Ab avo meo Vero didici placidis esse moribus, ctirà abstinens. Existimatione parencis mei cius recordatione ad verecundiam et viro dignos mores usus sum. Matre in studio pietatis erga deos iſberalitateğimitatus: præterea in abstinendo àn óperpetrandis modo sed et cogitandis flagitijs: tum in frugalitate ui ctus, ab opulentia comitante luxu remo tissima. A proavo id habui, ut ne in publicos ludos comčarem sed bonispræ ceptoribus domimex uterer,intellige réğ nullis hac in re parcendúfumptib. Ab educatore , nc auriga PraGinus , aut Venetus, néucpalmulariusautscutarius fierem: ab eodé tolerare labores, esse có tentus paruo , operari , non immiſcere mcmultis negocijs,haud facilè calum niam admittere, didici. A Diogneto , tu dium in resinanes non conferre,fidem abrogare ijs que deincantationibus,de WIL N. monúg pfligationib. acid genusalijs reb . pitigiatores & impostores referút: neg animicauſa coturnices alere, aut fi miliú rerú ftudio & cupiditate teneri:i tē liberè dicta ferre æquo animo, philo fophiæ meaddicere,audire primò Bac chiū,deinde Tandaſidé ac Marcianum, ſcriberedialogos,pueriliętate, grabatű, pellem, aliağad Gręca diſciplinam per tinentia,uſurpare. Ruſtici monitu in ea deueni cogitationé, mores meos corre ctionéac cultu opus habere:nó effeimi tandos Sophistas, nó eſſe inſtituendas de contemplationibus ſcriptiones, nc que oratiunculas adhortatorias decla mandum , neq fpeciem uiri exercitijs dediti,ac laborioſi oſtentādam : ad hæc Rhetorica, poèli, & Astrologia abſtiné dum ,domincueſticu ,negalijshuius modi reb.utendum : epiſtolas ſcriben das fimpliciter,quomodo ipſius ad ma trem meam eſt epiſtola Sinueſſam miſ fa : inſuper placabilitatem efle, & in al loquio facilitatem exhibendam ijs qui ſtomachū nobis mouerint, autaliquid deliquerít,ſimulatqijredire adofficiū uolint: diligenter etiam legendum, neg omnino conſiderationem accuratam ſatisputandum ,neæ celeriter adſenti endum loquaciter conuerſantibus:có . mentarios Epicteti legendos, quorum & è domo ſua mihi copiam fecit. Apollonius medocuit ,ut libertatem ſecta rer, certamg conſtantiam, negaliò un quam ,ne minimum quidem , quàm ad rectam rationem reſpicerem , ac ſemper mei fimilis eſſem in grauib. dolorib.a miſsione prolis ,morbis diuturnis:uc qúein uiuo exemplo euidenter cótem plarer, poſſe eundem & durissimum esse et remiſſum quãmaximè. Tum etiã, utin percipienda doctrina menon mo roſum præberem ,ſed circumſpicerem de homine qui palàm experientiam et in tradendis ſcientijs facultatem mia nimum ſuorum bonorum putaret. Præ terea modum beneficia (utijs uidétur) ab amicis accipiendi , nc uel accepta ea nos uiliores redderent, uel ſtupidène gligeréturato permitterent. In Sexto depræhédicomitaté, & exemplú domº adarbitriú patrisfamiliâs inſtitutę ,uiuć 1 a 2 M. ANTONINI ** ! 4 . 1 1 di ſecundum naturam, grauitatem nion fimulatam , ing conſulendo amicorum commodis ſagacitatem ,facilitatem er ga priuatos, *mores omnibus acco modatos. Quo fiebat, ut eius confuetu do omniadulatione ſuauior, ipfeos co dem tempore in ſumma apud cos qui bus cum agebat ueneratione eſſet.Por rò autem expedicam uiam acrationcm inueniendi & diſponendi præcepta ad uſum uitæ neceffaria.item quòd ncquc iræneo alíus cuius animicommotio nis ullum indicium dabat,ſed ſimul & quàm maximèaffectibus uacuus, & hu maniſsimi erat ingenij . In codem honc ftam famā finciactatione; multarumo rerum ſcientiam citra oſtentationem . Alexandrum Grammaticum obſerua bam ab increpationibus ſibi tempera re, nequeignominioſe caſtigare ſi quis barbarum ,lolocũ, aut abſonum quip piam protuliſſet,ſed ciuiliterid modò, o dicendú fuerat,pronúciare :perinde ac fi refpondens uel fuam fententiam interponeret, autrationem reipfa, nó uerbo, cum alteroconferret:aut omni 94 no DE VITA SVA LIB. 1. 5 no alia quadam ſolerti & occulta cor rectioneidéefficiebat. A Frontonedi dici,utſcirem quæ conſequeretur tyra nidem inuidia , quæ uarietas,fimulatio: & quòd omnino qui nobispatricijdi cunt , inhumaniores quodã modò fint reliquis. Ab Alexando Platonico ,nc crebrò , néue nil neceſsitate coactus cuiquam dicerem ſcriberemúeme eſſe occupatum , néue identidem impende tia negocia prætendendo debita fami liaribus officia detrectare, Ą Catulo, nc parui facerem li quid amicus conquere retur, ctiam & nulla id ab eo fieretratio ne: Sed anniterer eum inpriſtinam gra tiam rcducere.Item utſummaanimi có tentione præceptorumlaudem prædi carem : uti dcDomitio &Athenodoto traditumcft.Vtýliberos uerè diligerē. Afratre meo Seuero amore familiarić &ucritatis iufticiæģ. Per cundem co gnoui Thraſea, Heluidium , Catoncm, Dionem, Brutum.Idem mihi autor fuit ut animo conciperemformam reipub. in qua æquis legibus codemý iure om nia adminiſtrarent,acregni,cui nihil cf a 3 6 M. ANTON INI. 1 11 NA ** fet libertate ſubditorum antiquius.Eun dem obferuans curis efle uacuum , con ftantiam in honore philofophiæ haben do ,beneficentiam , & liberalitatem per petuam ſeruare, benè ſperare,ac de ami corum in amore certò libipolliceri , àq bus animo elſet factus alieno , idijs non occultum ferre :nec amicis eius opus eſſe, ut de ipfius uoluntate coniectura facerent,fed eam apertam elle. Maxi mus adhortatus me eſt,ut fuo exemplo me ipſum regerem ,neq ulla in re præci pitarem , animo bono cùm alijs in cali bus, tum in morbis effem : Vt moribus uterertemperatis,blandis,ac grauibus, ut quæ inſtituiſſem , expeditè necma gnacúmoleſtia perficere. Dicebat libi uerba faciéti autagétiquicquã, neminé nó fidé habuiffe,ex animi ipſum ſenten tia loqui uel agere . Nullius rei admira tione fe obſtupuiſſe, nunquã aut feſti naſle,autcunčtatū fuiſſe,neg trepidaf ſe ,neq mæfticiæ,neo gaudij nimiúfuif fe,neqz iracundú ,neq;ſuſpicioſum : ſed beneficú,placabilē, ueracé,magis có Itantiã erroris ſecurā, ộ erratorů corre & tioné præ ſe tulille. Neminé fuiffe, afe * DE VITA SVA LIB . 1 . 7 1 abipfo cótéptú,autipſopſtantiorépu taret.Liberaliter quoß facetú fuiffe.Pa tris notaui humanitatē, & inijs, quæ ſe mel eſſent accuratè deliberata, pman fioné,uanæ gloriæ , & eorü qputant, ne que funt tí,honoru cótemptu , tudiữ laború ,aſsiduitatég. Libéter audiebat cos , qaliqd reip.utile poterātadducere. In tribuédo unicuip dignitateſuu fir miter pſeuerabat,pitusubi intédēdū et ſet, ubiremittedū . Amoresadolefcétu lorú coercebat,utilitati publicæ,oésco gitationes intédebat. Amicis fecūcce nādı, autiter faciédi neceſsitaté remit tebat , & q neceſsitate aliqua impediti cũ nó còitatifuerất, cunde fempirfum inueniebát.In cófilijs accuratèqdcódu cere poffetīqrebat, ac cóftãter ,neg ob uijs quibuſg cogitationik.cótento finé cófultādi faciebat.Amicitiam cóſerua bat,neq uelſatietaté amicorūcapiebat, ne ad eosparādosfurore aliquo fere bat.In oib.reb.olaſua í ſe repogta habe bat, læto uultu.Lóge futura puidebat: arq ét minima antè pparabat,idý citra tumultū. Acclamatióes,oémş adula tionécópefcebat. a 9 M. ANTONINI Quæ ad magiſtratum erát neceſſaria, femper cuftodiebat, fumptus procura bat,ncq detrcctabat dcijsreb, cauſam dicere. Deos citra ſuperſtitionem cole þat, homines ne demerebatur,ncquc auram popularem captabat: in omnib, his ſobrius, coſtans, nuſquam ineptus, aut nouitatis ſtudioſus. Has porrò res, quæ ad uitę commoditatem aliquid có ducunt, quas fortuna fuppeditat ,libe raliter , fimulý ſincfaftu tractabat,ita ut & liadeffent,haud folicitè ijs uteretur, ncg defidcraret,li deeflent.Nemo fuit, quieum aut ſophiſtam ,aut uernam, aut hominem deſchola effe diceret.Sed ui rum maturum, abſolutum , adulatione ſuperiorem ,qui & feipſum regere, & ali ospoflet,Iam philoſophiamuerampro fitentes in honore habés, reliquis nihil exprobrauit. Cæterum in conſuctudi nefamiliaricommodusgratioſuso ex tra faſtidium crat . Corpus ſuum mo deratè curabat,nó ut qui uitæ cupidus, autçuiformę elegantia curæ eſſet,non tamen interim negligenter :itag fuæ di ligcntiæ caufa pauciſsimis medicorum phar 19 DE VITA SVA LIB . 