vt quia Pani perfidi legemusPæniorem apud Plautum. aut
etiam ab alio significato. Qua re et, Neronior,nö a Neronis fubftantia, fed a fæ
uitia comparabitur ad fignificadum. Confeffum etiam ab omnibus est, Comparatiua
duci ex ad verbiis quibusdam: vt, Dodus. Nec deest ratio: verborum enim
qualitatem fignificant Aducr bia. Abcæteris autem partibusnegant. A partici
piis non fiet, qui tranfeant in nomina, nequea» Præpofitionibus,quiaamittant
vim, qua casibus præponuntur. Nos cum his aduersus veteres di cimus, a verbis
non duci, Exempla enim falla mort Deshomme sunt: Nam a verbo Potiri, eftridicule
dedu et um Comparatiuum Potioret, Superlatiuum Potiffi mum:neque enimsignificata
valde cohærent.fed a Potis,fiue Pote, fiunt. Parinscitia, quum Dete ro verbum
ex sese aiunt gignere Deterior: quip pe Deterior, paffiuam habet rationem significan
di,vt quod fit plus detritum, deterius sit. etvox vetufta fuit,Deter: sicuti,Dexter,
Citer, Exterja pud Catonem, et Statium:quæ nunc exoleuere. Contra hos autem cum
veteribus viciffim fentia mus, A participisduci:Giquidem non omnia par A partir
ticipia in nomen tranfire poffe. nam Expugnare significat aettionem
fubtempore.Cuifi addasca fum nominis non verbi, amiffo tempore nomen fit,
retenta sola Participii terminatione: vt, Ex. pugnans yrbium,sicut
Expugnatoryrbium,nul R. mi 12 Ar 1 UK ei 套1
gui apoirs F IvL. Cas. SCAL. IV. lum tempus designat. At Participia pafsiuaquo
*modo nominum naturam asciscant:neque enim fimili ratione casus nominis
apponipoteft: itaq; Expugnatum, semper præteritum indicabit. Et Honoratiorem
atque Honoratissimum, nunqua de aliotempore, quam de præterito pronunties. Immo
vero quibusdam horum nominum ctiam casus verbiadditur: vt,Expugnatus a Cæfare:ita
etiam Expugnabilis a Cæfare: tantum abeft, vt Participiis ipfis derogari id ius
poffit. Sic locu. tus eftM.Tullius ad Cornificium: Cæteris, in quit, omnibus
rebus habeascosamecommenda " tiffimos: id eft, qui maximea me commenden
boyme sur. A Præpositionibus quoque deriuari, mul tus exemplis conuincuntur, in
quibusmanetvis Præpofitionis casum exigencis: vtapud Liuium in primo: Duo
corpora propius Albam. Neque ac fine ratione: Interuallum enim in poteft: Cuius
interualli conditionem ipfa Pra positio declarabat. Ex quibus,vt diximus,acutius
contemplanticonstat: Comparationem essedif ferentiam, quagenus sub diet ioneconstitutum
compleet itur non folum Nomen, sed etiam Ad uerbium, et Præpositionem, et
Participium, quæ inter fedifferunt specie. Idemque de Superlatiuo intelligendum.
Affe et usautem corum vsu cotinentur,verum non fine controuersia. Cum enim
ncget nemo casum Sextum debericomparatiuo, Secundum Superlatiuo, etpluralem semper
numerum: Du em Jochorbitatum cst, An pluralis casus Secundus Compa:
patumivaziuo apponi poffet. Quarc non defuêre, qui Com partes fecari 3 Es, AC Comparatiuum inter duos tantum, cum
Secun do cafu ponipofse contenderent: idqueHoratii exemplo, quidixit: O maior
iuuenum.Sextum au tem inter plures duobus diuerfi gencris: vt Cx far
fortiorGallis.Nosvero sic fentimus:Compa se ratiuum cum semper aliquo modo
referatur,non semper tamea ad fequentem referri calum: fed ad eum qui subintelligitur.
Igitur fi dicas, o maior iuuenum, dire etta orationcad duos Piso nes, non
redditur casus ille fecundus Compara tiuo. Neque enim fieri poteft, vt alter Pisomaior
sit, quam Gnt iuuenes: fed refertur ad fratrem alterum fic, alter iuuenum,
quialteromaior es. Sic etiam dicimus explicatius: Elephantorum Indici maiores
Afris:etiam fi Afris, fubticeatur, constet oratio. Exponitur autem ad hunc mo.
dum: Elephantorum alii Indici, aliiAfri:quæ* rum Indici maiores Afris. Sicut
ergo cafusille Quorum, non eft Comparatiui, sed Distributio-4, nis: ita erit in
exemplo quoque fuperiore. Ex hac natura constat ratio, quare poni qucat cum præpositionibus
Inter, et ;Ante: vt Inter alios, dodior. Ac sane quum in comparatiuoduofiat,
Relatio,et Excessus:præpofitio Ante,non abhor reat ab cius natura. Altera vero
quæ eft, later, languidiorem operam præftat: nisi enim mul. ta luppleantur, non
exprimit vim exceffus,fed potius æqualitatem: vt, Cicerointerciues fuos do et
ior: potius enim tendit ad Naturam abfolu ti, quam comparatiui: nisi subintelligas
distribu tionem ad fingularia, quemadmodum in Se cundo calu exemplorum, qux
fupra diximus. Guin's 21 20 file HT ni CO cre 264 Ivl. IV. و suplalincuius
Secundi cafus natura partitionem item di anstpantsheitin constructione
Superlatiuorum: quæ fuerit cauffa, vtsemperinter congeneres fiat significa tio.
Quæ vero patiuntur, quæquedistribuuntur, eiufdem generiseffe neceffe eft:
quemadmodum fi dicas: Cæsar clementissimusRomanorum: in telligitur Cæsar vnus e
Romanis, qui aliis cle mentior fit, quoad fieri poteft. Quare videmus eorum,,
porn siccum Superlatiuoponipolle. Si enimdicatur,in quiunt, Cæsar do et isfimus
omnium: Cæsar non excladitur ab ea vniuerfitate,quin vnus omnium fit:igitur
fieret, vt fe quoque efter doctior. Atque hi falli sunt:cum non
intelligerentSecundiillius cafus partitionem.Idem nanque eft, Do et tiffimus
hominum:et, Do ettiffimus homo. Comparatiuu Wero cum Sexto casu ne fic ftatuas,quemadmo
dum poctæ tum Græci, tum Latini ausi sunt: Cun et is doctior. hic enim fit
relatio do et rinæad cun et os: non autem fola partitio fine compara tionc.
Itaque vocem excludentem addendum est, cuius vires comparata excipiatur. Id
quod fecit doctissimus poeta: -Ante alios immanior omnes. addidit enim Alios,
nesub'voce Omnes, Pygmalion quoq;comprehenderetur. quãquam idem alibisubticuit,cum
fcripsit: Sed cun et is al tioribat Anchises. Præpofitiones igitur ipfæ at
tulerunt vim partitionis,non folum Ante, et in - ter,sed etiamEx: vtapud Liuium
primo: Sextus filius eius, quiminorex tribus erat.non enim po tuitdici, Minor
tribus. Tres enim tantum erant: ipfe enim secum compararetur: effetque feipso.
minor. IT 033 IL 19 Ulo minor, Illud etiam aduersus veterum fententiamgoo eft
animaduertendum: Siad secundum illum ca nefna fum referatur Superlatiuum: aliam
quoque ab iis, quas supra posuimus,cauffam esse,propter quam illi fuperlatiuum
maleinterpretati suntperMul tum et Valde: neutrun cnim horum aduerbioru
refertur. Poftremo id quoquefalso eos prodidif se constatGræcos, arrogantia
quadam commifif- fotbal fe, vt non niliadidem genus Superlatiuum refca he
latest ratur, quoniain præ se vnis, cæteros omnesbarba ros appellassent.Atenimuero
in suatantum gen teid obieruaffent: nunc vero videmusetiam in ter Barbaros
legis rigorem tenere. Sed in cauffa, vt diximus fuit, Partitio acDistributio.
Itaque hoc loco, vox hæc Genus non solum gentem aut nationem indicauit: sed
etiam diffudit significa tum ad aliamulta:putamores,artes, et eiusmodi. Dicam
enim, Epeum Tolertiffimum fabrorum. hu Sicin primo de Oratore M. Tullius, de
Craffo, et 13 Scæuola; alterum parcorum elegantiffimum, al terum elegantium
parcissimum. Neque enim ad Due diuersa genera relatum est: in vtroque enim erat
elegantia cum parcitate.At Martialis in duode 121 cimo,multo effufius: Pones,
credemihi bonus.quidergo? Vt verum loquar, optimusmalorum. Inter " as
bonos enim et malos nullum commercium eft, contraria nanquesunt: sed suo more
lusit. Neil lud quidem reće prodidere,Comparatiuum po- comeframtiden ni
aliquando absolute: semper enim habet ali o quid, saltemoccultæ, relationis.
Sic seniorem A celtem dixit Poeta: aut quam alii, aut quam fue. M WW ! 1200 LOG
Sert rat, aby mirat, aut quam videretur: tantum abcft, vtminus Ignificent,
contra quam scripserint: exemplum enim Vergilii, Tristior,deVenere, fignificat
cam plus quam tristem. declaratur id tum lacrymis, tum dolore qui exprimitur in
conqueftione. Multo vero minus significabunt contrarium:re latio enim est inter
participantia igitur: Mare Ponticum qui dicunt effedulciusceceris:non in
telligendam proponutamaritudinem, sed dulce dinem miftam in omni mari, in
Pontico autem maiorefluuiorum incremento, neque enim ma re extremæamaritudinisest:
igitur contrarii,hoc eft dulcis admiftione remiffum. Quod autem in Sarahithe
mari firaqua dulcis,in quarto historiarum decla. ratum eft.και πτιμω τρέφεσθαι
τεςιχθυς. Sic etiam Theophrastussenfit, et verum est.Eodem modo locutus est
Philosophusin codem quarto: nati προνο επτο οξυ των πυθών. Nii enim το οξυ ha
beretlatitudinem, non dixisset WAKTU TEQOY, Et idem neuxonege dixit, quæ effent
minusnigra, colores enim inter fe mutuo congressu diluunt pitorem. Etin o et
auo comparauit ourgov, cum aniru. Lombate a Hisitaconstitutis, intelligemus
cuenire poffe sobysi valvt Comparatiuo Superlatiuum excedatur:non sua natura
quidem, fed ob fortuitas rationes: quum enim Cæfar vnus e Gallis non fit, non
dicara Cæsarem Gallorum fortiffimum. Igitur si non omnes numeros fortitudinis
expleuerit, nihinter Romanos: fic dicam. CæfarRomano rum fortiffimus fuit:
Maximius autem fortior. Fit enim hoc,non natura Comparatiui, sedquia additur
Natio.itaqueliquisapponatgenus, qua professio fiuears, fiue scientia
comprehendatur, non poterit abvllo excedi Comparatiuo: veluti quum dicam,
Bellatorum omnium fortiffimum Maximium. Huius rei cauffa eft in Radicibus
philofophiæ. Siquidem primum perfeet umque moi duplex eft: quippe aut vere,et
quodaiuntapuwosoaplicate vt Deus:aut in genere, vt circulus: eft enim suo e
tantum in genere figurarumperfe ettiffimus: ic circo extra genus fuum
altericomparatus inuc nietur inferior. Atprofessio est affectusgeneri cus,
comple et ens variaaccidentia,velgentium, vel nationum: itaque comparari porro
non po terit. Nam Bellator eft affectus hominis, nc quecoercetur potius
limitibus Romanis, quam Germanis, ac proptereatota fummam exhaufit. Quoniam vero,
vt dicebamus,hi tractus incre mentorum gradus habent suos: iccirco ctiam multos
Longue's notas excogitarunt, quibusvel Comparatiuum, vel etiam Superlatiuum
ipfum augeretur:vt, Longe, et Multo. Nam etli Superlatiui significa tus summus
est, non tamen in pundo versa tur. Vt etiam hinc appareatleuiffimapugna
Grammaticorum, qui ex poeta litigant,anpo tuerit ab eo dici, Diomedes Danaûm
fortiffi-,, mus: quoniam Achilles fuerit fortissimus. Nam ctiam Aiax fuit
fortiffimus: etiam alii effe potuere. Quare illud quoque a veteribus omis lum
fanciamus: non folum in diuersis generibus, sed in eodem quoque duo Superlatiua
pofle ita comparari, vt alterum reda ettum in Compara tiuum fuperet: fic,
Fortiffimus M. Manlius etfor EMI > Si opy ire fak et fortiffimus Sicinius
Dentatus, et fortissimus Scæua Centurio C. Cæsaris: at Sicinius vtroque
fortior. Vtrum vero e reipta ita ortum fitan v. 20fu occupatum, quærere operæ
pretium eft. Nam fi fortissimus est, qui omnem ambitum explevit e fortitudinis;
multi effe poterunt fortissimi, sed nemoalio fortior. Quare cõsuetudinepotius,at
que opinione fa et um eft,vtita loquerentur:neq; enim statim erat
omnibusnominibusfortis, qui fortissimus creditus est. Ergo alterum cum ani
maduertissent meliorem, non omisso priore iudi cio, coparationem addidere. Nam sane
aut prior non erat fortissimus, aut fecundus non erit for Chung tior. Nonsolum
autem gradusipsi conferantur, vt doctior, et multo doctior: fortissimus, et
longe fortissimus: sed etiam diuerfa significata inter fe: poffum enim esse
fortis, et non tam doctus:ergo cro fortior,quam doetior. Interdum igitur exx
quo ponuntur perinterrogationem: interdū no exæquo per affirmationem: nam
Interrogatio dubitat: itaque ex æquo proponit iudicandum, non ftatuit:
affirmatio autem non quit duo Com de web vooraf sparatiua inter fe collata æqualia
facerePrimo. modo locutus est Cicero in secunda Philippica: Impuriorne, qui in senatý:animprobior,
qui in Dolabellam, et cætera. Alio modo omnesloquu tur, Cæfar clementior,quam
iustior. Nam quod addunt Magis fic: Clementior magis, quam iu Atior: Qullum
autorem habent, quem adducant, In hunc enim modum foluitur oratio, Clemens estet
iuftus eft: fed Clementia est maior quam Iustitia: Iustitia non eft maior, quam
Clementia. At met 269 1 ) JUK curt 18 2: m 04 Kic At Comparativum si vtaiunt,significat
Positivū, cum magis resolvatur Comparativum in eorum oratione, fient fane
ridiculi: CæsarClemensma gis est,quamiustus. Nam quod poetæ dicunt,Ma gis,atque
magis:idfit per avadianworr: sicut, E tiam atque etiam. hicautem hocnon quærimus.
At non addidit Livius in libro duodetricefi mo: Vt propiusfastidium eius fim,
quam desi derium. Quoniam vero vsus etaffe et us reru, substan tiam earum naturamque
demonstrant, manife -wwgegebenen sto colligimus, Magisesse Comparativum, çon traquam,
vt diximus, sint arbitrati. Id enim ex o rationisvsu patet, quum dico: Hoc volo
magis, quam illud. Eft enim idem modus comparatio nis, qui in Philippicis apud
M. Tullium: Hocci tius, quam hoc. et quo vulgo vtimur,Hoc potius, quam hoc. Ex
quo vsu illud quoque a veteribus, tanquam peccatum animadvertamus: quinega- '
come rint, Complures,esse comparativum: dicitenim perangnya Terentiusin
Heautontimorumeno: Nemome liorem agrum habet: nemo fervos complures.Et ratio
etiam iubet:compofitum enim eftapræpo fitione,et Plus. Quodfi Compluria dixere
prisci. contra Comparativorum analogiam: flexionem novaminvexerint potius, quam
vocis naturam depravarint. Proprium autem eft Comparativo rum, pati vt Adverbia
sonu mutentneutrorumon Maiusenim, vtdiximus,fa ettum eft Magis. Inter dum etiam
vtdeficianturpositiva,etaliunde pe nitusmutuentur, tam in Adverbiis, quamin no
minibus: vt,Parum yiriu,Minusaudaciæ: Parum Si A, WITH た。 06 ol Paul ! 192 mo 21 cen 270 Iut. CÆs:
Scat. IV. census, Minorepudicitia. Item quomodo aNo. minibus Adverbia fiunt,etcorum
affectus com << parandi: ita e contrario ab Adverbiis, Nomina superlativa:vtapud
Catonem Nepotem, Sæpissi « mam discordiam. Etficuti quæ a Præpofitionib.
ducuntur casus servant suos:vt Proximepontem: ita etiam quæaNominibus,corum
Nominu ca sus admittunt:vt, Moræ patiens,More patientissi mus:Similis
Neronis,Similimus Neronis. Pro. prium eftautemSuperlatiuoru, fixa fieri:vt, Pro.
ximus, pro cognato: Erapud Liviū libro primo: Proindigniffimo habuerant fe
patrio regno tuto risfraude pulsos. Etin fecundo: Necambigitur, quin Brutus,
qui tantu gloriæ Superbo rege cxa eto meruit.pessimo publico fa et urus
fuerit:Iccir co etiam comparationem fuscipient: vt apud Vl it has Para pianum,Proximior.
Sicutautem sunt compara tiua fine superlatiuis,vt Anterior:ita e contrario apud
Plautum,a Pene,Penisfime. Privatim autem u proprium est huius
comparatiui,Prior,etiam po ni pro Primo:vt in Titulo ;de Remnificari: et apud
Varronem,cuius verba refertGelliushæc, Quo ties magistratus pluresessent Roma,
qs prior ef set. Sed ita accipiendum eft, vt tota lummain duo dividatur.Primus
enim vnus est, qui præit: cæteri quafi vnus,qui przitur. Malim tamen abstinere.
de, Potissimum, etiam nonnihil obseruauimus. Armm. Restant Deminutiva, quæ
cognofcere facile eft: comparatiua enim fequuntur, vt pars totum Att. Deficiunt
tamen in plaribus nominibus, veluti in eo quod mododicebamus:a, Prior, enim non
duciturDeminutiuu:neq; ab aliis eiufmodi.Hæceft DE CAVSIS LING LAT. 271 MODE EX
est eorum forma et origo. Quodautem pertinet ad cauffam materialem, non
inutilisquæstio eft: Quare a neutris potiffimum orta fint, vt non po tius
Doctiorculus, qua Doettiusculus, haud fane patet ratio: nisi ab Adverbiis primum
ducta in on telligamus.Fortiuscule fecit,vtlitorigo vocis mi it - Jitaris CAP.
CII. 100 ota ok > 0 PPLE 706 vilgiu ged Grille bud! TI
Nominumaffectuscommunes. Affeet us hi:generales aut,Affe et iones mul, tæ in
ipfa accidentium mutatione. Mutatur aute mail.com aliquid multismodis:fed ad
duos reducuntur. Nã aut Substantiam amittit, veluti quum e terra fit herbaaut
Accidens. Idque fit autin Quanto,va pie deeftaugmentum: aurin quali,gamoiwon Græ
ci nominant, noftri Alterationem,voce novaqui il dem, fed elegantissima, etmaxime
neceffaria, sut interpretati:aut secundu locum,quidicitur Mo - ** tus.Ergo sicevenit
ei,q mutatur.Autipfum fit 2 non erat:cum mutatur substantia: aut in ipfo fit,
gnon erat,incremento,et ano:woriiautipsu fit, in quo non erat,scilicetin
loco.Suntetia mutatio nesin aliis generib.prædicamentorum.Quin etiã
immutaturaliqd non propterfuam, fed ob alterius rei mutatione.vt mortuo Catoni
vnico filio, de fat ipfc Pater effe. Etequusqad dextram Cæfariset est constitutus,
fi ad læuam transmoueatur: ipfe Cæfarqsinister equo erat,fit dexter.
Quib.igitur modis nominum mutetur accidentia videamus. Sij. Spes Dr10M 12.01
1:07 SLOW S, Jim odif 272 IVL. C Æ S. SCAL. L IB. IV. Species quidemipfæ non
mutantur, vt quæ pri mitiva effet, fiat derivativa:sed alijatq; alijcom. paratæ,
eo modo mutari intelliguntur. Amator, derivativum ab Amo, eft. Primitivum autem
eft ad amatorium. vt Philippus Amyntæ filius, idem et Alexandri pater. Quoniam
vero Primum dici tur, aut quum anteit, ve vnitas: aut cum etfi non VL misen
antcit, tamen ne anteitur quidem:quippePrimo comes genitus etiam vnicus dici
poteft filius:iccirco rri mitiuum quoque fic intelligiqueathac ratione: non a
quo derivativum sit, fed quodipfum a nul lo:hocenim neceffe eft aliquando
fuiffe, vt ab a more nihil duceretur. Ita poftea mutavit specić, vt ex
primitivo absoluto relativum primitivum fieret.Etquemadmodum primitiva vera no
mal tantur, ita vt fiant derivativa: itane derivativa quidem vltima: ab his
enim nihil fit, ficut illa a nullo. CAP. CIII. Nominum Genera quomodo mutentur.
Omninum quoqueGenera mutantur adco vt privatim librossuperhac re veteres con
2fecerint. Alterum argumentü eft ex iis, quæ Du bia, sive Incerta vocant: fic
enim dictum est, hic 3 ex.vel hæc Dies. Tertiumtestimoniumeftin qui bufdam,nam
Plautus collum masculino dixit. i. temlubar, Palumbem, atque alia diversis, quam
nosvtimurGeneribus esse aprifcis pronunciata. pafit etiam aliomodo, cum
attribuiturgenus ei,ad quodminus spectat:veluti quum Masculam Sap
phodiximus.Sicquum fæmina sola possit effep gnans: tamen Gravidum equum
Troianum, et Prrægnans louis cerebrum,et Fætum eiusdem fe. murdicimus.Sicin in
quinto historiarum de Ci cadis Aristoteles, is j'appeves oi Soutes cv alue Doti
ρο 5 τοις άνεση. θήλεις και οιεπρ2•.dixit enim θήλεις no Irjaetajo vt significatum
eller fæminæ,vocis aute modus Masculi, quoniam dicuntur oi se lizes. CAP.
CIIII. Numerorummutatio. Vmeros mutat, vt apudHomerum Irelus Vonino 23 P:1 INCO
rallor: et ma 1163 TIVT dicuta Ttur30 eresa Hortensius primus Ceruicem dixit,
vtfupra fcri ptum est. Vascones etiam fua lingua Iecora di cunt, quod nos Iecus:
et Dorsa non dorsum:fi cuti Pulmones Latini. CAP. CV. Figura mutatio. guram
mutari,ex ipsa Figurę definitionema tozu ang ta quum fiant,mutari
oportetneceffario.Compositor hat tum autem non vno modointelligimus: nam et
****** fascem dicimus e virgis compositum: sicuti An- sirina driam, etPerinthiam
iisdem ferecompofitas ora tionibus. Is modus loquendi est vulgatior: alter diac
verior, cum dicimus virgas essecompositas ad co dist ficiendos fasces: virgæ
nanque suot simul politæ. 18, que Sic Antenorem dixit doctissimus poeta cöpositu
quiescețe:quia quibuscum degeret, cius imperiū iis non effet durum. Primo
igitur modo non fit mutatioin figuris:nunquam enim quod simplex eft, fựt Compositum:nequeenim
Simplicis par S iij. qur! muncia luser hams Titel Mun tes s 274 IvL. IIII. tes
nomina sunt. Sed alteromodo: vtMagnum, et Animum dicemusCompofita in Magnani mo,
ita vt e Simplicibus fa etta fint Composita. Nam quanquam Magnanimum Compofitum
dicimus:tamen nonelt ira mutata vox vt priusip sa fuerit fimplex:atipsa
Simplicia,exSimplicibus mutata funt,vt fierent Compofita,id eft fimul po fira.
Vbi illud quoqueveterum incuriæ afcribas, qui fimplex Compofito contrarium
fecere: nam *Simplex Multiplici aduerfatur:eft enim Simplex fineplica, vnde
Duplicatum dicimus prociden tis Turni poplitem. Hocautem,quodlaxe nimis
Compofitum appellamus, conftat ex iis, quæ Squia lunt simul posita, Composita
erunt:quia ex multis non constant, erunt Simplicia. Nobis autem vtendum eft
vocibus acceptis ab antiqui tate. fapientis vero partes sunt, illam libi faltem
emendare C AP. CVI. Persone mutatio. Perfonaitamutatur,vt faciesmancatinpluri
mis,visautem mutetur. vtpoeta cano, canis, canit. Nequeenim vera mutatio eft:fed
commu nis terminatio transfertur, atque accommoda. tur, non mutatur. At in
quinto casu mutatur: aftringitur enim legibus secundæ tantuni, CAP. CVII. Cafus
mutatio et ordinis. und Vm terminatione casuum costituti fint Or menolar dines
atque dispertiti, vt alia atque alia In flexio, A Cdim 275 22 le Alexio,siue
Declinatio dicatur; altera inutato, al terum quoque mutari neceffe eft.
Mutabitur.n. a Cafu Declinatio, Cafus a Declinatione: fed ita vt ad cognitionem
nostram tantummodo fpe ettet hęcreciprocatio.scilicet cognofcemus quem
calumintelligere debcamus, li pposita fuerit De clinatio, Sic declinatio
mutabit cafum.Nam vere casus mutat Declinationem, non mutatur ab ea, Verum ne
id quidem semper: nam Fru et uis, 9 Jako fucrat,Fructus, fa ettum est: neque
tamen mutauit Declinationem: at Tumultus,quum fa et umfuit Tumulti, mutauit.
Sic Fames, Famis, nunc dici tur:olim quintæ fuisse, Famei,manifestum estex,
Sexta casu, Fame,cuius finalis syllabaproducitur,i Proprium autem eft Casuum
etiam alio mutari a la modo. Quemadmodum ambigui vitandi caussa, quum
aiuntFęci,diphthongum impofitam, quo differret a verbo Feci: eamqueinde
tatinomini communicatam, Fex, Fæcis. Omise a veteribus Affefliones. Vnt et aliæ
Affe et iones: neq; enim solum ra tione nominis deriuati; Primitiuum dicitur
nomen:sed etiam aliarum partium cauffa. ANo mine enim Nomen, Orbis,Orbicularis:
Verbum Sylla, Syllaturit:Aduerbium, Doctus, Docte: In tericeio, Infandus,
Infandum:Præpofitio, Cir, cus, Circum:Coniunctio, Verus, Verum. CAP. CIX.
Nominis vsus loco aliarum partium A caur S V ti $ iiij. 2 IIII. forma AA Cauffa
quoque finalialium affectum nacta 24 คน
funt Nomina:veluti alias partes transfertur. Pro verbo enim poni tur, vt apu !
Plautum: Qux, malum, tibi isihanc taetio est? Sic ex Thucydide Demosthenes fre
quenter loquitur. Pro Participio: Magnificus, pro magna faciens.Pro A duerbio:Lucretius,
Al peracerba tuens. Nam timida tuebatur,quippe incutiebat pauorem: itaque eft
pro acerbe. Pro Præpolītione:Virgil. Plena fecundum flumina. Pro Coniunctione:
Vero. Prointeriectione, a pud Catullu,Doctis,luppiter, et laboriosis.Hanc
veteres αντιμερίαν appellarunt, alii μεταλαγα. baciti fubticetur etiam: vt
apudSallustium in Iugur tha:Quæ poftquamgloriofa modo, nec belli pa trandi
cognouit. fubticuit enim Cauffa, Græco more,Tēroniev:subticent yaon. Iransmutate
tiam in fefe alias partes, quod Dialectici positio nem materialem vocant.quum
dico, Propter, est que voxpræpofitio. Vox hæc Propter, nomen eft. more patet
apud Græcos, qui præpo Whemi alarmisms Xe nuntarticulum to akce.. fic O e muito
me uidius, Sæpe, vale, Osta heti a o zmenyvodicto. 'Store DECEK S, v s. LIPS fi
midi Grat nutar: pterje policia. Ha Ordopartiū.Nominisvox,aforma.Verbi vox,ama มา
teria. Tum autem Derbi Ratio vniuerfa, en Augu Diuisio. celli po Ost Nomen,verbi
natura ponen Oo da eft.Non defueretamen,quifta tim fecundum Nomen ponerent
Pronomen, fecuti rationem ciui, lem, eadem in. potestate erat Pro. prætor, et
Prætor. Proconsul in prouincia, et Conful Romæ. Verumaliter contemplatur phi
lolophus: Res enim necessarias primo quoque i · loco ftatuit:accessorias aut, et
vicarias mox.Igitur fi partes hæ coparatæ suntppter orationeora et tionis
finis, eit-animi interpretatio: Interpre tatio autem Nomine et Verbo explicetur:
et Pronomen poft hæc inuentum est: fane Ver bum anteibit. Quinetiam Verbo vnico
ftabit 2 oratio, atque affirmatio affirmatio.. Pronomine autem nullo. Quare
verbi natura potior eft: vt, Amo, Lego, Scribo. ac tantum abeft, vt Pronomine
pofterius sit, vt etiam ipsum secum referat. Verba quoque multa sunt adeo absoluta
a Pronomine, vt mirum sithocgenus hominum ita fcripfiffe. Nam,Pluit,Grandinat,
p Pronomen nunquam interpretere.Dei enim certa sunt nomina, Prono,,minanulla
ipli Deo, fed nobis craffiore ingenio mortalibus. dicit enim nobis Deus fic
EGO: quia hoc quod est, E ç ointelligimus: hoc est Tetragrammaton,non
intelligimus. Præterca 4 Impersonalia, Scribitur, Pugnatur, nonne plena funt
fignificatione?nec tamen propterea vllum nomen explicatur, nedum vt præfit
Pronomen. Omiffo igitur horum errore, Verbiipsius sub ftantiam videamus. Duabus
his vocibus Nomi ne Verboque, communiappellatione omnia fi gnificantur. Nomine
enim comprehendi fupra The docuimus. Sic etiam Verba dicimus data, quum
orationedeceptisumus. Ac de Nomine quidem, ve vfusita sentiret, suasit ratio: a
notione.n. du. cumest,quæ eft cognitio: vt etiam interpretatur Vlpianus, qui
emendat prætorem in Titulo de Reindicata. Itaque vox nominis, a forma duda
eft:eft enim Forma dietionis Significatio:Signū, autem, et Nota,idem. At
Verbivocabulū ab ipsa aeris materia, quæ verberaretur,proptereaquod vox esset aeris
impulų fogus. siç Plaut. in Amphi truone voce facit verberariaures Mercurii.
igi,vti diximus, res duplices fint aliæ, quæ constarent:aliæ, quæ
fierent:illasmerito perex celletia Signi, Notæquevocabulo indicarut; bas aute
fluetes ipso aeris fluxu. Quasivero,id quod fane ita eft, nihil effet partium
præter istas duas; cxtera autem omnia abhis duabus duceţengur, etad tur quum, 1 GO ten ime OP niho 113: fup etad hæc
reducerentur. Cæterum ipsum Ver bum nonsolum earum rerum nota eft, quæ fic rent:
verum etiam quæ effent, fed ita, vtipfum hoceffeignificaretur:dicimus enim Cæsar
est: » per Nomen declaratur res, quæ eft:per Verbum indicatur ipsum esse.
Tertius quoquemodusin » !! ipfo verboreperirividetur:nam quum dico, Ceea far
eft Clemens: ipsum Eft, non videtur aliquid id fignificare:sed effe nota coniunetionis,
quaCle= » mentia in Cæsare prædicetur.Ex his patet,falsain effdefinitionem
veterum, quiVerbumpræfcrip sere agendi, vel patiendi significatione, atquead
huncmodumdefiniendum effe:Verbumeitno. In ta rei subtempore. Hæc autem res aut
fit,aut eft: vt Curro, dicit cursum nondum expletum: et Gi gno,dicitimperfeet
um animal.at fi dicam, Cæsar i eft: perfectum hominemintelligam.reducitur au *
p tcm illud ad hoc. du enim Curro, cursus ipfe ali quid eft.Verba autem
Priuatiua,vtDeeft:et Ne- prole de gatiua,vt Nego: etiam aliquid significant.
Recrű enimest menfura Obliqui. Sic Affirmatio est mẽ sura Negationis. In Verbis
autem imperfe ettæ figuificationis est res ipsa quæ fluit: vt in Scribo, bonga
Scriptio:at Scriptio accidens eft:ergoin aliquo, fumptismal vor et ab aliquo:
quare et a et io et passio compre hendentur, vbiacriusintuenti, aliter eueniat
v fu, quam euenit antiquis. Nam fi dicam, Scri bolibrum: non rectevidentur
accepiffe librum pro pafliuo:non enim huius a et ionis receptio eft in libro:
tria quippe sunt:quod scribit, quod fcribitur, quod recipit fcriptura: at liber
non scribi tur, fed fcriptura, Itaque prisci Attici huius rei gnari dixere,
Seruire feruitutem, Viuere vitam. Řecipit igitur liber fcripturam: scriptura
autem recipit actionem scribendi. Intelligo nuncfcri. spturam opus ipsum, scriptionem
operam, scrip: torem L. Flauium, Membranas vero, fiue Tabu kelas, in quibus
opus ipsum extat, fcripturæ nomi ne, puta ipsa elementorum lineamenta. Verum
Denimuero qui primi fermonem inuenereagresti (canimomortales, vt quæquefese
dabant, ita exce << pere. Sapientia vero vix tandem fero ccelitus de (
miffa eft: vel ad hanc vsque diem quanta latita uere? quot adhuc latent,quæ
pofteritas eruet ad iuta? Ac veteres quidem simul et recentiores non malo consilio
in variasdistraxere terminationes, diuersaque genera constituere. Nobis autem
fa Spoemat eis fit, vniuerfum Verborum ambitum in duo di Igua uidere,quæ A ettionem,et
quæ Paffionem fignifi cent: atque eo cetera omnia, tanquam adligna,
recipere:quemadmodum horum vtrunque adv num, quippe adipsum Eft:nam tametfinon
fig nificat άεργείαι,tamen nota cft ενδελεχείας, qua eft finisActionis et
Pallionis. Agimus enim, vt tandem fit: et dum agimus, hoc aliquid iam cit.
Actio autem duplex eft.Quod enim fit, aut tran. se poatefirabeo, qui facit,in
aliud:atquehæcvocabimus Iranfitiua:vt, Amo te. Autnon tranfit, fed rema net in
eo, qui agit: vt, curro: quæ vocabimus Ab soluta. lta codem modo Paffiua
intelligentur: quum explicabitur a quo fiattranfitus, etquum unon
explicabitur:vnde Impersonalia orta sunt. Eft autem supra declaratum,Actiuum
aliionem dicere, et aetionis modum:at Passiuum passione fignifi. 1 281. 1. D DO
significare, fednon passionis modum. Nam a et i vum indicat id quod facit passionem.
Paffivumaha tostay autem ostendere debuit id quod recipit paffio rather parts
nem, vt passibile potius fit. Sunt igitur omnia A điva, quæ declarantaćtionem:Palfiva,quæ
passio nem.Quib.manifestum est,verba Neutra nõ esse ») 1907. ab Actiuis seiun et
ta, nisi ob formationem, ppter eaquod ab sefe passiva non edunt: nequeDepot
memen nentia, nisi ob diverfam terminationem. Hac autory tem divifionem
neilliipfi quidem negabunt: qui tot genera funtcominenti. Etenim communium
appellatione quu terminatio nihilimpediat, quo». minus tam Аctiva quam Paffiva
recipiantur:duo tantum erunt capita,quibuspromiscue termina tiones
comprehendantur. Hortor enim cum in Or,desinat, nequcfiat abactivo, Passivum
tamen dicitur: etActivum, quum Paffivum gignat nul-. lum. Hæc igitur vera
Verborum effentia est,ve ræque species. Delinentiæ autem sunt accidentia materiæ:
id quod constat ex eo, quod abolentur,» restiruunturque incolumi tamen Verbipristina
natura. Idem enim eft Comperio et Comperior. Quædam autem falso a et iva, quædam
peranalo- okto giam di etta funt. nam quæverba Sensionessigni ficarunt, vt Visionem,
Auditionem, Tactionem, eteiusmodi, ea paffiva effe decuit: Sensio enim passio est.
Analogia autem dictum estillud, Lau-. do Deum, neque enim Deus paritur: sed
exem ' plo diet um eft illius,laudo Cæsarem: et poti us ad Diale et icum, aut
Metaphysicum spectat. Non beneigitur recentiores Ađivumsic defini vere, q transmittit
in aliuma et ionem: neque.n. nomine 20 a1 D I S ; Com 9 qui 282 IvL. CÆs.
ŞCAL.V. qui olfacit, transmittit olfa et um in rosam. Et fi dicam,Amome: eft a et
tio reciproca: ettamen A etiuum eft. Item poteft abfolute proferri, Cano,
Curro. Quædam igitur verba funt, quæ omnino non transmittunt: vt, Viuo. Quædam
quæ omni no transmittunt:vt, Ferio. Quædã, quæ etfi tral mittunt, tamē absolute
proferri queunt:vt, Amo Lucinam: et, Amo. Amamusenim aliquado im
Cipromprudentes ipfo primo ingreffu. Quare quæsunt trabloluta femper, non reet e
Neutra dicta sunt: quafi vero in hisnulla esset aetio. Nam qui Vivit, (
hocipfum,quod Viuit,agit:vnde, Age vitam, di cimus. Quoniam vero quodcunque constat
ex materia,dum agitypatitur ab co, in queagit, hoc autem in philosophia
probatum eft: iccirco sia etio trasmittatur, fietreciproca passio aliquomo do.
Quam ob cauffam fapientissime Atticiverbis Passivis etiam ad a ettionem
fignificãdum vfi funt. Si non transmittetur,nihilvicissim redibit: sed in
agente refidebit: adactionem tamen reducetur, ficutalia adpaflionem: vt, Ditescorneceffe
enim estad illud prædicamentū reduciiaut ad prædica mcntum cf.Sed hoc haud
valdeabiliodicra fum eft, ac fortasseidem. Passio autem nõ vnom ) do
intelligatur:nam quædã est perniciola:vt,Oc cidi:quçdam perficiensivt,
Creari,Gigoi,Isauda ri.hoc genus passionis eft, gresidetin agente:vt, Viuo
atqueid fit dupliciter:aut palam, vt hoc ex emplosaut occulte,vt fupra
monuimus. Verbaea nim sensum significantia, habere videntur mo dum quendam a et
ionis:inftrumento. n. agimus: Sed 1 De Causts 2m; E Sed tamen occultam pafsionem
significant, quæ resider in eo, cuius actionem Verbum ipfum fi. ignificat. Quæret
porro aliquis: Sia ettio et Pallio funt correlativa, et Absoluta ponuntura
nobis in ter Actiua: vbi erit Paffio? Lam est relpõsum:Pass i fio hæc perficies
est, et residet in agente:eiusmodiu sunt Gaudeo, et Lätor,et
eiufmodi.Huncigitur Verborum affe et um Latini Genusappellarunt. Omar le Quos
equidem ab incuria defendam, fipoffim. Sane hocaul sunt: quia a et ionis species,esset
ge Šneratio, et pallionis. Græci communi nimisvo cabulo noQ.Omniaenim
accidentia mcm di-> et a sunt. aut nimis speciali, neque enim folum fi
gnificant 'siv, fed etiani įvapzieivo Commodio. reautem nomine Alogeny.
afficimur enim adam gendum,vel patiendum. Nequenobis solisdif plicuit veterum
licentia:itaque quinon probarat: consilium,quo Genus dictum fuiffet: maluerunt
Significationem appellare. Verum vtillos hizita hos reiiciendos censemusnos.
Significatio. n. 0 mnium dictionum forma est. Tiw Ali'ton igitur noluimus disposicioneinterpretari:
ordinem. n. significat,non propenfionem: sed ita cēsebamus, magna difficultate
poffeindicari vnica voce affc- )) et ionem hanc: propterea q nephilosophi
quide" ađioni et passioni vnum cõmune nomēinvenis fent, quo summum id prædicamentu
declarent. Conftat hinc a verbis omnibusin o, pafsiua pofse que posar fieri:modo
ne ipfa illarecipiant residente passio- fribisgarsą. nem:vt, Egeo, et ciusmodi,
Argumentum noltra fentenrir fumiture multis, Aro, Seruio, Vivo, Curro: quæ
veteres delicate nimis activa dicere metue. 284 Iul. IV. metuerunt:propterea quod
obfcuriusculein qui busdam paflionis extaret vis. Sed fane in tertiis p fonis quin
fit, negari non poteft:idquod fatis eile potestad Verborum naturam constituendam:ne
queenim deest hoc verbis his, fedres quæ ipfis lint applicandæ. Facterrain
loquide se, inve nies illico priiņam paflivi personam. Quis ho rum non putetEo,
verbum effe neutrum atpal fivum exfese format non folum in compositis,fed etiam
in fimplici: -amatum ire, amatum iri. Sic ce nihil impedimentoeft, quominus
verbumPluit, primam perfonam habere dicamus, fi modo lo quatur Deus. Quare,vti
diximus, res ipfæ potius, quam Verborum naturæ defecere. Igitur vt quæ fint
Activa aut Passiva intelligamus,minutiores Viony antiquorum fectiones funt
retractandæ. inter more on Neutra, statuêre Neutropassiva: vt, Exulo, Va pulo:
ac Neutra quidem, quoniam exsese Paffi yum non crearent: Palliva autem, quia significa.
tiorecideret in eum de quo verbum dicebatur. Igitur ab accidente,boceit, a
voce.Neutra: a for ma, hoceft, a significatione, Passiva dicta sunt Quare non
recte alij Transgressiva nominarunt Tantumenim abest, vt tranfgrediantur, vt in
fe ipla ralidant. Quodfi intelliganttransgredi na turam neutrorum:multo plura,
ac pene omnia, Neutra talia inveniat: vt, Egeo, Gaudeo. Quin etiam Aệtiva: quid
enim eft Amo, nisi patior? Item Intelligo,Video, Tango, Audio, Gusto, Sentio, et
alia innumera. Etiam Deponcntia transgrediuntur: quippein o R, paffionem non
actionem significare debuerut.Alteram (peciem 1 285 posuere, autoeregulxov,
vtuaxopeo, quasi quod aliai fuapte natura activum eflet, siper vocem liceret.
Cui contrarium ftatuunt onozu Jes fub Seow, tanquam fubgenere communi speciem cotra
di ftin tam,propterea quod passiva tum voce, tum fignificationefit.Item
autotaJvLxov, vt neqw, per vocem stat, quominus sit Passivum: in eo e nim est,
vt censeatur p significatum:et a'viooden gov, vt 01,8TW, quia voce A ettivum
videatur, at:: sit Neutrum. Et alteram neutrorum fpeciem ÖRoEverymli:cov,
iccirco quia quarti cafus habeat i constru et ionem,quæ a ettiuorum propria
videtur esse. Etripiegov autem et Inringivovvoce paffiua, communi vtriusque significato.
Atque hæ fpe- Exp: cies si veræ sunt: tamen ada et ivapaffiuaque redu cuntur.
Verum et frustra, et incolulto commen tos esse hec videamus.Constat igitur p
duo nomi na tractas hasce compositiones,ökov et auto,quo rumnatura vbi perpenfa
erit, eorum constabit, consilium. Igitur öror est, cuiuspars extra ipsum cc
nulla eft: hocautem duobus modis invenitur, aut a fimpliciter: vt; Mundum onov
dicimus,quippe ex tra quem nihil eft,aut in genere:veluti quu quip piam
adiicimus:Hominem enim nonmancum, Totum dicimus, id eft,integrum. lccirco voces
i hæmodo quodam differunt: in neutro genere aov significat ipsum vniversum: in
alio genere a.adiectivum eft. Sic etiam zūv etmus.Ergo ho mo integer non
dicetur esse Totum fimpliciter, fed Totus, aut Totum suum. Non igitur verum,
erit nomen 7 oorvegglisar. Nam id fi est A etiuum, quod et vocem habet, et
fignificatum, a Bo ca 1 I j. ve aiunt:ergo totum A et iuum tantomagisvtrun quc
obtinebit. Sic enim öronagi's dixere, cuius 0 mnes partesessent passivæ, quippeet
vox, et ligni fcatus: νε γίνομαι.igitur ολοενεργηλικών non erit Neutri species.Omnis
enim fpeciestotam gene ris naturam continet: ergo fi neutrum genus ab ađivo
genere distinguitur, quomodo alterius species tub altero,etiam addita
differentia per cefectionis, collocabitur? MuseveEmkov potius di xiffent:constructionem
enim quarticasus, et vo cem activam habet. sed quia ex se passiuum non formabat,
non erat įvegzolenav. tanto ergo mi nus öner evegzalekev. quod enim non eft
aliquid, U tantominus illud effe totum potest. auto au tem fignificatsubstantiam:
et id, quod hocip fum quod eft, per fe eft. vt aronegros, outeau dis. etapud
Aristotelem, autoetes quod anni cir cunscribit spatium,aut quod per se agit
hoc,quod agit: vt αυθεντιά. Quare αυτοενεργήικών ηδfunt commenti probe: vtuaxquel.
non cnim ab se habet agendi formam a Toeveggnuxev. neque e. nim est evegylaxen,
per formam: caret enim ter minatione, quam ipfi Aetiui formam ftatuunt. «
Commodius et verius, etreporvegnkvor. ab alio enim habet vim activam, fcilicet
ab vlu. lif adem rationibus auronzo Jhxcv, vt migas eorun dem excludet superstitionem:wrogderegov
vero, quare non sit idem cum 'de regu ;non video: nam fi vocem hanc are
addiderunt ivepzelerei, quod haberet pafsiuam terminationem: et r « Jakina,
quod haberet activam: quare addunt xdetegco quod alienam terminationem nullam
habet quod 1 287 quodquegeritnaturam totam 'derepov? Ineptiut autemquiPluit,et
ciusmodi putabant aurezdets-Plagen, eg.quum tamen fit Aetiuum veriffimu.
Pluitfan-, guine, etlapides dicimus in historiis, et terra co pluta est.
Diomedes vero quu hæc Supina vocat,3 veteres recitat fineratione
loquentes,atque iple} nihil aliud,quamloquens.Fuitet tertia vox,istory õ
adderent vni speciei,g vocarentidor Jhx et: vt » Ferueo: non fane inepte:fignificarunt.n.passione
intus manere.Sed tameacute funtintelligeda.ne. que enim a feipso quicquam
patitur: neque pro pria est passio agentis ab selepatiente. Omne..).
quodmutatur, ab alio mutatur. Distinguuntur autem multis modis: Loco, vt Ensis a
Cæfaremo vetur, et loco distat:aut Substantia,non loco:ídq ; multis modis.Aut
enim duæ funt fubftatiæ, vt ma teria etforma:aut fubftantia etaccidens, vt Cæfar
et Calor accefforius. Materia autem non vna: aut Dic, enim prima est,aut secunda.
Itaqueanimamovet ble corpus per fe,differutenim eflentia perfe et a: afte forma
ignis materiam primam movetalia ratio. ne quęinoetavo Physicorum estdeclarata.Igitur
Cæfarli feruet, a fole, aut ab igni fervebit: aut fi ab intus cauffa est
putabilis: omnino quod fervebit, etquo fervebitdifferent. quare nonerit paffio
ab seipso. Latini consultius Neutropalsiua, quacom » positione et terminationem
et fignificationem sunt complexi. Ex hissatis constat, noftrorum verborum
nonnulla fapere aliquid e ue.dig Græ-)) corum. Cum enim dico, Lauo, Tondeo, et
e iusmodi,idem repræsentatur, quodin dome.cs, et Leigohuet 18ojfuor,quu
Lauaret:subintelligimus. 10 CLEAN 1264 quei A tune CONDIM VOR 00:2207 الدي وأنه
biabet کا تہوار مع Tij. enim,Se. Ita enim Nigidius loquebatur apud Gel lium:
Syllaba mutat, pro mutatur. Quare Attiva Passivis præponantur: etdema teria
Verborum. CHVm igitur omnia verba,autAativa, aut Pas siva sint, ad hæc duo
principia omnes illz species, emendatis tame priscoruin nominibus, mo lang
referentur.Priora autsunt Activa Paflivis,pon vt dixere,quia is, qui agit
incipiat:qui patitur,sequa tur:actio enim et pallio simuladco sunt,vt vnum multi
existimarint. ages quoque ac patiens simul sunt secunduin formam. Quin criam
fecundum subiecta corpora,non neceffario præitagens: ne que prius existit, quam
patiens. Trabs enim ante WIonel, quam ignis excitetur, nasci poteft:
fednobilitate naturæ id faet um fuit. Eft enim Ages pro cauffa: Patiens autem,vtdiximus,
aut perficitur, autma le habetur ab agente: igitur vtrovis modo nobi lius est.Itaque
ctiam Grammatici id fecere,vtPal fivum ab Activo ducerent. Hæcigitur eft eorum
Makari ratio a formaet fine significandi. Materia autem varia fuit iccirco,
quia non est neceffaria: sed ad arbitrium tum primi inventoris, tum ipfiusvsus
instituta,vt in o,autin or, delinerent.Habuere tn 2Aetiva originem
terminationis a Græcoin o, tua 1w. Passiva autLatini aliter formarut, neaccede
rêt aut ad oratione, aut ad fimilitudine nominu. Si.n.yteft ru 700w, fic
dixiffent Amome, videre * turoratioex Verbo, et Pronomine. Si aut fuiffet cudiphthongo:
eadem crat nominisdesinetia in na hurco prima declinatione. Quare expeditius
addito R. G negotium confecere:Doceo,Doceor. Verbi Svm, Es, EST, declarat necessitatem.
Gitur Verbum corum nota eft, quæ funt, aut fiuntin tempore. Oinnisautcm
Quantitas par tes habet: Motus autem et Teinpus, Quantita - Pengimo tes sunt:
partiuntur igitur. Caletadio cnim ha buit, frigidum non efle, vnde ccepit
primum: itemque calidum esse,quo tendit:ergo etiain me dium.Iccirco verba
quxdam inuenta sunt,vthuc motumdicerent: quare necessaria quoquefuerit Erits
inuentio cuiuspiam, quod illud extremum figni- mons ficaret: quodque formam
illam non ainplius flu entem, fed iam consistentem indicaret. Fluentes 3. autem
formæ illæ duplices fuere; alteræ accidenta fles,vt Candor: alteræ
fubftantiales, ytHumani i tas: iccirco duplicis quoque naturæ Verba exti tere,
quibus ex declararentur. Candor enim ac-» quiri dicitur a verbo Candesco.
Humanitas au tem, id est formahominis, aut Equi,autplaptæ, aut metalli, aut
alterius fubftantiæ, indicata est subire in materiam per verba generationis, vt
); Fio, Gigno, et eiusmodi. Quæ etli pofluntetiam accidentia significare,vt fit
albus,fit pater, tamen o primo significatu pertinentad fubftantias. Gene? ratio
enim primo dicitur de substantia ; fecundo loco deaccidentibus.Acformarum
quidem Au xus his Verbis oftenditur: consistenția autem » vnico Sum, Es, Est,
tam accidentialium, quam substantialium, Dicimus enim, Est albus Cæfar Tij.
nunc 290 IuL. V. nunc, qui heri albescebat, aut fiebat albus. Et di cinus, Eft
nunc Carbo canis qui his diebus fie bat canis. Quare hoc verbum tam accidens quam
fubflantiam quum fignificet, peffime a Gram zmaticis Verbum Subltantiuum dictum
eft. Et Femisautem fupra diet um a nobis,duobus modisponi Verbum học: aut
Nomini (oli folum adiacerc ; autinter duo extrema quafi fequeftrum. Exem plum
priorismodisic habemus: Cæfarest: exem plumfecundi sic, Cæfar eft albus. Ac
primum quidem modum fignificare existentiam in rerum ste naturaab omnibus
receptum cft. Altero autem modoDiuinus vir Ariftotcles animaduertit nihil
fignificare:fed quasinexum, et copulam efle qua albedo iungeretur Cxsari. Hæcost
forma et fi nas nis huius verbi: Vfus vero etiam latiuspatuit, ve etiam verba
alia quasi animaret: ita additum fuit criam Passiuis verbis; Doctus sum, Doet
us fui; TETEA COPEv Ověsu, cum perfe ti operis fummam declarandam instituimus.
Sicut inchoatum idem opus alio verbo motum, vt diximus,fignificante notabamus:
fic enim locuti sunt veteres, Pugna zum ire, Amatum iri: sumpto a Græcis vfulo
quendis prouci ipewr. Galli quoquchodie sicve tuntur per verbum Eo, is, It, cum
volunt dicere, materiaFit diues,Fie phthisicus. Materia aute huius ver ubi
duplex fuit. duplex enim eft, nam a Quws Fuo noftrum, et ipfum Fio. Sum autem
ab ciui. Es,,, totum Græcuin eft, abiecta vocali, esi, CAP. CXIII. Temeporum
Natura,Numerus, Ratio, Nomina Tempoorisigitur partes diuerfasdiuerfis Ver Puigo
rum partiunminutiores quoquepartessunt:hac de caussa diuisa sunt Verba
certismomentis: quæ Grammatici re et ifsimetempora nominarunt.Diminy my 1 uisereigitur
ad huncmodum:In partem,queiam abiit: in partem,quęiam subibit: et in id,quo hæc
duo coniunguntur.Anvero id ita fit in natura: et vtrum tempussit, cuius partes
non fint, necne, - non est præsentis operæ: sed ad philosophum fpe et at. Cumigitur
tres hæ temporum partes fint: cam quæ abiit, quare paffiua vocedixere veteres
nett. Præteritum: nam fane Græci Actiua mpwxnuis. w Anvero ita dixere, quia
huius verbi Prætereo,no, habebant Participium actiuum in eo tempore, fi cut Græci?
An quemadmodum in testamento di 2 citur Præteritus filius,cuiusnullam
fecitmentio nem pater,quafi eiusfuerit oblitus:ita nobis gex ciderit tempus, Præteritum
dictum est? ita, Præ. teritum Laterancnfem in comitiis, ait Ciceros qui non
effetcreatusPrætcr: quasi non fueritin memoria tribuum.Ansubtilius
cöremplabimur? ** Itio motus quidam est: tempus autem non mo-3 uetur, fedeft
ipfamenfuramotus: at nosmoue-); murac mutamur. Itaque dicimus,Fungi vita, et
Obire mortem, et Abire ex humanis. iccirco ipa sum tempus permanere, nos præterire,
illud præa meninos teriri.Quæ vero nondu effet pars,eam Futuinteactie,
pusappellarut:Græci ukra orą.Tertium quod has interiaceret partes,partem
nequeas dicere, indi uiduum enim est. Præsens eft dictum: non fane praze. comode:nam
fiest, Præ, relationem notat: ergo ! T iiij. quan T 292 IvL. V. Og'oquum
vtrunque coniungat et Præteritum, et Fu turum: nonpotius debuit accipere
appellatio nem ex eo q futuro præesset, quam quod præteri 2 tum fequeretur.
Quin etiam certior natura Præ teriti est,quam Futuri,a quo Preterito consultius
3 nominaretur.Iam vero fi poffet diuidi, prior eius pars esset præterito
iuncta, posterior aute futuro. quare ratio eius cõiun et ior eft præterito quam
fu ( turo. Verum ita intellexere. Præfens, effe Præ, id eft,ante oculos:non
autem ante Futurum. Alij vero Instans, appellarunt. fed quidam sunt male there
iuterpretati, quasi instabile esset, et abiret momen utancum. Sanea Græcis
mutuati sumus quićvesu, dixere, quodinstaret cedenti Præterito: non autem quod
non ftaret. Imo vero cætera tempo ra non stant:fed Præteritum iam non eft, Futu
rum autern nondum: vnü Præfens femper est: nã uetsi abit tempus, tamen hoc quod
est, præsens eft. Hocautem in libris naturalibus eft comodius de
claratū.IgiturhocTempus, quod effetindiuiduu non diuisere.Duo reliqua cum latissime
pateant, Græci alterum, id eft, futurum fecuere in eam partem, quæmox esset
fubitura, jer onigov uen hora dixere.Nosquoniam incerto ferretur euen tu, non
diuisimus.Niliputemusin modo Subiun Ĉiuo extare vestigia, etvim huius
fignificatus: hennaivt, Fecero. Hocautem etiam in Promiffiuum. pern wit partiti
sunt Nasceturpulchra Troianus origine Casar. Verum nunquam desinent nugari
Grammati ci, Sic enim dicas etiam,Minatiuum, Cædam te: et, Aduletiuum, et alias
nugas. At affe et us non mutant species. Præteriti autem amplitudinem, forazie
b quantammemoria late metiri poteramus, partiti » rz: sunt veteres in partes
treis, Perfectum, Imper P: fe et um, Plusquamperfectum:ac perfectum qui de dem
adduxe-refiov male vocatum fuit a Græcis: » e quod enim abiit, non cft: at
wequeijfvovspecies ut eft g TupwX9u6los, quonam igitur modo, li non ca eft,
poteltasqueisasdiffertenim colerot ai,apos "12 TO Xaveil ou tanto magis,
w; os to un'eivce che riuri A noiv. Noftri dixere Perfectum, propterea quod em
absolutam actionem oftendit, cuius pars fuperfic com nulla: vt Pugnauit: nihil
eius pugnæ reliqui fa bis etum est. Mutuati autem sunt appellationem » sibi
hanc ab iisdem Græcis, qui alterum tempus, cm quod adderet huic spatium,
uweprewleninovnomi Fit narunt, 7TEP UP TO DATEnerov lwar. Noftri hoc el: Plusquamperfe
et um: vtriquemale. Nam Perfe- ense ctum, etsi recipit comparatiuum, et
Superlatiuu: hocrerum genera patiuntur:vt, Canc homo per fectior est; at quouis
tempore aliud tempusperfe Etius non eft. Defendendi tamcn suntsic: aba-» inü. ettionibus
temporadenominaffe:vt quod agerēt, neque dum perfećtum effet,Imperfectuin tepus,
fubquoageretur denominarent. Verum Græci Subs cautius, qui Præpofitionem
notarunt tractum, ficati umep, quod effet Transperfectum, id est,præscri Cilici
ptum tempus: noftri ridiuscule p Comparatiuu Plus: melius Vltra,aut Super aut
Trans. Quippe ita differunt: vt Perfectuin nihil præterea notetun Scripfi: Transperfectum
indicet et ipfum Perfe-> Etum, et tra ettum interponat inter ipsum etaliam }
non cohærentem actionem, Scripferam,Cæna quum lusc Liit atent لا۔ UTEL mm TUS1
Ty IND 294 IvL. V. Cænabam: non cohæret cæna scriptioni, qua " Icriptio est
absoluta. Igitur non, vt aiunt Perfe. v etum, et Tranfperfe et um distancinter se
tempo rislonginquitate. Dicam enim, Ris iam quin quaginta tribus annis: et
dicam, Legeram versum heriantequam biberem. Eft igitur idem cum « Perfeetto,tanquam
species cum genere,nodistin. etum tanquam species a fpecie, vt fecere: vbi
cunque enim pones Transperfe et um, poneres e tiamPerfectum.Imperfeet umautem
Græci com umodiffime, aqtutuev:protenditurenim inter præsens, et quod sequitur:operæquefignificat
co tinuationein:vt, Legebam, quum venisti:nihil.n. interualli interlectionem, et
aduentu fuit.Iccirco philofophi hoc va sunt ad declarada ev eteaezetar, uquæ
perpetuatione naturæ defignaret: wvIw TO, Erat homo: vt fignificet etiã effe.
Er doetif fimus poeta: Lauruserat: id eft, Lauri ipfius vera species. Quod
Plinius quoque estimitatus. Cicea ro in reetiam penitus infecta vsus est: fic
enim scripsit in quarto ad Atticum:Ad eum poftridic manevadebam,quum hæc
fcripfi:et Perfeet o pro Plusquãperfecto. Alius fic dixisset, Poftridiequa hæcfcripfiffem,iturus
eram.Præterita autem pri maaut fecunda, quod effent ad vsum magis vo cum, quam
ad fignificationu discrimen inuenta, non fumus imitati: temperatam breuitatem im.
mani copiaditiorem arbitrati.Vnumefttempus, quod Præteritum infinituin
appellarunt Græci, doposolin hoc veteres putarunt a Latinis ignoratu: extat
tamen in quibusda, vtin Palsiuis:năm, Ca 'fus fuit:id eft quod, erdP34: Cxsus est,
TÍTUTTIH: E 295 Ex his constat Instans cum indiuiduum fit,no reetedefinitum,
cffe fic, cuiuspars præterit, et in the dimi pars futura cft:ad hunc enim
modumnon effentwilanki tria tempora,fed vnum tempus: fed et Præteritu, etfuturum
Præfentis partes. Sed falsi sunt Gram matici,quum dicerent Scribo yerfum:neque
iam * expletus cffet verfusfcribendo. Vis igitursuntin telligere Præsentem
fcriptionem habere partem in parte versus perfcripta, et partem in scriben
da,quaspartes scribendo coniungant, cotinuent que.Atvero hic non vnum præfens est,sed
multa Præsentia, quemadmodum quum dico, Flumien fluit: quis dicat hoceffe præsens,
quumiamanna aut amplius fluxerit? Quare ficuti dicimus Præ sentem diem, Præsentem
annum:vt multa instan tia complectaranimo:ita dicam,Scribo: quodic circo præfentis
temporis eft, quia quum hoc di co, fub eo sum temporequod huiusceverbi effe
intelligo. Non enim lignificatpartem prescripta, neq; cam quæ scribetur:fed
hoc,quod fcribo.Di. cimus autem Scribere versum,quoniam eius par. tes scribimus.
Conftat etiã hoc apertius in extre mis aetionum. fic præfens erit initium
currendi, cuius tamen pars nulla aoteceffit: fic finis, cuius pars nulla
futuraest. Instans igitur femper adeft, vnde et Prafens dietuin fit:Futurum et
Præteritű imperabsunt. Iccirco de Præfeori poffumustria, una
pellarunt,exemploVergilii: Verum anceps belli fueratfortuna:fuisset. V iij.
Quum 0 598 in 010 306 IvL. V. Quum tamen, Fuisset, Subiun et iuus fic codem,
quo fuperiori,modo. Si fuiffet, mallem,quam ficą quumnulla belli fortuna
vincor,etmorior. Opa tatiuus autem et subiunctiuus inter fe fimiles, ab
Indicatiuo no differunt, nisi quatenus hoc quod hic ftatuit,Optatiuusnõ ponit, etponivult:
Sub. iun et iuus ponit,fi ab alio ponatur. Iccirco tepo raomniafant coniecuti,
verum non omnibusin verbis:neq; enim par eft, vt omniaoptemus, quæ « possunt
euenire.Igitur Futurum ab Optatiuo no tollut doctiores: quu hoctempusverissimum,
ac maxime proprium huius sit modi, no discreuere ce tamen a Præsenti Futuri
vocem: propterea quod in ipso quoque Præsenti abest optata res,veteres autem
illud putarunt Futurum Optatiui: · ce Hac Troiana tenus fueritfortuna fecutaq
Quod quidem valde placer. Sic igiturerit Op. fatiuum et illud, quod fupradicebamus:
Verumanceps belti fueratfortuna: fuiffet, CA P. CXVI. Modorum Ordo Ndicatiuum
autem nobilitate, acrerum natu. ra primariū intelligimus: nobis non item: stas
tuit enim id, quod poftappetitum, ac delibera, * tionem euenit. Neque verum eft,
quod autu mant, Rem çertam redubia priorem esse, Quin ante, quam scias,quæras.
Quinamquesciam, Ha minem effe animal: nisi quid homofit, quæram? + Præterea qua
ratione res çerta, erit prior feipfa dubia? Etenim poftquam adeptus es scientiam,
non potes amplius dubitare. Scis enim per cauf | laa 3. P. De 307 CAVSIS LING.
LAT. quarum contrarias Iisficcando Em cua Trorior. O elimiles: ushora nipuli
otem us! inimum Ōdiscrer plereaga res, kom tu: ecutao fas primas,immediatas,
neceffarias, notas,immu tabiles: putas falsas: alioqui non scis. Sed ob
nobilitatem pręiuitIndicatiuus, folus modusaptus scientiis, folus pater
veritatis. Cæteri fermoniaccommodatiores,quemadmo- 2. dum suoloco dietum eft:
ii vr quisque nobililli. mus fuit, ita potiffimum locum occupauit. Ita Circot
omnibus que Imperatiuusprinceps eorum extitit: mox Optatiuus, quasi seruilis
ingenuum eft hunc se - zima quutus: Subiunctiuusautormultiloquentiæ po
Depreciate tremam in sedem reie et us est: compofita eniin fimplicibus
pofteriora. Infinitiuus autem fane adeoModusnon eft,vt etiamn Verbumne
cffet,fit dubitatum. An Infinitiuusfit verbum. C Modum quidem non effe ipfum,fupe
rioribus rationibus fatis constat: Verbum off. autem efle, Verbi definitio
clamat: significates nim rem fub tempore. Qui autem ipsum exclu- (. ) sere,addu
et ifunt,vtfentiret ita, proptereaquad fui verbi efset significatum: fic enim
interpreta cur Verbum suum, Socrates exulat, dico Socra temexulare, Socrates estin
exilio. Præterea no- 2 minis habet conftructionem.apud Græcos enim etiam
articulos recipit, to spxTuyau mane, vt Ver gilianum illud. -Pulchrumg, mori
fuccurrit,in armis. Verum hæc argumenta leuia sunt:neque enim art, magisipseelt
Verbi fignificatum, quam Verbum miesnota? ipfius: neque magis exprimir
Indicatiuum per boo42 interpretationem, quam ab eoexprimitur; Viiy. Kureri
A.COM US: fastfel ruma diItem: edehr uoda fle ( Ciami QUITO Torle cient pero IN.
ERR mutuaenim esse quit explanatio vtriusque ora tionis fic, Dico Socratem
exulare:id est,Socrates ab 2 exulat. Articulus autem non tollit significatum
fub tempore: naapud me, to spa Traje COMESTxa aov: sed no espotazmeyou. Itaq;
fibiipfi fubiicitur, tanquam Verbo, plusquam Verbum, fic, Video Apo leo mi
emeditari currere.Itaque contraStoicifolum mawh Infinitiuum Verbum esse professi
sunt: cætera θα λογαuterm κατηγορήμαG,ideftappellationes, και συμ metin the
Beijualc id est accidentia, quippein infinitiuum tanquam in formam fuam, et quasianimam
re folui cæteros modos. Igitur Græci etiam pro a ce liis fupponuntmodis, quorum
naturam expleat, OHOT EIV,Jewgev. Sic etiam nunc Itali loquunturs quum negatiua
utuntur oratione, Non legere, pro nelegas.quæ cauffa fuit, vteadem sit forma «
actiui Infinitiui, et Imperatiui passiuiapud Lati senos. Quinetiam pro
Indicatiuo: Illerubere,ter giuerfari, abnuere. Cæterum apud Græcos de est dã in
superiore oratione;apud Latinos,Cæ pit, aut tale quid. Quinetiam pro Participio
et Gerundio vsum subiit tam apud Græcos, quam apud Latinos: vt apud Poetam:
-Dederatque comam diffundere ventis. Erin tertio de Natu ra Dcorum:
Magnammoleftiam fufcepit Chry sippus reddere rationem vocabulorum. Pro prium
autem est Infinitiui, receptum in Futuro fuo Participium sibi fimile efficere,
vt genus a mittat, et numerum: Amaturum effe tam defce mina, quam depluribus:
exemplapetes deGel lio, Valerii Antiatis, Catonis, Q.Claudii, M. Tullii ex
quinta in Verrem: Hanc libirem præsidio TAVA 00:20 LICHT Catal 7.COLE i fidio
fperant futurum. Illud quoque habuit pe culiare,duo verba fibivtasciscat, Esse,
et Ire,quo rum societate formet Futurum suum: Amatum ire: Amatum iri. emporum,
Modorumq, inter se mutatio. Filout Roprium autem est Temporum Modorum queinter
femutatio, quuaffectui feruimus. Il Liuianus Annibal: Sitales animos in prælio
ha bebitis, vicimus. Nam quod fperabat, procerto man iam afferebat: quafi
dicat, Tam certa eft futura vis 1.90* et oria,quam iam extitiffet. Nihil enim
Præterito create certius:ne a Deoquidem mutari poteft, quia sim » un plex
eiusvoluntas eft:tantum abeft, vt fit contra-); leger ria fibi:non poteft,quia
non vult:neque vult pos ciami se, neque potest velle effe diffimilis libi.
Modus Le item Subiun et iuus pro Indicatiuo: In fexto de gryn Repub.Etquod
deviafeffus effem:dixiffet, Cum de via feffuseffem. Quemadmodum autem illud
Isla Iuuenalis sit accipiendum, Greculus efuriensin cælum, iufferis, ibit: fupra
diximus. Sic est,quum Græca oratio per avdwwnn TIKoy exprimitur: vt in tertio
Officiorum: Male Hi etiam Ĉurio, quum cauffam Transpadanorum Cm æquamesse
diccbat,femper addebat, Vincatnti Pipo litas:potius diceret,non esseæquam. id est,
negle ov: dicere poterat: aut, debuerat. Horatius Indi catiuo pro Subiun et iuo
vsus est: Metuentis illa deta pluscerebro lubftulerat: nisi Faunus ictum dex
Cele tra leuasset.Et quod fupra diximus, ex secundo Georgicon, Lauruserat: quod
et Plinium imi tatum monebamus. CAP. cipiol QUA Futuro NUSZ V v. gro IVL. Ces.
Scal. V. CA P. CXIX. Perfonarum vfus, et affectus. Videffet Persona, quorqueeffent,
etquare affeettiones in Verbis videamus; nequeenimre xae veteres dixere, Primam
et Secundam fanitas effe,quiaprasentes demonstrantur: Tertiam in. finitam, quia
absens eft: cauffa enim quam affe runt, nulla est. Non enim omne abfens infinitu:
nequefemper Secunda præsenseft: et Tertia præ fens aliquando est, et fempereffe
poteft:no enim aduerfatur fermonis vfui, vt adsit semper id de quo loquamur,
tametsi hocin rebuspofitum est. Ita igiturintelligendum eft, Primam, et Secun
dam finitas effe,quia certædesignentur: lego, fižno me: Legis, ligno te: Legit,
nullum cer tam signo,nisi quippiam addatur, Cato; Cæsar. Hamms and illud quoque
crraruntquumdicerent, opus este aminimomoPronomineadpræfcribendam Tertiam.Nam
ct alime nesima iam fidicas,lllelegit:nointelligas qui sit, nifi aut preferat,
aut demonstretur coram:ergo non fietvi higmi hann eema San.Pronominis sed
Relationis, aut Demoftrationis, Sed et Primam, Secundamque Pronominibus tantum
iungi, iam eftfupra refutatum: Vocatiuis nanque etiam fecunda adiungitur:vbifinalub
intelligitur pronomen Tv, ne in cæteris qui dem fubintelligetur. Eft præterea
aliud argume tum: Licet, inquiunt, dicere, Cæfar fum: er go Cæsar, est persona
primæ: neque enim Ver bum variabit Nomen, ied NominisrationeVer bạm sequitur:Numerum
fçilicet. et Perfonam. Quo pofupoint mir teachers Quoniamigitur Cxsar, estpersonæ
primæ:potes " dicere, Sum. nam fiinco Verbo ea effet potestas, vt PersonaNominiattribueretur:
efset etiam ea, qua numerus quoque affignaretur, etliceret di cere, Cæsar sunt.
Proprium autem estPrimæ nondependereab » aliis. Caussa huius rei eft uia ipsa
loquitur fem per: ergo etvtranque fibiaddicet: vt,Ego, Tu,et Ille facimus. et
feorfum alterutrum: vt, Ego, et Tu:Ego, et Ille.Falsum estigitur, quod dixereve
teres, Secundam fibi coniungere Tertiam:illo exemplo, Tu, etilli facitis:;et
Tertiam feipfam, fic, Ille, et ille faciunt. Sed eft Primaquæ coniun. git
Sccundæ Tertiam, et Tertiam sibiipfi: cac nim coniungit quæ loquitur, licet
nonexprima, çur:quum de aliis loquitur,nonde feipfa. Numerorum Ratio etcauffa.
Vmerusidēqui in Nominibus, ficut et Per fonæ. Cumenim Verbum fequaturnomi nis
rationem, et a ratione proueniant affe ettus: af fectus quoq; eosdem efle par
eft. Significat enim Verbum aut Accidens, aut fubftantiam Nominisstheti Cæfar
currit,Cæsar eft.Ergo neceffario auta No mine dependet:aut etiam idem repræsentat.
Pro priu autem Verborum eft, nullam vocem vtriq;» numerocomunem habere.Hoc apud
nos:Græci imprudentius quitantã copiã haberent Teporu, defecere in difcernendis
Numeris, et Personis.na in duali confudere personas: meter, turistev. in primasingulari,
et Tertia plurali confudere namo NI 312 IUL. V.:)! y numeros inszor. Soli Æolenfes,
quorumpars fuere Dores, pluralem fine incremento posuere. In Nominibus autem et
Pronominibus non i dem eft: vt, viri: sai.item Participiis pafliuis: vt, lecti.
Hoc autem dicimus de Verbis eodem in genere:namin diuersisgeneribus voces
inuenias communes: Docere palliuum Secundæ personæ; Docere actiuum Indefinitæ:
cauffam autem su pradiximus. Infinito enim Græcipro Imperati vo vfi funt. Affectuum ratio, et ordo. Orum affe ettuum
quatuor tantum necessa rii (lineiis enim verbum noneft ) Tempus, Modus, Persona,
Numerus: ac Personaquidem et Numerus,quemadmodu dicebamus,propter ea quod Verbũ
a Nominedependet,neceffe fuit vt aliqua in recouenirent:conuenirêtautein Per
fona,quia a Persona proficifcitur oratio. Item in Numero cadem decauffa:aut
enim vnus loqui tur, autplures:et aut de yno autdepluribus. Quæ rebamus igitur
vter affcctus effet prior: ac Nu vinerus quidem amplior est, complectitur enim
omnes Personas: præterea accidit Numero Per fona. Equidem vnussum:poteftigitur,
vt et Pri mæ, et Secundæ, etTertiæpersonæ subeam mu. unus. Tempus autem non
videtur effe affectus Verbi, fed differentia formalis, propter quam Verbumipsum,
Verbum est. Modusautem non fuit neceflarius: vnus enim tantum exigitur ob
veritatem, vt dicebamus, Indicatiuus: cæteriau., 1 tem DE CAVSIS LING. LAT. '
313 emob commoditatem potius.Genus autem an Gwojno it neceffarium? nam videtur,
feclufa omnitum et tione, tum pafsione, conftare Verbum prima rium ipfum, Eft:
nequeenim solum per Partici pium refoluimus, Cæsar pugnat, Cæfar est pu gnans: sic
enim poneretur verbum Pugno necef sarium, quare Genusipfum quoque cffet necef sarium,
in multa verba distributum, non intra vnum contentum: non igitur ficresoluetur,
sed in Nomen, Cæsar est in pugna. Hærationes acu tiores sunt a philofophis
profe ettæ. Verum non fit vera resolutio: poterat effein pugna, nec pu gnaret.
Verba ipfaAdic et iua neceffaria funt, fic ut et Substantiuum: quemadmodum
Acciden tia, ficut Subftantiæ. Vter vero affe et tus sit prior, Genalne, an
Modus? Acgenus fane prius eft,vt qomus pouvez aliud fignificet A et ionem,
aliud Substantiam: Modus autem generi accidat. Tres reliqui affe et us cuiusmodifintvideamus:nam
Coniugatio Connig. eft, quod Nomini Declinatio: certa meta ac facies
terminationis. Hoc autem cõpetit quatuor fpe ciebusdeclinabilibus. vt supradictum
est. Com petitigitur Verbo, vt diettio eft declinabilis: ficut et Species
quoque, et Figura. Coniugationes au tem quatuor fecere: sed et prima cum Quarta
in multis eadem fuerat,Audibo, sicut Amabo: ad-> hucenim dicimus Ibo. Et
confusa indifferenter Secunda cum Tertia: Ferueo, Feruo. et Prima cũ >>
Tertia:vt,Lauere,Lauere. Etnonnulla extra ord))** e dinem:vt,Sum:cuius neque Præsens,
neque Fu. ) turum, neque Infinitiuus cum cæteris conuc nit, vt ad caput certum
reducatur: solum præteri € 10 id IDE All temi gir 2007 " tum Irl. V. tum
gerit aliquam fpeciem, Fui:fed incertam: nam dicimus, et Explicui, et
Docui,paricumillo analogia:sed inter fe diuersa. CA P. CXXII. Figurazeiasg, caussa.
'Iguram nominarunt partiu compofitionem: orta autem eft ab ipfa oratione, etceleritate
vt;Versus facio, quod fuerat;fieret Versificor. l gitur prior fuit, quam
Species: ex ipfa cnim oraa tione quæ essetex primitiuis nata eft. Placuit au
tem vt eodem modo quod non effet compofitu; Figuratum diceretur: quu tamen
fatis coitat per initia,ante quam Compofitio inuenta effet; Sim plicia ipsa
nullius fuiffe Figuræ:quare per relatio pem potius sicdicta sunt. Proprium
Figuræ est, mutare interdum genus: vt a Facio, Versificor: a Specio, Conspicor.
Item Coniugationem:Stera nere, Cöfternare: quod etiam fine compositione fit,vt,
Legere, Legare. Si a Fio passiuo ducas Suf: fio adiuum, etiam significatum
mutari constats. Species;earumg significata,c. cauffe V Erboru Species, vt
diximus, duæ: Primarioz rum, et Deriuatiuorum:fic.n. melius;quam Deriuatiua
dicere: deriuantur enim, non deri Joeyguant.Deriuata duplex:alterain quanon
mutatur * modusfignificationis: vt Albeo,Albico. Altera Tisho in qua mutatur:cuius
funtfpecieshæ, Inchoati ua,Meditatiua;Frequentatiua:Dcfideratiua,De
frinmi.minutiua: Inter hæc Deminutiua non funt con trouerfa: nemo enim dubitat
in Lo definentia cho promis DL CAVSIS LIG. LAT. SIS 3 1 1 eNe Deminutiua:
qualia,Sorbillo,Conscribillo. Errorautem antiquorum eft, qui dicerent mutas x
ri significatum: non enim verum eft:idem enim fignificant,fed alio modo.