1,9 pharmacis etfomentis opus habuit. Id in co pręclariſsimú fuit, quod facultate alicuius reipræditis concedebat abſo inuidia,utoratoriæ ,hiſtoriæ ,legum ,cố fuetudinum , aliorumgid genus:quin etiam ut gloriamijsrebusquibus excel lebant,adipiſcerentur, operam ſuam ip fis nauabat.Eçcum ageret omnia ſecũ dú inſtituta maiorú ,ne hocipſum qui dem ſtudebat conſequi, ut uideretur à maioribus accepta obſerualle. Adhæc non erat uagusaut leuis, fed loçis & negocijsijſdem ſolebatimmorari.Poft intentiſsimos capitis dolores,recens at que alaçer ad conſueta opera rcdibat. Pręterea paucaadmodum habebat ar cana,&hæc quoq$ tantum derebus pu blicis.Prudés porroerat , moderatus cùm in ſpectaculis cxhibendis, tumin operú extructionibus congiarijs $, & alijs huiuſmodinegocijs:quippe uired ex uſu foret potius, quam quęgloriafa &tum ſequeretur,reputans.Non uteba tur alieno tempore balncis , non crat ædificandi cupidus, non de ciborum , non ueſtium texturæ autinfccturæ , nó ( M. ANTONINÍ 18 : . formæ corporis elegătia anxius.Comi tatus ei è prædio qui eum ab inferiori caſa deduceret: inter Lanuuinos ple rung Tuſculano publicano utebatur, etiam deprecante. Omnino in eius moribusnihilineratinhumanum, nihil inuerecundum, nihil procax, ne ( quod dicitur.)ad fudorem uſque:Sed omnia ita apta &cócinna , ut li per ocium co gitata fuiſſent, cópofitè,placidè, firmi ter, & fibiinuicem conuenienter. Ac commodaripoffeteiid quod de Socra tememoratur,quòd & abſtinerepotue rit,&frui reb.iſtis, quibus & carere ple rio per infirmitatem , &in fruendo co tinere ſe nequeunt:at temperarefibiab utroque uitio pofle,& fobrium perma nere,id uerò uiri cft animo integroinui cośpræditi:quod ille in morbo Maxi mi præſtitit .A dijs bonos auos , bonos parentes,bonam ſororem ,bonospręce ptores,familiares,neceſſarios, amicos bonosaccepi ferè omniabona:tum g in nullum eorum quicquã deliqui, quá quam ita affectus, ut, fi occafio incidiſ ſet ,utiq aliquid tale admififfem :uerum ) benefi DE VITA SVA LIB. 1. beneficio deorum euenit , neresita ca derent , ut hoc in me depræhendere tur. Id quoque ijs acceptum refero, quod non diutius apud concubinam auiſum educatus, quodad pubertatem caſtus perueni, neque anteeam uir ſum factus, ſed tempus expectaui. Quòd principi & patri ſubditus fui, qui erat omnem mihi ſuperbiam excuſſurus, oftenfurúſque pofle eum qui in aula ui uat & ftipatoribus carere & ueftibus pictis & facibus,ftatuisý certi generis, reliquoğluxu:Sedlicerceiproximum priuato homini habitum ſumere: imò uerò eum ſplendorem eos , qui princi pes rempub.gerere uelint, demiſsio ,res fegnioresg efficere. Itemque eum fra trem ſum nactus, qui moribus fuis me ad curam mei ipfius habendam poſſet excitate , honore autem & amore in me ſuo delectare . Quod hberi mi hi neque indole , neque corpore pra ui nati ſunt. Quòdmagnos in Rhc torica , poetica,reliquisg ſtudijs pro greſſus nófeci, qmefortaſsis planè deti nuiſſét,fi me feliciter pficereſenlitlem . 1 12 M. ANTONINI. Quòd maturè cos à quibus ſum enu tritus in dignitate conſtitui,quod mihi uidebantur cupere,quodg id iuuenib. adhucpręſtiti,neo diu cas futuriſpela caui.Quòd Apollonium ,Ruſticú,Ma ximum cognoui. Quodperſpicuèatą fæpenumerò naturalem uitam cum ani momeoreputaui, qualisnam ea eſſet: nimirum quodad deos attineret, & co rum munera, cogitationcsó inde con ceptas,nihiliam obſtarc,quin aut fecú dum naturam uiuerem, aut non : atque boc quidem fore mca culpa, qui deûm monitus,actantùm non præcepta non obferuaffem . Quòd in cali uita mcum corpus tandiu durauit.Quòdncquecú Benedicta,nc cumThcodoto rem ha bui , fed & pofteàamore cócitus, rcctæ rationi parui. QuòdRuſtico fæpiusin dignatus,nihil prætercà admiferim , cu ius mepæniterepotuiſſet. Quòd ma ter, cum eſſet adhuciuuenis moritura, reliquos tamen uitæ ſuæ annos mocũ cxegit.Quòd quotieſcung pauperi ali cui,autalias indigenti opitulari ftatuif ſem , nunquam audiui, pecuniam mihi 110 non DE VITA SVA LIB . 1. 13 no eſſc ,unde id facerē : & quòd mihinű quam uſu ucnit, utalterius ope indige rem . Quòduxoremita obſequentem , meiamantem ,ac limplicéhabui.Quòd alumni quibus liberos meos credere idoneinon defuere. Quòd in fomnis cũalia mihi remediafuntdata tùm có tra fanguinis cxcreationem , ac contra uertiginem ,hocg Caietę.SicutChrękę. cuğanimü ad philofophiaadiunxič ſem ,nó incidiinfophiſtã aliqué,autſcri ptoré, uel a ſyllogiſmos diflolueredo ceret,aut meteora traderet. Olahực * Deorû auxilio,forcunaindigent.Hec in Quadis ad Granuá.* Solobatis fibi prædicere,erit utincidam in curiofum , ingratủ, cótumelioſum , dolofum , inui dum ,diſſociabilé.Omniahęcijs euenc runtignoratione bonorum & malorū . Ego uerò , quinaturam boni perſpectá habco,quòdhoncſtú fit, &mali, quòd turpc,ipfamg .eius qui peccat natura, quòd mihi litcognata (non quia ciul dem carnis eft aut feminis , fed mcntis, & diuinę particulæ particeps ) à nullo cocum lædi pollum .Nequccnimiamo M. ANTONINI 14 V turpitudinem aliquam quifquam con ijciec.Ei porrò quòd mihi cognatú eſt, negiraſcipoſſum ,neque infenſus eſſe: utenim unus alterum iuuaret in ſuo o. pere, eò nati ſumus,utmanus,ut pedes, ut palpebræ,utſuperiorú inferiorumo dentium ordines. quare contra natura eſt,ut inuicé nobis repugnemus: atqui ſuccenſere & auerfari fe inuicem ,id qui dem eſt repugnare:Quidquid ego ſum, idomne conſtat caruncula,animula & mente.Proinde miſſos fac libros, neß ftude, non enim licet. Quin tu, ut mox uitam cum morte commutaturus,cor pusſperne, quòd eft tabus , oſsicula, & reticulí muliebris inſtarplexus neruo rú , uenarū arteriarú.Animaquog con fidera, qualis ea fit:Spiritus nimirum ,ne que is idem ſemper,fed qui in horasali us efflatur, alius ſorbetur. Reftat tertia pars,principatum obtinens.Proindelic tecum reputa. Senex es? ne patere hanc principem partem ulcerius feruire,necß alieno impetu raptari,neqfatú uel præ ſensiniquè fer,uelimpédés ſubterfuge. Res Dcorum plenæ ſunt prudentiæ :for tuitæ DE VITA SVA LIB 1. i tuitæ aút nó carent natura, cóplexúde corum quæ à prudentia adminiſtrátur. Inde omnia fluunt:neceſsitas etiam ac cedit, &totius uniuerſi ( cuius tu pars es.) utilitas . Porrò autem quòd natura uniuerſi fert, quodqúead eam facit con ſeruandam ,id bonum eſt unicuiuis uni uerli particulæ . Conſeruant autem mundum, quemadmodum elemento rum, ita & exipfis concretarum rerum mutationes.Hec ſufficiant tibi, ac fem per præceptorum locum habcát.Libro rum uerò Gitim proijce , ne mur murans moriare , fed uerè pla catus,at ex animo gra tiam dijs a gens. M. ANTONINI IMPERATO. 16 ris de uita ſua. LIB ER 11. Gulielmo Xylandro Auguſtano interprete. 3 A Emento quandiu hactenus ea diftuleris, ac quoties pro rogato tibi à dijs tempore, co non ufuslis.Certè aliqua do te animaduertere oportet,cuius mú di pars fis, &à quomundigubernatore defluxcris:tum finem præſcripti tibi té poris futurú .Quodquidé tépus G ocio ſus intra parietes conſumpſeris,elabet, nequeredibit unquá tibi defuncto.Sin gulis horis animo in id incumbe, ut for titer,quemadmodum Romano & uiro conuenit,id quod præ manibus eſt,per agas , accurata & non fi &ta grauitate, humanitate,liberalitate,iuſticiag adhi bitis.Interea animum tuum ab omnib . alijs cogitationib.abduc: quodita fict, ſi unum quodlibet negocium, eorum quæin uita tua exequenda cibi fintpo ſtremum elfe iudicans,ita conficias, ut nc DE VITÀ SVA s LIB. I. 17 ne quid uanitatis , affectuum à conglio auertétium ,fimulationis,amore ſui,aut earú rerú quæ fato quodam ei negotio adiunctæ ſuntimprobationisadmittat. Cernis,quàm pauca Gint ea, quorum có pos uitam felicem ac diuinæ fimilem ui uerc homo poteſt? nam ea qui adferua rit, ab eo dijnihilultrà exigunt. Ignomi nia teipſum affice anime, contemnete ipſum inquā, ut enim honore teipſum afficias, non tibi præterea tempus ſup petet. Vita enim unicuiqueid præbet: quæ tibi propemodum iam exacta eſt. Nonigitur teipſum uenerare, fed felici tatem tuam aliorum in animis repofita habe. Nó patere ab ijs quæ extrinfecus accidunt, te circúagi,ſed otium tibipa raut boni aliquid addiſcas,ac uagari de fine.Eft & alter declinandus error : nó . nulli enim actibus uitæ ſuæ'confecti de lirant,quòdfcopum nullum habent,ad qué omnes ſuos conatus & cogitatio nes dirigant.Haud temere quiſquam re pertus eſtinfelix ea de cauſa quòd non inquireret quid aliorum animis accide ret: qui ucrò luijplius animi motib.non b 28 M. ANTONIN I. 4 1 obfequitur, neceffariò miſer eſt. Horú ſemper oportet recordari,quæ ſituni. uerli natura , quæ mea , quomodóque hæc ad illam litaffecta,qualis pars ca cu ius totius Git : adhæc neminem eſſe qui obſtet, quo minusſemper ea, quæ natu ræ ( cuius tu pars es) Gintconfentanca, & agas, & dicas. Theophraſtus in com paratione peccatorum , ubi oſtendit communiorem ea inter fe conferendi rationem ,philofophice, inquit, ea quæ per cupiditatem cómittunturpeccata, grauiora eſſe ijs quęperiram.Etenimi ratus uidetur cum dolore quodam, & occultè correptus animo, à recta ratio ne diuertere: qui uerò per cupiditatem peccat,uictus à uoluptate,intemperan tior altero cenfetur,magilý effemina tus. Rectèigitur, & ut philofophodia gnum erat: in maiori eſſe culpa pronun ciauit cuiuoluptas, quàm cui dolorpec candi fuiffet caufa: ac omnino hic ante læſus, & propter doloré iratus,illefpon tefua ad delinquendum cupiditatis ex plédæ cauſa fertur. Omnia tibiita & a genda funt ,& dicenda, & cogitanda, DE VITA SVA LIB. 11. 19 ut Giam nunc uitam in exitu effe arbi treris. Cæterùm è uiuis diſccderc , fi quidem dij ſunt,nihilhabet incommo di: nequeenim ij te aliquo malo funt af fecturi. Sin autem , uel non funt dii, uc!res humanas non curant , quidatti nebatuiuerein mundo deûm , acpro uidentiz uacuo? Enimuero & ſunt dii, & rerum humanarum curam gerunt: & ut ne homoin ea, quæ re uera ſunt mala,incideret, id quidem in eius potc ſtate pofuerunt:in reliquis rebusliquid mali ineſſet, utique & hîc ei proſpe xiſſent,ne omninoin malum incideret. Quod uerò hominem deteriorem non efficit, quonam id modo uitam eius poflet redderepeiorem? Et quidem um niuerli natura nunquam neg perigno rationem ,ncg fciens quidem , non ua lens autem cauere autemědare illa, tan tum errorem admiſerit,neque imbecil licatis,nequeinſcitiæ caula, ut bona & mala bonis maliſque hominibus pro miſcuè & ex æquo accidant. Atqui mors & uita , honor &ignominia, do . lor & uoluptas , opes & paupertas, o. 2 ! b 2 20 M. ANTONINI . SV1 1 mnibus hæc uniuerſa eadem ratione hominibus cùm bonis tummalis con tingunt , ſuntg neque honeſta, ncque turpia: ergo neque bona quidem ,ne que mala.Quàm celeriter omnia abo letur,in müdo quidem corpora, in quo autem etiam corum memoria. Omnia quæ ſub ſenſum cadut, ac præſertim ea, quæ ueluoluptate alliciuut, uel dolore terrét,uel faſte ſuo clara ſunt, quàm ui lia funt ca omnia , & contemptione di gna , quàm ſordida, obnoxia interitui, & mortua ? Intelligentiæ eſt, indagare quidnam ſintij, quorum opiniones & uoces gloria. * Quidnã eſtmors ?Cer tè fi quis ea perſe intueatur, cogitatio neg omnia ab ea ſeparet, quæ ciineſſe uidentur, isiam nihil aliud exiſtimabic eſſe mortem, quàm opus naturæ . Atue rò puer eſt, qui naturę aliquod opusfor midat. Et quidem morsnon opus folú eſt naturæ, fed &prodeſt ei. Quónam modo Deus hominem attingit, & qua hominis parte ?preterea quomodo affe citur eo tactu pars illa? Nihil miſerius cít eo, qui omnia circulando fcrutatur, & DE VITA SVA LIB. 1. ZL & ( quod aiunt) ea etiam quæ ſunt infra terram rimatur ,coniecturağ ea quæ in aliorum animis eueniant inquirit, neg ſentit ſufficere,utſuu quiſq quiin ipſo ineſt genium obferuet, eumlegitimè colat.Colitur autem, fi quis ſeiplum ab animi perturbationib.à vanitate,ab in dignatione eorum caufa quæ à diis aut hominibus aguntur concepta,uacuum conſeruet. Quæ enim dijagút, uirtutis cauſa honorem , quæ ab hominibus,co gnationis nomine amorem merentur: nonnunquam etiam miſerationem , ra tioneignorationis eorû quæ bona aut mala ſunt. qui fanè defectus non uilior eſt eo, quo ne inter album & nigrum di ſcernere poſsimus,impediunt.Quòdf tria annorum millia tibi uiuenda forêt, inſuperg triginta alia, tamen recordan dum tibi eft,neminé aliam ab ea quam uiuit uitam deponere,negaliam depo nere quàm eam quam uiuit. Itagidem eſt longiſsimum fpatium cum eo quod eft breuiſsimum.nam quod pręſens eſt, id omnibus idem eſt,quanquã id quod perijt,non fitidem ,atqid quodamitti b 3 M ANTONINI UL 119 temporis punctum eſſe apparet. Ete nimncß præteritum aliquis,neß futu rum quicquã amittere poteft:qui enim id ei adimatur, quod ne habet quidem. Duo itag hæc memoria ſunt tenenda, Vnum ,omnia ab æterno eſſe ciufdé for mæ, atq circulo reuolui,nequedifferre quicquam, eadémne cétum aliquis, aut ducentis annis , an uerò infinito uideat tempore. Alterum, quodis qui diutif ſimeuixit, &is qui celerrimè moritur, tantundem amittunt: eo enim tantùm priuantur, quod præſens eſt, quando id etiam folùm habent: quod autem nó habet,neid ne deperditur quidem, Vniuerſa elle ſita in opinione : quod patet ex his quæ cum Monimo Cynico funt diſputata. Perſpicua autem eft c ius quod dictum eſt utilitas,fi quis ea tenus eius fuauitatem admittat, quate nus ueritati congruit. Anima homi nis contumelia ſeipſam multis modis afficit. Primo , quum quantum in ſei pſa Gitum eſt,abſceſſus quidam, & qua fulcus mundi fit.Abſcedit autem à na tura, quando ea quæ fiunt, iniquo fere ani DE VITÀ SVA LIB. II. 23 animo: cuius quidem naturæ una in par te reliquæ fingulorum naturæ omnes continentur. Deinde, quum hominem aliquem auerlatur, aut lædendi caufa aduerfatur : hoceſt iratorum . Tertiò, quum uoluptati aut dolori ſuccum bit. Quartò , quum fimulat, fidéquc aliquid autfacit aut loquitur. Quin to , quum fiquam actionem aut cona. tum ad nullum certum ſcopum diri git,fed fruftrà quicquam,nulláque con fequentia agit: quum oporteat etiam minima quæg ad certum finem refer ri.Finis autem animantiratis eprædi to propoftus eft utrationem atque Le gem ciuitatis uetuſtiſsimæ fequatur. Humanæ quidem uitæ tempus,momë tum eft, natura fluxa ,fenſus obſcurus: totius corporis temperamétum putrc fcitfacilè ,animauaga eſt, fortuna quæ fit, difficile eſt colligere , famaincerta eſt. Atque ut ſummam rei dicam , o mnia quæ ad corpus pertinent, fluuij naturam habent, quæ ad animā,inſom nij & fumi:uita bellum