Cauffaautem huiufce » terminationis fuit Græcus fonus: fic enim quæi dam
Deminutiua fua pronunciarutueregexvideo At Inchoatiua, quæ in Sco, facerent:
vtFerue- sco sco:recepta quidem sunt ab omnibus: sed recen i tiores in iplis
negarunt inchoationem,idemque que no velle, quod ea, quæ a Fio componuntur: vt
fit michoani Calesco, quod Calefio:quorum Præterita expo - 1 nantur per Fadum
effe:fic,Macruit,macrefa et us eft: quæ Præterita, si fiat a Primitiuis, per
Fuit, interpretemur:sic,Macruit,id est,macer fuit:quo nia Macreo fit, Macersum.Igiturnon
significare Inchoationem, propterea quod apudVirgilium sit, Incipiunt agitata
tumefcere.Cæterum eorum? Sententia ficelt perpedenda: Tumere,alio modo Examp.
accipitur, alio Tumefcere:naqueMonstumet.no, tumefcit: at Fluctus et tumet, et
tumefcit. Item Ignis calet, non calescit:at Ferrum igne calescit. vt fint verba,
qua habet significatum perov, qua-» le seguovipou,calesco.Ergo,quemadmodum di
cebamus, Qualitatcs,aut Accidentiailla,quæhis. verbis fignificantur,interdum sunt
in fluxu,et,vt sitPlatoin Craylo,ca Tu Cee interdum iam f xa. Quare per
Primitiua dicuntur, quu sunt fixa: etenim in monte tumor iam non mouetur, iccir
cocumtumere dicimus.At dum fluunt,per Ver. bum in Sco, explicantur: iccirco vbi
erit Ver bumin Sco, poteritesseetiam Primitiuum, 861) non e contrario:
propterea quod habitus iam r US uc UC intro > 316 IVL. V. introdu et tus est,
quem habitum ipsum Verbum significat: fed non est idem modus: nam motus ille
augefcendi,aut procedendi, a Primitiugde claratur. Igitur fluctus, et
tumet,quiain eo eft tu mor: et tumefcit,quia tumortenditad alium gra dum: fic
Crescere, eft Creafcere, id eft,accipere augmentum in Carne, agetoxgeas. Ex
quibus conftat, non inepte di etta a veteribusIncohatiua, nondum enim explerunt
vltimum fignificatum. Quod et in quibusdam verbis Græcis fatis per cefpicuum
eft: xuw, est Vterum gero: atzvionw, eft Cõcipio, quasi, Incipio gerere vterum:significat
enim incohatam xunav. quo verbo et Hippocra tes vfus eftin quinto Aphorismoru, et
Aristote les in fexto historiarum. Quod autem tamper, tinaciter affeuerant, vt
per Fio, interpretentur, idadeo mutilum eft: Si enim hoc verum effet,er verba
actiua hac terminatione penitus care bunt, fignificatio enim eis nullo modo
compe ter: atextant tum apud alios, tum apud Teren tium in Adelphis, Atque
edormiscam hoc villi: quare per Fio, non sunt exponenda: sed conti nuatio. etaugmentum
potius ineiusmodi agno fcenda funt. Pliniusautem in libro xxv. etiam u mollius
loquutus est,Radix vasta, rubescens,te nera. quafi Centaurii radix non sit vere
rubra, Curcu sed incohata rubedine. Carent autem Præteritis non propter
fignificationem, vt aiunt,nam et i » psum Incoho, habet præteritum: sed quia
non patiturformatio: quum mutuantur a Primitiuo, facilecõfunduntur
interpretationes: vtsMacruit, Macer fuit, et pro eo, quod eft, Macer factus est.
Vir: go th 1 1. 20 MM 1000 toch AICI! 0612 couha 1.41" Vi Virgiliusautem
addidit Incipiunt: vtPlautus di xit,Pergispergere. EtMedici initium quarunda» ægritudinum
diuidunt etia in initium,etaugme » tum, et ftatum: et multa fimilia inuenias
iteratan tung Ergo igitur: Adeo ad eum: Longe fortissimus:et, »
Cauencneges:apud Terentium, Sallustium,Ca-» tullum.Delideratiua quoque damnant,
aiuntque itestonte genima corporis motum fignificare:vt, Viso,co ad vide dum:
quale illud. Nam memini Efionem visen cti tem regna.Non enim cupiebat,quod
agebatiam ;remony ea nanque cupimus,quibus caremus: vnde Cor pora desiderata,
quæ cæsaessent. Etqui Lacessit, plusquam Lacerat: et qui Vexat, plusquam Ve hit:
non igitur desideratis, qui plus agit: Non sunt igiturqualeapud Græcos, itew.
Nosvero sohez? ita cefemus:verba hæc parum differre a Frequen g. tatiuis,habent
enim eadē et origine, et termina-> tionem,a Supino enim fiunt, vehemetiam
igitur aetionis significare: quorum aliqua explicēt cam, per actionem
cötinuatam.cuiusmodi dicta sunta veteribus Desideratiua, propter affectum animi
intentioris: aliqua per actiones iteratas,cuiusmo di sunt Frequentatiua.
Indideruntigitur nomen meteen consequenti rei ab antecedente deliderio, Re
centiorum autem quidam Inchoatiua etiam au - x fi funt appellare:quoniam Viso,
dicat, eo ad vide du.Sed quomodoincipiat videre,qui eat ad vide dum?nondu enim
videt. Sed geftum,vt diximus,, significat animicorporisq; ad id propensioris:sic
Cicero ad Petum. Vt videre te, et viserē, et cæna rem etiam. Quoniam vidētinter
fe etiam qui no lunt videre: at visunt, qui cum cura. At, Vexasle. X 1 rates
318 IvL. Cæs. SCAL: V. cum rates canibusmarinis: quo modo tantum inchos asse
exagitationem, quum inchoare imperfe ctionemdicat, horum autem sentetia etiam
frizmimpugmento fit. Alia autem frequentatiuain To, sunt: quoniam eorum
Supinaeandem nacta sunt terminationem, Ventito, Vecto.neque frustra a fupinis
du etta funt: nam alterum fignificattermi num ynde fit motus. Itaque Veet o,significat
Ve ho, fed ita, vt semper in ipsa fim actionc, quæ ad „ finem tendit, quali
Vectum co: nunquam igitur ), absoluit, sed iterat a et iones. Dormito autemino
est frequenter dormio: cuius significati cauffa eft, quod qui leuiter dormit,
repetit fomnum inter ceptum,aut interruptum. muzica Meditatiua autem optime fic
funt a veteri busappellata,quæ in Rio, exeunt: vt Efurio, Co naturioapud
Martialem: quibus formis tantum affeet um oftendimus, tamque intensum, vt nihil
aliud meditari videamur.Non igitur nomen mu tandum eft, quod fecererecentiores,
vt Delide ratiua potius vocentur. Nam desiderii cauffa co gnitio exmemoria. Desideramusea,
quæ in po teftate noftra non sunt: at Meditamur ctiam ca, quæin nobissunt, vt
ea exequamur. Itaque non defiderabat Cæsar proscribere, poteratenina: fed gestiebat.
Iccirco dixit M. Tullius ad Attic. IX. Ita fyllaturit animus eius, et
profcripturit iam diu.Horum autem caussam, etoriginem æquei gnorarunt: neque
enim a Supino veniunt, seda » Futuro participio aetiuo: Quo tendis Gnatho? ad
Pamphilum:Cuius rei ergo? Cænaturus, inde Cænaturio. Fue X 319 he a ne 10 al
Fuere vero etiam alia verba huius ordinis, non ignota quidem illa antiquis: sed
in hanc claffem min quum non redegere, minus re ette ab ipfisfa et tum fuit.
Sunt igitur ea, quæ Imitationem quan dam significant,de quibus supra diximus:
AGræ cis orta,in zo. Tres autem modos in ipfis animad vertimus: Aut enim
fignificant apertam imita-; tionem: vt, Atticiffo. Aut minus apertam: vt 0-2
dinmw. neque enim Æschynes potius imitaba tur Philippum, quam fequebatur.
Tertiusmo- 4 dus est quum dicimus Cyathiffare. neque enim autimitamur, aut sequimur
Cyathum:fed trans latum est significatum a cauffa efficiente in in strumentum,
CA P. CXXIV. Imperfonalium Natura, Ortus, Caussa, Vfus. Væ prisci tam Latini,
quam Græci dixere primum quidem constat, quum et Numeroca - vox rere dicantur, et
Persona: atque Numerus,vto stendimus, quam persona potior fit:dubitandum esse,
an comodius Innumeralia, quam Imperso nalia dici debuerint. Verum illud maioris
mo menti eft: quum verbum sit fpecies diet ionis,de-An? clinabilis per Numeros,
et Personas,ab ipsisdefi nitum, tamen verbi fpeciem comenti sunt, quam vtroque
carere putarint. at Generis fubftantia tota in qualibetspecieest, igitur et
genericæ dif ferentiæetaccidentia propria inerunt Quierror vt clarius pateat:
priuatim de his, quid illi sense rint, videndum eft, Xij. Im 132 veni Des. 1 26
! وا۔ " ZISI 1 320 IvL. V. 10 % spany Impersonale, inquiunt, duplex,vnum
Actiuæ vocis,quod imitetur aetiuorum tertias, vt Placer: alteru palsiuæ, quod
repræsentet tertias passiuo. rum,vt Amatur: vtrunqueautem carere tum nu. meris,
tum personis: nequeenim primæ, aut fe cundæ, auttertiæ effe, fed nullius. Hæcigitur
vt Exam.sefutentur, paucula repetamus.Oftendimus Ver ba aut transmittere
fignificatum in appofitum, aut proferri absolute: lic, Cæfar amat Lucinam,
tranfmittiturhicactioamadiin Lucina: eodem que modo paffiuum quo pacto
proferretur inue tum est, Lucina amatura Cæfare. Abfolute aute fic, Cæsar amat:
et, a Cæfareamatur: nam tametfi scia' quidamet,tamen non edisseram:itaque cue
nit, vt aliquando nulla explicata persona fignare tur:at enimuero
nequeprima,neque fecunda, ne que tertia excludebatur,poflum enim intelligere
lic, Cæfar amat Me, Te, lllum. Títum vero abeft, vtin paffiua voce nulla persona
intelligatur,vtet iam neceffario tertia fubfit, fed incerta. Alii igitur vthoc
euitarent, plus errarunt,Imperfonale dici, * propterea quod nulla persona, a
quo id fieret, ex plicaretur:quu contra cõstetapud omnes, neque sit digna fententia
quæ refellatur. Na a Parmeno ne dictum est dese,Statur: et a Vergilio de Ænea,
Ventum eratad limen: et a Liuio de Tarquiniis, Reditum Romam. Præterea hi non
re ette refpe xerunt ad obliquum: vt quoniam a et io, a quo pro diret, non
indicabatur, personam subiectam ne garent. Non enim cum Obliquo verbu cõuenit,
» led cu Recto.Igitur cum Rectu subintelligamus, fubintelligitar et Persona.
Nequevero ad neutra con 1 DE CAVSIS LING. LAT. ܐܐܐ
de confugiendum est, qualia agnouere, StaturCur, ritur: nam Stare ftatum, et
Currere stadium, et Vitam viuere, et Ire viam dicimus: et Decurfa spatia, et
Vitam euitari, et Mortem obita legimus. Alia enim etfi videbuntur absurda consuetudine
reclamante,suapte tamen natura talia funt. Quin etiam legimus Tellurem inaratam,
et Pyros insi+ 1 tas. Quare quæ Verba non patiuntur eiufcemo-, di constru et
ionem, ne hunc quidem loquendi « modū admisere, qualia funt, Egeo,Gaudeo. Quu
enim Obliquum poftulent, non potuit dici, E getur: quod poftulat Rcetum: quod
fi aliterre periatur, hoc fiat, propterea quod prisci aliter quoque fint
loquuti, quemadmodum Cato,Ca reo pecuniam. Si igitur fubie etta Personaintelli
gitur, Numerus etiam intelligetur: qui etsi non » præfcribatur, tamen ad singularem
referretur:vt, Quid fit Gnatho? Editur.licet multa esitet,tamē fingula disponas
ad intelligendum. Quodfiquis a verbisin or, aliqua ducta pro exemplo habeat, is
animaduertat, quod esta nobis diettum supra, Verborum mutataesse genera,
Opperior, Nu., trior, Pascor, et alia, quæ a Nonio in libellum re dacta, recenfitaquesunt.
CA P. CXXV. Atinavocisimpersonalix. ws WE E A doirrepsere, quãdo Reettus, cuius
auspiciis » Verba in Numeros, atque Personas circumagu tur, latuit nos. Nam hoc,
Placet mihilucubrare: idem sitatq; hoc, Placet mihiamor præsens. Iam so
Qindivorce to Pianua idem effe docuimus: quare X iij. fatis s sus fatis
patet,nehæc quidem vocanda esse Imperso. nalia. Aliquot tamen sunt vfu potius
distorta, quxintegra nihilominus aliquando fuisse necef Rc feestinter quæ ea
numeratur,Pænitet,Piget, Pu det, Miseret, Tædet:nam Obliquis coniungutur: sicut
etiam distorsit Plautus in Captiuis,Nã post quam Rexmeus est potitus hoftium.
Noseam af peritatem in meliorem receptam legem emolli », uimus, et
interpretamur verbum Potitus est,pal fiue:subintelligimus,vi,aut opera:sicut
xxięnv sub intelligunt Græci et Sallustius, vtsupradiximus. Ita, Miseret
mefortunæ tuæ: id eft, vis tuæ fortu facit me miserum. Sic fuit in verbis
integris, Misereor tui: miser fio tuigratia. Argumentum huius rei maximum
eft,quod horum vox singu lari numero remanfit, vt fit του το αρέσκει μοι, ήγειω
To Qingv. Duorum autem naturam male funt ve teres interpretati,vt Interest, et
Refert,quum sex to casu putarint ftatui, quum pronominibus ad derentur: Interestmea,vt
effet,In re mea eft: et, Mea refert vt effet, Fert re mea, nunquam.n.fue ccre
Imperfonalia: nimis enim delicate potuitve nire in mentein istis, vt verbum
Substantiuum fa cerent Impersonale: quod tamen necessario sem wper aliquid vere
statuit. Sed ita fuit, Interest mea legere, vt meæ partes suntlegere: Intermea,hoc
est quoq;legere. Et alio verbo, Legere fert mea, id est,repræsentat mea
negotia. Sicigitur tam aetiuæ, quam pafsiuæ vocis hæc verba fefe habent, verum
in vtrisque eft quæftio: nam dubitaruntan dici poffet, et quomodo, Vi Anbi
deturmihite fuiffe Romæ. Multi enim magis * do et i 16 ly doeti ratione, quam cxercitati le et
tionc, Latine dici pofse negarunt: verum ea loquutio etapud Græcos, etapud
Latinos inuenitur passim,et han bet rationem: totain. oratio illa infinitiui
depen det ab articulo, fic, Videtur mihi hoc,te fuiffe Ro mæ. Ita Liuius de
Gallis: Eam gentem traditur fama,dulcedine frugum, inaximevininoua tum
voluptate captam. Xenophon quoque, * ğ xvpor σεις ταύτιν Σποκρίναοθαι, λέγεται.
Ιtaloquutus eft Aristoteles quoquein x. historiarum. Altera du bitatio est in
his verbis,Pluit,Tonat:nondefuereplanie? enim qui Impersonalia ausi sint dicere,
nimis fa neleuiter: eodem enim more subtra et a persona est, idque facile, vnus
enim eftqui id agat, quare absolutæ potestatis appellatasunt ab aliis. Proxi ma
his funt Germinat, Florescit, quæ ad terram referunt, atquealia in anima, quæ
feipfa in pri mam personam recipere nequeunt: fed de hissu praquoque ampliusdictumest.
CA P. CXXVI. Affectus verborum communes. P Roprium Verborum eft, non folum
mutare Genus,Coniugationem, Modum,Significa - A tionem, etNumerum, vt tu Wa essvēra
uza: fic ut fupra diettum est: sed etiam Casus: Ausculto seni, et fenem. Item
vt confundunt Personas, Statur:fic confusasexplicant, Cæfar scribo, Ca to
fcribis, Cælius audit. Proprium etiam creare 2 ex fefe alias partes, vt Nomen,
Creo, Crea tor: neque femper pleno fignificatu, nanque a mouc TOMTS, coar et
atur ad carminum tantum Xiiij auto De e LI 2 1a. in 324 IvL. V. autorem,
Latinum vero, Faetor, ad eum qui o leum faceret, folummodo. Aduerbia, Fere,Age.
Item creari a Nomine, Strues, Struere:Imperiu, Imperare.Sed et creare aliâs
generis nomina, quę verbalia non dicantur, vt a Do, Dos. Illud etiam obseruauimus
eorum peculiare accipere fignifi * cationem ex alia actione, riw, eft cibum
capio. Atquia e cibo oritur fitis,iccirco Latiniea occa fioneid verbum
recepercad significandum quod fequebatur,quippe, te doebav. Igitur patitur
etiam amuegia. Etponitur proAduerbio, Age, Sodes, Amabo: pro Coniun ettione,
Licet: etin compositione, Quam uis, pro Nomine, vt dixi mus ex Ouidio,Sæpe
Valedicto. IV LII Asia. 1 Pre Un Pronominissedes inter partes,Ratio, Diuifio.
PARonomen qaidam ante Verbum ono. posuere, alii etiam poft Participiu
tractauere: vtriq; male. Priores co redarguatur, quod Verbum necef faria vox est
in oratione: Prono men non eft neceffaria: nullum enim Vicarium neceffariu.
Igitur si Pronomensemperloco No. minis ponitur:posito Nomine, Pronominis vsus
nullus erit. Quod autem Pronomen przcedere 2 debeat Participiū, sic
demonftramus: nam Parti cipii Ognificatio ad Verbu reducitur, modus sig
nificationis ad pomen:Pronominis auteet figni ficatio, et modus, ad Nomen
referuntur: plus ha bet Participiū Verbi,quam Nominis:Pronomen penetøtu nomen
eft: atNomen eft prius,quam Verbum: igitur et Pronomen,quamParticipiu.
Definitionem aute more noftro ex vi Nominis X V. clicia 1 316 IvL. VI. 1 Vox.
eliciamus. Pro præpofitio,vtin libris Originum plenius narratum est, quum multa
significet, id u habuit genuinum,vtvices indicaret. Pro Milone dixitM.Tullius:
id est, obiit munus, quod Milo debuerat exequi. Fuit eius etorigo, et vfus a Græ
cis. Nam tametfi frequentius fignificat Ante, to awes, tamen apud Herodotum in
Polymnia legas etiam aegav digtns: sicut nos pro caftris, etpropa tria pugnare.
Ergo videture nominc oriri defini shyo tio,vtPronomen (it, quod pronomine
ponatur. Nam quemadmodum dicebamus, quædam re rum notæ sunt: vt, Nomina: quædam
notæ « Nominum. quippe ad hanc vocem Nomen, si quæramus vt aliquid reddatur: fic,
Cedo mihi Nomenaliquod:cotinuo dabo vnum quippiam, Cæfar, Equus, Enfis. Item
Cedo Participium, Orationem, ratiocinationem: ad hæc non res, fed voces
reddentur. Ab horum igitur natura non videntur abhorrere Pronomina: nam fi di
xero, is, aut ille, aut, Ego, non ftatim interpre tentur perres ipfas:per sed
Nomina, fic, Is, Ca to: Ille, Antoninas: Ego, Cæsar. Græci autem rem ipsam hanc
candem expressere, sed paulo licentiore voce vfi funt. Etenim avtwuia non estipsumhoc
quod pro Nomineponitur:feda et tio quædam, qua ponimus Nomen pro Nomi ne. Cæterum
acrius, profundiufque intuenti fortaffe aliter res fefe habere videatur: tantum
enim abeft, vt pro Nomineponi quis putet, vt + etiam prius, vetuftiusque
intelligamus Prono i men quam Nomen. Quum enim quædamfint demongratiua, vt Hoci
ctiam ignoras irei Nomen demonstratæ aliquid significabit. multæ res carent
nomine, per Pronomen demonstratiuum intelliguntur: ergo pro Nomine non ponitur,
quod nomen fane nondum extat: eodemque modo significabit,quo modo significant
Nomi-" na hæc, Res, Ens: vtcommunis nota quædam fit. Dico autem, codem
modo: quia communi quadamæque circunferutur significatione:nam modo alio diuersa
sunt: quoniam illa simpliciter significant, Pronomen autem Hoc, per demon-” strationem.
Non igitur pro Nomineponetur, nihilo magis quam Řes, aut Ens: sed to ti statim
acfinemedio notabit. Præterea Ego, et Tu,in-2 diuidualitatem ftatuunt magis quam
nomen Cæ faris, et Catonis: neque enim quum dico, Ego, potes alterum
intelligere, neque cum altero com municare: quum dico: Cæsar, etiam in alterum
transmitti poteft intelleetus: vt non folum non ponatur Ego, loco nominis huius
Cæfar: sed et iamecontrario, nomen ipfum Cæsar, per Pro nomenad certama substantiam
præfcribatur. Vt etiam plus errarint, qui sicsentiut, Ego effe Pro nomen,
quoniam pro Proprio nomineponitur:* fic enim etiam nomen Appellatiuum esset Pro
nomen, cum dicam,Homoloquor:ponereture nim pro Cælare: fed fubftantiam meam
ftatim fignificat, non nomen meum. Præterea fibiipfi cõtradicunt: negant enim
poffe ficmeloqui, lu lius scribo: fed fic, Ego Iulius scribo.ergo proNo mine
non ponitur vt vicarium, fed vt primarium. NequeVerű est, quod aiüt, Appellatiuu
in Pro priu resolui.sunt.n.nomina quædam generica,et specia DIE ni V Pro 328
IyL. VI. 1 1 specialia seorfum a propriis,quæ nunquam resol uuntur:vt Piscis,Auis,
Homo: quibuspotestattri buioratio, et ad eaetiam conuerti: veluti quum
humanigenerismiserias fleam, ficinstituam, o homo,genus infelix, Tutibi paras
infortunium. PronomēTu, eft fpeciale. Eadem ratio sui com paris, Ego:
refpondere enim faciam hominem pro tota specie, sic, Deus me talem creauit. Sed
etalia exempla sunt commediora, vt in nominis bus Collectiuis, Auditu populus
Albanus: Hæc dicit populus Sabinus: Ego non ceda tibi lare pa trio.Quid igitur?
aut nihilintererit inter Nome etPronomen: aut etiam Pronomen erit præstan Joba,
tius Nomine?Minime:fednomina inuenta sunt, quia resnobifcum ferre nequimus:
itaque sem per significantfine adminiculo. At Pronomina, w autreferunt
Nominaiam pofita, aut egent præ sentia loquentium: et per se nihil ftatuunt, nisi
u aut Nominibus adiuta: aut præfcripta demon uftratione: iccirco communis hæc
natura'eftinda + ganda. Sicitaq; alii definiuere, Diet ioinflexa ca Libus,indiuiduam
maxime effentiam fignificans, fine vlla quidem temporis,fed nunquam fine de
finitæ personæ differentia. Verumnequaquam 1 Aduerbium Maxime,inferendum fuit:æquabilis
enim est omnis definitionis vis: neque recipit in tenfionem aut remiffionem:
neq; plus fignificat effentiam indiuidualem Pronomen Ego, quam Nomen hoc
indiuiduum, ne quis dicat Aduer bium illud positum esse ad nominis difcrimen:
Neq; essentiäfignificat potius, quam ipsum ens: quum enim dico Ego, no significo
mcam huma nitatem DE CAVSIS LING. LAT. 329 nitatem: id eft, hominis formam,qua
homo fum: fed totu hoc quod sum: ncque potius effentiam, 7 quam essentias.habent
enim etiam pluralem nu merum. et relationem æque multa significant, non essentiam:
immo etiam plura. Nam ab Ego, duo habes, Meus, et Nofter:a Tu, totidem: a Qui,
item duo,Cuius, et Cuias. Præterea cætera relati ua, Qualis, Quantus, atque
eiufmodi, omnia di cuntaccidens,non substantiam. Quin etiam Ob liqui casus
illorum rclationem notant, sic,Ensis Illius:non significat hîc ensem, fed
poffeffionem, etcnsem consignificat. Tertius error, cum ne - 3 gant vnquam
Indefinitam perfonam a Prono minestatui. Omitto quod vocem hanc Nunqua, male inseruerunt
definitioni: nam definientisa tis est,dicat,Est hoc, aut hoc: sic,aut sic:
definitio enim intelligitur competereper se, et omni, et vni, et femper. Sed
demus hoc Grammaticorum fupellectili curtæ,at illud falsum est, Multa funt,
Pronomina, quxcuiuis adhæreant personæ, Is, lllc, Ipse. Ille ego,qui quondam:
Ipfefubibo: Is fum Quirites, quem me effe voluistis, Ergo non definiunt personam,fed
ab aliis definiuntur.Item Meus fum, Meus cs, Meus eft, et vt ait feftiue Plau »
tus, Noster sum: in quo nihil a nominibus diffe runt, quæ non variata voce
varias recipiuntur in personas. Igitur aliter quoque definitum eft: Quod certius,
quam Proprium nomen signifi- soc. cat.Hoc autem falsum est:certiorem quidem rem
poteft significare, scilicet præsentem: at certius non poteft: Etenim sine
medio Propriu nomen fignificat indiuiduum suum, præterea non cuiuis compes i
330 IvL. VI. ho 1 competit Pronomini: quis enim dicat, Meus, Tuus, certius
fignificare, quam Dauus, Syrus?. Immo nisi aliquid apponatur, nihil significant:
Quum enim relatio non in vna tantum reinue niatur, fed intes plura, nisi
aliquid addas ad quod Resoben illa referantur: corum fignificatusvix extet. Nos
igitur aliter sentimus: Pronomen a Nominenon differre significatione, fed modo significandi.
Hæc autem differentia eft triplex:acquemadmo dum,Par et Impar, non cuiuis
numero vtrunque fimul, sed certo alterutrum competit: ita hiaf fectus, quos
Modos significandi diximus, alius alii competit Pronomini. Primus est, quod rem
præfentemindicant loquenti: id quodnon facit Nomen:vt, Ego: aut etiam ei,quicum
loquitur: cevt, Tu.Atque hæc poffuntponi, nullo nomine fubintellecto:rem enim
ipfam ftatim per fpeciem intelle etui repræsentat, non per nomen. Alter 2 eft,
quod pro Nomine ponuntur, vt Relatiua: Cæsar bellum geffit, isvicit:idem estCæsar
vicit. Tertius est quod non folum pro Nomine ponun 3 tur, fed etiam cum Nomine,
vt ipsum repræ fentent: Ego Cæfar. Ex quibusipfa Definitio colligi poteft:
atque ex Definitione Diuilio cer tas in fpecies, quæ de manu veterum afferendz
funt nobis, atque vindicandæ: ipfi enim Relati prone vum Quinegarunt Pronomen
effe, peffimo qui dem consilio: quum fecundum eorum definitio nem, quænihilaliud
ftatuit, quam pro Nomine poni, totam eam naturam,ac multo melius quam Ego, et
Tu, fibiassumat. Nam fi Is, Pronomen est, quare Qvi, non crit? idem enim Vfus
vtriuf que, etForma, id est significatio, et materia: nam fuit real d's,Quis:ro,
Qui. Par error etiam quum » + Relatiuum substantiæ appellarunt, refert enim
etiam accidentia: vt, Calorem, quem vides,con traxiex ira. Quare alio modo ex
diuisione nun cupandum erit: non ficut fecere. quibus Prouo- + cabulumpotius
dicere placitum est. Nam Voca bulum eft quodcunque in voce consistit: etiam ipsa
Verba Vocabula sunt: quis hoc neget: nifi superstitio Grammaticorum? potius
nutus quif-» piam,aut oftengo aliqua.Prouocabulum dicatur, quibusloco Vocis,et
Vocabulivtamur. Diuifioautem fiet,ficutet Nominis:nam alia Sprej dicentur substantiua
( vtemur enim vocabulis re ceptis ) alia Adiectiua, non quæ Substantiam Roho
tantum significent,fed etiam Accidens: vt, Isco lor. Sed quia non repræsentant
modum acciden tis, alia autem ftatuunt ipsum modum, vtMeus: nam sicutSeruusfignificat
poffeffionem, etcon ť fignificatsubstantiam: fic etiam Meus. Quare er iam
Relatiua, alia dieta funt Subftantiæ, vt Qui, as Is: propterea quod line
fubftantiam fiue Acci dens referrent,modum ipsum apponerent Sub ftantiæ: quum
enim dico, Is color: tametlico lor in corpore est, tamen non indicatur a me, I
quatenus eft in corpore. Alia dieta funt Acci identis, non folum quæ Accidens
natarent, fed Anhmpi etiam quæ consignificarent Substantiam. Nam Quale,significat
Accides vteftin substantia.Re centiores autem leui nimis de cauffa Qui, inter +
Pronomina recēluere: propterea quod,inquiut, quorun: nlah 1 c 1 332 IvL. VI.
quorundam Pronominumdeclinationem feque Į retur, Hoc autem eft ridiculum,
Affectus variare Subftantiam accidit enim Declinatio Pronomi ni. Itaque etiam vsu
mutantur. nam quod dici mus Alterius, fuit olim, Alteræ,in fecundo cafu 2
feminino. Præterea multa Pronomina Nomi num fequuntur Declinationem,
Nominaigitur erunt.Ego,Mei: Tu, Tui: Meus, Mei. Et contra, NominaPronomipurn:
Vnus, Vnius: Solus,So grozilius. Ex quibus constat Pronomina Relatiua ac
cidentis resolui in substantiuum cum ipso acci dente quod referunt. Nam Tantus,
eft nomen confulam fignificans magnitudinem. Sic Tan tus Aftyanax, Tantus
Hercules: id est, hac, vel hac magnitudine. et fubdam, Quantus Syluius, Quantus
Cæfar: id eft, qua magnitudine. Ea dem ratio et in cæteris:Qualis.quo colore:
Quo tus, quo ordine, etreliqua. Proprium Relati omuifubftantiui eft fle ettere
naturam fuamin ora tione, ficuti de modo Indicatiuo dicebamus: id fit ei tribus
modis: Interrogationc, Quiestis vos? 2 Negationc,Nescio quam in gentem
veni:vbiec 3 culta est quædam relatio. Occultior autem etiam in illo, Quid
hominis es? vbi vim quandam No minis fubiiffe aiunt: fed vfus hæc flexit.
Hincet iam elicimus,quod veteres omifere, Adieetiuum + etSubftantiuu, non efle
Nominis affectiones aut differentias, vt Nomen est, fed vtest Dictio.com petit
enim etiam Pronomini. Atque erroranti + quorum patet, qui putarunt Pronomen a
Nomi ne diffcrre: quoniam Nomen nullam personam determinet: Pronomen autem
certam ftatuat. Nam 3, DE CA VSIS LING. LAT. 333 -೭LC
DI CUI 1 10102 CHICCO Sci 2 Nam et Vocatiuus Nominum certam ponit: et, Ipse,llle,atquealia
non certam.Illud quoquecon topresent templandum est,quod aiưnt, Pronomesine
Dest monstratione, aut Kelationenihil significare.Act fententia quidem vera eft
ipsa, sed oratio minus at bene compofita: vsi enim sunt voce demonstra mulher
se tionis,pro repræsentatione. Neque enim qui di Evden cit, Ego,semper demonstrat:
nam quemadmodu meablenti tibi demonstrabo, quinungmgmuli?Iyon a casa lus vides?
mispoloma 1322878 Ambigitur autem etpræter hæc, Alter, et Neu asygoiza delo
ter,atque eiufmodi,sintne Pronomina.nam qui dam ipla vocarunt nomina Partitiva:sicut
On nis,nomer Distributiuum. verum enimueroli Si quiseorum ortum fpectet,
inveniet effe Prono-so', mina. Est enim Neuter, non vtero et Alter; alius yter:
at ipsum Vter, Pronomen effeconstar: non / enim differt a Qui,nisi per modum:
quoniã duo bus tantum apponitur Vter: Qui, vero pluribus., Quareetiam Alius,
pronomeni eritidiffert enim Ali ab Alter,sicutQui,ab Vter: atq; exponuntur per
nomina lic, Vter fecit? Cæsar?Non: Alterfecit. Quisille alter est? Cato: neque
enim alio mo do ponitur,quam fi dicat, ille fecit, non hic. Est autem Vter,
oĚTERG'Alterjan GuerepG itern cę=> ter, ngungo. Quare etiam Omnis, et
eiufmodi Ommi erunt Pronomina,suntenim signa Nominuine-, quenumerum significant,
effent enim Nomina, vt Vnus,Duo: sed niotæ tantum funt Nominum. Quum enim
dicis; Quis homo disputat? et refa pondes,Omnis hocsignificat;atque si fingulos
homines nominatim redderes, vfque ad vnum Y jo ýitie int nh T. 334 IvL. CÆs.
Seal.VI. vltimum. Videbitur autem quibusdam absurda hocpropterea quod
fignificet Quantitatem: fed non ita est: imo vero hignificat Distributionein a etionis,aut
eiusmodi in quantitatem.itaqueper Pronomina quoque cæteræ propositiones expli
cantur, Quidam, Aliquis. Dubitabit autem quis. * wley piam,Nullus, Nomenne fit
; an Pronotnen, ete nim ab Vnoducitur: at Vnus Nomen est, quãti tatem enim, siue
principium eius significat. ad shoc fic refpondemus: Nomen esse,etinopia ser
wimbonis vsurpatum pro eo quod effet, Non quil. quam. Eft autem origo ipfius
Omnis, Greca, couco, vt Collectionem et Distributionem, non Quantitatem accipi
intelligamus. CA P. CXXVIII. Pronominum affe tus. Ronomina afficiuntur quib. et
Nomina,Spe " ranter. Primæ Speciei, Ego, Tu, Sui. Deriuatx, Meus, Tuus,
Suus. Genera in quibusdam distin et ta, Meus,Mea,Meum. In quibusdam conueniunt,
Ego, bonus,bona, bonu.Numeri duo,Ego,Nos. Personæ tres, Ego, Tu, Ille. Figuræ
duæ: Sim plex, Ego: Compofita,Egomet. Casusalij alijs, neque numero æquali. Ac
de Specie quidem, * met Genere, Numero, Figura satis conuenit: de Ca duautem
non in omnibus. Circa Personam quo que non idem sentiunt omncs. Ad hæcigicur in
telligenda, vsus ac ratio corum cxaettius suntper perso fcrutanda. Signantur
igitur duæ personæ,Prima, ac Secunda duobus tantum Pronominibus: at Tertia
pluribus.Non quia Prima, et Secunda, prę fentes funt, vt dixere: non.n.id verum
eft: nam quamobrem Epistolæ sūħtinftitutæ? Sanein his abfentes loquimur
deTertia etiam präsenti al $ terutri scribentium. Sed quoniam et qui loqui- »
mur, et ad quem loquimur, vnico intelligimus modo: at tertiam non vnonam aut
monftramus, aut absentem referimus: fic enim distinguimus, vt alia fint Demonstratiua,
alia Relatiua quæ fia ne discrimine vtriusque naturæ vices fubeant, Demonstratiua
autem laxa, vt diximus, voce: nã aut præfentem sensibus,aut intelle ettu:Non quệ.
+ i admodum scripsere, fic, præsentem autad oculu, aut ad sensum: quasi vero
oculus senfus non fit; quali vero si de voce loquar, oculo percipiatur. Itaque
demonstrato colore,aut sono, aut fapore, aut odore, aut retactili, sensu constitui
ostensio De nem dicemus. fi dicam, Hic motor, cujusvolun 16 tate orbis rotatur:
intellectui præsens demonstra i bitur. huius generis eft Hic. $ub quoetiam
alius moduscontinetur:interdum enim quod non vi I demus nos,alteri,quicum
loquimur,demonstra al mus. quippe rem iplius præfentem fenfibus, aut y notam
intelle et ui:huius generis est iste: absen-> ti enim fic scribam, Ista tua
cura, quæ te angit: Iftud Mufæum, in quo scriptitas. Neque enim prisci re ette
fcripfere, Pronomen Iste, lignificare + præsentem personam: fic enim fcribam,
istud tuum prædium, in q diuerti fessus de via, abest ab vtroque noftrum mille
paffibus. Præterea i pa pfi fibicontradicunt:aiunt enim, Primam et Sccữ + for
dam non variari per genera, quoniam presentem Y iji rem 336 I VL. CÆS. Ś C AL.
V I.: rem semper indicarent: ergo ifte, quomodo per genera variatur, fi semper
præsentem perfonam + indicant? Alter quoqueeorum error, quum HIC, appellarunt
Pronomen præpofitiuum, iccirco, quia fignificet primam rei cognitionem: id est,
" quod reddaturinterroganti,fic, Quis fecit? Hic. lam omitto pessimum
loquendi modum, neque enim significat cognitionem rei, fed nota eftco 2
gnitionis, significans rem. At enimvero etiam subiungitur relative ficut etiam
Is, frequenti vsu Cæfaris, et Salluftij, nimirum vtriusque origo ea a dem est.soxiglfee:oxe,
Hice, a quo per Apocopen, Hic:nam lones:, pro o, dixere. q An vero, q
aiunt,verum eft? Primam et Secu dam non variare vocem per genera, propterca
quod præsentes semper fint: 1 ertiam variare, il lella,illud:quianon (int præsentes;
quæ sub ter Rc tia circumferuntur. Atquehociam a nobis reie ' ettum eft.Namque
quod appellantPronome De monftrativum Hic,Hæc, Hoc, variatur, ac præ fens tamen
ab ipsis femper ponitur: itaque suis ipfitelis pereunt: pereunt vero et noftris:
non e 2 nim semper præsentes inteľ nosloquimur. Quid enim ex vltima Germania
fcribat ad me puella, atque ego refcribam? Amo te,inquiet: ia hicge nus
neceffarium eft: vt fciam, amicusne ani amica bene de me fentiať. Quærunt
etiami, qüum Pri. ma, etSecunda certis feratur numeris,quamobre Tertia non distinguatur:
Quoniam,inquiunt,ex antecedentinumeromoderamurfequentisper • fonæ intelle et
uri,sic, Ipfe se interfecit:ipfæ fe in Renterfecere. Atenimvero ratio hæcnulla
eft: nam priimum dicam, Græcos non carere numero plu rali, ex tOY, łauto's.
Deinde hoc modo foluentur- 2 oinnes quæstiones; Mobilia enim Nomina, non erit
pecesse variare: intelligimus enim fexum ex præcedenti substantiuo, et Casum, et
Numerum: lic et verborum ratio vnica voce eadem fit, qua. lis qualis præcedat: Cauffaautem
huius rei fuit Græcorum imitatio: nam tametfi in composito distinguant, vt posuimus:
tamen simplex vox, tou vnde noftrum Se, communis vtrique numero fuit: id quod
non tam consulto fecere illi,quam cc euenit forte, vt etiam in multis: Nam quid
limi leințer fyw, et nueis: rv, et vues? defe et u igitur multa funtinnouata,
fuis deftituta, aucta alienis, ficapud Latinos, Ego, Nos, Tu,Vos. Quare vt eum
errorem emendarent, addidere alterum Pro nomen quod afferret et numerum, et
genus.Grę ci antes; nos, ipse. Ealov, seipsum. Quod autem chicafferimus,verum
effe fatis constat,quum in ca » ulibus quoque non inuenere vocem, qua
differtent. Nihil.n, intelligas diuersum, cum dicis, Se interfecit Cato: et,Seauthore
voluit Cæfarem in kerfici. Orationis enimvi percipiasCasuumdif Kerentiam,vocis
autem fexunon percipias. Assi egneatigitur rationem, quare duorum Cafuum,
esnaxime'diuerforum, idem fit fonus. Relatiuaautem funt Is,etQui,vno modo: ree
nila tina? cerunt enim rem jam positam. Altermodus este quum relatio fit per
reciprocationem,hæc vnica Elantum, ocem habuit in Pronominibus, SE. Exemplum veriųfq;
esto fic, Cæfar optimus.jma.» perator, atque vir fuit clementiffimus. is Gallos
pue Out Y 'iij. 338 Iul. VI. pygnando, et seipseignofcendo,vicit. Inter hæc.
connumeraruntetiam ille. Nonpessime sentiut, fed exemplo vtunturnon bono,e
feptimoÆnei. dos, -- Sic Juppiter ille monebat. At enimuero in
exemplaribuslegitur Ipse, non autem ille: neque enim refert Iouem, cuius no men
ibinufquam positum eft: eft enim Ule, Iste: non dicas igitur hocloco, Sic is
luppiter mone bat. Quis tandem füppiter? nullus enim ibielt. Quod li in
quibufdam fcriptum inueniatur, vt volunt, Emphalim intelligamus: vt, Thais illa
Corinthiaca. Eft autein miltæ naturæ, atq; indif Ce ferentis,tum ad Relationem,
tum ad Demonstra tionem primi exempla frequentissima. -Teretesfuntaclidesillis.
ato -Ille etterris iactatus. Oftendit autern in Sexto, Ille triumphata
caputolta ad alta Corintho. demonftrat enim Mummium. Differunt autem
Demonftratiua abRelatiuis, quod Demonstrati uaftatuunt primam cognitionem: vt,
lste tuus animus C.Cæfar te perdidit. Relatiua autem eam iterant fic, Is te
reddet immortalem. Nam quod Gaiunt, boc Pronomine Bíte, propinquam rem fi pang
gnificari: hoc Pronomine lile, longinquam; non plane verum eft. fed ita
accipiamus,vt Iste 11. semper referatur ad rem,aut perfonam,adquam loquimur,
vtin Secunda in Antonium. Iltis fau cibus, ista gladiatoria firmitate: id eft,
tya. Istam vrbem appellabo cam, in qua agit is, ad quem fcribo: illam autem, ab
eo remotam,aut istạm vrbem de qua locuti fumus, Quoniam eius ori, gouls, parem
vsum habet. Sed et aliquid præsens» $ E Iitud, appellamus,vt apud Quintilianum,
lite iuuenis.Et de eodempaulo post,Hic iuuenis.Se cundo modo vsus est Gellius:
Brundufium ve ni, atqueisthic offendi quendam: pro, Ibi: atque fi dicat, Ifto
in oppido offendi:vt,æque dicatur, Isto oppido, et Eo oppido: quoniam ifte,lit,
ls, Te Atipse, commune omnium personarum est: upan dicimus enim, - Ipseferam
teneralanugine mala. et, Ipse vides: et ipseratem contofubigit. Quare quuin
Tertiam assignarint, minus verea Prima, eta Secunda 2-, mouere.nequeenim recte
probant sic: Dicimus, inquiunt,Ego feci,Tu fecisti, Ipfe fecit: quare si cut
Ego,est primæ;Tu, fecundæ: fic Ipfe, Tertix. Huic nosad hunc modum et
refpondemus, et obiicimus: Si Ipse, non effet omnium personaru,» noniungeretur
Primæ, fic, Ego ipfe. Neque vlus) lam figuram effe in toto ambitu literaturæ,
quay: Prima cum Tertia iungipossit. Item dicimusno effe verum, sic poffe dici,
nifi prius aliquidsub- ») + fic quod referat: exempli cauffa. Quærit Anto nius
de O auio, et Lepidum alloquitur: Quis patrauit parricidium Ciceronis?
nonpoteft dice rede Octauio,Ipfe fecit: nis O et tauium nomina rit.efteniin
relatiuum: fed commodius etiain si senon nominat, potest dicere, Ipfe feci. Sednul-
+ gantur etiam cum dicunt, Verbum ipfum Primæ perfonæ habere intellectum
Pronominis Ege: quoniam si sic dicas,Feci:neceffario intelligas, E go.igicur
poffe ponicum primaVerbi,quia pria. maPronominis fubfit.Verum de Tertia quoqne
idein CIE 16 1016 7.50 del adi Y iiij. 340 IvL. VI. bigo ling 0 idem
intelligas,Fecit, habet intellectum prono 2 - minis Tertiæ. Præterea Gcut
Relatiua cætera o mnium funt personarum:fic etiam hoc: nam eius see metha ho
qual harorigo est ab Is: Ipse. at, is sum,dices: et, ls es: et, is est. Addunt
alterum augmentum. interro ganti, Quisfecit? nüquam respondebimus, Ipfee pro,
Ego:aut pro,Tu:sedpro Tertio. Hic eft'fal lacia fimul et falsitas: Fallacia
eft,quia fi dicas lp: fe, et oftendas Tertium, recte dicas: fed etrede cefite oftendas,
auteum quicum loqueris: Nutas enim et ostensio statuunt primam cognitionem,
quam iterat Ipse.Si autem nullum oftendas, fal sum est,fic poffe loqui nos.
Quis enim eft ifte ip se? Acutius etiam intuenti apparebit ratio: nam ce
interrogatio est in tertia persona verbi: itaq; fa cile reddas Ipfe fine verbi
repetitione. At fi dicas fic, Iune fecisti hoc? possim refpondere, Ipfe fane:
etiam nullo verbo repetito. 2'Præterea quis nescit; Affirmantis, et Interro:
ganuis, et Respondentis orationes non differre nisi modo quodam? igitur Aeneas
quum dicit, Quæque ipfemiserrimavidi.nonneinterroganti Reginæ fic, Vidifti ipfe?refpondeat,
Ipfe. Respon demus tamen certius, et commodiuspalia, Hic, w ] ste,ille, ficut et
Græci, što, deiva, cileivG.Pru udentius igitur fecere, qui Fi@ yuanxov appella
uere, propterea quodomnibus subiungeretur p fonis, quasi ordinarium
additamentum intelli e gas. Consultius autem etiam,qui dm et Tixev,pro pterea
quod intenderet significatum. certame nim rem ftatuit, atq; circūscribit:plusenim
est, Ego ipfe,quam Ego.Iccirco pro Solo,etiam sunt interpretati: at id euenit pro structura
orationis, atque yi verborum: yteoversue Sexto diuinio peris, Iple ratem conto subigit.
Quum enim ne- > - minem, præter Charontem, nominaffet, retulit = eum in
fingulari. quare etiam folum intellexit Sed fi duo aut plures fuissent,
poteratetiam fic, Ipsi ratem subigunt: vbi nihil effet solitarium: Sed nunquam
Grammatiçidesinent ineptire: ve slutiquum ausi suntdicere, effe hoc versu Nome,
+ non Pronomen: et tamen eftloco eius nominis, Charon. Sed æque est, atque sidixiffet,idem.In
terdumvero etiam additum nihiladdit:vt apud Ciceronem, Quiante seipsum Consulfuit.
Vfos autem fuiffe veteres aliter hoc Pronomine, quam ab istissit obseruatum,
oftendimus in O triginum libris. vtaliquando quasi loco Adner.no satiuæ,
autSubdifiun et iuæ capiamus:velut apud Catullum eo versu, Namcaftum effe decet
pium poetam _ Ipsum: verficulos nihil neceffe eft. Etapud Virgilium in Tertio,
Portus ab acceffu ventorum immotus, etingens Ipse: fed horrificis
iustatonatAetnaruinis, Eodem modo in primo Achilleidos Statius, --Vacuisque
reliquerat antris Ipfam: sed carulos afporiat: Plinius quoque id obseruauit, vsusque
est libro, decimofeptimo: Vites,inquit, Aquilonem fpe ctare debent ipfæ: sed
eorum palmițes Meri diem. In vicefimotertio Liuius non cum Aduer Satiua, sed
cum Copulatiua iungit: L. Pofthu mium consulem dilignatum, ipsum atque exer
citum deletum.Eftigitur trium personarum con munis vox,tam sola,quam addita:tam
Relatiua, quam Demonstrans. Pronominaderiuata. 20 D Eriuata Pronomina;a Primaet
aSecunda, bina sunt, a fingulari, etplurali, eaque di ftin etta vocibus, quia
origines distinctæ: Ego, Meus:Nos, Nofter. Tu, Tuus: Vos, Vester. Vbi fecudęfacilior
esse videtur analogia,a Tu,Tuus. At Primæ non item, fed ab obliquoMei,nõ are
LIĆto,Ego: In học Græcos sequuti sumus, uzzeući, allli autem non temere pofseffiuum
pronomen Cerâ poffeffiuo cafu deduxere: neq. enim diftat fues lembuos, nisi
ficut Albedo, etAlbum:quare neque « Taysa Turecto, vt putarunt, fed obliquo
fecun do casu ortu est.A tertia vero persona non fuit de ductio,ppter numeros
variata, ppterea quod ne primitiuum quidem variabatur.cauffa autem pro pter
quam ab vtroqueNumero deriuentur, hæc eft,Quod Græcidicunt apos, ti, nos
relationem: fignificar duo,rem ipfam,et terminum quendam ad quem
refertur:igiturpoffessiua pronomina et Grem poffeffam, et poffidentem consignificabunt
Square numcrum pronominis poffefui accipie, mus a numero reipoffeffæ: etnumerum
prono {minis primitiui,vndeillud poffefauum du et um est a numero poffidentis.
Igitur quum dicamus, Ego polsideo libros:dica, Librimeisunt.et, Vos poffidetis
librum:dica, Liber vester est. Hincli. quçt qua ratione a pronomineprima persone
du ettum sit pronomen tertiæ. Equustertiæ peren sonæ eft: itaque Meus equus si
dicam, tertiæ quo que erit, et a ME, quod est primæ perfonæ, due ettum est.
quoniam relatio eft adprimam: figni-. ficatio ad tertiam. Natura, et vsus
prominz Sui,Snus,etreliquarão porei ori Vanquam non est presentis operæ,decon-?
structionis vsu,autlegibusscribere: tamen quia natura primitiui, et deriuatiui
Terrix per fonæ multæ præclara ingenia vexauit: alia etiam jelulit:a multis
confuse aut perplexe tractata funt: videamus hîc quæ eorum fit ratio. Relatio
du. ou gone splicimodo intelligitur:nam aut habet terminum i extra rem quæ
refertur: vt Dominus refertur ad Seruum.Aut habet terminut eundem cu requæ
refertur, ratione tantummodo differentem:velu ti quum dico, Cato fe
interfecit:Pronomen Sereia et fest Catonem ad Catonem: ratione ab fefe diffe
rentem, non substantia: propterea quoddifferta seipso tanquam agens a patiente.
Iccirco Græci a vpexAcest, quafirefra et um dixere: funt.n.oria's fia, sellæ
plicatili in feipfas reciprocatu. Verum ea vox dariufcula eft, reditenim in agentem
para fiointegra,non fracța.Itaque alia w Toma Desa fed et communis hæc nimis:sunt
enim yerba quar " dam talia, talique nomine censita, vt Bereo: et al terum
tantum terminum dicit,Paffionem.Noftri autem melius,Reciprocum:qua
appellationemx tuam rationem referendi complexisunt:semper.n.redie vis reirelatæ
in feipsam:Ipsefui memor: Ipfe fibi hostis: ipseseamat: Ipse de se hoc exigit. Ætas,
Celine 3 344 IvL. VI. 1 Ætas noftræ proxima in cæteris cafibus optime uvfa eft:
intertio cafu frequentiffime hallucinata; apud plerosque enim inueniasfic, Ego
dedifibi: etiamin oratione diserti yiri Agricolæ. Græci cautem veteres abusi sunt
in poematis fuo opě, co dem modonon reciproce,fed transitiue. prome? Cumigitur
idem sitmodusorationis, etnar rantis fimpliciter, et referentis narrationem: ea
dem quoque erit ratio dicentium fic, Portia fe interfecit: et fic,Portia
rogauit, vtse interficias, Refertur enim in prioreexemplo,Interfe ettio: in
pofteriore,Rogatio interfectionis: at Interfe ettio.. femper in Portiam recidit,
hæc est natura Pri. mitiui. Quod autem ab hoc deriuatur Suus, parem naturam,
vfumqueeft conseeutusa: vt quocun que loco primitiuum poneretur, in eum locum
ius fuum haberet: sic, Portia fe interfecit: et fic, Portia fuam vitam
intercepit. Differtautem a Primitiuo ficut Adicctiuum a Substantiuo: Ita que
etiam reciprocatio differt ab illius recipro cations namin deriuatiuo redit
reciprocationo inrem a quaprocedit a et io, sed in ea quæipfius rei funt.fit
hoc exemplum:Vidi Cæfarem homi nem:hîc fubftantiam ipfius Cæfaris intelligo:
at, VidiCæfaremhumanum: intelligo hoc, quodis pliushominisest. Sicin
Pronominibus. Vidit fę Cafar: Substantia reciprocatur:ar,Vidit fua Ca
farareciprocantur ea, quæ Cæfaris sunt. Acquan uquam hocquoque modo potest Substantia
reçi aprocari,vt fi dicat, Vidit Cæsar sua crura: tamen non permodumsubstantię
refertur,fed alio præ OC dica EN 1 pro, vestrum. 00. 101 dicamento, 58 l'adv,
per poffeffionem fane: quare Poffeffiva bæc di ta funt. Intelligo autem pofler
fionem, quæ aut fuit, aut eft, autetiam futura eft: vtsuum regnum hæres dicat,
quo nondum poti tus est. atque ipfam negationem:vtapud Vergil. Non fuapomia.
lidem tamen Græci licentius vsi funt:vt Hefiodus, o nepov za tele vureisoa. suum,
Sed loquendivfus maximus Tyrannus elt:Surving replit enim etiam Latinis, vt
vbiponeretur veras, bumSubstantiuum.eo quoq; fubiret Pronomem hoc: vtapud
Vergil. --Sua femper apudme Munera funt Lauri. Et alibi, --Sunt hic etiam suapræmia
laudi. Neque abeft ratio: per verbum nanque Substan tiuum nihil extra effertur,
fed in eodem quiescit: ! itaque par est reciprocationi, quali stenow,licu
tidicimus quædammembriscarentia,Sedere:qa' non moventar.Paulatim tamen
invaluit, vtad - ll lia verba transferretur: Nam quum dicendum effet,Suo gladio
feipfe iugulat: tamen Terentius, Suo gladio iugulo,dixit: Eft apud Martialem a
pertius: Etsuariseruntsacula Maonidem.Id autem pau lisper medio quodam loquendi
modo invedums eft,qualis apud Catullum: Snus cuig, attributus est error: eft
enim ibi et Substantiuứ, etParticipium. Quarepotuit præ terca dici,Suus cuique
innafcitur error. Ita fcri ptum est in inveđiva in Sallustium: Quod fi i Te
ftius vitam memoria vicerit ; aliam P. c. non ex DOS 017 eti 7:6 2:07 701 Ja
idi او QUE W oratio 2 346 Iul. VÍ. oratione,fed ex morib.suis fpe ettare
debetis. Eiuf dem modi eft illud Ouidianæ Penelopæ, Aspice Laertem, vt iam fua
luminacondas. Ita que ridicule nimis ausi sunt accusare folçcismi Diuinum poetam
eo verfu: Namg;fuam in patria antiquarintsater habebar. Eftenim eiusdem
rationiscumfuperioribus. Ne -mo vero dixit vnquam solæcismum eum, quo do etti
viri vterentur.Sicenim omnes sunt loquu ti, vt pure, nonruftice loqui
putarentur:quemad modum M.Tullius pro Sylla:Sylla,fi fibi füus pu dor, etdignitas
non prodesset,nullum auxilium + requisiuit. quem dicendi modum temere nimis inusitatumappellarurit:quum
etiam Plautus, qui Romanæ linguæ lex quædam fuit:etiam Teren tiusqui veteris
nouique Latij limaquædam ha bitus eft, ita etfcripferint, et feripta
totiusvrbis iudicio approbarint.Plautus in Mercatore fic,Is " bet faluêre suusvir
vxorem suam. Terentius aute etiam fine vllo responso mutuo, sed absolutene que solum
deriuatiuum, verum etiam primitiuus Suo fibigladio hunciugulo. Quare feretur
illud Ver gilianuin eadem prudentia: 1 Viuitefelices, quibus est fortunaperalta
Iam fua.Id est, iam sua cuique, ficut eft clarius in Sexto: Quiquefuospatimur
manes. Tria'kinc colligimus:Primogeniüm nuquam fineaperta reciprocatione poni
præterquam mo doillo Terentiano: Deriuatum autem occultio re, sic, Sylla si
fuuspudor fibi non pdeffet:id eft, prodeffe intelligeret. Alterum est, nullum
efle 1 dia terbietet CIOK 09.30 CUTIQUE
1101 umaut emeret etiamTe y quedar tatorin discrimen, fiue vulgarem teneat significatum,
et ue pro eo, quod est proprium ponatur: præterca recte dici,Suus Cæizris, et Cæsarum.quoniam
la primitiui voxa numeris non variatur,et SuusCæ fari:quoniam verbum orationis
obliquz dux est, atque ipfam regit. Eft et illud manifeftum, Distributiuo Prono
mini additum circumagi per omnia Genera, Per funtia sonas,Numeros,et Cafus,
idque fieri vi distribugg tionis: Non folum igitur cum Quisque,vt dixere: sed
etiam cum Omnis, et Quicunque, et Quil quis, et eiusinodi: Suum omnes Nationes
tuen tur morem: Quemcunque suæ originis pænitet, Plats eum oportet
effeineptuin: Suus omnib. A fiaticis dicendi mos eft: et alia talia. Sic etiam
additis Pra politionibus: Starum fortunarum ergo nauigac Lufitanus. Etiam in
Sexto casu, contra quam sen fere:Suo quinis genio potelt acquiescere. Hoc etiam
eliciemus, quuin Scintelligamus el se semperreciprocum, fi duæ lint
perfor:ą,tolle- zimmunocom dæambiguitatis caussa, alio Pronomine vsos ver que
teres. Diligenter itaqueobscruatum eftin decla matione Quintiliani: Non sic
nuper repugnafz fct, fi illum i ribunus voluiffet occidere. Si n.dia ! xiffet
Se, haud intelligeret Marius, vtrum accipe ret, Reumne,an Tribunum. Par
exemplum est, Rogauit Nero Epaphroditum, vt fe occîderet, Nescias vter sit
occidendus; Nero, an Epa phroditus. Verum hoc loco fi illum, pro Se, fubdas,
minus commodeloquare. Ita est:Rogat Philumena te Pamphile, ne fe deferas. Ergo
i dem crit: Rogat Philumena Pamphilum ne fa desea crcatoret serenie dablole
tampre returille serafta. licurelt enium Di przterea autem or cht,ouli deferat.
Verum hæ orationes maxime funt fu giendæ. Cuius consilij modum in primo librod
exemplis eloquentiæ a nobis dictum fuit:quili ber mihi vna cum duobus
pofterioribus iam per fectis aut a Carnuto, aut a Provinciali surreptu est. Mr
Eft etiam aniniadvertenda locutio illa, Inte fe: fic, FratresThebani inter fe
dissident. Grad anon tam feliciter: sannous, alius alium: non. n. complectuntur
illum mutuum responsum vltra citroque: at nos,Inter se, quali dicas, Medium in
ter cos diffidium eft. Itaque Se, eft casus pluralis, vtrumque
componensfimulacdisidium:iccirco distribuitur, deinde ad duo singularia
partitum hincinde. Animadvertimus autem Ciceronem in primo Officiorum sic
locutum: Homines au tem hominum cauffa essegeneratos, vt ipsi inter se, alij
aliis prodeffe poffint. Declarat enim, In ter fe, per dimonous. Etin eodem
alius loquendi soruyu mamodus est, Qua focietas hominum inter ipsos, et vitæ
quafi communitascontinetur. Idem enim eft, Qua homines inter fe fociati
continentur: imacon Colligitur etiam lex dicendi hæc, Suacaussa
feci:recte.Suicauffa feci: non re et e:non enim re ciprocat. Sed, Mei caussa
feçi:Sui caussa vt face % rem,rogavit. Quæram igitur,andicam, Tui cauf fa
feci:Mei cauffa fecisti.Etfanepoteft:non enim sunt reciproca, fed personam tantum
deli egnant:fed passivesemper accipiuntur.Tuiamor, quia tu amaris: Amor
Tuus,quia amas: vt apud Ciceronem: Quod desideriumtui ferre non pos fet.Etin
proæmio sexti Quintilianus,sic,Amore i inci Tolbe ab 01:18: G INH Donicos
Vledes. callspice 12 DATE diues arian in Cicent · Homia IS, VEINIL arateuis mei
vicitetiam matrem fuam. quod plusamatus fuieta filio quam a matre. Et
Vergiliusin xila Viettus amoretui. Quare vbierit reciprocatio, ni hil eritambi
uum: vrNarcissus Ouidianus,Vtor amoremei. Est enim ibi autoQinawlia. Atque hæc
quidem natura horum Pronomi- Exay numeít,vtfuum quodqueobtineatlocum: quod fi
eadem fine discrimine sedem ineant, id non ipforum natura fit,fed vi partium
aliarum, qui bus oratio constituitur. Sunt enim quædam No mina, vt Cauffa,
Fama, Imago, quibus vtrum ad dideris, idem fonat:Cauffa meafecisti: et, Cauffa
mei: propterea quod vox hæc Cauffa, vim habet tanquam pafsiua.fic,Imago mea, et
mei.quia Ima govno tantum accipiturmodo,de eo,cuiusest: 2 ethabet vnam tantum
rationem relationis: fic et Fama. At non fic Poteftas, non Memoria, non aº lia
ciusmodi:nam habet Potestas duplicem rela tionem: alteram adme, qua possum:
alteram ad alium, qua in me poteft.fic et Memoria, etVlus, nistel et Copia.
Copiamea,quam posfideo, quasum diues:Copia mei, qua quis in me vtitur. Sic
Fa-> cultas, etVtilitas, et alia talia:vt, Accusatio mea, qua drwxws ago
enim reum: Accufatio mei,qua Qevywagor enim reus.Sunt etalia Nomina, quo rum
natura non repugnats sed vsus tantumnon sur le icam, I admittit:vt,Seruitus.Nam
fi Dauus estmeus,eius otelio feruitus mea est: ille autem sic loquetur, Mei ser
uitus: ettamen correlatiuum eius non respondet ntur.Tu pari ratione: dico enim,
Meus Dominatus: et 12 am2; Dauus ad me, Tuus, inquiet, mei Dominatus. i ferreno
Caussa autem eft,quia funt relatiua inæqualitatis.-) Z j. Yeriant alius.log at.
Idea: continent 26, Sama e:noner ni caullari tuy tantum anus,liidid 350 Iyl. VI.
ti et CI Verum,vt dixi, vulgus non ficloquitur,vt Domi nus dicat, Meaferuitus: sed
feruus. At philofophi orationi vsum illi concedunt, fibi reseruant sapi lentiam.
Quædamapertius etiam cumnominibus iuneta eandem naturam declarant, vt apud
Sallu © ftium, Metus Pompeij:non, quem metueret: sed, b quometueretur. Quemadmodum
igitur Nomina sunt,quibus gmin mofine discrimine assignentur:ita et Nomina,in
qui bus vnumpro altero ponctur. At non e contra P rio,vt vbicunque erit
Primogenitum, effe possit etiam Deriuatum.Ea vero funt, Pars, Totum,Di midium, et
eiusmodi. Hec.n.tam ad corpus meu, quam ad alia transferri queunt. Quoniam vero
a duplicem habent relationem, vnam qua declara P ceturpoffesfio:alteram, qua
fuis correlatiuis respon dent: iccirco duplici quoq; Pronomine præscri bi sese
patiuntur. Effentiapartiseft ad Totum,et Totius ad partem, igitur per essentiale
Prono E amenstatuetur:vt, Pars mei; ego enim sum totum per partes. Poffeffio
autem partis accidentalis ceeft:itaque mei pars poteft effe non mea,puta vn a
guium resegmina: autos e cicatrice, quod ferua uit sibi Chirurgus,vtoperam ostentaret.
Quo in loco falli funt, qui hocnegabant: pars igitur bo mednot'ei uis,qua vescor,mea
est possidentis:non vt pars, fed vtres poffeffa. Sic Ouidij parte fruimur nos,
nuncipfe non fruitur:idest Nomine: itaque fica fcripsit, Partetamen meliore
meifuper altaperennis 9 Aftra ferar.qum viueret,poterat dicere, Parte vmca etMei:
nunc non poteft dicere, Parte mea, quan nullam habet: fed mei, quæ pertinetad
to tum hominem, cuius pars Fama eft, quasi anima rerum geftarum. Atque hoc
quidem vfitatum ac frequens est.. Quod vero e Plauti afferunt Pseudulo, non pro
bant:id eft eiufmodi: Duorum hominum labori parfiffem lubens,Meiterogandiset
tui refponder jeg dendi mihi:aiuntquedicendum fuiffe, Meo, et us
Tuo.afferuntque a Ciceronepro Gabinio exem plum: Dico mea vnius opera seruatam
Rempub. et p Murena: Extuoipsius animo conie et uram ceperis. Ego vero puto
Plautum non folum Lati ne,sed etiam purelocutum: neq ;defuisseilli, aut, vfum
produce, aut rationem psuasore. Princi-> 3 pioGræcisicloquuntur,monGous.
Deindelepoto nitidior estorationis: Tum priscos vfos effe pri- i mitiuo prius,
quam deriuatiuo,verum est.Poftreal mo Cicero quoque fic fcripfit ad Curionem, 1
Eam vnius tui studio me affequi poffe confido.» Neque enim est Librariorum
mendum,vtaiunt: temere enim nimis expungunt, fiquid non arri det.Nequeverum est,quod
profitentur,cum No minib. numerum præscribentib. fic faciundum effe: fed
qualecunqneapponatur,ordinem esseau torem diuerfitatis, feruitumque auribus
exipfa concinnitate. Si præcedat Pronomen, cõfueuere admittere Deriuatiuum ; sic;
Tuoipfiusstudio:fi sequatur, ponere Primitiuum,Vnius tui operai ); quoniam
nomen Vnius vagum est ad plures,cir- » cunscribitur essentiali pronomine
fubeunte:vt quærenti quis fitille Vnusrintelligo, Tc. Quum autem præcedit
poffeffiuum, fic, Tuo studio: Z ij cir 351 Ivt. V. 1 ر cecircumscribitur
Studium, et exemptumemultis attribuitur yni. Tuo studio vnius,exclusa opera
aliorum. In tertia vero persona etiam fi præce. udat Pronomen, primitiuum fit:Cicero
aiebat sui vnius opera seruatam Rempub. Quoniam autem affeuerabant, passiue sem
+ per accipi eum cafum fic terminatum, Mei, Tui: a conati funt alias
terminationes reddere actiuis, Mis, Tis. Verum longe falsi sunt: ficenim dice '
tent Tertiam perfonam Sis ; etiam a etiue intelli gi: id quod nemo auderet: eft
enim, ve diceba musai'rowaIesi citantporro versum Ennianum: 4 Ingenscuramis eft
concordibus æquiparere. Vtfitucí Sed fic fane esto: non cötinuo illa pas. fiuis
tantum addicent. Maiore quoq; curiositate + negarunt poffc dici in plurali,
Milites noftrum: Ticuti, Milites nostri, a nofter: fed facile redar.
guunturratione. Adeo enim re et e dici putarunt; * t cafum eundem Primitiui
duabus cfferrent citerminationibus, Noftram, et Noftri: quoru al terum effet a
Græco, nuwr, alterum idem effetcứ deriuatiuo plurali.Quare etiam Sallustius in
Ca catilina, Maiores vestrum: pro Vestri, pofuit: fic enim legit Gellius. Et
Plautus in Mostellaria oftendit Vestrüm,effe concisum:vtvescovo quum cedicit:
Verum illhuceffe maxima pars veftrorumi intelligit. Sicut Æolenses dicuni,
vućw! postea factumeíturwis etvestram. Cæterum vsus obti nuit,vt Ego,
Tu,Nos,fignificarent quiddam to tum, quoddistribueretur: non autem poffeffio
nem: vtVnus vestrum, qui tamen non effet ve ster: Vous veftrum et
RomanioceupabitRem pub. 1 1 DECarsts pub. Cæsar non erat illorum vt res poffeffa: sed
vt pars toțius. In plurali quoque candem inue nicmus variationem, apud
Ciceronem in tertio de Oratore, Veftrum omnium voluntati paruit; pro, veftræ.
Sic enim loquitur idemad Brutum Scribens, Veftris paucorum respondeat laudi
bus. Sicut autem dicimus, Ego Cæfar video te Ca tonem:ita dicam,Ego Cæsartui
egeo,o Cato.Siç ctiam igirur, Tu Cato eges mei Cæsaris. nam quid hoc prohibet?
aut quare negaruntid poffe dici? Nequeenim satis probant suamsententiam illo
exemplo Virgiliano, Siquatui Corydonis habet te cura,venito, este, nim per Apostrophen
a feipfa in aliam: quafi gura frequenter vțimur, exemplo ergo ponit: •.
hoc,illud non negat, Non est autem verum,quod aiunt,differre De “ riuata a
Primițiuis, propterea quod Deriuata ver bis iuncta imperfeetta lint: Primitiua
perfecta Sed quemadmodum dicebamus, Adiectiuum, et Substantivum sunt
differentia non nominis fo lius, fed actionis genericæ communes Nomini ac
Participio: Nomini quidem simul vtraq;, Par ticipio autem altera tanțum, Adie ettiuum,
Pro nominiautem ytraque, nam Primitiua substan țialia sunt,
Deriuataaccidentalia. Deperfectio ne autem praționisamplius iudicandumeft: pole
sum:n.fic dicere. Meusfcribo: fane oratio pfecta » eft: ficut, Fortis pugnat.
Et Sofia Plaucinus festi uiffime, Certe nofterfum. Tertia autem Primi, tiuorum
adeo imperfecta eft:, vt nihil magis Z iij. neqi 354 IVLvic 2 1 + 1 Ongs M ! *.
VI. neq; enim poni poteft fine adminiculo: Cæfarfe macerat:fi.n. dicas,
Semacerat:quid intelligas? Quare fi iccirco imperfeet a funt Deriuata, quia egeant
adiumenti: hac quoque ratione illud erit imperfeet iffimum. CAP. CXXX. Alia duo
deriuata Noftras. Veftras. Ira vero deductio duorum aliorum: Nam veteres Aruspices
atq. Augures quum ter ram diuiderent auspiciorum cauffa,fic instituêre: Agrum
omnem efle aut Romanum,aut Gabinu, aut Peregrinum,aut Hofticum,aut Incertum.Ic
circo Amatam do et issimus omnium Virgilius fe citiudicare Turnum externum, qui
Latini agri ce non efset:et Cæfar, qui id non ignoraret, Gallias diuisit in
partes treis: exempta ex ea partitionc Prouincia, ppterea quod continebatur
agropere grino tunc:Galliæautem tres, Hostico. Ideacauf ce lafecit, quia eadem
effentauspicia in Peregrino, etGabino, quæ etiam in Romano. Ergo iidē Au gures
agrum, qui nondum effet difpe et us, quib. ccauspiciis designaretur,incertum
vocarunt: vbili queretRomanum effe, non fatis habuere fic dice cre, noster est:
nam multi agri pacati peregriniita abiplis poterantappellari,quum eorum esset
po pulus potitus.Itaquc excogitarunt vocem a voce, qua coarctarēt
fignificationem ad Regiones:quæ ** fuitcauffa,vt eflet analogia terminationis comu.
nis cum nominibus regionum: Sarsinatis a Sark po: fic Noftratis, Nofter: et per
exemptionem duorum elementorum Noftras. Nequcfine sa sont d. tiano 355 PA tione
a plurali duxere: quoniam de Ciuibus dici:7 tur, et ad ciues refertur. Ita
habes cauffam etvo cis, et terminationis, et numeri.Vsus autem obti- * ' *
Dokta nuit poftea, vt etiam ad familias transferretur: n etiam ad fectas Philosophorum:
quæfane fami liæ quoque diettæ sunt. itaq. Noftrates Peripate ticos poterimus
appellare. Cicero etiã verbavul garia,Noftratia dixit:non quafi Romana, omnia
enim Romanaerant: fed quafi ex sua fupelleet ili. Quæremus autem
nosmorenoftro,quam ob new name cauffam a Tertia persona nullum deriuarut: quis
5* sweet enim neget rectea nobis ficexcogitatum, Roma ni fuates
captiuosAnnibali dedendos censuere. di Imo vero et concinna oratio eft, et
neceffaria.Ve rum duo in cauffa fuere, quominus id factum sit: 6 Incuria gentis
illius, quz manu promptior per i initia, dịcenda facere, quam diceremaluere: Et
vasta, atq. inexplebilis animi libido ad Imperiu: e inuitus enim Romanus hoc
pronomen Suum, a gnoscebat:omnia per Meum,aut Nostrum, meti ri cupiebant. His
autem duobus deriuatis etiam Græcorum copiam superarunt. Articulus. Is
declaratis, fatis constat, Græcorum artis culosnon negle et osa nobis, sed
eorum vsű u. fuperfluum. Nam vbialiquid præfcribendueste, pense quod Græci per
articulum efficiunt, ěrecev o AG:expletura Latinis per ls, aut Ille:Is, autille
feruus dixit:dequoferuo antea fa et a mentio fit, aut qui alio quopacto notus
fit: additur enim articulus ad rei memoriam renouandam, cuius. 2001 2010 DS 7.
iiij. antea 356 Iul. V I. 1 antea non nescij sumus, quiipfum ponimus: aut
componente am ad præscribendum intelleet ionem,quæ latius mamime met
paterequeat, veluti quum dicimus, C. Cæsar, is qui pofteadictator fuit. Nam
alii fuere Caii Cæ fares,fic Græce, Kajoup o au Toxpatwp. Numerus. Vitautem
numerus necessarius, vti supra di co nomine, quoilla res significatur, a numero
au tem vno numeri duo deducti funt propter relationem. Nam Vos, pluralis est:
deduciturautem abeo singularis, Vester: quia fignificat rem fin gularem
admultos relatam, vt dicebamus.. !! CAP. CXXXIII. Perfona, Erfonæ quemadmodu distinguerentur,
iam i Pronominibus, amodo in Nominibus, Namin 11 Nomine omnes personæ quinque
casibusconti pentur; in vocatiuoautem vna. Atin Pronomine vna tantum persona in
prima, etvna in secunda. Itaque inNominibus variantur propter cafus: in
Pronomine non variantur. Tu,enim omnibus in calibus secundæ personæ eft: et,
Ego primæca, ręt enim vocatiuo. Se, folam habet tertiam: De: riuata, omnes,
CAP. CXXXIIII. Casus: Vmhocita fit:igiturQuintum quoque ca Clumsum non solum
habebuntipsorum aliquaz verum etiam quædam constituent: vt, Tu, Vos, Vester. In
poffeffiuisantem non immerito dubi tatur. Nam ficuti Ego, caret Quinto cafu
fingu lari, quia nemoseiplum vocet:ita Meus, quod ab eo ducitur, carere quoque
debuit, e contrario Tuus, casum illum habebit, quiaTu, ipsum ha bet: et
Sui,quia caret Suus, quoque deficidebue rat. Atenimuero quemadmodum aliter
contin- holone gat, videndum est. Omnis Vocatiuus cafus duas personas designat
neceffario: significat in. Rem insecundapersona, et consignificat primam lo
quentem: atque tanta facultate eft, vi videatur » folus constituere orationem.
Si.n. voces, Dauc: Dauus refpondeat: igitur res vocata nisi distin guatur ab re
vocante, eius cafus nulli vfui erit. Meum seruum igiturcum appello, çu
alloquor, quialius est amesubstantia:accidentęautem re fertur ad me, iccirco
potesta me vocari, quia eft alius, etvocatur per pronomendeduậum ame, quia eft
quodam certoquemodo qualı ynu me. cum.Eft enim ynum relatione: ideo relatiuum
al terum sine altero nullum essequit. Atin, Tuus, non idem effe potest; Nam
etlieft diuersaperso nayocata a vocante: tamen significatam rem ap pello, et
terminum relationisad alteram pfonam dirigo, ita diftra et ussermo, ad feruum
tuum vo catum, etad Te, ad quemrefertur ille, non po teft cohærerc. Videamus
vero subtilius, an huic quoque cafus ille attribui possit, ac fic dicamus;
Poffeffio excludit aliam poffeffionem, iure enim meoius alienum tollitur.Meus
enim ego fum,non alterius: quare Ancilla manumiffam liç yocabo, ZY O Tua 358
Iul. CAS. SCAL. VI. Gedimino Tua. quia etiamfic possim, quum eam libera: pollo
mine Abi iam tua çs. Vfustamen infrequens non po 719 fuitlegemhanc loquendisic.De
Suusautemfic ftatuamųs: Contradicere fibiipfis, qui hæcduo di cant:Suus,semper
reciprocumeffe debet:Suus ha Sbet vocatiuum. quæ enim reciprocatia pofsit in
teruenire inter vocantem, et vocatum relatum ad aliam perfonam ab vtroque?
Itaque nos etaffir inamus,haberevocatiuum: et negamus, femper efle reciprocum: sed
recte dici, Sui ferui eum In ftulere: et, Suiserui eum sustollite, CAP. CXXXV.
Figura. more Implicia, Hic,Is, Ego, Tu,Sui.Componuntur autem partįm secu,
fcilicet geminationepu. rä:partim aliquo interpofito:vt,Identidem:quod etiam
mutauit naturam. Item cum diuerfis: vt, Isthic. Etiam cumaliis extra genus suum:
vt, Tu te, Egomet, Idem, Suapte, Hocce. Sic cum Præpo fitiõibus, Nobiscum Mecum.