eſt, & peregri natio , fama poſt mortem ,obliuio eft. b4 24 M. ANTONINI 1 Quid ergo eſt quòd tutò hominem por fitdeducere ? philoſophia. Ea uerò in hocconſiſtit,utgenium quiin te eſt,in contaminatum conferues,atqz illeſum , la uoluptatibuſ & doloribus fuperiore: ut nihil fruſtrà,nihilfictè aut falſò agas: nihil cures, agátne quicquam alius,aut omittat.Præterea,ut ea quæ accidūt,fa tóue eueniunt, ita accipias,tanquã inde miſſa,unde tu quoqueneris.Poftremò, utplacıdo morté animoexpectes,quip penihil aliud ,quàm diffolutionem ele métorum eorum ,ex quibus unūquod libet animal concretum eſt. Iam Gipfis elementis nihil mali euenit continenti bus iſtis mutationibus, quibus ipfain ter ſe alia identidem in alia uertuntur, quænam cauſa eft , cur de mutatione u niuerfi corporis , diſſolutionéque fini ſtrum quicquam ſuſpicari debeamus ? cùm ea fecúdum naturam fiat. nihil ue. rò malum eſt,quodnatura cuenit.Hæc Carnunti diſputata. WI CA M, ANTONINI IMPERA 1 LIB ER III. toris de uita ſua, Guilielmo Xylandro Auguſtano Interprete, qonhoc tantùm eft confide randum, ſingulis diebus uitá cófumi,parcég eius ſubinde minorérelinqui: fed & hoc cogitandum ,getſiquis diutius lit uictu rus,incertum tamen eſt,lítne fuppedita tura eadem intelligentia ad cognoſcen das res, & cótemplationé, cuiusfiniseft peritia rerü diuinarű at humanarum, Etenim & delirare ceperithomo,fpira bit quidé nihilominus, nutrietur,imagi nabitur,appetet,reliquasgid genus fa cultates retinebit: ca uerò uis , quaſe i plo uti queat , rationes officii ſubduce re accuratas, quæ animo pręcepitin or dinem collocare, de coipſo an iam tem pus fit uitam relinquendi delibcrare, ac fi quæ alia ſunt, ad quæ obcûda ratione probè exercitata opuseft, ea inquã uis iam antè extincta eft.Feftinandum eſti gitur,nonidcò ſolú, quòd fubinde moc b s 28 ú . ANTONINI MF ti propiores fimus, fed &quia rerum in telligentia nos ante exitum uitæ deſti tuit.Id quoßobſeruandum ,ca quę ap pendicis quafi loco adhæréthis quæ na tura fiunt,haberenonnihil gratiæ & o blectationis.Viquum panis pinlitur,ui demusquaſdam particulaseius rumpi: quod ipſum etli quodãmodo accidit præter inſtitutú piſtoriæ artis, habet ta mennónihil decoris,appetitumg cibi ſuo quodā'modo excitat. Ficus quog quú maximè maturæſunt, fatiſcút, itém Oliuis maturiſsimis quiddam putredi niproximum ,pulcritudinem peculiaré addunt. Iam ſpicas deorſum le flecten tes, leonis ſupercilium , fpumam apro rú ex ore effluentem ,multa eiuſmodi alia fiquis ſeorſim confideret,intelliget ca ctGlongèabſuntà pulchritudine,tas men quia rebus naturalibus inhærent, & eas conſequuntur,co &ornatum his adferre , & delectare. Quam obrem qui attentiùs ea quæin rerum natura fi untmente contemplatus fuerit , nihil pon eleganter eſſe factum putabit , e tiam corum quæ appendicis loco res natu DE VITA SVA LIB. II. 27 naturales conſequuntur . Itaque ue ros belluarum rictus haud minori cum uoluptate afpiciet, quàm quos picto res & figuli effingunt: uetulæ etiam & ſenis maturam ætatem , puerorúmque amori aptum florem caſtis oculis in tuebitur: multaque alia cernet, non a. pud omnes fidem inuenientia , ſed a pud eos folùm , qui naturam , ciúſque opera rectè intelligit. Hippocrates quummultosſanaſſet morbo,ipſemor bo deceffit. Chaldæi multis finem ui tæ prædixerunt:poſtipfos etiam fatum arripuit, Alexander, Pompeius, & C . Ceſar,quum totas urbes toties deleuiſ ſent, commiſſó queprælio multa cqui. tum peditúmque millia cecidiſſent, i pli quoque tandem uita exceſſerunt. Heracletus, multa denatura rerum, & incédio finem uniuerfo allaturo quum diſputaffet, ipſe intercutc aqua diſten , tus, ftercore bubulo oblitus mortem obijt. Democritum pediculi, Socra. tem cicuta abſumplit. Quorſum hæc? Ingreſſus es uitam , nauigaſti, uc & us cs: diſcede. Quod fi abcundum eſt 23 M. ANTONINI NA F قه-- VU eſtin aliam uitã , equidem neibi quidő erit quicquã dijs uacuum :lin omnisſen fus adiinet,nó iam præterea dolores ac uoluptates ferēdæ,neg feruiédum uaſi tantò deteriori. Quinimo quod ſeruit, id fupererit,nimirum més &genius: cú uas illud terra fit , & tabus.Proinde reli quum uitæ tépusne abſume de alijs co gitando, nifi ad commune aliquod co modum id referatur: alioquin enim in terim ab alio negotio detineberis.Nam cogitare,quid hic uelille agat, quamob rem , quid loquatur, quid cogitet, quid moliatur automnino de alijs effe folici tum, id uerò efficitur euagemur,neque obferuemus eam quæ principatú in no bis obtinet partem .Itaq;in ſerie cogita tionú declinanda eſt uanitas, omniúş maximè curiofitas, & malitia.Adſuefa cere teipfum debes, ut de his tantùm re bus cogites , de quibus fi quis te fubitò interroget quid nunc mediteris, confe ftim liberè pofsis refpondere , hocaut boc:nimirum ut ftatim conſtet,cogita tiones tuas eſſe ſimplices,placidas,con fentaneas animali fociato alijs , ac ne gligenti DE VITA SVA LIB. III. gligenti earum quæ ad uoluptatéoble & ationemúefaciant cogitationum ,ua cuo contentionis, inuidiæ, fufpitionis, aliorúmue, quæ ſi te animoagitaffefaf fus eſſes,pudore ſuffundi oportuiſſet. Virad hunc modum compoſitus, non eft cur diutiusexpectet nomen eius, qui in optimorum Gii numero. Eft cnim fa cerdos quafi, &adminiſter deûm , uti turg eo, quodinipſo tãquam ſacrario eſt pofitum . Id autem hominé præſtat purum à uoluptatibus, inuiolatú à do Ioribus,intactum à libidine, inſciumo mnis malitię, certatorem maximi certa minis (ne fcilicet ullus cum affectus de ijciat) altè tinctum iuſtitia ,ex animo có tentum ijs quæ eueniunt, fatóuedeſti nata ipfi funt,non ſæpe,ncg niſi magna & publica neceſsitate urgente, de alio rum dictis,factis, aut cogitationib.me ditantem : ſolis enim ijs quæ in ipſo ſunt ad agendum intentuseſt , ac quæ à fato uniucrſi ipfi ſunt deſtinata, continenter conſiderat. Nam illa cenſet honeſta & pulcra: quæ uerò fibi obtigerunt, cabo Dacſſe perſuaſum habet: quippe uniufs . 30 M. ANTONINI. cuiuſ factű & conſtat aliunde,& fecü aliud adfert.Meminit etiam oia ratione prædica eſſe interſe cognata, eſſeſ ,ho minis naturæ cóueniens, ut omniūho minú curā gerat : exiſtimationem auté non ab omnibus hominibus petédam, ſed ijs tantùm, qui naturæ conuenien ter uiuunt. Qui uerò aliter uiuunt, hi quales ſe domi & extra ædes,noctu at que interdiu gerant,ac quibus fc homi nibus admiſccant, perpetuò memoria tenet : ab his igitur laudariſe nihil cu rat, quum ij ne fibi quidem ipfis pro . bentur. Ne inuitus accedas ad agen dum, neque cotus humaniimmemor, neque non bene cogitata re, neque pa tere te retrahi:nein cogitationibustuis aftutiam ſecteris,nequeuerbolusfis ,ne que multa negocia ſuſcipias. Enimue ro Deus qui in te ineſt, præfit'tibi,ma ſculo animanti , ſeni, ciui,Romano, ac principi, qui ſeita comparauerit, ut ad abitum inſtructus expecter quando re ceptui ex hac uita canat. Neiuramen toindigeas, néue hominis alicuius teſti monio , Hilari eſto uultu, ac qui exter " A no de VITA ŚVA LIB. II . nominiſterio poſsit carere., eám quam alij ſuppeditent quietc. Rectú elle expe dit te, nó quilapſus ſe erigat. Si quid in uita humanainuenis potius iuſtitia ,uc ritate , temperantia , fortitudine,autfi quid aliud melius eſt, quàm animum tuum eſſe ſeipſo contentum , quatenus præſtat ut fecundum rectam rationem agas: ſi , inquam , in fato , & ijs quæ abfo tuo delectu tibi ſunt deſtinata inucnis aliquid his quæ dixi præſtabilius, caut fruaris toto animo incumbe.Sin co qui in te eft collocatus genio nihil præftan tius inuenis, qui & appetitus fibijpfi fubiecit, & uifa examinat, &à perſua fionibus ſenſuum . ( ut dicebat So crates ) ſcipſum abduxit , féque Dco ſubmißt, & pro hominibus procurat: fi hoc inferiora omnia , & uiliora de prehendis, nulli alteri rei locum con cede, nefemel ad eam inclinans , poft hac proprium illum tuum bonum præ ferre omnibus rebus nequeas. Nes fas enim eft ullam aliam diuera generis rem bono rationcprædito, & effe &tri ci opponi : ut laudem popularem, 32 M ANTON INI . 