Cumnominibus, (Reapfe, quod aiuntpro, Reipfa, pofitum aban Stiquis.Ipfe, quoque
compositum effe diximus, et lifte, et ille,ab Is, Doresimitati, quitaddebant,
lones te.Acoles etiam dicebant fe pro o, et coru pars,Dores. Sic Theocritus in quarto
Idyl lio: maile spußdav.Atenimuero quum inficdan tur Illius, Isțius.Ipfius,non
videbantựr composi ta.Sicut Tute noflectitur, neque Hoc, nili interi a
tus,Hyiufce.Composita funttamen,quçvfus suo arbitratu deflexit. Cum his autem
alia quoque ingenias:Egoipfe:et numerosius, Egamětipfe. Cape Excludit apresenti
opera.confilia antiquorum. Vlta alia de Pronomine ab antiquis di etta sunt, quæ
alterius operæ indigent, partim enim pertinent ad eam contemplationem, quæ
docet inflectiones: partim ad conftru et ionis le ges: quæ omnia
fimulcoaceruata minus recte ve: teres confudêre. CAP. CXXXVII. Materialis caussa
Pronominum. Vorundam materia patet, aliorum non ite. Nam obliquiquorundam secutisunt
nomi num tertiæ declinationis terminationem, Mis, » Tis, Sis. Quædam pronominum,
Huius, Eius, Illius. Obliquus autem Tui, Atticos secutusest, Tü: additumiwla,
vt T8786. Tibi,interpofuit con fonantem,non aspirationem,vt Mihi, Toi, Moi.;)
Nos, et Vos,non habent elementa, quæ sequan turGræcam originem: sed Nigidius
conatus eft deducere materiam a cauffa, non penitus inepte. eam,quivolet, e
Gellio petet. Inter Primitiua est Is, et Hic: alterum sine aspiratione, alterum
», fine sibilo, ab eo quod Græce erat.o, addito ke, » et adempta vocali prioris
obliqui aliam fibivo çalem asciuere,Is,Eius, Ei. In quibusdam com munem habuit.
In plurali, li. In cauffa est fonus affinis vocalium, quem fonum foli Belgæ
hodie » incolumem,vtpleraquealia, feruant, CABu 369 IyL. CÆSAR SCAL. VI. CAP.
CXXXVIII. Contra,quam feceruntPrisci,quade causa prius de Pronomine, quamde
Participio egerit. ETMTG huius libri initio fa ettum eft, vt declara remus
ordinem, quo cffet Pronomenftatuen dum: tamen hîc quoquenonnihilconfilij capia
mus. Pronominis intelle ettionem esse priorem Participio, ficfatis constat:
Sinomen anteit alias species, etiam Pronomen præponetur. Nam fi partes
anteponuntur toti, eaquoq; quæ partium vices geruntpræibunt id quodtotum fit:
veluti carnium, ossiumque fubftantia primoloco nota synt: item Pedis, Cruris,
Oris ratio potior quam totum animal:puta Homo,Leo,Canis:ita etiam harum partium
vicariæ partes quæ dvofnoga, vo cantGræci, antegredientur intelleet ionem ani,
malis ex ipfis constituci: vt,quæ loco sanguinis funtin Infectorum genere, et a
Græcis dicuntur, ixapes,quæ pro ossefuntin Piscibus, etvocantur, Spinæ: quæ pro
ore sunt in Plantis, etnominan tur Radices:hęcomnia anteerunt cognoscenda, quam
aut Inseđa,aut Pisces,aut Plantæ. Quam obrem quum Participium quiddam site Nomi
ne, Verboqueconflatum ; non tantum poft No. men: Verbumque, sed etiam post
Pronomen ex. hibetfefe nobis intelligendum. Præterea ( vtar e nim quibusdam falsis,
sed quę illi ipsi pro verisha buere) oratio perfeet a effe finePronomine nulla
poteft:constitui enim personas a folo Pronomi. ne arbitratsunt, faltem primam, et
fecundam: atsine participio poteft: vt etiam Pronomina fint adorationem,quam
Nominamagis necessaria. Affectiones quadam. Roprium Primitiuorum vagari, ac diftribui
in multa, putauerunt.co exemplo. Neuetibi adfolem vergant vineta cadentem.
aiunt enim omnibus dictum eo Pronomine Tic " bi: verum res fefe aliter
habet: Alloquiturenim Mæcænatem: libri enim didascalicimaxima ex parte certis
nominibus discipulorum nuncupan tur. Ita etiam aiuntad ornatum orationis poni
fi apud Ciceronem ad Brutum, Ecce tibiPom-» ponius nofter:nam tum aberatBrutus.
Egove to aliter cenfeo: Aduerbium potius Ecce,positu, ad ornatum, ficut et apud
Iureconsultos: at pro * nomen Tibi seruire legenti epistolam Bruto. Proprium
autem Pronominum etiam alia ex i fefe parere Pronomina, vt Is, ille. Et
Aduerbia. illo. Quodvero fcripsere,oriri abipsis etiam No. + mina, falsum eft:neque
enim Noftras, nomen eft: fed vt noster ad poffeffionem communem, ita Noftras,ad
communionem poffeffionis. Nonnc dicis, Meus ciuis, etMeus popularis? Siç dicet
Solia,Nostratem Getam, apud Terentium. Ita que ij, quinomen putauere etiam
inter Prono mina recensuere: fed alio exemplo vtendum fuit. Nam a Quisquis, Quisquiliæ
diettæ sunt.fuit enim quicquid, so tugav, vile,et obuium forte, non consilio.
Proprium etiam,vt diximus,etinter fe etcum aliis iungi, et geminari, et inter se
construi ad ora tionem:Mea tu. Etiam inter fe referri: Is,qui ve mit. Item
amittere significatum p casus ratione, CAP AP M V6 Del IN UD 262 Í V L. CAS. SCA
L. VI: more Æolico: n. interdum enim nihil significat apud Theocritum. Sicnos,
Tute folus loqueris. Plautus in Milite etiam amplius, Tute fcisfoli te tibi.
vtpofsis arbitrari effe potius additamentum, vtin alio pronomine, Iste.
Proprium quoq;,poni pronominis fignifica. to:Suus,pro proprio, et agnato.
apudIureconful ços.at exemplum quodadducuntno feruit, Sunt etiam sua premia
landi. hîc enim elt poffeffiuum Sicfalluntur altero exemplo:Is, pro Talis: Non
ea vis animo, etapud Ciceronem, Pro eo quanti te feci:imo pronomen est
relatiuum. Pro Aduerbio etiam ponitur: Quidmaiora fequar.estetiam ad
uerbiuminterrogandi:non,vt putarunt,Coniun ettio.Coniun et io potius illa sit,
Quod scribis te venturum, vt voluêre: mihi vero acu tius videtur effe relatiuum,Hoc,
quod scribit,te venturum scripsisti enim hoc Veniam. ni IVLII 1 36 bilgai lus
lour tamien I VLII CÆSARIS SCALIGERI misliga: I D E C A VSIS LIN G V Æ LATINÆ,
LIBER pileti SE P T I MV S. Talis:11 eo quart eruir,s Aduer nt, Com 1 ft etiam
Non recte feruatum a veteribus ordinem ini disputando de Participio. odica oack
VEMAD MODYM perturbarut 6 ördinem partium, ita quæstiones non suo quanque loco
tra et auere. Duo cnim foliti sumus quærere. prior quæstio eft:vtrum fit,necne?
) Altera hac fequitar, Ouanam sede id de quo quæ VI litum est,lit collocandum.
hæcilli cobiæret, tan quam effe et us causa:ex ipfa enim subftantięno “ ),
tione eliciuntur rerum prærogatiuæ. Quare per uerse tractauerunt prius fedem Participij:
poste rius autem, an Participium esset pars, et species diet ionis. At enimuero
si Parçicipiū res nota eft, quorsum tantęcongeries argumentorum.li non eit
nota, imo vero linonnullis ne pars quidem o rationis vllaab aliis separata
iudicata eft, quo co Lilio ei rei, quz nusquamextat, fedem ftatuunt? Quo 5 364
Iul. V.. quum dici Quoniam vero nullusartifex, pbat fuum subie et um effe: fed
fuperiore scientia prolatum, pro certo ftatuit:iccircovideamus, qua ratione
parti cipium, quod subiectum est libri huius, efle pro betur.Triplex modus est
probandi, per cauffam, per effeet u, predargutionem. Primusmodusest per demonstrationem,
fic: Diet iones quædam funt declinabiles, quia omnis sermoeget aliqua
variatione. Alter modus est, per conuerfionem de monstrationis,fic: Variatur sermo,
quia di et iones funt declinabiles: caussa enim hîc probatur per effectum.
Tertius modus est,quuma pertinacib. negatur subiectum ipsum esse: veluti 2 mus,
Ideas eflenullas. Autsubie et i ratio forma lis:veluti quum dicimus, Metalla
quidem esse,fed transmutationem no inueniri arte humana, qua re Alcumia nulla
erit. Aut quum agnofcimus quidem et fubie ettum, et rationem formalem,fed
negamuspertinere ad eam scientiam,cui attribui tur: veluti quum Grammaticus de
voce vult di sputare. Horum modorum duopriores non ad mittunturad probandum
fubieet um effe, fed fo lus Tertius. Ratio autem huius legis eft aliis libris anobis
explicata.Nuncautem aduersariorum ra. tionesperpenfas diruamus. CAP. CXLI. An
Participium fitDiettionispars ab aliis separata. Vi Participio partium numerum
non au gent, appellant ipfum avavaxna son at poor siue övTISpe@ xoxv, id autem
fonat, re ciprocam itidemque altera ex parte respon « Qah den. I gopicer I dentem appellationem: quoniam fic
dicatur,Cur rens est cursor: et, cursor eft curres.Præterea nul- 2 lum
deriuatum aliam a primogenio naturam for tiri: nam si Pater Nomen, etiam
Patrius nomeno Ferueo Verbum, etiam Feruesco. Quarequum Participium a Verbo
fiat: fub Verbi veniat ratio nem. Vt horum argumentorum videamusvim, quid
Reciprocum lit, etquemadmodum fiat, et quomodo deriueturaliquid a primitiuo,
intelli gendum est. Ac quanquam superiorelibro de 1 Řeciproco diximus, id tamen
co fpe et abat, vt * Nomen acciperemus: meliusque a nobis, quam a Græcis expressum
effe. Nuncautem paulo ac. curatius contemplemur. Reciprocatio, cft par priori
ex eisdem, aut ex contrariis transpositio ex eisdem: vt, Conful est, qui consulitsenatum:
et, Qui consulest, consulit senatum. Excontra riis: vt, Philosophia est,
eloquentia disputatoria: eloquentia est, pbilosophia elocutoria. Oratoria est,
diale ettica diffusa: dialeetica estoratio pressa. Palma eft, pugnusapertus:pugnus
est,palmaclau fa. Hinc dicta reciproca, quoniam procreentury, retrorsum: idest
repetant.Sicrespondere opinio, ni, atque expectationi,quum par estopera indo li.
His constat, non reet e dictam reciprocam ap pellationem. Neque enim pares hæ suntoratio
Aes. Cursor est currens: etcurrens eft cursor:nam Cursor designat robis naturam,
ingeniumque ad currendum: Currens autem dicitactum cur rendi nunc. At non omnc
currens eft habilead currendum: habilem autem dico ad celeritatem, non ad
conatum, Tev aequxota. Curritsuo modo Aa teftudo,non Curforis. Idautem
manifeftius aliis nominibus apparct: Non enim omnis Pugnans, #Pugil est.Et quum
Orare, fitore pronuntiare: ve teres verbuin illud omnibus conceffere: orato ris
autem nomen sui vnius in L. Craffi persona a gnouit Cicero. Neque carentratione
hæc:vise nim horum nominum inde manauit, quod ex 'frequentibus actibus habitus
fit. qui igitur vicio vrfüm semel, fortaffe casu factum eft, vt debella ret:at
Carpophorus Domitiani, et Vergilianus Picus debellatores appeilabuntur. Si
igitur essent eiusmodi appellationes eiusdem substantiæ, v. niuersalienuntiatione
vltro citroq; efferrentur, 2 atquereferrentur. Deriuatum autem vel fequi tur
Primogenium, vel excedit,excediturve: Sife quitur, ciufdem speciei cft (
intelligo nuncfpe ciem contentam fub dictione, tanquam sub ges nere )vt,quia
RexNomen, eriam Regius:nõex cedit enim, neque exceditur. Ata Bono, Bene quum
deriuetur,exceditur numero, et aliis Qua re Participium quum excedat casu,et
genere Vera ba,nullo modo effe Verbum poterit. Falso igitur regabant, desciscere
Deriuatum a primogenij ratione: quin etiam Deriuata quædam vel man ciora
funt,vel ampliora, vt ipforummet vtar pla citis. Aiunt enim Tuuscarere casu
Quinto,quem tamen cafum Tu, constituit. Contra Suus, et * Meus, Primitiua
excedunt fua: hoc Quinto ca su, quo caret Ego: illud etcasuum, et nume rorum
variatione, quo caret Se. Ad hæc lia cantando, erit cantor, Verbum erit, non
No. men. Quod autem Participium, Nomen nonlite ODAVATE LESZT 1 mantis fit, inde
colligimus: habet enim Verbicostrudio,wenn nisheyet nem: Legens librum. At
Nomen nullum his lc gibus fruipoteft: fed fiquem casum nanciscun for tur, id
euenit aut vi drationis, aut yerbicuiuspia uliopelo merito: vt PotensLyræ,poffeffionem
quandam significat, sicut, DominusLyræ. Quodfi quis sit, cui dicat, Appetens
gloriæ, non significare polles fionem ( quod enim appetit, non polider )is File
intelliget eo modo dici, quo Auidusgloriæ ; est Pepe enim iç'ter.sad possessionem.
Alij autem casus in attribuuntur Nominibus per defeet um fupple-, menti: vt,
Amicus illi: id fic est, quoniam litae Pern micus, adfit illi, ac faucat:
Superbus pecunia, et fa et us a pecunia. Debile autem eorum eft argu ekrok
mentum, quo excludunt a Nominis ratione, quum dicunt, Quiano significantadionem.Ma.
le enim elocutisunt,quod recte sentiebant:nam etiam Nomen hoc Adio, actionem significat,
Ergo Participium ab aliis fecreta erit orationis Tipars. Nequc impedimento
fit,quod nome suum, acceperit a portione Verbiac Nominis: Tere ziumenim quiddam
factum eft. Neque enim ex verbi nominífque coitione fa etta eft Tertia sub
ftantia; fed ortum a Verbo traxit secum tempo ra etfignificationem, adiunxitque
generi etcasio · bus: plusenim Verbi quam Nominis obtinet; id quod fane non
potuit exprimi ipso nomine, quod nomeactiue intelligi voluere,quiacaperet,
AtMancipiu, aliam sequutum eft analogiam, vt fignificaret,quod
manucaperetur.SedParticipiu, că Municipiocouenit.Minus vero bona oratio neyli sunt,
quiliç diceret, Partem capitaNoming A ij. * Paris WHAT 1 / 1.Today 7 NO だい E B 4 och 368 IvL. VIT. CXA: 1 partem a
Verbo,partem ab vtroque. Quis enim fic, Partem a Cæsare, partem a Lælio,partem
ab vtroque? nonnciam ab vtroque accepit? Sed ita intelligendum eft, Accidentium
quæ funtParti cipij, partim esse a Nominefolo, partim a solo Verbo, partim
ytrique communia: dummodo il lud quoque meminerimus, ipsum habere cum
Nominecommunem differentiam Adiectiuo rum. Substantiuorum autem nullam. CAP.
Participij necessitas. T vero ne ad orationis quidem volupta tem folam inuenta
ea species eft, quemad #modum partes quædam coniun ettiuæ: fed necef sitate
quadam,ac vi naturæ.Quum enim decla ratum iam sit, Verbum fignificarc aliquid,quod
significato Nominisadiiciatur,sic,Cæfar pugnat, coacti sunt fapientes aliquid
excogitare, quod non folum recto casuiadneet eret, vt hoc exem Uplo:sed Etiam
Obliquo.Nequeenim fi dicas, Vi deo Cæsarem: addas eiusmodiVerbum nisi addi to
relatiuo, fic, Qui pugnat. QuareParticipium commenti sunt, quod et significationem
obtine ret, etadderet modum adic et tionis: quafi quum dicas, Cæsarem pugnantem:
eademfit ratio, ac fisic, Cæsarem pugnacem. Quod fiquis ob iiciat ita dici
poffe etiam per Verbum, Video Cæfarem pugnare: lane intelligat Verbi illius vi
factumeffe, non infinitiui: fi eiusloco substi tuat aliud, fic, Verbero Cæsarem:
ncque enimfi militer apponere queas infinitiuu. Eftpræterea cauffa 1 ola ! tan
sonra DE CAVSIS LING. LAT. 369. cauffa alia nõignobilis. Quo modo res vna dicco
2 retur, fupra docuimus te: nücquaratione yna fit oratio, videamus: Quædam enim
eft yna, Natu ra: vt, Cæsaramat Lucinam:quædam Coniun etione: vt, Cæfar
amatLucinam, et pugnat.at que huius quidem modi species libro vndecimo declaratæ
sunt. Quæ vero Naturavnaest,vnum de vno dicit: quæ coniun et ioneyna, secatur
in plures. Nam et Ainor, etPugna in Cæsa re, et de Cxsare dicitur,nihilo fecius,quam
fidi. cas, Cæsar amat, Cxfar pugnat. hîc sunt seiun. etx orationes duæ, carent
enim tam Artis, quam Naturæ coniun et ione. Quare manifestum eft, "
Artemconiungere in oratione, quæ Natura con iunxit in corpore fubiecto. Hæc
autem aut fe riatim sese consequuntur, aut difiun etta sunt. Si sunt dissita,
natura, vt Candor,etDulcedo in La- > et te, per ipsum corpus, quo deferuntur,
coniun guntur quoque. Ita in orationepercopulam co agunturficutpercorpus in
re.Siseleconfequun tur, ea funt, aut Substantia,aut Accidens. Neu trumvero eget
artificiofa cõiun ettione:sed que admodum natura vnum funt fibiipfis fubeuntia,
continentiaque alia aliud, tanquam quum est Triangulum in Quadrangulo: ita
etiam carum rerumnotævnum sunt, hocmodo: Corpus Ani matum, Sentiens, Rationis
capax,vnares est:ita yna oratio hæc,Homoeftcorpus animatum,sen tiens, rationis
capax. Nihilo feciusinaccidente, fic, Aptum natum admirari, discere,fcire:neque
enim scimus, nisi discamus: ncque discimus,nisi admiremur: quæ hæc ad hunc
modum vnum Az iij. X 1 ! 370 IvL. CAS. SCAL. VII. Ssunt: neque vllius artis
egent ad coniugendum. Quævero disiun etta funt,ea per copulam coniun. guntur:
vt, Lego, et Scribo.quamobrem sicuti per subiectum a natura coniunguntur: ita
fa etum eft, vt per Participiam similem nancisce rentur coniunetionem, vt,
Legens Scribo. Ter 3 tiam vero Necessitatis cauffam vt intelligamus, hæc prius sant
perpedenda: Cauffarum quædam seextra rem funt,quas Galenusvocat w goxata * 71
näs, recentiores,Primitiuas. Quædam interiores, atque hæ duplices: aut enim sunt,
aut non sunt coniun ettæ. Ea vero diuisio secundum Accidens, non fecundum Substantiam
fit: diuerfæ enim " Yunt aliquando a feipfis fecundum Situm, vel fecundum
Tempus: neque vnam tantum fpe ciem cauffarum fequuntur:fed tum in efficiente,
tum in materiali inueniuntur. Ac illa quidem quæ extra rem anobis agnofcebatur,
est: veluti, Ferrum, fiue ferri illaactio: e percussione enim fit vel tumor ;
vel fanies, vel eiufmodi. Quæ au tem interior est,nondum coniuncta, opony
syfucr KaGaleno, a noftris Antecedens dicta est,tam a pte,quam a Cicerone quü
dicitur in Officiis, An tegteffam esse honeftatem: vt, succus hesternus, qui
poftea putruit, cauffa febris factus est:caussa coniuncta estis, quinunc putridus
eft: atque hic quidem nonsolum tempore, aut situ tantum differt a seipso, sed
etiamsubstantia. Aliquando autem, vtdicebamus, non fubftantia, fed Lo co:
interdum enim fuit fanguis probus,atque incorruptus, qui tumoreeffidiat,cuius
ipse caussa kit materialis. Adhasigiturcauffas significandas quam sit Participium fabricatum.maximum fui
vlunı videtur præbuiffe. Quippe sidica, Percussi, et yalncraui: non neceffario
adducor,yt credam ' vaincris caussam esse percussionem, quam intel ligo ex
verbo, Percutio. Quod fi dicam, Percu tiens vulneraui:iarn planecostat. Si dico..
Sanguis putruit, et febrem fecit:Putret, et Facit,non tam clare explicat, atque
fic,Putrefcens facit. Præter hanc neceffitatem, etiam mirum afferunt oratio nidecorum:
cuiusmodi in futuro passiuo vtitur Liuiusin xxiv.Et fibi pedites comparandos
effe: id eit, qui poffint cum cæteris committi, neque cedant. CAP. CXLIII.
Gerundi Cauffa., per piumabsoluerctur, maiorü noftrorum pru dentia factum eft,
vt haberemus,quomodofor- oniga mæ finísque eadem orationis commoditate ex
plicaretur. Quare ex his Participiis tempora quæ dam elegêre, quæimitarentur
quidem Græca illa λεκπον,μαχητέον, amplioritamen, vberiorique vsu
circumferrentur. Hæc Gerundia appellaue re,tribus præscripta casibus, Pugnandi,
Pugnan do, Pugnandum: quorum medium seruauit vires, Participij: sed tanto
aptioremodo, quanto supe rabantur a Participiis Verba. Sicut enim apertius
editur cauffa, quum dicas, Cædens vulneraui: quam cecîdi: sicexcellentius quum
dicam, Quia cæderem vulneraui.hocautem Gerundio conci pitur totum, Cædendo
vulneraui. est autem Aa iiij. mely ED 1 372 IvL. VII. i /multis in rebus forma,
et finisidem. Finis autem 1 partim extra nos eft, vt Nauisextra fabrum: par tim
intus in animo, vt ea quam idear vocant, qua mouemurad eam quæ extra nos futura
est. Vtru quesapientiffime explicarunt. Nam et Pugnan di, et Pugnandum,finem
fignificant,fic,Pugnan codi cauffa equum afcendi: et, Pugnandum eft ex cquo:
fed illud est medius finis, hic autem illum so por consequitur. Exhisautem
patet eflcParticipia, *Co tum natura, tumvfu non abfimili, atqueetiam | forma.
Habentenim Casum, vt Advefcendum, apudM.Tullium: et, Ob tacendum,apudGrac 2
chum, Neque tempus,vt aiunt, amisere:nam ta ir metfi cum præteritisponütur,fic,qui
ad pugnan dum:tamen pugna futura fuit, quæ nondum ef set: alioquinequeasdicere,
Marius deduxerat le giones, fa etturas hoftibus pugnandicopiam. Pu gnando autem
paulo liberius, elapfum eft: Pu mignandovinço: id est, dum pugno: ac potiuscauf
sam præcedit, quam constituat: vincendi enim cauffa pugnamus. Significationes
quoqueita te nuere, vt cafusfuos expetant: Studiovisendi vr bem. Sed ita fane
fa et um eft, vt quum forma fit paffiua, infrequentius passiue accipiantur: a
deo vt quidaman re ette ponerentur, dubitarint, Atcnimuero corum vsum primuın
formæ ipfius rationem sequutum effe, par est. Justinus tam in prooemio, quamin
xvii. exipfo Trogo et iamprimum casumpaffiue pofuit: Athenas e cerudiendi caussamissus.'
Hac quoqueparte Græ ci funt a Nobis superati, quibus Infinitiuus cum Articulo
mendicandus fuit. Veteresautem bre uita. 8 373 2 uitatis studiosi frequentius vsi
sunt, etiam in i. psis Titolis,de edendo,atque eiusmodi. M.Tul. sius in tertio
Officiorum feftiue, fi discendi labor potius est, quam voluptas, non enim posuit
pro Infinitiuo, vt dixere: fed abstinuit ab repetenda voceilla Labor, fie:Si discendi
labor,potius labor est, quam voluptas. Hinc do et iffimi viri college re, nenos
quidem paffiui Participij præsenti de- a luna • fici tempore, Verberando sum
defessus,Pugnan winny do vici, Legendolibro:idem est, Verberans, Pu
Ignans,Legens. Etiam illud Vergilianu,Voluen da Dies, præfentis temporis
inuenere: ficut et lusiurandum. Sed fane Iusiurandum, futuri fuit amine 2
temporis,antequam daretur,fic dicebant, Iuran mė dum tibi eft: fic,
Voluendadies,quæ attulit, quod the nondum fuerat. Poftea vfu deflexa suntin præa
Du sens tempus, atque etiam in præterito,vt diceba Pus mus, Cæsarignoscedo
auxit hoftium numerum, I quia ignouit.cauffa autem eft,qualis quum dicis, Di
Pugnaturus fum, et fui.Quoniam vero transitint ca variatione,ficut, uaxcutt'ovetuagtia,
iccirco alia bir partem a Participio nonnulli penitus negarunt: quia idem fit,
Legendislibris, etLegendi libros. c Alij vero, hocipfo affirmarunt effe aliam,
pro atis pterea quod constructio effet diuersa. Sed nos candemcum Participio
diximus, vfum autem; non semper eundem:Accidentiautem nonmu tatur species.
Proprium autem eft recipere Præ. positiones, Adagendum. Vergilius etiam aliam
Gf apposuit, Ante domandum: et,Inter agendum: quod Græcijste tu dywv, et,
Obtacendu:et apud mbat M. Tullium: vtrumque dietum eft ab amandao Ava OITE Star
goe 028 ISCU co ωςτο φιλεϊνοποτε φιλεϊν. Εt Quintilianum,ra fio fcribendi
iuncta cum loquendo eft. Ausi sune quidam dicere. In capiendum hostem vado: fed
hocmon memini. Propriū item carere variatione Personarum,Generum, atque etiam
Numero ram. id quod traxere ab Infinitiuorum natura. * «Cæsar it ad oppugnandum
Massiliam: Camilla pergit ad fugandum Aruntem. vt commune sit ad vtrunque,
Oppugnandam Maffiliam, et Fu gatura Aruntem. Sic Numerum communem a pud M.
Tullium:StoicosEpicureisirridendi fui facultatem dedisse. et Liuiusin primo: Vestri
ad Xhortandi cauffa. Falluntur antem quiperDebet, aut Oportet, putant
interpretari Gerundium, vtin illo, Pacem Troiano ab Rcge petendum. Omnenanque
futurum,authanc,auteiuscerno direcipit interpretationem: ducimur enim, aut
vtili, aut necessario. Quoniam vero caussam sta tuunt,iccirco plus indicant, quam
Verba, atque ctiam Participia, lic. Video futurum vt vrbs expugnetur, Video
vrbem expugnandam: euen tum solum narrassac fic, Dico expugnandum yf bem:
proponiturnon solum finis, fed etiam deli beratio. quare Græci dixere Aduerbia
Jecses, 2πλευρέον, τυραννοκτονη τέον. Latini autem ctia mo tum illum animi, qui
in finem duceretur,como adius declararunt, quum Gerundia appellarent. vocis
flexułeodem fane quicorum natu ccfræ fons fuit. ve quia gerendæ res elsent, quæ
vo ces hocindicarent Gerundia dicerentur.Alij ab eorum vsu, Nomina
participialia: neq; enim esse pura Nomina, quæregerent casum:neque pura Sed quo
Partis, DE CAUSIS LING LAT. 375 3 Participia, quæ passiua voce gererent a et
tiuam si gnificationem. Cauffa autem qua ducti sunt, vt defraudarent significationem,
atquein actiuam demitterentur, hæcfuit: quod passiue intellige bant ex parte
appofiti, non suppositi, fic: Eoad oppugnandum vrbem: quoniam prius fuerat, Ad
oppugnandam: et eodem modo di etum fuit,fic uti notauit Gellius, et nos diximus
in capite de Infinitiuo, Hancrem præsidio futurum. Alij et iam Gerundiua
yoluêre, quæab illis petes. 3. CAPVT CXLIV. Supirorum Ratio. 1 0 bi gemaioreaffeetu
notant:na, Eo ad pugnan- this dum,futurum significauit: Eo pagnatum,ita po fuit
futuru, vtiam abfolutum sit. Ita est,quono do apud Homerum, ra tetenequevověsw:Signifi
-1) catigitur aettionem cum A et iuis,pafsionem am» Palliuis. Eo factum
iniuriam: Iniuria mihi fi et u itur. Sed lane femper pasfionem quandan sa- ) )
pit: neque enim est, Eo vt faciam: fed, Eo vt hoc fiat.quali, Eo ad rem
faciendam quidem,fed ita, yt faettum iam sperem. Sic Sosia: Diąun puta.
Quumigitur hîc finissignificaretur, norimme rito altera voce alterum extremorum
Ignatum est,Inmotu enim est, et vnde fit,et quo re et iflime dicitur, Venatu
venio: ficut Venatum Vado. Sextum n. casum huic vsui effe coparatum diximus.A
meitur:sic,Venatu itur: cætra quam putarunt. Plauti. a. estin Menachmi,
Obfonatu - 10 redco: ft.Itaque 1 376 IvL. VII. 1 redeo. etCatonis in libro dere
Rustica, Primus cubitu resurgat. vt hæc fit vera constructio huius Bupini. Nam
ea quam ipsius putant, Expugnatu « difficile, Mirabile dictu: fortaffe non fit,
sed No minis. Vocatų Druli, id eft, vocatione,fic lussu et Permissundicimus
enim, Facile expugnatu,id eft, expugnatione. Quareautem supinum di et um sit,
haud fane conftat. Nam quod aiunt veteres, id ca cauffa fa et um, quia a præteritis
paffiuis du et a essent, quæ præterita veteres supinaappellarint: non folum non
foluit quæstionem, sed etiam auget. Nam quam ob rem Præterita, caque passiua tantum
hoc nomine dixerint illi? Nos in libris historia rum Aristotelis ostendimus
quid Pronum, quid Supinum sit. Neque recte aTheodoro towmocy effeacceptum, vt
Latinis auribus satisfiat. hîc ve ro ita placet fatagere: Gerundium a supino
ita cidifferre, ficut Futurum a Præterito: vt aliud fit, Faciendum: aliud, Faetum.
Itaque quod geren dumesset, ftrenui viri ac fortisiudicarent: con tra, quod iam
esset gestum, minus excitare nos adagendum.Itaque Tityrum supinum facit poe ta sub
arbore,lentum scilicet,acrecubantem:Me liboun certantem cumfortuna, acres
fuasma gisftrerue, quam feliciter gerentem. Igitur, Eo ad pugnndum: gerendam
rem significat in viro diligenti: Venio pugnatum: rem geftam in ho mine qu possit
otio parto frui. Hæc esto cauffa, quæ persuaserit antiquis vt Præterita pafsiua
Su pina dicer:ntur,vt poffet in vtranque aurem:at que ctiam upinus cubare. Q1 Pugnando. Non excludi Modum a Participiis, sed
Modi variationem. Vemadmodum Gerundium idem diuersis Temporibus accommodatur:
vinco, vici, vincam:sic etiam idem Participium,! diuerfis Modis: adeo, vt in
pafliuis etiam Modos ipfos constitucrit:Do et us effem, fuiffem, fuerim, fuero.
Vtinam pugnans vincerem alio modo di citur quam sic, Pugnans vinco, hîcenim eft
et Pugno, et Vinco:ibiautem,Vtinam pugnarem, Vtinam vincerem.hoc quoque a
veteribus omis fum eft. CAPVT CXLV I. Nonreette Generum cauffam a veteribus
affignatams. Enera tria eadem vox compleetitur, hæc,hocpugnans. neque id natura
potius quapia,quam forte: nihilofane consultius,quam in nomineFelix.Falsam
nanqueaddducuntcauf fam: Quum enim Verba,inquiunt,omnibus fine + vllo discrimine
iungantur generibus sub eadem voce:Vir,Mulier,Mancipium sedet, eiusdem ni mirum
effe debuit naturæ Participium, cuius fuit Verbum, a quo fluxerat. At enimuero
fal luntur: Quippeverbalia quoqucnomina, quæ a, verbis manant,
nihilominusgenera variant: Vi cor, Vi et rix, atque etiam Viet tricia, apud
Luca num. Præterea quisnefcit apud Græcos tria ge - 2 nera in Participiis
totidem fignari vocibus? Po Atremo ne in noftratibus quidem variatio illa i
gnota est: vt in paffiuis patet: Amatus, Amata, A matum, et inadiuis,Amans,
Amantia. Car. Hicot OS 2 ED _10 1 378 IvL. VII. CAP. CXLVII. Figura. Pcomposita
a copositis Verbis deriuari: iccir co Figuram ab illistrahere, non ipfa illam
confi cere. Hoc autem falfum eft:multa enim sunt quę suo genere Compofitionem
admisere, non aba liis traxere; vt, Omnipotens. neque enim a Ver bis tantum
composita fluuntomnia. Ergo figura Participiis per fe competet,vt cæteris:non
per ac cidens,vtdixere. empus. Empora quædam fimplicioris intelle et us, quædamamplioris
habuit Participium:nc que secutum Verbi eftintegram rationem. Nam Futurum, quod
erat diffutissimum atqueobida Græcis scissum in duo vnica voce coplexum fuit.
Item duo Pręterita.At Præsensquod effet simpli ciffimum cum intelle et ione Præteriti
imperfe et i.coniunxit vnica nota.vt Amans effet,quiamat,et cequiamabat.Neq;
caruitratione:oftedimusenim apud Philofophos naturale quandam continua tione significari
per Pręteritů imperfe et ű,vt non multum a Præsenti dissideret. Illud vero
maxime quæretur:quumapud Græcos tria hæç Tempora tam A'diuis, quam Passiuis
fint attributa:quam % obrem Latini Præterito actiuq,paffiuo Przsenti defe ettisunt?
Atq ;in quibusdam fanehæc omnia. Rc sunt:Hortans, Hortatus,Hortaturus,Hortadus.
Atin aliis, quæ simplici constant forma, vt Ama, quare 379 2 quare non possedere
præteritum: vt Amor,qua re non possedere præsens? Sane hîcnihil habcas, quod
refpondeas, præter negligentiam: adeo, ves af in illis quoque,in quibus omnia esse
videbantur, vocem quidem videas, significationem non vi 2 deas. NamSequens præsens
quidem eft, et Hor- tans: sed significatus actiuus: ac fane ab codem it., verbo
Sequor, si potuit deduciet Sequuturus, et za Sequendus: quare no potuitin præterito
distin cum effe,Hortatus actiuum, ab Hortatus,paffi uo? Si potuit ab Amo,
Amans: quare ab Ainor, nihil potuit? CAP. CXLIX. Significatio. Vemadmodum Verba
manent, aut muti. tur,fic et Participia. Nam Lauant recensen Na bamus
interuíça. Sic Voluentibus annis, eadem fuit significatione, qua Volućda
dies,vt eft apud de Homerum:withoueYWV EVIAUT@.Sicmutauit O-, riundus, nõ
rationc fubeftautem cauffa vtigno rata, sicacuta. Eftoriundus Roma quiBononiz )
ortus,Romæ oriri debuit quo in loco lares habet patrios. itaque idem eft
Oriundus, quod Oritu rus. Futurum enim hocnon defignat quod erit. fed quod non
fuit, et futurum esse debuit.In paras fiua autem voce declararunt: quoniam ipse
iam per se no poteratoriri,aut agere,vtoriretur:sed fato, autsenatusconsulto,aut
rescripto, aut re cenfionc affici muneribus ciuitatispoterate 0: 0 Q DX 18 ent
TCA LKO ONE IX June CA P. CL. Affoftus. Program que 380 IuL. VIL leret: 1 Tutus
alos to 10 Huis ca mus, tilusa ttiam Gnar tarctu P Roprium eft Participii,fieri
a quibusdam teftem Verbis, quorum nõfequatur significatione: vt Sequendus, a
Sequor: paffiua fignificatione ab a et iua. Id autem propterea euenit, quia hæcom
cnia, quæ vocamusDeponentia, olim Communia apes. cefuere:atque iccirco
Deponentia dieta, quod de suape pofuiffent alteram significationem, quam habu
iffent. Sic verbi significatio vetus abolita in Ver bo,mansit Participio,
quemadmodu deleto Ver 2 bo toto, mansit Participium:Laboratus, Regna tus,
Erratus, Triumphatus, Decursus. Sed adhuc longinquiore ratione, Auritus,
Pellitus, si sunt Participia. Quæ autem exempla afferunt muta tæ
fignificationis, fortasse non omnia carent ra utione. NaDiscretus, fac significet
viru modera tum: nõ eft quiadiscernit, sed quia a vulgo fapie. Cetu fentetia
fecretus fuit. fic Circufpeettus, no qui Circuspicit:sed,vtHomer.dicebat, qui
circunsta tiu ora,atq; ocul sin fe conuertit:id quod quum fiat ob eius pr stantiam,
actum admirantium tranftulêre ad significandum caussam, propter li quam admirarentur.
Sic Beatus, diuitem notat, qui multa bene, ac benigne poteftagere: at Bea quad
guu` ' tuspaffiuum eft Participium, quem bonis,vt ap cxpellat GræciBiov,
Fortuna voluit beari. Sic Cau tus,quem cauendum dicerent:quem,vt ait ille, a
trumagnoscerent, aut fænumin cornu gestan caem. Falsum, quoque quis neget passiue
femper et accipi? etiam quum falsum est testamentum: ic circosic dicitur,
quiaipsum fefellit,fcribat:Falle rcenim eftoamen. diffusa significatio ad fal
kumteste, quareactiuehîc accipi putarut, qa fal aque Pre etiam poffit mus, et
priur nega ave men men age. و ووو et CUE Iereto DE CAVSIS LING. LAT. 386 cato
ation hecco Ommy CHO amba tain clerol Seda tus, unta I İeret: verum analogia
transtulita Testamento ad Ebulda testem, quoniam vtrunque corruptum esset.
Tutus quoque fem per paffiue: Tutus portus,qui», alios tueatur, propterea quod
ipfum tucantur rupes: Ita alia nonnulla eruentur, et reddentur suis caufis:
neque enim nostra nunc intereftom nia persequi. Quædam tamen omnino, vt dixi
mus, mutãt significationem: vt Disertus, et Pro fufus apud Sallustium:neque
enim mirum, quum etiam Nomina ipfa hoc pafa fint: fic enim et 15. Rio Gnarum,quinosceretur,
et Nescium, quiigno rarctur sunt interprctati: Sicut etiam Euidens; atquealia
animaduertêre. Propriu item eft Futuri temporis pafliui,poni// etiam prore, quænon
fit futura, modo effe aut poffit, aut debear: vt exemplo Liuiano diccba mus,
Milites comparandos,et alia eiufmodi. Pro prium etiam nondeficiCasibus, et
carere Specie: negarunt enim prisci vllum ab alio deriuari, fed uodą aVerbis
deriuatisfieri:yt Gemisces non fit a Gea mens,ficutGemiscoaGemo. Ite, Tranfire
in no n, pre men primogenium,vt Pugnas pro Pugnator:ali Caren: Ηπιους ulgole
CUS, DC, circuit quado in deriuatum, vt Çöfidens.Interdu ambi guum eft vtrum sit,
vt Horatianum illud: Me tuenstanga.Etiam creare Nomen: Amas, Aman tior.