20 principatum ,diuitias,uoluptatum per ceptionem :hæc omnia,quel parùm te iis accómodare uiſum fuerit,confeftim præualent, & à recta uia abducunt. Tu uerò , inquam , fimpliciter ac liberè id quod eſt meliuselige,eiginhære :me lius autem eſt id quod conducit. At hocipſú fi ea ratione fitutile, quatenus métem habes,ſerua:lin quatenus es ani mal,repudia, & iudicium integrum reti ne. Id modò cura, ne quid , p tuo como do amplectaris, quòd pofsit aliquando tecompelleread fallendum fidem ,pro dendam uerecundiam, odium alicuius, fufpitiones, imprecandum, ſimulandú, appetendúmue aliquid, quod parietes & uelamenta degideret. Etenim quimé tiacgenio fuo, & facris uirtutis eius pri mas defert, is tragediam nullam exci tat,nongemet,nó ſolitudinis,nófrequé tiæ hominum indigebit: plerung uiuet nekappetés quicquā, neqfugiens.diú ne aparuo téporis {patio incluſa cor pori animautatur, nihil omnino cura bit:nam etli continuo migrandum fit ,i . ta facile diffoluétur ut fi ad aliam quan dam 40 " 11 DE VITA SVA LIB. III. 33 dam functionem uerecundè ac decen ter obeundam ſe conferat. Id unum fi per uniuerſam uitam obſerues,ut cogi caciones tuæ ſíper lint de ijs rebus quæ ad ſocietatem ciuilem nato animali, ei que rationis compoti cóueniant , nihil unquam in animodeprauatú, nihil puc rulentum , nihil contaminatú ,nihilſug . gillatú inuenies :(Ncą uerò fatum uitá imperfectă adhuc abrūpit , quemadmo dum dici poſſet de tragãdo fabula nó . dum peracta diſccdéte.)præterea nihil feruile, nihilfucatum ,nihil alligatum, nihil abſciſſum , nihil obnoxium ,nihil occulcum. Venerare facultatem cogita trice : in co.n.ſuntoía , ut pars cui prin cipatum obtinés nihil unquam animo concipiat quod fit naturæ inconueni ens, aut conſtitutionianimalis ratione præditi.Illiusautem conſtitutionis eſt munus,ut à temeritate alieni, coétui hu mano adiuncti, dijsý obſequentes li mus. Proinde omnibus proie & is, hæc modo pauca comprchende, acmemo ria tene, gunufquifq tantùm , id quod præſens eittemporis punctum uiuit: re 34 M. ANTONINI liquum uitæ aut iam exactum ,autin in certo politum eſt. Exiguū ſanè tempus quod uiuit quil:perexiguus etiãter ræ, in quo uiuitur,angulus:etia longiſsi ma poſt obicú fama, cxiguum cft , quæ &ipſaper ſucceſsionem cóſeruaturho múculorum mox moriturorum , acne ſe quidem ipfos cognoſcentium , nedů cum ,quiiampridem fato conceſsit.Ad dendum his quæ commemoraui præce ptis unum ,nempe eius quæquouis tem pore animo noftro cogitanda accidit rei, definitionem ſeu deſcriptioné effe faciendam,quo tecúipſe differerepof fis,quęnam lit eiusnuda &abomnibus alijs ſeparata natura , ac qualis: tú quod proprium eius nomen, quæ item appel laciones eorum , è quibus ipfa confiata eſt , & in quæ diſſoluet. Nihil enim per indeaninum magnitudine extollit, ac uia & uerè poſſe lingula,quæ in hacui. ta nobis occurrunt, examinare, atß eo modo ſemper intueri,utunà deprehen datur,cuinam uniuerli parti unuquod. que uſui ſit, quo in precio habendúra tione cum iplius.uniucra , cú hominis, 14 qui DEᎠ VITA SVA LIB .. II 1. quiciuis cſt ſupremæ ciuitatis, ac cuius quaſi domus lunt reliquæ ciuitates . Quid eft, quibusex elementis concres tum . & quandiu fert natura cius ut per maneat id, quòd modò cogitatione ani momco attulit?quaporrò uirtuteadid uſus cric?ſcilicetmanſuetudine , ,fortitu dine, ueritate, fide, ſimplicitatc , ea qua totus ex me aprus fum , cęteris?de lingu lis ergo dicédum . Hoc diuinitus uenit, hoc faci connexio , caſus $ aut fortuna attulit,hoc pfectum eſt à cognato mco & focio ,ignaro quidem quænam effet cius natura: ego autem & noui, & cofc cundum legem ſocietatis naturalem u toræquo animo,iuſté ,limulgin mc dijs rebus coniecturam facio ut unicui que ſuum ut dignum eſt tribuam. Sirea &am rationem fequens, id quodinſtat agas diligéter,firmiter,æquo animo,nc quc inftituto negotio alia admiſccas, ſcd cuum geniumGincerum conſerues, perinde ac fi iam is dimittendus tibieſ let, atqita ſi perſeucres nihil expectás, nihil fugiens,fed eo quod ſecúdum na turam agis, & heroica in dictis factiſas C2 36 M. ANTONINI 4 ueritate cótérus, bene uiues.Nemo aut eſt, quihocimpedire poſsit.Quéadmo dum mediciad ſubita malacuranda,in promptu ſua inſtrumenta habent, at ferramenta : fictu ad res diuinashuman nalý præcepta inſtructa habe,atos para ta :omniaş etiam minimaita age,ut mc mineris hæc duo genera interfe eflc có nexa. Neg enim rem ullam humanárc ctè perfeceris,niſi ſimulcam ad deosre feras:neq contrà. Nó erra amplius.Nó eniin commentarios leges tuos, neque priſcorum Romanorum & Græcorum acta,excerptaş è libris , quæ tibijpfi in ſenectute utenda repoſuiſti. Itaqad fi nem propera,uanaló (pes miſlas faciés, tibiipfi opem fer, fiquidé(dum licet )tui rationem habesullam . Neſciunt quàm multa fignificet uocabulum furari, ſerc re, emere,quieſcere, uidere quid ſit agé dum:quorum hocnon oculis cernitur, ſed alio uiſu.Corporis ſuntſenſus, ani miappetitus, mentis pręcepta.Imagina ri aliquid , & uiſum concipere,nobis cu pecoribus eſt communc.Moueriappe titus explendi cauſa ,id quidé & belluis 3 COU DE VITA SVA LIB. III. 37 contingit, & Androgynis, & Phalaridi, & Neroni.Porrò mentem ducé habere ad ea quæ apparent eſſe officij , corum etiá eſt, qui deos eſſe negant, qui patria deſerunt, qui fimulac fores clauſere,ni hil non turpe perpetrant. Si igitur reli qua his quæ dixinius omnibus funtcó munia,reliquum ſanè eft aliquid, quòd proprium lit uiri boni: nempe æquo a nimo ferre ca quęaccidunt,fatog eie ueniút, in pectore collocatum genium non commouere, neg turba uiſorum perturbare,ſed quietum ſeruare, cique decenter tanquam Deo obſequi: nihil à ueritate alienum loqui,nihil præteriu ftitiam agere. Quòd fi nemohominum credat eum fimpliciter, uerecundè , ac tranquillo animo uiuere, tamdnneque ſuccenſebit cuiquam, nez deflecter à femita ad finem uitæ ducente:ad quem finem uenire debet homo purus, quie tus, ac diffolutu facilis, & qui nulla ui coactus ultrò ſuo ſc faro accommodauerit. C 3 M. ANTONINI - IMPERA. 1144 21 14. 38 toris de uita ſua, LİB E R IIII . Guilielmo Xylandro Auguſtano Interprete. VAE in nobis ineſt pars prī cipatum tenens, ea di ſecun dum natura fe habeat, ita ad ea quæ accidunt comparata cit,ut quouis tépore facile ad id quod poſsibile eft &conceditur ſe adiungat. Neg.n. materiã aliquä fibi ppria ſubic ctá habet, fed ut cum exceptione qua dam'ad ea fertur, quę propofita ſunt,ita id quod offertur ei, pro materia fua ac cipit. Quemadmodúignis, quiijs quæ inciduntpręualet,à quibus exiguus ly chnus fuiffet extinctus: at copiofiori gnis ſtatim ea quæ ipG iniecta lunt, Gibi accommodat,ato conſumir,atg ex ijs ipfis augetur.Nihil agendú fruſtrà,ne aliter, quàm ſecundum contemplatio nem, qua artisdefectus compleatur.Se ceflus uulgò quærunt hominibus,rura, litto ra,montes: tu quoq ſoles maximè cadeliderare. Atqui id planèeft rudiữ & 4 4 DE VITA SVA LIB. 1111. & abiectæ ſortis hominum. Tibi qua cúq uiſum fuerit hora licet in teipſum recedere:nuſquam enim neg tranquil lior, nec maioris otii ſeceſsus homini datur, quàm adanimum ſuum : præſer cim ei qui intus ea habet, in quæ aſpici ens,ftatim ſummam animi tranquillita tem reperit :bene nimirumomnibus in tus compofitis.Cótinenter igitur te eò recipe,ac teipfum renoua. Breuia auté fint quædam , & elementorú uicem ob tinentia, quæ tibiſtatim occurrant, om nig te molcftia liberent, & remittent nihil indignè ferentem corum ad quæ reuerteris. Quid enim fersindignè ?nú hominüimprobitatem ?Reputa tecü,i ta eſle ſtatuendum,ratione prędita ani.. mantia unum effe alterius caulanatum : tum æquanimitatem parté cflciuftitiæ : item non ſua cos peccare uolütate:quá multi exercitisinimicitijs, odijs, ſuſpi tionibus, confoſsi perierunt,ac in cine remreda & ifunt:ita & deſinetádem . At molcftú tibi eft fatum tuum ? in mētem reuoca quomodo uniuerfi partes difti xerit uel prouidentia ,uel atomiillę,uel M. ANTONINI 4 1 quodcungillud fuit, ex quo demóftra tum eft,múduminſtar ciuitatis effe. At quæ corpus attingūt,ca te afficiūt?cogi ta intellectú, cu femel feipfum college rit,ſuamý uim perfpexerit non permi ſceri Spiritui leniter aut aſperè moto: præterea quæ de uoluptate & dolore auditu perceperis,repete, atqillis adfé tire . Sed forlitan gloriola teſolicitúte net?refpice quá celerrimè omnia obli uione delcantur,quod fit chaos infiniti utrinæ æui,quá inanis famæfonus, quã ta inconftantia &incertitudo opinio num humanarum, quàm arcto includā tur hæc omnia loco. Quippe punctum eſt terra,at huius iplius quàm perexi guus angulus habitai? quot uerò ſunt in ca ipſa, aut quales illi , qui.tefint lau daturi?Proindememento in hanc (quã demonſtraui,particulam tui recedere; idó præcipue cura,ne cupiditate traha ris,fedliber mane,relợita intuere,ut ui rum ,uthominé, ut ciué, ut animalmor tale conucnit.Cæterùm ex his quæ tibi infpicienti quàm maximèin promptu cffe debcãt, duo funt:alterú ,gresipfæ 4 01 ani DE VITA SVA LIB. III. 41 animā non contingut , ſed extra eam fic matæ perſiſtunt.Perturbationes tátùm ex internis opinionib.naſcunt. Alterú, goía hæc quæ cernis ,ftatim mutabun tur,nec crunt amplius perpetuog.com gita, quoriam eorú mutationib.ipfe in terfueris.Mundus quidérerum in uari as fubinde formas mutatio eſt, uita in o pinione confiftit. Si intelligentia eſſe pręditu ,hominibusnobis inter nos eſt comune, erit &ratio , ob quam illud no bis adeft cómunis: ſin hæc , etiam ratio quæ præcipit quid agendum fit,quido mittendum , communis eric omnium: proinde &lcx. Quód Gita habet,ciues ſumus: crgo ciuitatis alicuius partici pes. Quo reliquit, múdú ciuitatis loco eſſe : cuius.n. alius ciuitatis dicere pof fimus cómunionéeffehumano generi? utruita ex hac cómuni ciuitate nobis eſſe capacib, intelligentiæ , utiratione, & legi,datú eſt,an aliunde?.Vtenim ter renæ mihià cesra aliqua particulæ ſunt tributæ , & humorab alio quodā elemé to,ités ſpiritus,calor, & ignca natura, ſuis fingula à fótib . admcderiuataſūt, CS . WA ilNU HC 12 * puso 42 M. ANTONINI nihil enim eſt ,quod non alicunde &uc niat , & aliquò abcat .) ita & intelligétia nobis aliunde data eſt . Mors , perinde acuita ,arcanum cftnaturæ opus , ex ijſ dem elemétis in eadé confufio & mix tio.Deniq non eft eares , cuius pudere aliquem debeat :neque enim eſt contra caufas animalis mente donati ,ncg có tra eius ſtructuræ rationem . Hæcita , hiſq de caufis fiút neceffariò : quod qui fieri nolit ,perinde faciat , acli ficum ar borem fucco uelit carere . Omnino au tem memineris ,intra breuiſsimum tem lo pòſt , ne nomen quidem ucftrum ſu pererit . Tolle opinionem , fimul etiam de accepto damno abolebitur cogita tio :hacý ſublata , ipſum etiam danum non crit.Quod hominéſeipfo deterio rem efficere nó poteft , id neg uită eius pciorem reddit ,ncg lædit ,nec extrin Tecus , neg intrīſecus . Natura utilitatis hoc neccſſariò fccit , ut quicquid acci dat ,iufte accidat : quod , fi diligéter ob Jerues , ita haberc inuenies : atq hocdi co ,non tantùm caufarum conſequen 16 IN* / 24 1 tia DE VITA SVA LIB. VIII. 43 tia ita fieri, fed etiam ratione iuſtitiæ , & ab aliquo, g tribuat unicuip dignita te ſuū . Itaq ,uti coepiſti,obferuare hoc perge, & quicquid facies, hoc modo a ge,adhibitabonitate , quo modo uerè bonus intelligitur:idgin omnibus tuis obſerua actionibus. Nonita tibi fentić dum eſt, quemadmodú is quiiniuriá fa cit , uel iple fétit,uelte cxiſtimare uult: ſed resipfæ quid uerè lint,perſpice.Sem per hçc duoin promptu habenda ſunt: alterú,utea tãtùm agas, quod ratio cius partis, quæregnum in te, & poteſtatem obtinetlegislatoris,te hortat, idý pros pter hominum utilitaté. Alterum , ut fi quis adfit, qui te corrigere, & ab aliqua opinionc deducereuelit,ſententiamu tes :modò ut ea mutatio fidé mereatur iuſtitiæ autpublicę utilitatis,aliúſuchu iufmodi cauſa, nóuoluptatisgloriæúc gratia facta eſſe. Ratione præditus es: cur ca non uteris ? quid enim prætcrca deſideras, ca ſuum obeuntc officium ? Scis te, utparté , interiturű in co, quod te produxit uniucrſo :imò potius facta mutationc allumcris ad mcntem cam , M. ANTONINI quæcſtreliquarum origo.Multa thuris grana eidem aræ impolita, unum altes ro priusignicorripit, ſed nihil intereſt. Intra decimum diem , Deus uideberis ijs ,qui te nuncbeſtiam & fimiam putát: fiquidem ad præcepta &ueneratione métis reflectas,ne & cogites uitam tibi in immenſos annos prorogatum iri. Mors imminet, ergo dum uiuis, & li cet,bonus ut ſis cura.Quantum otij lu cratur, quinon uidet quid proximus di catsagat, aut cogitet, ſed tantùm quid ipfe agat, curato ut hoc iuftú fit & fas. At quifecundum Agathonem fortèbo numno circunfpicit nigrosmores , fed propofitamlineam recto ,non uago cur fu tenet.Quifamæ poftmortem cupidi tate ducitur,non cogitat quenlibetco Tum , quiipfius mentionem fint facturi, mox ipfum etiam moriturum : deinde itidem eum quihuic ſuccedit, idő.co uſcs, dum omnis memoria per attoni. tosinanifama,extinctoſý homines p pagatu aboleatur. Quinetiam fingeim mortales fore eos, qui tui recordentur, immortalemg tuifutură memoriam .. quid DE VITA SVA LIB . 111L 45 quid ergoid adte,ne dicam ,mortuum ? quid ueluiuo tibilaus proderit?nifi ra tionecuiuſdam difpenfationis: omitte enim nunc naturæ munus, huic tempo ri non conucnicns, & de quo fuo loco erit differendum . Omne quod pul chrum eſt,ex ſeipſo tale cſt , atquc in ſc ipſo abſoluitur ,nullámque ſui partem habetlaudem . Ideoid quod laudatur, co ipfoncß peius fit, neq melius. Idý ctiam deijs intelligiuolo, quęcómuni ori nominc pulcraaut bona dicuntur, ut quæ ex materia fiunt, &artis opera . Id autem quod rcuera bonum eft, noa magis alia quadam re opus adid, ut fit bonum, habet, quàm lex, ueritas, cran quillitas animi,uerecundia :quid horú uelli laudetur bonum fit, uel uitupera tione corrumpitur? Smaragdus quidé niſ laudetur, debonitate ſua aliquid a mittit? quid aurum ,ebur,purpura,cul ter ,floſculus,arbuſcula? Si permanent animi , quomodo cosab æterno capit aer : & quomodo terra abęuo uſquchu matorum corpora recipit? Quemad modum hîc corpora quum aliquádiu . 