Ettransferresignificatum a re patiente in agentem: nam etsi dicimus, Cænaturrhombus:
tamen Lucullus dicet, Cænatus fum: fic Pransus et Potus. Hoc factum eft, vt in
Pasco, Pastæ oues: et,Depaftasali ta: vt fuerit Cænor deponens, fi cut Pascor.
Et euadere Nomen substantiuum:vtn Sene et a: fuit enim verbum Senco, quo et Ca.
tullu's whirare temas ere: ar oni.com 17. SiG. vtaicik Tapete Tueles entum
ribat:E atio21 Bb j. TUI tullus vsusest:
cuius paffiuum participium, fuit hoc. Itaque veteres fic dicebant, Sene etta ætate.
Eademlicentia, Occasum dicis locum, vbi Soloc cidit:at paffiuum hocfuit
Participium ; vtin XII. tabulis:Sole occafo. Præterea etiam aduerbium
gignere:Indulgens,Indulgenter.Proprium etiam I fequi Verborum naturam qua
deficiunturcertis modis orationis:nam fi Pario, foeminam tantum fpe et at:ita
Pariens, vnico tantum genere præscri berur:nilifigura quapiam in ordinem redigatur:
DE ficuti dicimus, Mulierern foecundam: ita etiam Ventrem fæcandum: quare etiam
Ventrem pa- L rientem, quominus dicamus, vis Participii ne quaquam prohibet. '.
Antimeria in participio fit quum pro Verbo « ponitur,vtin Hecyra: In arcem
transcurso opus eft. Et apud Sallustium, Mature facto opus eft Sed non finecaussa
hoc factum eft: plus enim di cit Transcurso, quam Transcurrere: et Facto quam
Facere. Illa enim rem abfolutam desi gnant, vtiam totum iter quod inter
Pamphilum etarceminteriace bat,iam effet tranf cursum. Quar partes licatio Num.
IV LII Prop Lii num re QUX 3 quos imm cuorent.
tQuatuor partes reliqua,quarefintindeclinabiles; etquare aliis postposita.
1 X DICTIONE tanquam ex genere fummo,alteraque differentia,quæ rol. lit
inflexionem,fit species inedia, quã vocant Indeclinabilium: fub ea funt partes
quatuor, Præpofitio, Aduerbium ; Inter iectio, Coniunctio. Quare autem Persona,
aut Numerus his non fint attributa, quærendum est. Propterea quod hæ partes
erant notæ connexion can be what · num, quemadmodum fupra dicebamus: at ea, quæ
conectebantur eratiã pradita his affcetibus: quos affcctus si hæ quoq;
effentcõlequutæ ; fane immelus fuiffet numerus fimul,et fuperfluus:ali quotque
earum a suis primogeniis nihilo differ rent. Si enim Bene fcribit et Cæsar, et
Corinna, Bb ij. etMan 384 IvL. VIII. Pre בס " 020? et Mancipium. adde
genus ei Aduerbio, iam fier mod Nomen Bonus, Bona, Bonum. Quædam tamen co partes
fequutæ suntautTempora,aut Modos, aut 2 Casus, tanquam affeclæ propter significationem,
non tanquãcopotes propter niodum significadi: vt,Heri,lignificattempus, itaque
addetur modo significanditempus,Amaui:fignificat enim non tempus, sed actionem
amandi cum tempore. Ita eft, Vtinã Ame,Siames,Ad amandum, Ob pug nandu,
Dereducendo Regem.Quareautem sunt Com aliis poftpofitæ? Nă suntlimpliciores:ergo
prio 2 reluco erant cognofcendæ. Item funt nobiliores quedam quibusda,nonnullæ
omnibus:magis ne? ceffaria eft Præpofitio, ğ Pronomen: perfe et ior est
Interiectio quam velVerbu,Yel Nomen, in De tegra enim oratio cft,Heu.Hîcita respondemus:
at 2 Facilius cognofci potuiffe Pronomen cum No St?, minė, quam fi differretur.
Simplicitatem autem illam mancamesse, neque poffepercipi illorum rfaturam fine
declinabilibus:quia hæ illarum con iungendarum notæ sunt. Præterea non eft Sim
plicitas, carere Declinatioessed Defectus. Quare non poffis intelligere,
quemadmodum Aduer biū Personis careat, nisi sciasprius,quid Persona fit.
Nefcias quid Gt Persona, eft enim accidens, nisi noris effentiam eius cuius ipsum
accidens eft. Harum autem partium nomina a fedibus, quas in oratione fortitæ
effent, dietta funt a vete ribus: qui et hoc negligenter nimis,quum perac
cidens effentiam definirent: et inepteprius inter fe partes has compararunt, quam
quæ qualefve effent ipfæ declararent. Nosautem, proptera quod 17 WIB. TE D20 quod
compositus intelle ettus a simplici anteitur, etcoparatio eft fimplicium
cöpofitio, sigillatim quæ cuiusque ratio,atquenatura sit, videamus. CA P. CLII.
Præpofitionis definitio, et fedesinter cæteraspartese Ic igitur definiuere, Præpositio
eft parsora- + tionis, quæ præposita aliis partibus,lignifica tionein earu aut
complet,autmutat, aut minuit. Complere, vt Intercipio,Demiror: Mutare, vt
Aufero: Minuere, vt Subrideo.Verum et confusa eft, et ab accidenti, et non
omnibus competit et luperfluis particulis. Nam quod fit confusa fatis patet,
quum nodesignat quibus partibus præpo natur:pars estorationis Interięcio,atei
nulla vn qua Præpositio præpofita fuerit. Abaccideti data 2 eft: neque enim est
Præpolitio, quia præponitur: fed præponitur, quia est Præpofitio. Non omni 3
bus çõpetit: nequeeniin cöpositæ Præpofitioni, Mecum, tecum. Particulæ autem quædam
vacanta fic,quod çöplet, autminuit,mutat:eftenim mu-.wo. tatio, effectio vt
aliquid differat ab eo, quod erat, Voluêre fic intelligere, Mutare, id eft,destruere
significatum:sedexemplo inutili vsi sunt; etenim et quiadfert, et qui aufert,
fert. Commodius dic' xissent augere, minuere, et alia talia. Fortaffe veros
falfa quoq; fit,neq; enim effentia Præpofitionis eft præponi,sed vsus:liqua,n.
vnquam poftponce retur: ergo eo desincret esse præpofitio: quarea lio cofilio
eius definitio eftinuestiganda. Rerum in genera summacætera fuperioribus libris
recelula ius, fubstantiam, quantitatem, qualitatem, et m nila? Bb. iij ciuf !
386 IvL.. CES. SCAL. VIII. eiusmodi.vnum in præsentia nobis reliquum eft.
philofophis tantum notum,aðGræcivocat:qui bus autem rationibus cum loco
conueniat, aut ab eo differat, aliis libris dictum est: hæret fane semper etloco,
et corpori: nullum enim Corpus inuenias quod alicubi non sit. Porro Oinne cor
pus aut morietur,aut quiefcit: quare opusfuit ali qua nora, quæ to 78
lignificaret, fiue effetinter duo extrema, interquæmotus fit: siueeffetin al
tero extremorum, in quibus fit quies. Hinç eli ciemus Præpositionis essentialem
definitionem. comp Affe et usautem præponendihincfluxit, propter ea quod
terminum lignificaret: Adforum: indi cat enim interuallum, quod ante forum eft:
fic, Apud te: designat spatium a meadte:quem ter minum quum nactaeffet res
mota, etquiesceret, merito etiam præposita est: pendet enim a mo tu. itaque
eadem Præpofitio vtrunque munus obiuit: dicimus enim, Eoin vrbem: ac tandem,
Sumn in vrbe. Quæram tamen, quare præpona. Por fimmturea, quæ locum, vnde fit
motus,designat,fic, quo ab vrbead villam: fi enim interuallum notatin quo res
mouetur, debuit illa prior postponi. Hic ita respondendum est, Cõceptam animo
fenten. tiain priino quoque loco exponi debere oratio. ne: igitur quum dico
Vrbs, vnum vno modo intelligo. Quum destinaui futurum, vt vrbssit terminus,
vnde motus futurus sit, ftatim hoc occurrit intellectui: quod, quum ftatuatur
per præpositionem, primo loco ponedum fuit. Hxe cm fuit fedes in oratione.
Locus autem in partium e. äumeratione, quæ inflexione carent, primus da ce tug 10%
ca 387 a tus est non immerito: eft enim maxime neceffa-, ty ria.quippe Natura
omnis constatautmotu, aut,, a quiete, Præpofitio autem harum rerum nota est. et
Interieet io autem,quanquam exprimit perfecte Com animi quasdam
affectiones:tamen ea,vt diximus,', i potuimus carere.Coniunctioautem tanto poste
rior eft Præpofitione,quanto est prior simplexo ratio,compositis.Aduerbiivero
neceffitatem suo. loco declarauimus,verum supplementum potius orationis
effe,minore prerogatiua,quam qua vti tur Præpofitio, videtur. An vero họcita
fit, fe. quenti libro acutius perspectum est. CA P. CLIII. Prepositionum
generica diuifioredu et ta adcauffas. Ifputarunt Philosophivteresset
prior,Mo-'" tulne an Quies.ac fanein noft: atibus Quies prior eft: non quod
fit priuatio Motus, vtaiunt, (Motus enim item Quietis priuatioeft ) sed quia
nobilior:mouemurenim vtquiescamus. Contra” videatur cuipiam Motum effe priorem:
tu quia, ( vtipfi credidere)semper in cælo fuit: tum quia si vult Auerrois,
Motum effe perfe et ionem cor- > poris naturalis. Verum vt de cælo loquamur,
di cimus ipsum mouerivecertis quiefcat.Intelli-> gonuçQuiefcere,adipisci
quod non habebat hac vel illa parte. Deinde fatis patet, ipfum toto, loco quiescere:
quiescere igitur propter fe:mo utri autem propter nos noftraque: at finis fui
perfectior eft. Auerrois autem non debuit ina telligere vltimam perfe tionem, sed
perfectio nem per proceffus: et quam vocant evtu ya OL Bb jiij. 388 Ivl. VIII,
i senen 1 1. perficimur enim mouendo, propterea quodad 1992 quietem propius
accedimus. Quum igitur quæ dam Præpofitiones motum, quædam quictem indicent,quædam
vtrüque: hæ ambiguæ vltimo loco tractandæ fuere: quæ autem quietem signi
ficant,primo.Verum vnam tantuminuenio, quæ Pecfolius quietis nota sit, ea est,
Penes:significatenim potestatem immobilem ab co, cuius eft: itaque est:
itaquemaximeSubstantiuu verbum sibi vin dicauit. Plures funt motus indices:
Terminum quo vnde fit motus notant, a, De, Ex: quæ ad com moditatem orationis sunt
interpolatæ, Ab, Abs. Het ateş E. Alterum autem terminum, Ad,Ob, Víque. Eft
etiam vna quæ tres terminos comprehendit ita cevt terminum ad quem fit motus,
nominet,atque interuallo statuat ; ea est, Trans: Curro trans montem ab vrbe: supponit
vrbem,nominatmo zemas tem, et petit aliud. Aliæ vtrunque significant pro
verborum,quibus iunguntur,ratione: In vrbem co: In vrbe sum.Itaqueetiam casusmutat,
quo. rum rationem suo loco diximus. Sunt etiam cfimul vtrunq; miscent:vt,Apud;sic,Apud
te cur- Biu Tentem curro: est hic cursusmistusçũ quiete. No dimoueor abste: hæcest
quies: Moueor æque el actu a carceribus: hic est motus. Eft autem qui 2. dam
motus verus, vt in corporibus: quidam,vt eaiunt Græciavanogenes, vt quum
dicimus quem piam mente motum. Sicigitur etiam loquimur, E Daug audiui: motus
quidam est. Et, Ad me redeo: et, A libellis, A manu: ex eius enim manu proficiscitur
actio ad officium. Sic Ob et Pro pter,oliin locum significarunt:Ob Romamobe GIC
012 ner quæ CUL DO 06 et Ad V. 1 gu tans I.C V coda quitans Annibal: Athelim
propteramanum. Tou Nunc deflexæ funt ad cauffam tantum decla, lite randam. CA
P. CLIV. Things Affeettuspræponendiratio,atg; vfus. Eter: Idendum igitur quid
fit Præponi, quotque Traces modis quidquam præponatur:tum præpo bir 'nendi vsus
quibus partibus communicetur.Quu nin: igitur voces ad eum finem sint comparatæ,
vt aut 7 dicat ex duabus vna fiat, aut ex duabus feiunctis vna o ratio, atque
vtrobique neceffe fit, vt altera alte I ram sequatur, vtroque modo Præpositio
præpo ni debuit. Quamobrem fatis conftet: minus con fulto veteres alterum modū,
Appofitionem ap-» pellaffe:aliud nanqueest Apponerc,aliud Præpo nere:ac fortasse
hæc inter fecontraria: sic enim dicimus Appositum, quod eftin extrema fitum
orationis parte.idem enim est Addere, et Appo nere. Quum,postquam res videtur
perfecta,iufta quippiam ponitur: atque eodem modo Aduer bium nominarunt, quod
verbo tãquam præscri ptio quædam apponeretur. Quare non rectein telligemus,
Appofitionem, esse speciem præpo nendi, fed oppositum quoddam genus:sed vtrū
quepræpositionem ;eiusautem species, Seiun etta, et Coniun ettam. Ergo quum
prius fitseiunctim, sayangan quam coniun et im præponi,de eo prius quoque
dicendum est.Seorsum igitur præponiturNomi ni,Participio,Pronomini, Ad Cæfare:Adipfum:
Ad pugnantem. Coniunctim autem et iisdem, et Verbo, et Aduerbio, et
Coniunctioni.Præfortis, Bb y. Adddo,Subies,Perinde,Absque. Quod vero aiutą, mo
mom cum Coniunctione vim suammutare,falsum est: ithoor etenim A BSQVE, tametfi
motum verum non dicit, tamen ita est, Abvrbe distamus mille passi bus:ita, Absque
te Triumphaui.Significat absen tiam, et interuallu, quod poffit effe locusrei
mo Cafe tæ inter duo extrema. Cafus autem duos certos fibi destinarunt, Quartum,
et Sextum:ac Quartu quidem,quoniam cauffam finalem significat: A mo Cæfarem: Cæfarcauffa
amoris est. Eoad Ca. farem: caufla eft motus. Huius natura fecutus eft Secundus
quoquecafus,fic enim dicimus, Vin cendi caussa pugnamus: significat enim termi
num quendametiam in poffeffione: Ego fum?Dei, non Fortunæ. Itaque etiam hunc
cafum ad eundem vsum traxere, Crurum tenus, apud Ver gilium:Nutricum tenus,
apudCatullum. Alter u casus Sextus designauitre et e terminum yndefie ret
motus, eius enim natura talis est: Abvrbe. Et uquia tempus cum corpore, etloco,
etmotu,mul. tas habet affinitates, iccirco eadem locutioncin, terdum sicloquimur,A
prandio, Aborbe condi to. Sic etiam caussain materialem indicauit: De iurc disputo:quia
abipfius contemplatione mo tus, in eo declarando versor. Quæret quifpiam
acutius, quamobrem Sextus cafus etiam quieti fignificandæ attributus fit? k
Haudfane præter rationem hoc fuit:nam Græ uci Tertium cafum ei aflignauere,
even signifi cat'enim acquifitionem:nihil enim fimilius loco, quam locatu:acpropterea
Latini, quiex Tertio Çafu fuuma Sextum progenuere, illius in hunc prærogatiuam
transtulere. Eft præterea quod in ueftigemus: quædam enim sunt Præpositiones,q.
quæ Quartumcasum exigunt et tamen terminu, vnde fit motus, denotant: Poft
hyemem: Post prandium. Huius rei ratio est, quæ et in Trans: significat enim
motum ad prandium: atq; etiam » vltra. Par caussa et in Circa. Quartum enim ha
bet:Circa vrbem. Nam omnis motus, aut eft ad » centrum, aut a centro, aut circa
centrum. Ergo centrum tametsi non eft meta motus circularis, tamen eft præscriptio
quædam: atq; iccirco eun-> demcum Meta ipsa casum admisit. Ratio autem qua sunt
addu et i,vt eidem Præpofitioni duos ca fus apponerent, iam dicta est.In vrbe,
quietem di cit: In vrbem, motum. At vero quæ porro cauffa, vt etmotum, etquietem
eiusdem effe paterentur: propterea quod in, loci significat rationem: In vrbe,tanquam
in loco. Itaque cum motum ita si gnificares, vt etiam terminum no folum pro
tera mino,fed etiam proloco ftatueres, eadem vti po tuisti:nam, Eoin vrbem, ita
dicimus, vt etiam in vrbefuturus fim. Aliæ autē pari confilio ad cauf fas
reducentur: Sub terra fum,fub terram co. Su per,fcxit significatu,vtponeretur
pro De: quo-» niam argumentum,de quo loquimur, diettum est abantiquis, Materia:
at Materia defert,itaq; etiã moleselpos,vtsupra fcriptu fuit,appellarunt.Ve rum
de his sigillatim, quid vfusftatuerit, in libris Originūdiximus adeo,vtfit prætermissam
nihil. Nuncnö est huius operæ, sed vniuerfalia philoso phorūmoreinuesligare.
Sunt autequædam,que femper fcļūđī ponutựr:vt, Apud, Circiter, Secus. Quat 392
IyL. VIII. Vb fi te 1 Quædam cotra: 'vt,Dis,Re, Se, Am. Quædam in
differentes:vt,Ante, Cum, et eiusmodi. AcSeius et tis quidem qui casus
deberentur,diximus.Con iunguntur autem cuiuis fine discrimine. Neque ex folum,
quæ abfolute poni poffunt:vt,Ante,in verbo, Anteuolans: fedetiam quæ casum
exigere cevidentur, qualis est.Pro:quodmanifestum eftin + voce hac,
Pronomen.Quare non recte dixere re centiores, Magistratum, qui præsit prouinciæ,
auspiciis viri consularis, fine vlla inflexione no aminari in Sexto casu tantum,
fic, Cælar pro con lule, Cæsarem pro Consule. Nos vero vt nonne gamus recte
dici, ita affirmamusetiam pro cuiuf que sententia variari, nõ minusquamprimariam
vocem Consul. Nam præterquam quod superio ribus rationibus ac fere omnium vsu
liquet, Græ cxcis quoqueid defenditur:quippe dicunt a'rgora mov. Et nos,
Proconfulatu,nihilominus flectendo vsurpamus. Nonnepernox Luna dicitur? Atque
huiusquidem vsumcommoditas potius persua fit,quam ratio docuit Sanenos, quia
caremusar ticulis,arripuimusoccasionem ça'm breui sermo ne vtendi: fic enim
relatiuum esset interponen - dum,Dignitasproconsulatus: dignitas, quæ pro Consulatu
est. 1. Proprium autem quarundamest, vtsignifica ta varient, qualis est, Aduersus:
quarundam,vt suum perpetuo feruent, qualis est inter.Quædam femper cum casu sunt,
vtCis:quædam femper fi ne casu, vt quæ componuntur: circumagunture "? nim
per omnes casus. Quædam vsus fentiunt vi çiffitudinem, vt Pone. Quædam femper
præpo nuntur, cie. P 1 tia 5 DO Büntur, vt Ad. Quædam femper poftponuntur. vt
Tenus. Quæ litratio vt( quemadmodadice - camy bamus ) non re ettein definitione
pofitum sit tan quam essentiale, Præponi. Neque enim Aduer bium est,vtdixere:
iungitur enim cafu. nam fi i ies sit Aduerbium, quid ad nos? Tenus enim est » uezes.
vt apud Aristotelem in fexto historiarum, nezee zopkw: et tot locisapud eunde:mezeitiali."
quatenus.Quædam nunc subeunt,nuncpræeut: * Cum Cæfare: Mecum. Nequefolum in
compo fitione, fed etiam alteromodo: vt apud Teren-> tiumin Eunucho,Vnaire
amica cum Imperato remin via. Hinc fatis conftat, nullum effe vsum + tertium,quem
dixere,interponedi,his exemplis, Qua dere, Quam ob rem. signat enim Relatiuu,sı
cuipostponitur:non Nomen: quod manifestumn estalia locutione hac: Res, qua
deagitur. Pro-, prium et illud,vim amittereconstructionis, quu componuntur: præpono
te mihi: Tertius furre pfit proSexto, quali Verbum esset fimplex. Sed etaliis
modis, Prxeo Cæsarem: vbi Quartuspro Sexto. Sed etin ipfamet
compofitione:Quapro pter, Quocirca. Sed et seiunctim,fipoftponatur, Multo poft
tempore: et fit Aduerbium,atqueab folute ponitur,fine vllius cafusofficio.
Superflue etiam additur, Adeo ad Cæsarem. CAP. Ĉiv. Prepositionum Efficiens, etMateria.
Æcde carumforma, et fine,hoc eftvfu:nuc. tant igitur feipsas interdum, vt A, fa
et a eftex alia, -1 394 IvL. CÆS SCAL. VIII. tu PE 10 C c alia, quæ eft Ab: quæ
a Græca fuit mutila, izos Gainis, ab llio. Sic ex Dis, facta Di: et illa a Græca
d'esquod enim bis fit, feparatim fit. Quiæ u dam a Verbis, vt Sine,Pone.Am,
tota Græca eft, "et apud nos non nifi in compofitione: Theo critus
autemetiam feorfum posuit, ajega. Et quemadmodum Græci vfitatum additamentum
Laddidere, xuqi, sicutBingo: fic nos noftru Te, « Ante: ficut Ifte, Tute. Nam
Ante, caftrenfis vox cfuit:quum obsiderent oppida dicebantseefsean ute oppidum.
Vsque,a Græca ws5 The pro eo quod west, wess. Coram tota Græca, ob oculos,
nogue aEtiam a participiis, Aduersum. Cum etCon, v nam eandemque effe, aliis
locis diximus: Con " fonantem finalem mutari pro natura sequen tium se, vt
Compono, Confero: Vocalem au tem, vt auribusplus feruiat. item mutari, vt Co
mes,Comitium:Cumprimis, Cumprime. quod autem fit Com, non autem Con,
patetexclufio che: vt Coorior, Coco, et in Contra. eft enim a Cum: sunt enim
contraria relatiua, ergeli mul. Fuit autem Græca, ughes,nam,fuit par ticula
completiua, huw. Ea igitur genuitCon tra:sicut,in,Intra:Ex,Extra: Cis, Citra:In,
Infra: a Sup, Supra: fuit enim fic prius: poftea Sub, ab wiat:vt Ab, X. Sed
antea orta funt, Inter, Infer, Super,Exter:deinde,Intera,Infera, Supera,Exte ra:
quemadmodum ex Phänomenis Ciceronis obseruari potuit. Tornu Draco ferpit,subterfuperag,
retorquens. Fuit et alia terminatio, Subtus ficucIntus. Pasize autē sunt oenor
apud Græcos: nam Aristoteles etThu 16 CH 10 C 9 DE CAYSIS LING. LAT. 395 ft O E:
LICE T: TO 20 01 il etThucydides, etPlato, etalii Attici, ita vtun tur, cows
procures. Ex Di, factum est De,ficutex Pri,Præ: vnde Pridie: et ficut ex
Ni,Ne.Aliquan do putaui a Græco je,Deductum:neque ineptū® est. Hæcde origine, et
materia: nunc de aliis affe et tibus: Etiam a Nomine,Circum, ab eo quod eft ”
Circus,xiguo. CA P. CXLVI. Accentusprepositionbus,quemadmo. dum attribuatur.
VEterumÆolenfium ;vt faepe diximussix » quam plurimis autoritatem secuti: vt a
no minibus, vcrbissueabiecimusa fine accentus v fum: ita in præpolitionibusrecepimus.
Sic enim prisci prodidere: Omnes extrema fyllaba, nili poftponantur, Græcorum
ritu, acui: codemque tipoflponantur, accentum transferri, na jurnami jual x mc
men. Ita noftris placuit, vt dice remis Penes Cæsarem: et, Cæsarem pencs. Quod
fi vfu veniat, vt Præpofitio fit ambigua yox, aliique particommunis:ne postposita
qui dem transferri: vt femper dicatur: Altaria cir cum: ficut Circum altaria:
necocurrat cum Quar to cafu nominis huius Circus. Quædam vero et iam amisere
accentum, quippe ex quæ Encliti- st. carum naturam induere, vbi postponuntur;
qualis est Cum: dicimus enim Mecum, sicut Mene. Verum deAccentibus, deque
Cantilla tione illa fatis fuo loco di ettum eft. Eofdem fo lensesrefpexereyeteres,
quum nullam aspirarut: ». Illi enim ito, et uzeg, dicunt. Caussa autem huius
Sobre DS rei 396 Ivl. VIII. t f rei festiua esto: quum enim motu fignificetma
xima earum pars, celeritate opus fuit,nonmora et craflitie spirationis. Item quæ
dicereritquiete, suauiteret tranquillecamindicandam fufcepere: Afpiratio autem
animi eft affe et i nota. CAP CLVII. Aly affeettus. cong. Popriumitemcomponiet
inter fe, Circum I circa:vtapud Homerum, ucineispo© x ante cõueet to: Et cum seipsis,
vt apud eundem, wes xududozefia:Etcum aliis partibus: cum Nomi ne,Incola: cum
Verbo,Impono: cum Participio, quod a Verbo venit:cum Aduerbio, Abhinc: cu sogn.
Coniun et ione,Absque.Interdum autem retinet significatum, vtDeinceps, Coniunx:
idqueaut fimpliciter, vt his exemplis: aut auget, vt Impo tens, Infra et us.
Interdum amittit, idqueaut tor quet in contrarium, vt iniustus: aut in diuersum
trahit,vtPerbonus. Ratio autem huius poftremi 1 a Græcofluxit:nam mei significat
Circum:quod fi autem continet, id maiuseft, quam contentum. Abeo noftrum Per,du
ettum eft.itaque Perbonus, est o wexey.ww To digatov: Quæ autem intendunt
fignificatum, cauffam hanc habent: funguntur Huenim pene officio eodem,quo in
difiun et a oratio ne. Impotens,vt lit, potens in alios:Infractus, qui ipfeintus
fractus sit. Atvero quæ in Contrarium transformarunt, qua ratione id efficere
potuere? nam fane priuatiua Græca habuit cauffam, ad G:nam to d,eft ficut to
do, vnde noftru a:figni ficat enim motum, vt sit, qui mouetur a iustitia: C و 0
ac DE CAVSIS LING. LAT. 397. at noftrum In,significat locum, et habitum:qua
renon satis manifesta cauffa est. Sunt et aliæ prę pofitionesaugentes, vt
Adprime: motum enim et propensionem notat ad id cuiiungitur. Con tra, sunt quæ
minuunt: vt Subrubidus. Suppude bat: non immerito: est enim respondense con
trario tb w € lo quod enim sub aliqua reelt, abea tegitur: ergo eft illa minus.
Proprium etiamfupponere aliquidad significandum, quod in caco > pofitione
non fit,vt Internecium:hic Nex figni ficatur. Inter,autem est nota relationis
ad duo: at ea non ponuntur. Græciclarius, annodovovat repov. Et mutari in eodem
verbo Effero, Elatus. verba tamen duo sunt. Proprium etiam creare ex fe Nomen,
Ante, Anticus: Verbum, Prope, Propinquare. Proprium etiã, vt altera pro altera
ponatur:di- Enak cimus.n.Ajpro DE,et ecotrario:fed non re et evti lagi Lin sunt
exemplis quibufda,vtide sit Ad oppidum, et In oppidum. Barbare item dicunt, Per
vrbesum, ficut In vrbe. Barbare Apud Balilea, sicut Bafileæ: falsianalogia
alteriuslocutionis, Apud foru: licay.. n. dicebant prisci, vt Terētius in
Andria,In foro n.homineslitigant: etannona est.Tu Donati in terpretatio hæc:
Verba,inquit, Dauide forove nietis.voluit dicere, simulatis venire de foro.qua
re autem fic aufi fint, haud fatis coftat: aliud enim eft ωδα,aliud ν.1llud το
έχόμιον hoc τε ω ιεχό- » refror notat. Falso quoque putant Propter, poni alieno
loco pro eo, quod est Prope: na hæc illius parens eft. weydiximusalio libro,Græca
effe mee. Itaq ;Prope,fuit pro pedib. ita Græci loquuntur;» Сс ј. med 398 İVL.
VIII. meg moduko at a Prope, fa et a est Propter: sicut ab In,Inter: a Sub,
Subter. quare Vergilius cum di xit,Athesim propter amænum:fincero ;re ettoq; significato
vsus est. cum autem nos referimus ad vlum causæ finalis, translato vtimur significato:
quoniam finis cohæret actioni, mouet enim nos. (Apud autem fuit, ad pedes,eodem
modo:itaque Ad, et, Apud, proxima funt et fignificatione, et v ufu.Ad Leccam
velle cænare, vt fit etiam pragnas oratio: ad Leccam cogitare cænandi cauffa.
Ad Capua caftra habere quoniã eo cõtenderat prius, Confequens a præcedenti. sic
mutila oratio, Ad febres facit: immo Adægrotum, cotra febres.sed Ad, accipitur
pro qualicunque termino, etiã ho ce stili. messzonw Tl- proco quod eft, aduersus.
Cæ tera omnia exempla ad hunc et motum, et termi num reducuntur. Quodautem
aiunt, Apud ma iores, pofitum pro eo, quod effet, A maioribus, falsum cft:fed
eit ficut,Ætatenostra hoc fit:quip pe ab aliquo apud cæteros, quod ad feculum
hoc pertinet:præsentesenim sumus tempore. mitter Proprium. et illud, Ponå absolute,
atque inter du ficri Aducrbium:vt apud Virgiliū, Pone fubit coniunx. nam oratio
fimplex eft ex Aduerbio, intelle ettus autē Præpofitionis. Poft, enim figni
ficat relationem: quod enim eft Poft, habetali icquid Ante.Eft autem Post, pone
est. Interdum # quod plus eft euadit Verbum,vt apud eundem: Omihifola meifuper
Astyanaĉtis imago.proco, quod eft, quæ fupereft:vt quodammodo sit quafi
Participium: atque hoc quoque Græcorum imi ai tatione factum est. Frequens eft
apud Sopho clem DE CAVSIS LING. LAT. 399 0 clem locutio,nie prowlkesi: et ev«,pro
šviş. Quo » rum legibus nostri quoqueaccentum translatuma voluere. Obferuata est
avauseia his exemplis, pro Ad=ffining. uerbio, apud 1 erentium, Fortunatus fum
cære-> ris rebus,abfquehæc vna foret. apud Sallustium pro Coniunctione, Præter
rerum capitalium, condemnatis. fic Varro, Præter fi aliter nc queas. Sed mihi
videtur caussa huius loquutionis in promptu esse: nam prxpositio illa præter,
to tum quodfequitur excludit: fic eftin illo exem plo Enniano, Præterpropter
vitam: id eft, viui- » mus ita, vt videamur propter quiduis potius; quam
propter vitam. Aduerbiy necessitas: Sedesinter partes:Nominisraa tiofalfa:Item
Definitio, Ortus, Species. Cc ij. Dy 400 Ivl. IX. organa DyplexAduerbii
neceffitas fuit,ficutet, duplex est vocum temperamentum per adiectionem. Nanque
aut adiicitur accidens substantiæ, aut gradus accidenti. Exempla hæc funto, Vir
fortis: hîcaccidens substantiæ addi.. tum eít. atquum dico Fortior,
tuncgradusacci denti additus eft. Igitur quod faciunt adicctiua substantiuis,
vt fecum affcrant accidentia: hoc vt a agantAduerbia Verbis, excogitata sunt.
neque enim fi dicas, Velox fcribo, aut, Velocia fcribo, intelligas scriptionis
velocitatem: fed Velociter fcribo, fi dicas: intelligas. Sic igitur quum ex plesset
Verba, adhuc fupererat aliquid agen ce dum. itaque etiam gradus illi
dengnandifuere. Quare quum bonitas, atque aliæ qualitates in tendi, ac remitti
qucant, neque Comparatiuo, ba aue Superlativo ita plene poflint explicari, Ad
uerbii ope factum eft, vt explicarentur: Valde bonus, Nimis fæuus, Lorge
alienus,Multo for- ni tiffimus: vt etiam illa ipfa nomina gradus signi ficantia,
hocindigerent, Paulo doctior. Quare a Vox non folum nomen Aduerbii male
fabricarunt 6 vite feteres,fed etiamimprudenter assignaruntdefi- a nitionem:
Neque enim folius Verbi tempera mentum est, sed Nominis quoque. Sed nimis fe-
cure fecuti sunt Græcos, qui æque inconsulte Strafpnua ipfum appellarunt.Hinc
constat ratio w originis, et fpecierum. Nam sicut Adieetiua ap ponuntur Substantiuis:
ita quod verbo appo unendum fuit, ab ipso Adie et iuo deduci par est. Si enim
dicam, Celerem scriptionem: dicam et iam, Celeriter fcriberc, quæ fanefortienturno
at POO 4 mina DE CAYSIS LING. LAT. 401 mina specierum a natura ipsorum
Adiectiuo-,; rum: vt si Bonus qualitatem, Magnus quanti tatem fignificat: can
aduerbia ab his deducta aut qualitatem, ant quantitatcm dicere intelli gentur.
Propterea vero quod a et tio et locum, et » tempus exigit, iccirco horum quoque
præfcri ptio ad Aduerbii vim relata est.Temporum enim et locorum vaftiorem
ambitum certis limitibus intercidi oportuit. Itaque necessario inuenta sunt,Heri,
Cras,Hîc, llluc: Cum igitur gradus quasi quofdam deducat per Verbi Nominisque
tractus:eiufdem quoq; interfuit, cofdem gradus,, detrahere ad nihilumvsque.
Quare fi dicain, Cur rit çeleriter, tarde: et Albus plus, minus: debuit etiam
poffetolli eodem inftrumeto, quominue batur: itaquedeuentum estad negationem,
tum eam quæVerbis præponitur ad cotradiettionem affirmationis: tum eam,quæ præponitur
Nomi nibus ad efficiendum id, quodvocatAristoteles, cioessov: Non çușrit, Non
homo. Quæ negatio cum folo Aduerbii genere compleettatur, fane ef- "
ficere potuit, vt contra, quam veteres putarint, omnium partiu indeclinabilium
princeps esset. Omnisenim oratio ftatim a suis primordiisin af firmatiuam, et
negatiuam diuiditur:quæ fiofficii meritum putes,illico poft nomen, ac verbum Ad
uerbium ftatuendumeft, Deducuntur autem Aduerbia alia aperte, vt home Bonus,
Bene: alia obfcure, vt Senfim, a Sensue Item a Verbis, vt modis quibusdam seruiant,
vt, Age,Fere: illud hortando Imperatiuum exi. git, militarę verbum fuit, ab
Ago: alterum non + Сс 11] eficia 402 IyL. IX. с 10 el P ta ! 1 CI e a eft
finilitudinis,vt aiunt,fed diminutionis:quoda enim fimileeft, cum dico, Fere poetæ
nullo ho nore funt? fed fic intelligo,apud paucos pauci fi poetæ sunrin honore:
intelligo autem diminu utionem non magnitudinis, fed præscriptionis: vt aliquid
detrahatur firmitati sententiæ, vt ne- ( queat dicere, Nullus poeta: et item
nequeam, Omnes. Sic Fere fingulos parit mulier: vt fit, ne- V que semper,
ncquenunquam. Tractum autem ce est a philofophiæ radicibus: quod enim fertur,
in motu est:itaque terminum nullum attigit, neque enim a Feris ductum fuit,vt
aiunt, quoniam ferz fint celeres: nam etdurum eft, etnugantur, cuın dicunt,
Feras esse ccleres, quia fint quadrupedes: nam etAquilæ funt feræ, et celeres,
nequequa drupedes ; etmultæ quadrupedes feræ sunt,'nc queceleres, vt Elephanti:
iroda et quædam ce lerrima,vt Angues.nequeCanis fera eft, et eft ce- fa ļer.sed
de his alibi. Belli autem,et Domi, et Vef peri, et Tempori, ad alia reducuntur.
Loci, et Temporis, et Sortiapud Vergilium (vt voluere) Aduerbiis qualitatis
annumerabitur. a nomini bus omnia. ct Quæ igitur tempus notant, alia funt
Infinita, vt Aliquando, Olim: alia Finita, vt Cras, Hodie. Sic et Loci,quippe a
Pronominib. deducta sunt: Hic, lllic, delignantcertum locum: Alibiincer tum et
Viquam,etalia. Falso autem putarunt, Prorsum, Rurfum, Sur a suim,loci effe:neque
enim locum significant, fed motum ad locum. Illa autem, Oltiarim, Vica Ketim,
Viritim,quantitatis discretæ sunt. Quædara autem, vtdicebamus, ad modos relata
funt. Sed cum dicunt, O, esse optandi,tantum abeft vt af- er 05p fentiar, vt
etiam Vtinam putem effe interiectio - hiho nem: neque enim modum vllum apponit
Verbo:) pie idem enim est, Ainarem, et Vtinam amarem: et, ji Omihi præteritos
referat si Iuppiter annos: idem est, Heu quaremihi non refert? Neque omnino
Vocandi vllum Aduerbium fit: nihil enim detor quet, aut addit, aut tellit a
Nomine: quare qui Præpofitionem agnouere, propius ferunt veri-», tatem. Nam
tametfi neque motus, neque quietis indicatrix est, tamen disponit admotum,
Sicut punctum non eft quantitas, sed tamen ad prædi camentum reducitur
quãtitatis: sicin hac,neque enim dicas, Ad me veni: nisi aut voces, aut voca
tum intelligas. Loci ac temporis Aduerbia maximo ambitu feruntur: quare placuit
veteribus ca inter sese co parari. Sed turpiternimis lapli sunt: Nam quum limfowla
dicant,Aduerbialoci ampliore esse significato, adplecia quam temporis: quia Nusquam,
plusampleet aringen tur, quam Nunqua:non animaduertere,fola cor, peste pora
deberilocis. at ea fimul cum aliis rebus mul- 2 tis,quæloco nullo cõrinentur,
fub tempore effe. Non estin loco, Qualitas,non Relatio, nonalia multa prædicamenta.
et tamen subtempore sunt, aut fiunt: igitur Tempus multo plura circunscri bit:
Locus pauciora.Quod igitur nunquam est, nufquam item est: at non ecotrario,
multa enim nufquam sunt, quæ aliquando sunt. Quippenul lo in loco eft hicactus scribendi
meus ; at aliquo tempore quin fit fieripoteft. Cc iiij. CAR hogy 404 IyL. CAES.
SCAL. IX. 10 ou Figurain Aduerbiis. N Aduerbiis figuræ sunt,simplex,vt Diu: Cõe
posita,vt Interdiu. Componuntur autem vel tre poltquam Aduerbia sunt,vel ab
ipfis compofitis au fiunt, vt Hodie: fuit enim,Hocdie: et Nuper,fuit Nouo
opere: Semper,Semiopere:Toper, Toto copere: fignificat.n.cito, et expedite:ita
vt opera absolutasit. Itaque Semper,ei cotrarium eft,pro pterea quod liquid
dimidio tantum opere fit, id non abfoluitur, fed continuatur.Geminatur,vbi vbi.
Componitur cum Nominibus, Vbigerium: Te cum Verbis,Vbilibet:cum præpofitionibus,
Per- L diu:cum Coniun et ionibus fimplicibus, Vbique: VE cum illis et fecum,Vbicunque,
Profe et o, etiam, et illico, fuere composita, vt Hodie, CA P. CLX. ac NE
Antiquorum Error in Structura. SligiturAduerbiumVerbimodus eft,fatispa tet, quam
inconsulto veteres ita præcepere, onto præponendum esse Aduerbium Verbo,vțita
di camus, Bene currit. At enimuerocontra est: ac ceffio enim significatus fit
ad yerbum ab Aduer- G bio: et quemadmodum prius fumusviri, quant fortes: etprior
natura Curlus est, in genere, quam Cursus çeler, in specie:fic erit
pri?Currere,quam Celeriter cursere. Nonenim hîc loquimur de fer monis
elegantia, fed de caussis ipsius. Acquan quam ars atq; vsus dicitur natura
imitari: tamen in quibusdam rebus placuit varietas. Itaque ele gantius acceptum
eft Verbum in fine orationis ÇON on 0 die va U lee ic 40$ Opera 110. ziur ge
DUSA Vbiz, ft contra, quam a natura ipsius reisappeditaretur, quo more præpofitum
est Adiectiuum Substan tiuo: et Verbo Aduerbium.Sicin Tripudiis finiz, ftro
pede mouemurprimum, quum natura dex-} ") trum primum moueat: vt arteid
factum,non cu jusuis communilegevideatur. TAffeettus Aduerbii. Roprium est
Aduerbiorum quorunda, afsu - ioni mere sibi quædam Nomina, Vbi gentium,
Terrarum,Loci:eiusdem naturæ, Nusquam, et Longe: respexere enim significatum:
eft enim Vbiquafi, dicas, Quo loco terrarum? Sed et tem, pus cum loco
communicatum, Intercaloci: co gnati enim inter se sunt. Magna autem affinitas
Aduerbii cum Nomine, vt diximus: Itaque et a Nomine fit Hoc die, Hodie: etfacit
NomenHo diernus. Adeo,vt etiamcafum retincat Nominis,}»: funn Verbi,vnde
fiebat: vt apud M. Tullium in tertio Officiorum: Conuenienter naturæ viuit.
quia etiam conueniens.hocautem,quia cõuenit: Græcorum imitatione fa et us
Atticismus, ouobws » 00. Eadem affinitate casum quoq; pristinum re tinuere: In
Recto, Fors: a quo compositum per dubitatione cum An, Forsan:et Verbo interposiz,
to, Forssitan. In Secudo casu, Belli. et apud Cos micumiocose,Foci.In Tertio,
Ruri. In Quarto, » Romam. In Sexto, Forte: qua formafuere, Ci to,Falso,Şero: et
horum secutum analogiam ver þum ynum, Præste. Interdum etiam mutantur, Gatis
ecen VIID ad vt, ار Сс у. 1 406 IvL. ITE DE BE ER vt,Modus, Modo, Mox. Sic
etiam retinet naturam transformatæ in sedin !! Præpofitionis, cuiufmodi est
Cum. coniungit e nim tempus, Cum veneris faciam: vt officium meum cum aduenta
tuo coniungatur. Itaque re clatiua quædam facta funt, Cum do et us,tum pro
bus:id eft,quotempore doctus,eo temporepro bus:coniungitcum doettrinamutuo
probitatem. Sed hæc minutius in libris Originum dicta sunt. !! Proprium etiam
inter se vsum commutare: fic « dicimus, Illico, pro tempore: fed fuit,in loco:et
Hefternum panem atrum: pro pridiano. Refert venimHeri,loquentem tantum:sicut
Cras, et Ho pl die, et Perendie. Imitati funt Græcos, qui xtes ad hunc modum
dicunt: vt eft etiam apud Lucia num,in cunviw. Proprium item, habere comparem,
vt Haud, Non: et non habere, vt Ne: prohibetenim, non u negat:quanquam in compositione
pofitum inue nias negatiue, Nequaquam, Nequicquam,Ne- ir frendes: sicut
Non,prohibendo,apud poetas. In Item habere feriem teporis, Hodie,Heri,Nu diustertius,
Quartus: et vt fecit Plautus, Quintus, Sextus: Cras, Perendie. Item minutiora:
Nunc, Modo, Dudum,Nuper, lam, lamdudum, lam pridem,et futurum Mox. Præterea
quemadmodum amiffo cafu Præpo fitiones abeunt in aduerbia: fic aduerbia in In
ceterieet tiones, Euge: nam hoc fuit eje, at Penė, Aduerbium eft. Item
communicare eidem terminationi di perfum modum significandi; vt Gælitus,delocoeft
u Ca YO te 21 11 est,r @gvoder, Diuinitus. Jebjev: at Publicitus non, dusjer, sed
dnu61: habet tamen motum quen dam a populo:sic Primitus,a Primo. Falsum autem est,
quod dixere Cafum habere no con Aduerbia. vtponebamusönucler, Snuovde, ånuolio
noted fed a Casu ducta, co caruere: quare etiam contra ria additur Præpofitio.
sexvb. ges. Item Perfo nam attribuere ausi sunt ridicule, Mecum: oratio enim
eft facta vna. si enim fit Aduerbiu. ergo di cas,Egocum: Aduerbium.n.nullu casum
exigit. Falluntur æque quum dicunt,Heu esse notam responsionis ad Heus: nam fane
nullum exem plum afferunt. Ponitur autem Aduerbium pro nomine: Sic bine erat
confilium: id est, Tale: aut fit Pronomen, Hoc.Et apud Vergilium,Terrorum ac
fraudis a-,, bunde est: id est, copia. et Græce scit, pro Græ-, ca. Pro
Pronomine: Hinc illæ lacrymæ: id est, ex hac cauífa. Sic, Vnde: pro, A quo. Pro
Præ pofitione, Intus Templo, apud Vergilium, pro » În templo. Sed est expofitio
in voce Templo yocis Intus: sicutiquudicis, Fcram leonem: po terat enim esse,Intus,alibi
quam in Teplo. Quod autem dicunt, PridicCalendas,effe Aduerbio po-, fitum, pro
præpositione, falfum eft: nam Pridie, estoratio copofita,sicutMecum: Præ die: et,Ca
lendis, est vox termini in quem tempus abit, fic, Eo die, qui ante Calendas, et
ad Calendas, ( ve ita dicam) it. Itaque etiam dicimus, Pridie Calendarum:
quanquam durius in quarto casu. Sed factum est analogia aliorum, vt quia dicere
tur, Quarto Calendas,id eft, Quarta ad Calendas, ita, 408 IvL. LIB IX. ita
etiam,Pridie Calendas.etfi non erat ante eum diem qui iret ad Calendas. Huius
motus ratio et cauffa elicitur exmodo loquendi Ciceronis: In ante diem nonum
Cal. Pro Coniun et ione: Qua do,pro Quoniam, ett ce re filI mo et mi In CE
Interieetionis natura, Ratio. feri te 1 」
te ef fis Vog NTERIECTIONEM veteres quum a situ et nominarint, et definiuerint,
nequaquam aa cæteris cæteris partibus distin xere: nulla enim pars orationis
non « interponitur. Sed ita intellexere,Interponi,qua fi alienam a cæterorum structura:
ficuti dicimus Interuenire. Verum nomine paulo liceatiore leyfi sunt: nam et,
lacere, est duriuscula vox: et wa ettionis significans terminatio. Nam Coniuctio
sit,quæ cõiungit:atPræpositio? nequeenim præ ponit,sed præponitur ;ita
Interiectionõ inţeria B que cit,fedinteriacitur, et interiacet. at a Iacendo,
la ettus,autLactio non ducitur: vel G ducatur, rarius, vt diximus,fanesit.Antiquoru
simplicitatem re centiores castigare aggreffi accuratius definiue re
fic,Interiectio cst, quæ sub rudi,inconditaque + voce affe ettumanimi demonstrat.
Verum hæc et falsa est, etcum aliis quibusdam partibus comu nis.nam quid
appellamus rude? quod vocem pro nunciantis exasperat, vt dupliciconsonante, E I
uax: aspiratione, Ohe:mutarum obscurioru ter minatione,Atat. Verum enimuero aut
tales, aut eriam duriores alibiinuenias offenfiones. Verbo rum persone eadem
muta aliquot finiuntur, at etiam obscurius fane in plurali, Dormiut. A spiratio
per omnes pene partes cõmeat: Honor, Haurio,Heri.Duplicesonerant frequentius no
mina, Felix Xenopho: quid rudius,quam'Extra, Intra Infra? Quid simplicius,quam
o? Præterea 2 quid est Inconditum? quod incompofitum suam fedem amisit:Inconditæ
ædes, Incõditæ fluctua tes acies, Agmen incoditum. At nullus locus In
teriectioni fraudi est: quare falso a priscis di et ta est Interie et io, quæ
etia præponi,etiam postponi, etiam sola ponipoffit. Quodautem animi aiunt
fignificare affe et ione, non eft ab eis declaratum: nam vox hæc, Dolor, animi
affe et um significat: at Heu, non significatdolorem.quemadmodum Balteus ab
Imperatore militi datus non signifi cat militia: Deque enim vox,ncque a et io
inciui lis Cimonis, significatftoliditatem: fed notæ ta men etligna sunt, illud
militiæ, hoc stultitiæ. Sic Heu,dolorem non significat, sed
ofdolentisani-" minow 1. 410 IvL. C £ s. SCAL. X. m 10 be Paylminota,
itaque fola posita explet audientis ani mrb. mum indicio fuo. Quæ cauffa fuit
plena optimi confilii, quamaiores noftriab Aduerbiis distin grouxerint. Elt
igitur Interiectio nota animiaffe et i, quæ nullius orationis indiget
adiumento. Quare fequiturilla natura, vt careat inflectione: Gbie nim
vnufquifque affe ettus præscribit certos limi tes: non.n.continuatur dolor
admirationis, sed penitus distinctus est. Quare diuersarum quoq;
Spacesmiaffectus, tot eruntinteriectiones. Minamur, Væ: admiramur, Papæ:fastidimus,
Ohe: dolemus: Hei: paucmus,Atat: indignamur,Vah: percelli
mur,Au:abhorremus,Phy:optamus, vtinam:ab iicimus, Apage: Laudamus, Euge:Attestamur,
Doctis,Iuppiter,et laboriofis:ficut etapud alium poetam,Nauibus,infandum,anillis.etHomeria
I u cum illud qera G, in fineperiodi: mirificusc enim ornatus orationis est, et
augustiores cilius animi motus, quemadmodum in libris P coices a nobis exaettiffime
dictum est. Sic chiapud ch. dcm diuinum poetam: Hunc ego te Euryale afpicio? tuneilla
senecia Seramearequies:potuisti linqueresolam?? Perfecta erat oratio: at
incomparabilis ille vir non fatis habuit, addiditque. Crudelis. Nam etfi nomina
sunt, tamen vim illam plene obtinent. Iurantis quoque animus Interie et ionis potius,
quam Aduerbii nota ex plicabitur,Profecto. Mediusfidius: et affeueratis, aut sciscitantis,
vt Sodes: et illud Terentianum; 1 bu v Els T, Indicentis filentium: quemadmodum
et iam apud Plautum. Ex hacessentia atquevsu, il ludenatum est, vt etiam casus
quosdam quærant », fibi: in cauffa enim eft efficacia significatus. Vx me, Væ
mihi. Certos aliæ sibi calus vsu potius, quam ratione asciuerunt, Heu mc,
Heumihi, O ingentem confidentiam. Voces quadam ab Interiectionis natu ra
excluduntur. C.Vm igitur affeetti animitota fitinterie et io, quærat aliquis,
an brutorum vocesin hunc a. ordinem fint redigendæ, Cra, Vhu, Crucu, Be, Pau, et
eiufmodi fortafle carum aliquæ fint, nihilo minus, quam noftrum Au: fed non
reci piunturin orationem,ficut ncque alia fi etta a poe tis,nifi periocum, aut
figuram, Bosxszexet, Jp877- νελω, τίω ελα. Caufa efficiens etmaterialis, et
affeettus ab bis etab essentia. EssentiaInteriećtionis, et finis eft:origo alla
tem multarum ab ipsa ftatim natura elt: Inn metu enim vocem edin.us primam
quanque la tiffimam, Hu: in dolore Hoi, Hei,apud P autum: aliæ autem ab aliis
partibus fubductis ex integra oratione, vt dicebamus, luppiter, Infandum, et
eiusmodi. ltem ab Aducrbiis,aut Coniunctioni bus, aut Præpofitionibus: nanque
0, avocan di munere acceptum, transferimus fine calu in admi 412 IvL. X. Tim
admirationem, aut vota: Omihipræteritos referatsiluppiterannos. Vtinam
Coniunctio fuit Vt, et additum eft Nam:ficuti in Qujanam: significat enim Vt,
fi nem, quem in optando animo concipimus sem per, non semper
orationeexplicamus. Coniun c ettio est At: geminata in metu, nonneaduerfatur
imminenti periculo? A verbis quoque manarunt: Sodes. prisi Proprium ergo est aspirari
iisdem de caussis: Aspiratio enimexplicat fufpiria, et difficultatis nota est.
Itaque a Græcis sumptam seruarunt, cePhy, Qeū, Heu: non inuentam addidere, ci,
Hei, Hor:quibufdam initio, Hau:aliis in medio,Eheu, Vaha:aliis in fine Proh, Oh,
Ah. Veteres tamen negant, vllam vocem in fineaspirari: quare fuit, ceaiunt, Ah
a. nostra nihilinterest, quidfenferint agrestes Opici: nam meliora secula ita
pronun ciarunt, Vah, Ah:quare etiam plus afficit Proh, quam Pro:et,Oh,quam O. «
Proprium etiam cơmponi, vt diuor, Mediusfi dius. Heuheu: quare non re ette
omifere Figuram. « Proprium etiam, nullo ordine statui: et ratio cofane subest
valida: perturbatus enim animus,aut præuenit affe et um oratione, aut affc et u
oratio nem: quare non reete Ordinem veteres assigna Proprium etia carere specie,
contra quam di xere: neque enim vna ab alia deriuaturnanque: Eheu compofita est,nondedu
et ta. Igitur hoc erut conscquutæ, vt interfe dicantur Infe ettæ:fic enim toces
primitiuæ a Varrone appellantur in se cunda runt. DE CAVSIS LINO. A T. 413
cudode Analogia. Dico autem,inter le:propter ea quod ab aliis,vt diximus,
deriuantur partibus. Åntimeria autem nulla afficitur alia, quæ di etta eft, vt
pro integra oratione ponatur. Catullianum enim illud,Jupiter:fic est,
OIuppiter, tu testisesto. Women eteffentia Coniunctionis. RÆCORYM secuti quidam
libentius Vox interpretationem, quam vocis con cinnitatem, Conuin ettionem, quam."
Coniunctionem dicere maluerunt. At vero etvfitatum nomen aptius fonat, etdu ritia
translationis prohibet sic innouari: lenius e nim dicimus lungere, quam
Vincire: quanquam Sextus quoque Pompeiusowideouco potius Col- » ligationem
dicendam censuit. Coniunctionis au tem notionem veteres pauloinconsultius prodi
dere:neq; enim, quod aiunt, partes alias coniun Dd j. gits 414 Ivl. XI. git:
ipfæ enim partes per se inter seconiungun tur: Verbum nanque Nomini iungitur
affinitatc nito numeri et persone. Sed Coniunctio eft,quæ con iungit orationes
plures, fiue aettu,fiuc potestate: nam, Cæsar pugnat, Cæfar scribit,duæ funtora
tiones separatæ, quæ Cõiunctione in vnuin coa lescent: actu igiturduzsunt: at Cæfar
et pugnat, et scribit,poteltate duæfunt: quoniam Cælar bis cft repetendus. Inuefiigatsubtiliffimecauffamfpecieram.
bonjo IGitur hæcConiunetio quum fieripoffevidea dum verba tantům, autfecundum
vtrunque: ex ipsis rebus,quemadmodu hæc reete fiant, videa mus.Res aut
neceffario cohærent, autnon neces fario cohærent,aut neceffario non cohærent.Ne
cessitas autem duplex: autabsoluta, ve Deus eft: necessario enim est non ab
alio, sed quia immuta abiliter eft:eft nanqueNeceffe,quodnccesscaliter 4potest.
Theologiautem abusi sunt hac voce, vt eam a Deo excluderent: quali idem effet
necesse, et coaetum: at enimuero ipfis vt libet: vocis vero ufatioeft, Perfectio:
contingens enim pertinet ad imperfe et ionem. Alia eft Necessitas dependens: hæcin
Deo nulla eft: Deus enim eft, Primum,et Simplex, etPotens omnia, et Omniu
cauffa. Hu ius Neceffitatis duæ sunt species, siue modi: Dam ipfa cauffa, quã
aliquid fequitur,autextat suapte natura:aut no extat quidem,sed per wohoovsta
tuitur.cxcmplum primi est:Homo,ergo discipli na nguna montare Btellare Luntora
uin COP Calarbi ! he capax. hic, Homocauffa eft, et feipfo extat in oratione.
At non ita in fecundo modo,cuius exe ux complum hoc efto:
Siambulat,mouetur.hîcenim no Hatuitur Ambulatio. ex his igitur coniunctio num species
sunt eliciendæ. Ergo secundum sen sum tantum quæ coniungant, non reperientur, =
pugni propterea quod sensus notæ voces funt: quare omnes verba coniungunt;fed
earum quædam et iam sensum, qnædamnon. CA P. CLXVII. Copulatiua. Vt ergo sensum
coniungunt, acverba:aut pino verba dif unque: iungunt:et, fifensum
cõiungunt,autnecessario, aramelo int, vida aut non necessario:et, fi non
neceffario, tunc fiut nondes Copulatiuæ, quas Connexiuas vocat Gellius li
erent.N bro decimo,et funthæc, Et, Que, Ac, Atque:vt: vt Deuset Cæfar doctus
fuit, et pugnax: nõ enim neceflario ja immuti cohærenthæres, appofita
negatione,Cæsar do et us etnon timidus: fic,Nequecrudelis,neque timidus. His
addidere sufpenliuas,hoc exemplo, Et fu-)) E: vociste git; et pugnat:fed frustra:
merito enim verborum a pertinet fit hoc: vt,Homo eft,et inhumanus. Saneeftsu =
depend perflua curiositas. Continuativa. TAMY osle vide autfecw A ccelcali 720
VOCE, Elletneret Primum īcaulla, i emodi: textatfun aut præstituunt, aut subdunt.
Præstituunt riwayam cæ,quas Continuatiuas vocant veteres:recentio tes autem
Conditionales: vt, Sistertit, dormit: cauffa crgo dilo Dd ij. 416 IvL. x 1.
cauffa nanq; dormiedi, etfino eftipfum ftertera fed e cotrario: tamen ipfa
Coniun et io necessario huic rei,quæ eftstertere, subdit dormire: vt que
admodun res are dependet, ita intellectus ordi. Ine contrario. Prior eft Morus,
quam Cursus: Ita que posito Cursu, etiam motus poneturabintel lectu: eft enim
Cursus cauffa intelle et ionisMo tus: hoc autem eft neceffarium, non absolutum,
neque pofitiuum, fed iweJenxor. Fit autem quia cotinetur a fpecie genus: item
comes eft affectus. + Quare non re ettefcripfere, Coniungiab hissen ; sus
imperfectos:sunt enim perfeettiffimihi, Dies eft,Luxeft:Addunt etiam
id,lungunt,inquiunt, fine subfiftentia. At hoc eft falfum:aliquando e nimsubsistunt,vtNunc,quum
scribo:Nox eft. et dicam: Si nox eft,Sol subterra nobis eft.Ergo nuc nox
fubfiftit, et tamen eft continuatiua. Sed ita cedicere debuere,Sinesubsistentia
neceffaria:potest enim fubfiftere, et non sublistere:Vtrunque enim admittunt.
Sub eodem genere funt Abnegatiuæ: vt, Si interfuiffem, pugnassem: ostendunt
enim effe et tum abeffe, quia defuerit caussa. Hoc autcm non ex Coniunctione
fit, fed merito Modorum, et Temporum: fimile enim eft id, Si intereo: pugnabo.
Quæautem nonex hypothesi, sed ex eo quod soba subsistit,
coniungunt:Subcontinuatiuasdixere. Cauffassubdunt hæ, fic:Mouetur, quoniam am
bulat. statuit enim ambulare atque iccirco moue ri: Continuatiua autem non
ftatuebat,ambulare. Vox Maleautem a veteribus ita dicta sunt: nam Præ positie E
pofitio Sub, in hoc nomine aut fpecić significat, vt hominem sub animali
dicimus:aut diminutio 12 nem poteftatis, vt hypopheten fub prophetein
telligimus. At neutrum conuenit: nequeenim EI species efse quit certa res
incertæ rei: et Subconti nuatiuz poteftas maior eft, quamContinuati ux.Sed ita
excufandi funt:amplitudinemConti-, tinuatiuæ percipi ex co quod ctiam
impoffibileali quandopræfupponit. Exhac quoq; claffe funt Adiunctiuz: vt, Pu- »
gnadumvires.Etquægeneris nomine Caussatia D. uas appellarunt: ve, Pugnaui, quia
læsus fui. Et E Approbatiuz: vr, Pugnaui,equidem lælus. Col->> ad le et
iuis eadem natura, sed diftant ordine: pra ein ponuntenim cauffam:vt,Homo,
ergoanimal. 00 Simileshuicsunt, Igitur,Quare,Itaque, Quod: od fic, Cæfar fuit
Diet ator, quare omnia occupauit. Exemplum vltimą, Veniadte euocatus: Pugnaa ui
iusfutuo, vici:Regnum recuperasti,miser pro pterea sum:Quod te per
communesrerum vicif, litudinesrogo, fubuenimihi.deestenim Præpom, ofitio,fic.
Propter quod:dicimusenim etiam Pro- " pterea, et Iccirco, etalia. Er omnino
quæ aliquamcaussam apponunt adintelle ettum: Efficientem fic, Quiaiubes,
faciagn tu enim mouesmead faciendum. Finalem fic, Do, vt des. eftenim Vti,.
Poffuntautem et hæ, et etaliæ tranfponi:Quia dabis,do.Has antiqui Per -Zoo fe ettiuas,
etAbfolutiuas nominabant: inter quas. etiam Quatenus recensuere, et Quo. Quium
au tem addunt prohibentem particulam Ne,luduntta:): operam:Aduerbium enim eft.
Ddiij. САА DOS OTT Berlin 418 IyL. XI. a2 CO d ĈResolutioin Copulatiuas.
aft.REEsoluuntur autem in Copulatiuas omnes ptenatura coniuncta est: itaque
dicemus, Et do, etdabis:Etdies eft, et lux eft. Sicloquutifunt pri cefci
Audieras, et famafuit:quia fuit fama. Habes igitur caudam huius
quoqueloquutionis.Quum autem Copulatiua duplex fit, Affirmans et Ne gans:Negatiuain
Affirmatiuam resoluetur, Cæ ledar nequetimidus,inequcayarus fuit:fubeftenim
(habituscontrarius, Etfortis, et liberalis.Difiun sgit autem negatiua propter
negationem non propter fe:vt; Vis vincere, necpugnare:eftenim, Et non
pugnare.Hoc autem percipitur exinte gra:Necmutila eft:Nequeintegra.estautem Ne
queet Non. ir. PU15.7 CLX X. CD's Difiunctina, et Subdifiunctiua neceffario,Causfatiuæ
;quarų speciesduz ; aut ex hypotheli, aut absolutæ. Quæautem ne Siceffarionoconiungunt,Difiun
et iuæ diettæ funt: nawisAut, Vel, Siue. a quibusdifferre fecerunt Sub disiunctiuas,propterea
quod hæ vtranqueponce rent partem ad eleậtionem: Difiun ettiuæ autem alteram
tantum. SicutContinuatiuæ alteri in certæ, alteram positam continuabant:
Subcons tinuatiuæ vtranquepositam, alteram alteri sub Ves-continuabat. Et fane
nomen Subdifiun et iuarum. secte acceptum est: neque enim ita planedisiun. ، نه
* 1:11CAP. sis: ! 11 Q g Il git,quam Disiunetiuæ:Nam Disiun et iuæsunt in
contrariis, aut Politiue,vt,Aut fanus est,aut æger; aut Priuatiue, Aut dies est,
aut nox; aut Relatiue, Autpater eft,aut filius. Subdifiun et iuæ autem et iam
in non contrariis, fed diuerfis tantum: vt, Ale xander,fiue Paris. Differunt
igiturinter fe fecun dum cotextum orationis: propterea quod difu Stiuarum
partes nunquam cohærent,sed sub co tradiettione politæ sunt; at Subiun et iuæ
no item, cauffa eft, quia Subdifiunetiuz ortæ sunt a Con. ditionali,quæ etiam
impossibileadmittit siç, Situ " homolis,fi,ve Equus, si,ve lapis:neceffe
eft çor pore præditus fueris:fic enim vsusestTerentius. Quas autem vocant
Dubitatiuas, ex ad Disiu ettiuas reettaaccedunt: ac magnum faneambitum na et x
funt, quippeex omnioratione potestoriri dubitatio:adeo vt Scepticietiam
tciğimua G po nerent in difceptationem.Poft dubitationem fiet quæftio
perinterrogationem. quaremodusqui dam estorationis, non species, vt quum dicam,
Eloquar, an fileam? intelligo mihi aut loquena dum, aut filendum. Quoniam vero
alterum capimus pro certoin difiun et ione:iccirco vsus rapuit Velad vtriusque
o partis affirmationem, vt et separata intelligas na tura, et vtraque pofita,
veluti alterum tantum ponebatur a Subcontinuatiuis: exemplum hoc esto, Vel quia
eshomo, velquia nobilis, vel quia:y. Romanus, noli pati seruitutem. vnam ex his
ca. pere possis cauffam, at tres ipsas omnes afferre queas. Terentius etiam
folam posuit semel: Vel ' ) Rex mihi gratias agere. fubintelligas, vel alii Dd
iiij. sed potiorem parte satis habuitponere. Immergia amox's Græcivocant, nos
Electiuas. huius ex quo que generis sunt:vt,Malo Cæsarem, quam Cato nem.Nam
etfi alterutrum non capiunt, fed desi gnatum tantum fumunt, latiore tamen
difiun gendi voce subiiciuntur,quemadmodum dice bamus deVel,apud Terentium.
Commoda vel mulum,velequum,maliş tamen equum: neque enim copulatiuæ sunt,
abiicitur enim alterum irmembrum disjunctum. Quid fi Aduerbia hæc fint
Comparationis? nam dicimus, Tam volo Cæsarem, quam Catonem: quia Nomina siciu.
bent, Tantus Cæsar est,quantusCato. Vsus po ftea inæquali Comparatione etiam retinuit,
ve ficut erat Tam,quam: sic fit,Magis,quam. thely Aduersatiuæ quoque ad Difiun ettiuarum
na turam accedunt:propofitæenim rei aduersantur; difiungunt igitur neceffario:
Quanquam Cæfar nobiliflimis auisortus est, tamen deterioris im perio paret, feruitus
enim aduerfatur nobilitati. Huius notæ funt, Quin, Imo, Atque,At:vt apud Liuium
in Tertio, Si plebciæ leges displicerent; « atillicommuniterlegumlatores etexplebe,
etex patribus finerent creari. In eandem fententiam Mo"admittitur etiam
Saltem,fic,Saltem meinterfice fice. Sic, Quanquam potes liberare, tamen mor te
hoc li facias, gratum erit, Diminutiuas appel uflant has Latini, Græci enet/wixa's.
Completina. Con Dega Menu D C HA Completiucautem etfi ornatusmagiscaul.de
tur:tamen augent sensum orationis:atqueita au Adela gent, vt pene cum
Subdifiunctiuis incant socie lo fatem: Ego quidem scribo,tu vero legis. disiungit:
dis enim fenfum appofitæ orationis ab intellectu nder propositą. Summa. Æcigiturfic
fe habent certis concepta gea neribus,quæab antiquis etfuse, etconfuse hi
prodita fuerant: iungūt enim aut verba tantum, lupo aut etiam sensum: quare
tribus claffibusdispofi uit tæ funt: autenim iungunt necessario,aut non ne-,
ceffario:aut neceffario non.Neceffitas autem, aut ima est propositione priore subGftente,
aut ex hy in potheli, Cauffa efficiens, etmaterialis. Ssentiam finemque
Conjunctionum fatis a 'pte explicatam puto ; nunc earum originem, va bo' materiamquç
videamus. Neque vero sigillatim percurrereomnesin animo est.In primis nanque
libris Originum exactissime pofita ca opera a no þis fuit ; fed ytvniuerfalis
natura plenius decla retur. Quædam igitur a Græcis du ettæ funt in tegræ, quædam
interpolatxe, Integra eft NL. » renodes cnim dieti funt a Græcis pisces, vtapud
Oppianum ; vnde etiam noftra Nepa, pedibus » enim minime valet: nisi mauis effe
vocabulum Punicum, nam a barbaris ita di etta fuit. Vticft DIY mus Call 31 erer
di 2012 or 1 kemutata, ti,sicut šti, Et,ficutQue, na, abie ettodi: wphthogi sono,
quemadmoduse, da. Multæ cum Aduerbiis communem sonum habent: Vt, Qua.
quam.atque etiam naturam, etenim Vt, Aduer bium fimilitudinis, et eftcausfxfioalisindicatiua
Coniunetio: nihil enim fimile magis rei mota ( quam finis.Sicaduersatiua
Quanquam,Aduerbii vestigia refert in comparatione: Quanquam es nobilis, tamen
es prauus. idem est, tam es prauus, aquam es nobilis.Sic Aut;fuitHaud:eadem
enim vis occulta, Aut da,autaccipe. negat enim omnis difiun et io,quoniam
femel'ponebant, Da, aut ac cipe.fuit enim fic,Da,non accipe: et,Accipe, non
reda postea miscuêre, Aut da, aut accipe. ItaVc, a et Vel, proximæ funt. Si
fuit e!, addito fibilo: < cqua du et a eft Sic: fuit enim Sice, ficuti Nece!
Nec. Sic est Aduerbium fimilitudinis. Condi cctionalis aute Si,affert
fimilitudine inter cauffam, et effectum.At, fuit Ad.accessionem enim dicit. Affectus.
Aduerbiis, Etiam ;fuit enim Et, lam::et tri (< fyllabum Etiam, quia lam,
bifyllabum, vtfre quenter apud Comicos.Quædam compositænus quamcomponuntur in
oratione:vt,Nequidem: semper enim per tuño, quanquam alicubi aliter legitur:fed
parant do et iores mendum effe. Cum Præpositionibus, Abfque.Cum verbis Quamuis,
Quædam semper præponuntur, Quanquam quædam fubeuntsemper, Que, Ve,Ne: quædam
vtrunque patiuntur,Igitur, Nanque.Cum Pro. ما نجد, nomine,Ideo,Cum Nomine, Quare. Propriu autem,
vt diximus,ab aduerbiis mul- tum naturæ mutuari, adeo,vt Aduerbio proipsis
vtamur ; Quando,pro Quoniam:necimmerito, nam Quoniam,Aduerbium eft, Quum,lam
caur fa translationis fuit temporis efficacia, est enim, mensura rerum
naturalium. Et abundare, Etet iam, Atque etiam. A'etilisehvad hücmodum in Coniu
et ionibus famio obferuata fuit; Commutanturinter fe:vt, Item prosic, apud
Ciceronem:Vel, pro Etiam. Pro Nomineponitur, Illius ergo venimus; sed fane
nomen fuitiplum, igor: Pro Pronomine, Pro-, pterea quod:id est, propterid,
quod.sed potius eft numerus pro numero, ficutquum dicimus Ad» hæc,et Ad
hoc.2.112 Epilogus vniuerfalis. ngo Xhisfatisconftat, non plures esseparteis,que
admodum autrydiores, aut acutiores arbitra tifunt; non igitur recteadditum,Vocabulum
ad significandumea, quæ fub sensum caderent: vt Paries, et Lapis, essent
Vocabula:Virtusautem et Anima,essentNomina: propterea quodintelle et tutantum
caperentur. Patet enim,Vocabulum effe genusad omnja:nametia Amo, quu pronus
ciatur, Vocabulum est: vt Stabulu, vbi ftarur:Pa. bulum:vbi pascitur:
Tintinnabulum,quodfonat: Vocabulum quodin voce est. Eiusdem supersti->
tionis, et plusquam Græce, inminimadiuides re,quæ vnius corporis sunt:vtin
Affeuerationem ea quæ effentInterieet ionis, cuiusmodi putarunt Heu EX 424 Iul.
CAS. SCALI XL Heu. Et Attraettionem, ea quæ ad Aduerbium attinebant,quale eftFasceatim:
quæ enim Attra dio sit, Viritim cansulere, quos non trahis,sed addis?Quæ omnia
iure optimo a do et iffimis ante nos explofa funt. Confiliumopera ampliariaseta
de Figura, Am fatis videbatur elaboratum vel mihi, qui fortaffeetiam quz
nufquam effent excuffiffem:vel aliis, qui coaet i funtautaliter sentirc, quam
effent ha et enus professi:aut irridere cariolam noftram di ligentiam. Verum
interest accurati procurato ris,non folum eorum tenere rationem,qui infa
miliafünt: sed etiain agere, vt fiquid furreptum, autextortum, aut
alioquomododebitumlit, co recuperato census augeatur. Itaque quum vete
Frumleges, corumque consilia a nobis hactenus explicata sint: fupereffe
videtur, ve fiquid extra easdem leges receptum fit,morenostro et recen fcamus, et
eiusinstituti røddamus rationem. Igitur loquendi modosquofdam Figuras priscima.
Vox le nominarunt: omnis enim oratio figurata cft: eftenim Figura qualitas
extremitatum in corpo re:Oratio in voce eft,vox in aerc,aer corpus: er go quasi
lincamenta funt quædam huius corpo ris,vocum elationes,depresiones,productioncs,
correptioncs,aspirationes, attenuationes, ince
ptiones,terminationes.Quarcquocunqueloqua ris modo, non aberit Figura.
veteribus tamen ita libitum fuit, vt non quæuis loquutio Figura præ.
fcriberetur: sed aut in materia ipia aliquid quali peregrinum, aut in forma
quod esset, Figura dice? retur. Ac Quintilianusquidem quemadınodum et senserit,et
scripseritdehis, palam eft. Tebar52 nim, et gempaa, vtifierent,docuit: sed
adeoipse perplexus fuit, vtquum distingueret, eadem di Itin etta non
agnofceret. præstatautem ficinteili gere, quæad formam pertinerent orationis,id
est ad fententiam,caeffe Algvos,et tropos dici: quz autem admateriam, ea effe nezew,
et schemata:)) namgchua corporis est:reemos, animi,quare eos, quasi mores, modosque
orationis, quibus ipfa quali et animatur, et mouetur fimul, acmouet, oratori
relinquemus. Quæ autem verborum iioning ncamenta sunt, ea aut suntvfitata, et
ad numeros pertinent,vtSimiliter cadens, eteiulmodi: aut ad ftru etturæ
variationem. Illa igitur ad poliuiorenu i { pe et abunt scripturam, hæc ad scribendi
loquen díve leges:vtraque autem Figura continebuntur. Quareillas oratori, historico,
poetz deslinabi di mus: harum nos caussas præsenti opera inuesti gandas
curabimus. CAP. Bu แต่ If rah. Appofitio. Auffa,propter quam duo Substantiua,
non ponunturfineCopula, e Philosophia pe tendaeft: neque enim duo fubstantialitervnum
esse poffunt, ficutSubstantia et Accidens: itaque non dicas, Cæsar Cato pugnat.
Si igitur aliqua Subftantia eiufhaodi eft,vtex ea, et alia,vnum in telligi
queat, carum duarum Substantiarum to tidem potæ,id eft nomina, in oratione fine
Con iun et ionccoherere poterunt.Quarepropofitum nomen amplioris intelle et us,
fubeuntis nominis U præscriptionemoderabimur,fic,Vrbs Roma: po sita enim Vrbis
vox, deducet meum intellectum per omnesvrbes, donec addito Romæ nomine
caftigabitur. Eft autem amplitudo huius intelle 4 etionis duplex: aut enim est
Vniuoca, vt Vrbs, 2) Arbor:autÆquiuoca,vt Lepus, Lupus, Turtur: fignificant
enim et piscem, et alia animalia ge * neris diuerfi: itaque in præfentia sunt
maioris fignificatus,quam Piscis: quod tamen eft nomen Jatiffimi generis:
Comple ettitur enim plura Pi fcis, quam Lepus. Sed iccirco fit hoc loco, quia Æquiuocum
nullo certo genere ponitur: eft enim Lupus, et in Pifcibus, et in Terrestri
bus, quæ duo fumma genera funt. Eft et alius cemodus moderationis adenominatione:
nam fi dicas Cæsar, multas virtutes aut vitia poffis at tribuere. Itaque
temperabis eum cursum tam vagum,appositisnominibus, Imperator, Diet a tor. Et
alio flexu fic, Catilina pestis rerum Ro manarum: Procas Romanæ gloria gentis.
Fir etiam luat. phia cerrt cur2: larus opot 500 $ Tomate 2 etiam quarto modo,
quum transferturfigurare set denominatio in primitiuum. Zoilus vitium, pro
vitiofo. Cauffa aute huiufce loquutionis fuit are ansa ticulus Græcus ;
naywsoix Jus, Kairap o autoxegia tw. Euenit autem aliquomodo,vtvtrunquealaz
tero maius sit. quare fine vllo discrimine com- " mutare fedes inter
fequeunt. Exempli gratia,Le The pus piscis:et, Piscis lepus. eftçnim lepussub
pilce, tanquam subgenere. Iccirco pesfime errarunt, cinsl cum putarent tic
dicendum Fratres, gemini:non to lic, Gemini fratres. Etenimfratres effe
poffunt, nec gemini: etgemini, nec fratres. vt omittam, non esseappofitionem
hîc ex Substantiuo et Ad icctiuo. Sic dicas, Flumen Renus:quia alia quo- »
quefumioasunt: et, Renus flumen: propterea quod nihil interest, aliquid ita fit,
anita effepu-come tetur, itaque etfi Renus, non eftæquiuocum,ta-i ima men
ncfcienti quid Renus fit, æquiuocum ef se potest, quemadmodum fane eft: nam
etiam Bononienfis fluuius Renus est. Sed par fit alio rum quoque ratio: nam
Taxusæquiuocum non eft, et tamen ad explicandum eius naturam, ad ditur Arbor:
poflim enim herbam, aut etiam montem intelligere. Hoc per initia ita fa et um
eft, ac poftea etiam non necessariatenuit con fuetudo: ficenim fitin vsu ciuili
quoquc, et mill tari, vt Cristas etiam in pacegestemus. Vergi lius autem
commutauit fedes ob carmen, Ca Atancargue nuces. omnis enim Castanea nux eft.