46 M. ANTONINI MO 14VET MC in terra delituere,mutantur,diſsipatag fpacium alijs cadaueribus præbent:fic animæ in aérem ſubuectę,quum aliquá diu ibiperftiterunt,mutantur, fundun turg, &ad menté omnium aliarum ge nitricem adiungunt , eağ ratione alijs aduentantibus locum cedunt. Hocrea fpóderi poteſt, pofito animas eſſc cor poribus ſuperſtites. Neq uerò tantùm multitudo ſepultorum eo modo cor porum confideranda eſt: ſed & corum quæ quotidie comeduntur à nobis, & beftijs animalium , & fic quodammo do ſepeliuntur magno numero, acni hilominus fuppedicat ſpatium alijs, p pter corum in fanguinem , aërem , calo remgmutationem. Ratio autem ucri tatis conſtat, ſimateria & caufæ inqui rantur.Non eſt uagandum ,fed in omni appetitu iuſticię ratio habenda:omnig in cogitatione,certitudinis.Quicquid tibi,ô Naturarerum , cóuenit, id omne mihiconuenit,nihilſ mihi uelimmatu rum eſt,ueltardú , quod tibi ſit tépeſti uum :oéid fructum meum puto , quod tuæ ferunthoræ .Ex tcfunt, &in una to omnia DE VITA SVA LIB. IIII. 47 omnia, ac in te unam omnia redeunt, Quidam dixit, ô chara Cecropis urbs. ego autem de tccur non dicam , ô cha ra Dei urbs ? Pauca age , inquit, fi tibi tranquillitas animi curæ eſt. Nihil co plus cnofert, quàm ea quæ neceffe eft, agere , & quæ ratio animalis ad ciui lem ſocietatem nati, ac quo ca modo dcligit. Id enim non modò rede a gendo, fed & paucaagendo animi tran quillitatem parit. Nam ex his, quæ plurima &agimus & loquimur,fi quis ca quæ non ſunt neceffaria tollat, is &maiori otio utetur, & pauciores per turbationes experietur. Itaque lingu . lis in rebus circunfpiciendum , ne quid non neceſſarium agamus: acnon mo dò actioncs, fed & cogitationes inuti les funt uitandæ. ita cnim fict, ut nea . &tiones quidem fuperuacaneæ conſe quantur.Facpericulum ,ut tibiboniui uita quadret:eius inquam ,qui fato fibi deſtinata æquo fert animo, contentus eſtiuſtis ſuis actibus, & placidoftatu:ui diſti illa ,hæc quoqueintuere.Non per turbatcipfum , fed fimplex efto.Si quis 48 « M.M. ANTONINI 14 U MAwy peccat, fibijpfi peccat. Tibili quidbom ni obtigit, ab initio tibiid fato tuo fuit deſtinatum . Omnino autem breuis quum ſit uita , curandum ut præſens tempus lucreris rectam rationem & iu ftitiam ſequutus: ac in remiſsionibus animi ſobrius fis . Aut compofitus eſt certo ordine mundus, aut cófuſo quæ ram rerum temerè mixtarum , mundus tamen . An quum in te ipſo poſsitor dolocum habere, uniuerſum nullo or dine conſtare dicemus? præſertim om nibus in co rebus ita digeſtis, diffufis, atque inter fe affectis . Mores nigri uocantur mores effæminati, duri , fe ri, pecorum aut infantium fimiles, ſto lidi,fucati,fcurriles,cauponarij,tyran nici. Si peregrinus in mūdo habetur, quæin mundo funt , non cognofcit: haud minus peregrinus erit , qui ea quæ fiunt:non cognofcit: exul, quiciuilem rationem fugit: cæcus, quiintelligen tiæ oculos clauſos habet: pauper, qui alio indiget , nequein fe habet omnia quæ ad uitam conducunt . Abſceſſus,ſiuculcus mundi-eſt , qui ſe à com 7 12 DE VITA SVA LIB. III. 42 à communis naturæ ratione feiungit ,in dignè ferendo ea quæ cueniunt:(caeń quæ te produxitnatura, omnia pfert.) fruſtum à ciuitate amputatum , quiſu am animam à communi & unica om nium ratione præditorum méte reſcin dit. Alius line toga philoſophatur,ali us abfg libro ,alius feminudus,panes ſe non haberè,& tamen ingſtere rectæ rationi dictitans,alius ſe diſciplinis ſuis non alere , & tamen perfeuerare profi tens.Tu artem quam didiciſti,dilige, in cağacquieſce. Reliquam uitæ partem : ita exige, ut q cx animo dijs omnia tua commiſeris,negullius te hominisuel ſeruum uel tyrannum conſtituas. CóGidera ſuerbigratia)quęVeſpaſia nitēpore euenerint: inuenies homines tum nuptias contraxiſſe, liberos aluiſ ſeægrotaſſe,diem ſuum obijffe, bellige raſſe ,feſtos dies egiſſe, negociatos fuif ſe,agricultură exercuiſſe,adulatosfuif ſc,præfractos ſe geſsiſle, ſuſpicionibus indulgfie,inſidias feciſſe,quoſdami uo tis mortem uocaſſe,alios quiritatos de præſentererum ſtatu,amalle, theſauros d M. ANTONINI 3 TU collegiſſe,conſulatus et regna expetiif fe.Nonne corum omnium uitaiå aboli ta eſt ?Rurfus ad ætatem Traiani defcé . de: inuenies eadem omnia , atque cius quo ætatis hominesmortuoseſſe,eo dem modo ſi etiam reliquas ætates , & : gentes totas conlideres, uidebis quàm multicú ad ſummú cótendiſſent,paulò poſt ceciderint, & in elementa reſoluti fint.Præſertim uerò hi memoria recole di ſunt,quos ipfe cognouiſti uana affc Etantes , cum agere fecundum id ad quod natura erant facti , cizinhærere, &eo contenti effc ceflarent.Id quoque opuseftmeminiffe,in unaquauis actio necantum uerfandum ,quantum digni tas cius & modus permitcunt:ita fiet,ut non diutius quum par litreb.exiguisim moratus, nullú faſtidiú cótrahas. Vlita ta quondā uocabula, nuncinterpreta tionis loco funt: ita et corum quifuerút olim celeberrimi, nunc quodammodo ſunt gloſſæ, ut Camillus,Cæſo,Volcſus, Leonnatus, cum paulò pòft Scipio ,Ca to,inde Augnſtus, Adrianus, Antoni HA 1 Dus: i DE VITÀ SVÅ LIB. II. st hus : omnia enim hæc euanida ſunt, & mox in fabulam abeunt: mox obliuio. nc oí a obruuntur.Ato hocdicodeijs, qui ad miraculü ufo clari erant : relig enim fimulato animam efflarunt, ob fcuri, & ignoti facti ſunt. Quáquá quid eſt omnino,cuius fit memoria lempiter ħa? Omnia füntinanía. Quid eftigitur, in qd Geſtudio incúbendú? Vnicú hoć, ut cogitationes antiuftæ , actiones ſo cietatem humanam refpiciant , ratio te punő fallat,itag lis alo affcctus,ut quæ cúqaccidút,catanğneceſſaria,nota,ab codé principio & fonte promanantia , approbes. Vltrò te fato ſubmitte, pate regid teijs quæ ei uiſum fuerit reb.de ſtinare:oia in diéfunt, cúid recordat alicuius, túid, cius fit mentio . Nunquá nó con dera , oía permutationes fieri, neq uniuerſi naturæ quicquã eſſe ulita tius,ĝres mutare, & innouare. Omnia em quæ in natura ſubliſtűt,femina qua G ſunt corum , quæ cxillisſunt naſcitus ra ; eftautem nimium rudis hominis exi Ntimare ea cătùm ſemina cfTe, quæ in cer ram aut matricem deijciuntur. d a 52 M. ANTONINI. IM lam morieris,neque in pofterumeris is quinunces,fimplex, perturbationu uacuus,nihilſuſpicans extrinfecus tibi poffe damni afferri, omnib . benignus, prudentiam in eo tantum utiuſtè agas poſiram cenſens. Intuere aliorum principem partem, acquænam fugiant,quæ ſequanturpru dentes. Tuum quidem malum non eſt in al terius animo pofitú,neg in conuerlio neulla aut mutatione cæli. Vbi ergo? in opinione demalistua. Nihiligitur malum eſleiudica , & omniabenehabc bunt.Quòd li corpus, quod animo tuo eft proximum ,fecetur,uratur,ſuppure tur,putreſcat,tamen ea pars , quæ iudi care de his debet, quietaGt:hoceft,exi ftimet nihil effe neque bonum ,neque malum ,quod exæquo poteft bono at que malo accidere:nam quod'ei qui ſe cundum naturam uiuit, exæquo acci dit, id neque fecundum , neque contra naturam eft, Aſsiduè tecum cogita,mundum eſſe animal quoddam unum,unam naturā, uno NE DE VITA SVA LIB. IIII. 53 uno animo præditum , quomodo om nia ad eius fenfum unicum rcferantur, omnia ab co unico appetitu mouétea gantur, ac omnes res omnium rerum caufæ aliqua ex parte fint,tum quis ca rum inter fe contextus & ordo. Animula es , quæ cadauer geſtat: ut Epictetus dicebat. His qin mutatione funt, nihil eſtma lum: utnequebonum quicquã his qui è mutatione exiftunt. Aeuum , fluctus quidam eſtrapidus carum quefiunt rerü :fimulcnim unum quodß & apparet &præterit, &aliud ſubſequitur, moxitem aliud ſuccedet. Omne quod nobis accidit , ita conſue tum eſt, & notum , ut roſa uere, fructus æftate. Eadem eſtratio morbi, mortis, calumniæ, inſdiarum, omniumg eorü, quæ ſtultis