Nam posita specie genus non debet appo ni, vt diximus, nifi ad explicacionem:
quodfi apponitur, decet ipfum coartari ad angustiora, LIS.LT 771 Ti mai ft.no
Terra с. 1 00 428 I. Cts. ScA L. LB. xt. where 4 vt quum dicas, Cæfar homo
imperterritus:eftes nim Homogenus:at quum addis Imperterritu; cogis in ar et
iorem significatum: quia poffit effe, etnon esse Imperterritus. An vero fit
Appositio ab Adiectiuis? Tectum auguftum ; ingens, centum sublime co luminis.
ec Non ita est, sed Tropusdow getov: et repetitur intelle tione, teetum: Hinc
patent nugæ Gram maticorum, qui negant recte dici a Vergilio,Vr bem Patauii:
quum tamen omnes ita fint locuti: In oppido Cumarum, Palladius:In oppido An
tiochiæ,Cicero: et eodem filo Liuius, Vrbs Ro semana: est enim in illis casus
Pofseffiuus, in hoc nomen ipsum. ac quanquam poffidens etpoffef fum diuerfa
effe debent: tamen hæc duo, quz v inum sunt,Vrbs,etRoma, duo esse aliquo modo
intelligentur: quasi vrbem Patauinorum dicas et Romanorum. Etfane duo sunt: nam
Vrbs, est appellatiuum: Patauium, proprium:quafipro prium possideat
appellatiuum. ficuti dicimus, Vrbs nominis inclyti: sic, Vrbs nominis Pataniis Euocatio.
" E Vocationem dixerunt, quumtertia persona euadit prima, aut secunda,
quafi hæ euocent illam de suastatione, aut ex hybernis:vocabulum enim est
militare. apponuntexemplum, Ego Ca far scribo:Tu Cato legis.verum hoca nobis
iam improbatum eft: Onine enim nomen cuiusuis perfonæ cft,fed non variatæ:
ficuti Felix,cuiusuis generis eadem voce: ridiculum enim est, Cæsa remin me
effe perfonæ Tertix: nunquam enim loquens, aut fcribens de me, effem personæ
pri mæ.Nequeposlem dicere,Ego sum Cæsar. Nam si esset perfonæ Tertiæ: pofsemitem
dicere, Ego fum ille:et,Ego fum persona tertia. CA P. Conceptio. Vemadmodum vna
fieret oratio, in supe riore libro et alibi dictum est.Coniun et io nes enim
fit vna: Cæsar etCato equitant.Equita tio hîc vna eftin duobus. Itaque
aliquando sub ie etta intelligis: quæ quia fant plura,pluralem nu merum
appones. Aliquando prædicati vnitatem communem vtrique accipies: quare numerum
attribues vnitatis, Cæsaret Cato equitat.Malue- m.9110 runt igitur illam effe
figuram in plurali, quam mig. hancin singulari. Et ratio est, quia Coniunetio
repetitnumerum singularem: ostendimusenim, duas esse orationes potestate, quare
ytraque erity singularis. Nequevero sola Copulatiua hocagets ö fed et Disiun et
iua, sic, Aut tu, aut Cæsar date mi. hi facultatem scribendi. Paulo figuratius
eadem oratio in obliquis versatur,fic,Cæfar cum Cato ne disputant. Cuius
loquutionis necessitas eue nit ad euitandam ambiguitatem. fi diceres, Cæ sar
cum Catonedisputat:non vnionem,fed con trouersiam pofsas accipere. Sed illalonge
figura tiorapud Ouidium ; fliacumLaufo de Numitore nati. Neque enim Ilia eratnæi,
fed nata cum Lauso Itaa E Eeji 435 IuL. ' XII. 1 u ltaque ante quam
reddasVerbum Recto, Redus cum Obliquo ita sunt coniungendi, yt vnum fite
pluribus, quibus pluribus Verbi numerus re fpondeat.Recte vero putarunt illam esse
figuram apud Poetam, Cana Fides, et Vesta, Remo cum fratreQuirinus -Iuradabunt.
Sed nos etiam vtroque modo figuram intelligi mus. Fides etVesta iura dabunt: etalteram
in oba liquo, Quirinus cum Remo. Fit autem hæc ynio non folum in Numero, fed
etiam in Persona:vt reddatur verbum prima; * et secundæ, non sine cauffa:
Nobiliori cnim de. betur. Quæ loquitur, nobilissima eft: facit enim orationem: et
libiipfi, vt ita dicam, proximaest: mox secunda. Itaque cum feipfa pofuit, non
po teft ad aliam transferre verbum: fic enim definie batur., Quæ de fe ipfa
loquitur: ita igitur loque mur, Ego et tu fcribimus: Tu et Cato pugnatis. Eadem
nobilitatis ratione in genere fit Figura, vt Masculino reddatur,aut Feminino. Cum
er go et in Numero, et in Persona, et in Genere fiac Conceptio: illud
habetproprium fibi, vt in Nu mero solo poffit fieri. Cum autem fit in Persona,
aut in Genere,semperetiamFigura numeri adsit, Ego et Lucina læti viuimus:Tucum
matre lauti cænatis. Atque iccirco dieta conceptio eft dua bus decaussis: aut
quia minus a maiore: aut quia minus nobile a nobiliori continebatur. Quem
admodum vero autores ea vfi fint, adGramma sticum cum fpeetat, qui docet
componercoratio Grand nem.: 435 TO.RO i vnumer - umerus K kias D minteli
eramini nNume 1 Dum pri OFICNIMA: facies proxima:. it, fick Jugatio. Roxima
huic lugatio est,quam Zeugma Grae vox co vocabulo maluerunt appellare, quum ta
men Latinis ahis vterentur. Nam quemadmo 7 Onni dum in Coceptione
quodvniuserat,commune cuadebat: licin Iugatione, quod vnius est,ita ad cum
pertinet,vteius lignificatuiadiugat alterum.l. Per Conceptionem fic loquare, Tu
et Lucina mihi cari estis: per sugationem sic,Tumihicarus cs,et Lucina. Non
igitur hîc cocipit, sed permit tit tantūdem. Eftitaque coceptionis visdimidio
maior. lugum igitur quodda quasi est Adiectiuũ quo in vnum coeunt significatum
extrema duo: quare medio in loco fedem fibi iure vindicat.Ve rum vsu extortum
eft, vt vocum stationes com mutarentur. Itaque tribus modis excogitarunt: Primo
loco,sic; Carus mihi es tu, et Lucina, Me Fopulls dio, fic, Tumihicaruses,et
Lucina. In poftremo, ft. Tu mihi; et Lucina cara eft. Græca Latine ad huc o.Cut
modum interpretere, σείζευγμα, μεσύζευγμα ; Gener iwozuyuc:Præiugatio,
Interiugatio, Adiuga tio. Fitautem quemadmodum et Conceptio per in Per Numerum,Perfonam,
et Genus: Tu, et mulieres umen bonæ sunt. per Conceptioncm diceres, Bonih estis.
Quare pessimeaggressi sunt emendare Vir ocio elogilii carmen illud: -Nihil
hic,nifi carmina desunt. et male in singu, ur.Qläri deeft:Sic enim dicas, No
quicquain, fed car Gruuminadesunt:idem nanque. Sinon desuntcarmi: na; nihil deest,verissimum
hypozeugmaest. Anticipatie An umda ziturloc Ti, vein matres re:aut! Tercolor Ee
ij. IVL. XII. home A CE zaho A Nticipationem triplicem accepimus, Poe ticam,
Oratoriam, LiterariamPoeta. ante capit ex sua perlona intellectionem communem
auditoris: vt, -Portus reqnire Velinos. Hinc enim de sua persona occupat personam
Palinuri poēca:neque enim tunc Veliniportusdicebantur, quum Pali nurus
loquebatur: lic, Lauinia litora, dixit. Ora Utoria est,quum antecapimus locum
in animisiu. dicu, refpondêtes tacitis obiectionibus. Literaria est, cum præcipimus
toto partes,fic, Ciues nati ad interitum Reipublicæ,Pompeius superbia,Cæ far
magnanimitate. Eft autem maxime coniun et ta figura hæccum Conceptione,quatenus
totu concipit partes suas: neque ab ea differt, nisi di ftributione:et eft
contraria ordinatione vocu Ap positioni:Paftores compulerant gregem,Thyrlis
oues, Corydon capellas: distributio eft per anti cipationem, conuerte sic,Thyrfis,
et Corydo pa stores:appofitio eft.hanc Prolepsin Græce appel larunt, quafi præceptionem.
Compositio. Voxes Vid effet Componere, fatis superioribus Jaho libris
declaratum eft: quod fiquis aut me minerit, aut animaduertat, intelligetnon conue
nire huic loquendimodo, quem fic nominarunt: Efterim hæc loquutio, quu significatū
voci co trariū, voceipfa ducimuspotiorem.Populus vnu fignificat e multis
confectum:multaigitur figni a ficat per se, vnum per accidens: quare liverbum
plurali numeroattribuatur,fignificatūrespiciet Q dos takoa uttert, foneva
mus,fi non vocem. Figura igitur sane eft non longe a pocue Cõceptione: Idun
enim est Populus, et hic ciuis; ommun et hic, et ille. Vetefc » autem coposicionem
nulla vera ratione diccre potuere,nihil enim componi crimde tur, fed trãsfert:!r.
Ita quu dicis,Fætupecus: co» peus ponis genuscum genere,et transfers
lignificatū. gurum? Nam pecusgeilereneutro quý Mares et Fæmel. civil las
comprehendat, affectum fæmellarum tranf julia tulit ad femellas comprehensas.
Eft igitur po stius Tranilatio,aut Conceptio, quam Composi 6, 6 tio. Sic
variaturGenus etiam: vt, Parsper agros finestra dilaplı: quia Pars, sitidem
quod,Milites. Sicelta net pud Homerum, rezvov pins, Sic elt, Tristelupusº stabulis:
vt illud, In Eunuchum fuam: quoniam Eunuchus sit comcdia: Lupus autem res:
vtlit, Triste, Tristis res. Comprehenfio. Vic non abfimilis Comprehensio.Græci
quing owersoxlu vocat quum ex toto excipitaffe,i et um partis, cui toto eum
affectum attribuamus; v 11 Elephas curuus dentes. Hxc tota figura coniistit in
denominatione totius a parte. Nain verum est,s ) Dens est pars Elephanti curua:
ergo Elephantus est curuus et tous oðovæs.In priore figura significa tus
concipiebat vocem, in hac pars toti in ligni ficatu.in voce e contrario Totum
concipit partē Igitur Græcum nomen multæ efficaciæ eft ; nam ) out, significat
totu et partē fimuleffe: -u, significat excepta qualitate,autaliud a parte, et
toti attribu tū. Sexeaiz, fignificat ipsum motum translationis. Antiptosis. Ee
iij. Non gem,7. cocte et CCT Guinea Hid Ilipent oliquis a 1 etПодії CONI ficacuva
7. Pope ta izier lare LTE bicarum 434 IyL. XII. go On possumus vnico verbo
Latine Græca exprimere, αντίπωσιν: que Figura multis modis fit, cum Calum pro
calu ponimus: ac fit: quidem veteru autoritate:carea pecunia, et pecu: 1 niã.
Sed fane hîc Figura nulla est:vsus enimextor fit poftea,quo antea placitű erat.
Aliusmoduseft ifque multiplex, et Attici longediuerso more v tuntur, quum
relatiui casum eundem faciut cum a antecedête, weinogesvg ev eneža.quo modo
etiam Gellius aliquando vfus eft: Latini cæteri vix vtun tur. Molliffimum fuit
genus illud, Quam vrbem 6c ftatuo,accipite:at duriusculum, Vrbem,quam fta
" * tuo, vestra est. Iccirco non inepte nobis pueris præceptores noftri
lic interpretabantạr, Vultis canis regnis confiftere: vultis vrbem, quam
ftatuo? vestra est. Verum hîcita sit, sed profecto veteres nimis multa liçere sibi
voluere, velut Plautus,Au edularia, Picidiuitiis,qui aureosmontescolunt,egoso
ļus supero. Cauffa huius orationis fuit, aliorfumin tentus animus,deinde defịcxus
filus loquutionis: id quod patet ex eodem Plauto in Captiuis, Hos quos videres
ftarehîc captiuos duos,illi quistant,bistat hic ambo, non sedent. Diet urus
enim aliud videba tur alio verbo,quum fubiunxit festiuecotrariu. Hæ funtcauffæ
extortæ orationis: non quem: admodum folute prodidere sine vlla ratione.Mo dos
autem ampliores non eft præsențis instituti contemplari: sed pertinet ad construendi
leges, et obferuationes autorum: reducunturq; ad hos, quos descripfimus: veluti
quum ex Affirmatiua Sfacias aut Negatļuam, aut Dubitațiuam: aliaquç eiusmodi. Pocum
caussas duplices esse Essentiales, Accidentales, ir. frunz ACTENVS fingularum
partium Foreonha H mam, Efficientem, Finem, Materiam, Affe et us declarauimus:
quique Affectas effent abipfa Essentia profeet i, superiorib °libris di et i
funt: quive vsu extorti hocpostremo.Nunc aute cömunem.omnium vocu natura
videamus, ex instituto sic repetentes: Vocum et Materia, et Formaeft, et
Origo:qua pro efficienteacccpimus femper: igitur cauffas quoque duplices
habuere: alteras Effentiæ,alteras Materiæ etAccidentium Essentiales Etymologias
Græci vocant. Nam E quamobrem,Amodicitur:quia qua, et cuda, et aw Essentialisest.
Quare Amo, Amas, Amat? Quia Canto, Cantas, Cantat, Materialis, et Accia
dentalis est. Quas cauffas propterea quod veteru aliqui aut reiecerunt, aut
negauerut, in præsentia a nobis verioribus argumentis agendum est, ki Ee in mes
436 IvL. XIII. h CI 012 ta. 20 M CC ce merito etreceptæ, et probatæ videantur.
Id quod operis initio nonfecimus eo confilio,quod iupra u narrabamus: quum enim
subiectum suum effe nullus artifex probet argumentis, neque Tcdoti, at ne z
o'ri, quidem:fed tantummodo redarguen do pertinaces, iccirco in hũc poftremum
librum hæc opera destinanda fuisse visa est. Veterum argumenta, Cbox E
Tymologiam Græci vocarunt cauffam vnde socesancte fint:veriloquium Latinis
placuit is interpretari, led quain frigide, videamus: Nam yoritasin orationeest,
nou in verbis priuis. Præ torea ify it in hac voce significat rationem, non
aucm loquutionem,vtvera ratio potiusdicenda fu fit: quare nos, Vocis rationem,
transferre malui mes sautifam autê accidentalem iidem ovanoziar Jor coco
confilio nominarūt,id est, rationem pro- na ennportionis. Easfic destruere
nonnulliinstituêre, Nominum, inquiunt,naturæ,nisi per nomina de monftrari
nequeunt ; nomina enim rerum sunt notæ. Intelligunt autem nunc per nomina,voces
omnes: ficut per Tignum immittendum Iurecon fultus etiam lapidem. Quodcunque
igiturdecla- di Fatur, per notiorem quampiam rem notü fit. Er goilla nomina,per
quæ nomeillud definitur,no mine ipso notiora erunt. Ea pomo nomina, aut nota
habebimus, aut nộ: at absurdum est ea igno- di rari, per quæ aliud notum
facimus; itaquenota ni sunt: et fi nota, per aliud fane nora, per aliud igi- ta
tur nomen. Quare vsque in infinitum: hocau tem absurdum eft: non eft igitur
verum nomi an m num vllam esse cauffam.Præterea nomina essein- 2 finita, aut
omnino, aut propemodum, atqueic circo ignorata: infiniti autem finita natura no
stra capax noneft. Ad hæc, quæ vsu mutantur af 3 fiduo,partimqueinteriere,
partim quotidie sub nascuntur,ea ignorari neceffe eft:quuęternarum tantum rerum
fcientia fit: eft.n.Scientia habitus animæ certus:at corruptibilia incerta
funt. Postre maratio hæc fummos adduxit viros, vt integris contenderent libris:
Quæ nullis, inquiunt,cer: 4 tis inter fe cohærent legibus, ca nullo modo sub |
certas venire leges: Eiusmodi vero esse nomina. Quum enim duæ, vt diximus, cauffæ
fint, Ety, mologiam ignotam esse,velex eo conftare,quod super eodem vocabulo
diuersa senserint autores: analogiam autem, quam æqualitatem vocant, omnino
extare nullam. Quareipsaquoq; nomi na per caussas nunquam nota erunt. Argumenta
diffoluuntur, Tprimam rationem diffoluamus, ita acci-. piendum est.
Intellectionem noftram esse duplicem,Reettam,et Reflexam:igiturnomeob uium
excipimus recto a ettu intellectus, fimplicia; fini destinatum ad fignificandum.
Exempli gra tia, Lancea,atque ibi pro nota, aut figno rei,vti dicebamus,habetur
nobis.Reflectimus deinde a nimi cursum ab ipfa re super nomen, ipfumque tanquam
rem quandam contemplamur. Quæri musigitur tum eiuscauflam inter ea quæiamno ta
habemus. Quemadmodum autem duæ essent nominu cauffæ, dictum iam esta nobis
libro ter tio: quædam enim erantDeducta, quædam Pri mogenia.Deductorum igitur
cauffasesse Primo genia:Primogeniorum autem cauffas cognosce re easdem non eft
neceffe: fed Calum, aut Arbi trium inuentoris pro cauffa habere fatis eft. Eft
enim duplex cognitio noftra: aut Positiua,quum el cognoscimushoc esse: aut
Priuatiua, quum co gnoscimusillud non esse: hoc enim eft effe illius, quia non
est. Altera vero, ac tertia ratio fimul fic W 2 e, diluuntur:Scientiafpecierum
est, et fingularium, vt subspeciebus continentur, Ea igitur, in quæ conueniunt
omnia fingularia,Diciones appella uimus, Earum essentię,atque affectusneque cor
rumpuntur, nequemutantur:puta Species,Gene ra,Casus: semper nanque Calus, Casuseft,
fem per Modus, Modus. Quæautem fingulafunt,aut unon corrüpuntur,fed perstant:quare
nihil faciüt difpendii:multæ enim voces sunt, quas nullus yn quam aut distorsit
vsusaut, aboleuit. Aut si cor crumpuntur,æque scireintereftnoftraea corrum
pi.Quamobrem etCorruptibilium, et Incorru ptibilium scientessumus.Corruptibiliumautem
rerum corruptionem non sequiturcorruptiosci entiænoftræ:hoc enim scimus
nos,Corruptibi lia effe.Idipfum igitur,quod est Corrumpi poffe, non interit, sed
semper eiusdem naturæ eft: fem per enim hoc habet,vtcorrumpiqueat. Quarti
argumentisuperiorisprobatio nes ab aduerfariis. Hæc sic expediuimus, vt exa ettius
quartam rationem, qua etAnalogiam et Etymolo giam tollunt, perpendamus:quare
videndu prius est, quibus vtantur rationibus ad confirmandu, QuumAnalogia,
inquiunt, fit æqualitas.quædam secundum quam fimilia ducimus e similibus: vt, a
Fructu Fructuosus: sic, a Gestu Gestuosus: pri mum oftendere nituntur, quod non
fitnccessa ria: deinde quod nullo modo fit. Vtilitatis cauffa nou mode inuentus
est sermo: magis igitur refert,vtbre:. ! uis, et re etus, et simplex lit, quam
longus, et va rius: atæqualitas deducendi variatmulta:noni gitur admittenda. præterea
Ab eodem rerum ysu 2 reiicituræqualitas,eo nanque consilio muliebris mundus a
virili ornatu differt. itemq; in ædificiis Corinthia structura a Dorica, et
Thufianica, et Ionica longe alia est.Neque vero id ex artibus so lum conic et
ari,fed ipfa quoque natura late cospi ci potest. Etenim membrorum compagem
aliam atque aliam esse vsui fuit. Æqualitas igitur non folum non neceffaria
eft, fed etia officit. Quod fi quis ita dicat:non Vfum folum quæri,fed
Elega-porok. tiam quoque: is adhucintelligat, magisreiicien dam etiamnum
Similitudinem ; nihil enim pro pius fastidio,nihilelegantius varietate. Ad hæc,
aut Artem fequemur,aut Consuetudine: fi hanc, 3. nihil opus eft æqualitate.fed
quæcunque vsusug gerentur, ea nobis eruntfatis. Sivero Artē,ac prę çepta, vtæqualiter
omnia ducamus, pro insanis habeamur,nequeenim id fiat, vt quemadmodo Lupus, sic
Lepus fle ettatur. sed hoc Leporis,illud Lupi faciet. Non eftergo necessarią
Analogia. Quodautem nulla fit, fic conantur: Abestab Woh omnibusorationis
partibus: igitur nusquam est. Ac fane in Generibusnon eft: quædamnanque trium
vocum sunt,Humanus,Humana, Huma num: quædam duarum,Ceruus,Cerua: quædam
finguliscontenta, A per. NequeiplaGenera simi litudine vocum
afficiuntur:canMartia, et Sisen pa, diuerso sexu, eadem vocis forma sunt. Item
eadem Genera vnica voce confusa,atque ignota, vt,Passer,Aquila: quum tamen et
ibi fæmina, et z hîc etiam mas sit, Aț nenumerus quidem agno uit Analogiam: nam
quamobrem non dicimus Cicera,ficuți Farra? neque Olea, ficuti Vina? No enim re et
e responderunt antiqui,ob generum di uerfitatem in vino multitudinis numerum
rece ptum effe:quia aliud efset Chium, aliud Lesbiu, aliud Falernum: nam
Ciceris quoque valde sunt diversæ species, folio, Siliqua, Semine. In temporibus
item desideratur: quippe a Fleo, Fleui: a Sero, Seui: a Fero, Tuli: vbi a
diffimilibus fimilia, a fimilibus diffimilia orta funt. Item a Pafco: Paui; ab
Amasco non eft. ModiquoqueAnalogiæ im munes funt; multi enim carent, vt Forem.
Nec Figuræ ducuntur Analogia: nam quare diço Æ nobarbum: non Ænibarbum? aut
quareMagni loquum,noMagnoloquum?Quinetiam in deri uando ipfas speciesæqualitatis
nullam curam ha bemus.Siquidem a Boue, Bouile:ab Que Quile: a Sue nihil
ducitur. Et Bubulam dicimus: at ab O ue, Ouillam:a Scribo, Scriptor: a Bibo
nihil tale: fed cotra, a Bibo, Bibacem: a Scribonullum fimi 7 le.Itemin
Comparatiuis,et Superlatiuis: clarus, clarior, clarissimus: similis, similimus:
bono, melior, optimus. Sic nequein Diminutiuis: A nus, Anicula: manus, manuscula:
a Pufione, Pu fillus: a Morione nihil. Quid quod ne Accentus9 i quidem ratio
vlla eft fimilis? Etenim Hectorem, et prætorem eiusdem formæ nominaalia et qua
titate, et foni qualitate pronuntiamus. Sed et ea dem nomina variis quatitatibusalias,
atque alias 10 i proles generant: a Lucco Lux longa,Lucerna bre uis. Immo etiam
eadem inconftantia in eadem voce deprehendetur: nequeid apud poetas so lum.Pharfalia,
Italia, Sicania:fed etiamcommuni ysu. Nam in lege fundi venditionis, Ruta.cæsa
ita v pronuntiabant prisci, vt prima vocalis produce retur,alibisemper
correptaesset. Quod fi non eft neceffaria:neq; est in acciden tibus partium:
quippe nonin Primariis, non in Deriuatis, non in Declinatis: immo in vno eo demque
inæqualitas: Analogia nulla erit. Argumentorum dissolutiones. HI, quifese
literature hoftes profiterentur, Can potuiffent a nobis ferri fane, nifi pessimum
tve facinus ausi effent. Neque enim solum caussas ra tionesque proportionis
tollere in re literaria, fed etiam totam naturam ipsam demoliri videntur mihi.
Diruunt enim æqualitatem et similitudinem, omniaque casui subiiciunt: contra quam
fa ciebat Plato, quietiam Nominum ac Verborum" ) ftatum, fexumquc naturæ
certis legibus confta re, atque duci arbitrabatur. Nosigitur vtrunque extreeue
na quo na de PE lu I red 011 m tia ui LE te: 1 extremum tanquam vitiofum
reiiciamus. Acdea cem quidem principes rationes,quibusaliæ que annectuntur, scio
a veteribus obfcure fimul; et pluribus verbis inculcatas: quæ hîc tam clare
patery, tamque ordine digestæ funt:vt quod illi orationis fuco, nec fatis apta
copia quæfiuere, id hac nos serie, vt quam efficacissimæ appareant, confecuti
videamur. Quibus vt refpondeamus, paulo altius ordiendum eft. Fumit Naturam
rerum omnium autorem,quæcunq; agat, propter finem agere receptum eft:quare ne
ceffario fit,vtcertum quiddam agat: vndemem brorum, quæ in animalibus sunt, causfx,
officia; opera luculentissimis libris a nobis funt explica ta. Propterea vero
quod interdum aliis, atquea liis circumuenitur impedimentis ita, vt aberra re
cogatur: quibusdam præuenta anguftiis non id agit, quod intendebat. Itaque
Homini aut addit fextum digitum,aut tollit manum, aut de curtat crus, aut aliud
quippiam eiusdem modi monstrorum parit. Cæterum quia maxima ex ceparte reete
opus suum peragit, nequaquarn ci de elle operi,quod proponit, dicimus:neque
iccircơ riaturam negare debemus. Verum nonnulla re ete, atque ordine in lucem
prolata deprauat Co suetudo: quales funtii, quos vsusadegit, vti Val gii
effent,aut Vari, aut Compernes. etiam Cafus multum potuit, quo aliquis
Claudicaret,aut Luf cus effet, aut Strabo. Ætas quoque, atque imi: tatio detorsit
pristinum quorundam institutum, quo detraetianatura sua degenerarent. Quem
admodumigitur vel cafu,velvfu, natura aut per ce CE all 2 fe cy Pu liu T bo di
1 al 9 9 Herti NU Pm edeme uertitur, aut immutatur,nequepropterea tamen naturæ
opera neganda sunt:ita non cantinuo А ). nalogia, quæ natura quædam vocum est,
ficuti ureline desit, ab omnibus tollenda sit. Est ante oculos KMC Phalaris,
Dionysius, Nero, alia monstra: in his quo iustitiam, atque animi moderationem
deside res: igitur nusquam hæcerunt? Alexander rau pparea cius loquebatur, obstipa
ceruice erat ; non a pri mordiis natalium suorum: sed pædagoginequi tia diftra ettus
fuitafimplici illa regia indole. Ho minis igitur fuerarintegritas, Consuetudinis
pra qua uitas. Species enim per singula corpora propa gantur, inter quæ nullum
formæ difcrimen in Ez,c uenitur: ita etiam in verbis fit. Sicut ergo in natu
utepi ra dedu et io triplex, fic et in vocibus. Triplex au-, 5,244 tem ad modum
hunc: propterea quod ea quæ tabe deducuntur tribus diueria sunt differentiis:nam
uliset aliquid dicitur effe diuersum ab alio Forma, vt 2. equus ab homine.
Aliud Materia, vt hic homo Col.ab hoc homine. Aliud Accidente, vthic homo me sedens,
ab se ipso stante. Quare in vocibus quo ai que aliud erit nomen hoc, Homo, a
verbo hoc, Pugro: forma enim distant. Secundo modo a Leica liud nomen hoc homo,
a nomine hoc equus: nuk Tertio ; aliud nomen hoc Homo, a nomine
allal,hocHominis. Possunt autem ea, quæ vel for milima, vel materia fola distant,
etiam accidente um C differre: vtHomoniger, ab Equo, et Homine Walbo: fic nomen
hoc Homo, et a verbo hocSe tout quor, et a nomine hoc Equus diftabit accidente
quoq ;, id eft lineamentis elementorum. Itaq; et Quiam inflexione diftare poterut.
Acquemadmodu eiuf Image 1300C ' s iterum eiufdem nationis viri duo, etiam fratres,
etiam gel mini, etiam pares facie, etiam colore,tamen ma nuum aut crurum flexu
diffimiles effe poterunt: neque tamen auferetur,quin duo peregrini inter se similes
fint: hoc enim accidens est. Ita in voci bus: Equus et lupus convenient
accidente, Lepus non conveniet: sed Analogia erit inter lupu et equum quia cum
lepus non est. Non ergo tolletur propterea quodinter lepus non est: sed
ponetur, quoniam inter lupus est, et equus. Sed cehabet suam cauffam Lepus, qua
desciscat, sequa turque aliam proportionem, vt faciat Leporis, propterea quod
Græci Dorienses ita et appella bant,et flectebant:quare generis quoque Analo
giam fequutus est Lepus Græcam, non Latinam Equi, ongu valtoers: neque folum
Lenusinde, fed vocis in re etto cafu lineamenta Latina fibi affum psit, vt efset
Lepus,ficut equus. Quare hoc etiam intererit Analogiæ, vtaliis atque aliis caussis
par * tim talia, partim alia sint. Neque enim quem uis hominem decet “robur”,
aut celeritas: qua re “robustum”, et celerem non fequetur ea dem
membrorumAnalogia: at omnes Robu stos eadem, eademque alia seorsum Veloces
omnes. Si quem autem membrorum proporzio ne præditum inueniamus, officio autem
illiinu tilem: hunc casu, aut alio quo fato separatum ab ea proportione
iudicabimus, non propter vnum tollentes cætera omnia. Itaque fic eftacutifsime
Cornelas.cos inficiari Analogiam,nifiin quibusdampo nant:eftenim Habitus
priorPriuationenõ tem pore, Bu pore, fed cognitione: ficut Affirmatid Negatio
ne. In paucis non efle calu, in c " teris omnibus cofilio limilitudinis.
Euenit autem interdum vt deficiantur nomina proportioneilla, propterea 2 ) quod
res ipfæ deficiuntur: nam fexus et princi piis quibufdam, et officiis discreti
funt:itaqueal teri quod designes nomen, alteri non conueniat. Proprium fæmellæ
Nubere est: iccirco non tranlibis a fæmina ad marem ipso Participio, vt
tantummodo Nuptam dicas: vbi non tolletur Analogia, quia Doetum et Do et tam
dicas: sed po- » netur iccirco, quia Analogiæ pars eft, sequi signi-» ficatum,
alia quoque quoque pars pars eiuseft, fcquiconcin-), nitatem: ficuti hominis
officium feruare deco rum.Ergo liquid scabrum critin deducto, maluit ars abstinere:
quum tamen natura non repugna ret.Græci ovu Dwriavnominant finem hunc,nos etiam
Habilitatem possumus, non folum Con cinnitatem. Sic reiecta sunt multa. For,
Faux, Prex, Metuturus, Nutritrix, atque eius modi, ve fuppreffæ potius ab vsu,
quam negatæ a natura vocum sint. His legibusdiruuntur argumeta omnia:Nam 67,
friuolasatis sunt,quæ negant necessariam.Ac pri mum quidem admodum ridiculum,
quod breui tatis ratione tollendas curat inflexiones, quum tamen per
inflexiones tollatur ambiguitas. Aliæ quoque rationes nullæ sunt.Varietas enim,quam
2, afferunt, nequaquam reiicitæqualitatem. Eft e tim æqualitas interdum inter
duo, propterea quod ipfa funt aliis inæqualia. ita distant aqua liter duo
Triangula, ab vão Quadrato:quia inter Ff j. sex fump ! inea fe æqualia funt:
Acfatis eft,vt varietas fit inter speftatue cies,non diuersitas in fpeciebus.
res cis diner assertio etymologia che atque analogiæ quidem ratio acnatura
grelli sic constat. Etymologia vero et si in multis detur obscura est, superque
eadem voce alia alii visa: certa tantum tamen absft ut tollenda sit, ut tam
maxi- sæpe me fit investiganda, quam maxime latet. Quide- quoc nim occultius
veritate? at multis in rebus ca im- pica primis defideratur: neque tamen quispiam
tam dam. fitimpudens, qui eam neget. Nam qui semper niac dubitabant Pyrrhonii,
vel propter hoc id age bant, ne a veritate, quæ in altera parte contradi- da,y
u et ionis latitabat, aberrarent. Ita materiæ primæ natura præterieratveteres
omnes Philosophos, quæ donec a Platoneinuenta, ab Aristoteleomoium Qu sapientum
principe eruta eft in lucem. Quare itiu omni opeatqueconsilio nitendum eft,vt
ne plus ab i illa operæ latendo exigere,quam nos inuestigan- que do ponere
videamur. Que pri Quiddeinceps agendum, quoque ordine. V Ocum principia,
causas, elementa, affeectiones, quemadmodum uniuersa natura comprehenderentur, hactenus
declarauimus:de 94 owo inceps ad ipsas voces priuas cursus flectenduseft. Sic
enim philosophus naturalia corpora sub modi tu accepta deducit communi
intellectione ad historiam singularium: cuius exemplo nobis quoq; statuen Præp
Prae nu. qu litt tra statuendum est, quo usu privæ voces apud auto res
circunferantur. Quumigitur quidam per or- reno dinem Elementorumhoc profeffi
fuerint, alii fumpto autore interpretandi munus magnis di gressionibus
contaminarint,vnusVarro mihi vi detur confultius fecisse, ut verborum connexum.
certa serie explicaret: alioqui diuersis locis eadem fæpe repetasnecesse est.
Verum enimuero ipse quoque M. Varro fuorum librorum initium au fpicatus esta
Temporis, Locique diuisione qua dam, perinde quasisub vtroque,alterutrove om
nia continerentur:ac non infinita pene fint,quæ in eam partitionem vel
reluctantia lint arceffen da, vt omittă particulas minores, cuiusmodi sunt Præpositiones,
Coniunetiones, Interieettiones, quænullam habet cum Nominibus affinitatem:
Quarelonge præstiterit a primariis vocibus in -joset, itium fumere,atqueab his
deducerecæteras,quæ ab illis ortæ sunt. verum inter casce primarias quum quædam
steriles sint, ut interiectiones, et præpositionum, ac coiunetionum maxima
pars: quædam sintgenetrices, quæ aliasex sesepariant: primo quoque loco
tractare steriles decet, quæ nullam cum cæteris habent coniunctionem. Et
quoniam non omnes voces Elementorum fimi litudine, aut significati cohærent
affinitate, ne quaquam absurdum fuerit, si interdum in con trarium transeamus.
Neque enim qui de Motu dixerit, de Quiete quoque non poffit loqui. Advnum
fignificatum cætera reducenda, Ff ij. Vnum 448 Ių L. Num pterea quod
fignificatorum similitudoyni eidemque voci attributa fæpius est, aut fcriben
tium autoritate, aut prodentiam curiofo iudicio; principem omnium fignificatum
indagariopor- a tere cenfeo,ad quem,tanquam ad tesseram,signa que cæterasreducere
legiones: sed propofitis sem per caussis,sine quibus tam stultecredimus,quam
arroganter profitemur. Nam quum hoc inter pretandi munus Vlu, Autoritate,
Ratione con İtare'dixerint: lane intelligendum est, vsum sinę ratione non semper
moueri,veluti si atpiratTro phæum, et Anchoram, quæ leniter a Græcis aliis
uproferuntur, Atheniensium exemplo sciamus fa P Etumesse. Autoritas vero quid
aliud, quamVfus eft?Nam quodautore M. Tullio dicimus, ex cius 1 vsuid habemus.
Atfi ab vfu recedat,tum vero au ci toritas nulla est. Quare etiam Cæcilium
repre hendit Cicero,etiam M.Antonium, qui tum ali ter, quam ex vsu loqnerentur.
Ad rationem igi, tur, quoad fieri poterit, erunt hæc reducenda, e tu C Nonrecte
z'ni vocifignificatorum multitudinema a veteribus affignatan. ForVerunt antem
do ettissimi, multarumquelite rarum viri, qui propterea quod niinis mulca
variis obseruationibus compcrta fciuiffent, mul ta item fignificatorum
monftravnicidemq; voci designarunt. Quoruin operatantunabestveca moda sit, ut
maxime etiam libria duerseţurinleria ptioni. Nam specioso titulo de
fermonispro.. prietate edidiffent, nihil minus quam quod pro fitebantur,
effecere. vnius nanque vocis ynatan tum fit significatio propria, ac princeps.
cæteræ aut communes, autaccessoriæ, aut etiampuriæ, non enim ab reidem verbum
adiecit vfus No minibus diversorum significatorum:sed quia co rum natura
conueniebat, fic dicimus Scindcre vallum: Scindereadamantem non dicimus: non
enim natura fert. Ac verbum quidem pristinum recipit fignificatum, sed non cohærent.
Non igi tur potuit mutari fignificatum huius verbi, in ca verba quæ cum
adamante conuenire possunt, puta Tundere. Namdicimus, Scindere in luetu togam ;
ergoerit hoc loco idem Scindere, quod Lugere: et Scindere vallum,erit, Caftra
occupare. Itaque male plurima siç ab illis distorta funt, quæ a nobis in libris
O. iginum certis appofitis cauffis correeta fuere. Nam quis putarit verbum hoc
Potiri, idem effe quod Condi? propterea quod poetæ versus est, Potiuntur
Tybridis alueo, fic Subigere,Acuere,et Stringere, Percutere, et Spectare,
Dirigere: et Ventus, Odor: et alia innu mera, quæ omnia longe accuratius ad fua
quæ que principia reducenda fuere. Est autem viri et boniet fapientisnon folum
alienos errores dete gere, atque arguere, sed etiam rationes fuas,atq ;
confilia aperire. Quare quo sitindagandum mo do, ficinftituamus: Si Condi, significat
Potiring loco verbi Potiri ponatur verbum Condi: fipatitur sedes, bene est: si
non patitur, non significat. Quis igitur dicat, Conditus sum libro? et, Ff iij.
Çon $ Conditus sum Turdo? et Conditus sum Ense? Item si Premere, Defodere est:
dicamus igitur Fossam premere. Sic, Premere, Tegere significat: igitur Colo
premi,dicamus nos, quos non attin git tamen. Nolo nunc duciper omnia, quæsuo
locoin Originibus exactis fimepersequutifumus: sed satis lit icciffe fundamenta
scientiæ tibi, more principis nostri Aristotelis, cuius sapientiæ luce
grammaticorum tenebræ discutiantur.
Posts
No comments:
Post a Comment