uel gaudium , uel triſtitiam afferunt. Quæ ſubſequuntur ſubinde, ca præcedentibus rite ſuccedunt.Non enim numerus tantum certus eft eorü, àfolaneceſsitate dependens:fed & có fentanca corum inter ſe colligatio. ac quemadmodum certo ordine resinter 7 1 d 3 54 M. ANTONINI ! NK FU fe ſunt coaptatæ, ita quæ fiunt,non ſuc ccfsionem nudam ,fed mirabilemctiam quandam inter fe coniun &tionem etne ceſsitudinem oftendunt. Dictum Hera cleti ſemper eſtmemoria tenédum :ter ræmortem fcilicer eſſe aquam ,aquæ ac rem ,aêrisigné,idý uiciſsim . Eius quo quc exemplum recolendum ,quineſcie bet quorſum iter duceret, Et quod cum rationc quæ uniuerſum admini ſtrat, continenter conſuetudinem ha bentes , tamen ab ea diſcrepant: itag in quæ quotidie incidunt, ca noua ipfis & peregrina uidentur. Non tanquam ſi dormiremus, agendum nobis eſt & lo quendum: in fomnis enim tantum uide murnobissgere aut dicere. Nequeimi tádi ſunt nobis pueri , qà parentib.fuis * hucé,nudè, Gicutaccepimus,Quéadmo dulias tibi Dcorūdiceret, moriendum tibi aut cras, aut ad diētertiú : nojā ma gnopètertiú dié craftino pferres,nifi a nimielies oio abiectiſsimi.quátú emeſt interuallum? Eodēmodoiudicanon in magno effe fouédú difcrimine,poſtmil lenos acaonos, anuçrò çras decedas. Cre 1 DE VITA SVA LIB. 7111. 54 Crebrò reputa , quàm multi medici fint mortui, qui ſæpenumero ægrotos inſpi cientes ſupercilia contraxerint : quot Mathematici, qui alijs exitú è uita præ dicédo ſeiactauerint:quotphilofophi, quide morte & immortalitate multa alleruiſſent:quotre bellica laudati, qui multos occiderant : quot tyranni, qui magna cum inſolentia tanquamimmor tales poteſtate luauſi crant:quot urbes mortuę( utita dică)ſunt,Helico, Pom peij,Herculanú,& aliæ innumeræ .Col lige etiam ,quos tuipſc noftiunum poſt alium ,cuius funus curaffet mortuos:Et quod heri fuit piſcis ,cras critfalfamen tum, aut cinis. Momentancum itagté pus à natura eſſe conſtitutum , conſide randum eft æquoſ animo è uita abeun dum:perinde ac Goliua maturitaté co ſecuca G decidat,arboréqipfam tulit ac genuit ,collaudet, & gratiasagat. Simi lis elle debespromontorij, adquod al fiduè fluctus alliduntur : ipſum autem perfiftit,utcunque undęæftuantes cir cùm ferátur.Diceret aliquis: infęlicem mé,cuiboçacciderit:quinimòfelicem t 4 86 M. ANTONINI me, quihunc cafum fine dolore perfe ram , & nec præſentibus frangar, necfu tura extimeſcam.Nam unicuiqtaleąd potuit accidere: at non cuiuſuis craç,li ne dolore cum caſum excipere. Curigi tur illud potiusinfortunio , quam hoc felicitati adſcribis ? autcuridinfelicita tem hominis appellas,in quo nihil mali palla eſt hominis natura? an uerò dam num tibi humanæ naturæ uideri poteſt id, quod non eſt contra uoluntatem na turæ çius?Quid ergo?Numcaſus ifte ef ficere poterit,quominusfisiuſtus, ma gnaminus,temperans,prudens,circum fpectus,tutus ab errore,uerecundus, li ber?autadimereomnino quicquam co rum ,quçhominis naturę funt propria? Proinde quoțies inciderit quicquam, quod ad dolorem te prouocet, recor dare huius præcepti,non illud informado nium eſſe appellandum ,fedfelicitati tri buendum , quòd id fortiter feran Eft quidem ignobile,præſenstamen ad contemnendam mortem auxilium , memoria repeterc eos, qui uitam inlon giſsimum extraxerc tépus. Quid enim hi DE VITA SVA LIB. IIII. 57 1 hi amplius conſecuti ſunt,quàmij, qui immaturamorte ſuntabrepti? Vtique ipfi etiam defuncti iacent , Cadicianus, Fabius,Iulianus,Lepidus, alijſ corum fimiles, q cúmultosextuliſſent,ipfidein de elati ſunt.Omninoeņexiguū eſt ſpa çium, időper quotlabores,inter quos, &quali in corpuſculo exigendum ?Ne igiturmortem prore difficili accipe. In tuere cius quod retro eſtæui uaſtiratë, & eius quod reſtat ,immenſam longitu dinem :in tanto tempore quid præſtat is qui tres ætatcs, ci qui uixit triduum ? Semper breuiorem uiamingrederc:bre uiſsima autem eft ea, quamnatura præ ſcripſit. Itag in omni & fermone & a . & ioncidfectare, quòd eſtrosiſsimum . Hocpropoſitum laboribus ,militia, çura rei familiaris, & folicitudi neliberat. d 5 . . 1 M. ANTONINI IMPERATO. 58 ris de uita ſua. LIB ER V. Gulielmo Xylandro Auguſtano interprete. Anè cum grauatim à fom no ſurgis, in promptu tibi ſitcogitare,tead humanum opusfaciendum ſurgere.lca que ergo dices) grauatè acccdo ad agé da ea, quorum cauſa natusſum ,ac pro ter quæ in huncueni mundum ? ſcilicet in hocfactus,utdecumbesin lectome ipſum calefaciam ?Atquihoc iucundi dius eft. Ergónead uoluptatem natus es, nonad agendum ?nonuides plantu las, palierculos, formicas,arcaneas, a pes, lingula hæc luo intenta officio : tu uerò ea quæ funt hominis obire recu ſas,nc ad id te confers , quod naturæ tuæ conuenit? At uerò quiete opus eſt. Sane: fed & huic ,modü ftatuit natura, pinde,utedédi,bibédig: atqui tu ultra modú &laq gfatis é, pcedis:n reb.uc rò agedis intro moduſubliſtis. Fit hoc cò , qateipſum nó diligis:alioqn eń & 1 4 1 na DE VITA SVA LIB V. 59 naturātuā, cius uolútaté diligeres.Et cnim alij qui ſuas artes amāt, operibus fuis ita incumbunt, ut neque balneorü nog cibi curá habeant. Tu naturá tua non tanti facis, quanti aut tornator, aut hiſtrio ſuam artem , quáti auarus ar gentum , &inanis gloriæ cupidus glo riolam . Hi enim quarum rerum ftudio tenentur,dum eas augere poſsint, cibų &fomnum poftponunt. At tibi actio nes ad ſocietatem ſpectanteshumanam uiliores uidentur', 'minorig opera di gnæ ?Quàm facile eft omnem cogitatio nem quæ animo aut perturbationem af ferat,aut nóconueniat, reijcere, & delc re, ſtatimg effc in fumma animi tran quillitate? Omnem fermonem & actionemque fit fecundum naturam, dignam te iudi . ca:nca te auertat ab ijs reprehenfioare fermones aliorum ca cófequentes: Sed fi quid fa & o dictúue pulchrumeft,idte neindignum putes. Alij cnim aliam ra fionem ,alios appetitus fequuntur :ad quos tibi non eit refpiciendum ,fed re Cta uia cò pergendum,quò &tua,& có M. ANTONINI 60 . cómunis omnium ducitnatura: utriuf que autem una eademg eſtuia per ca quæ funt fecundumnaturam progre: dior,donec morte finiam : expirans qui dem eam, quá inſpiro quotidie animā, cadens uerò in terram, ex qua &femen meum pater, & fanguinem mater,&lac nutrix collegit: quæmeterratot iam an nos'quotidie alit cibo ac potu, quamc calcantem fert, ac totmodisipla abu tentem. Auſteritatem tuam ut admirêturno eft : Sit fanè, at multa alia ad quæ tc non eflenatura aptum , dicere non po tes.Eaigitur profert, quętota funtin te: integritatem ,grauitatem ,laborum tole rantiam, uoluptatum abftinentiam ,ani mum ſua ſorte contentum, pauca defi derantem ,placidum ,liberum ,àcurioſi tate & nugis alienum ,altitudine prædi tum.Nonſentis,quam multa poſsisprę ftare, de quibusnulla eſt excufatio na turæ ad ea non aptæ : & taméadhucfpó te tua inferius manes. Quid ? an te natu ra parum beneinſtructa cogit indigna ri,cúctari, adulari, corpuſculum tuum incuſa > DE VITA SVA LIB. V. 61 incuſare, tuam ſortem improbare,leuć eſſe, animouagari:nonmehercle,fed his omnibus iampridem ut liberareris malis,in tua fuit poteſtate.Hoc tantum erat uitij, quod tardioris ingenij, ac qui non facilè affequeretur ea quæ traderé tur,exiſtimari poteras: Sed &hoc exer citationeerat corrigendum ,neſubinde cogitares de tua tarditate, néue ca de lectateris. Eorum qui bene alijs faciút,triaſune genera:primum corum , quiſtatim exhi bito beneficio , ſtatim etiam quam ſint meriti gratiam reputant. Alterum co rum , quiid quidem non faciunt,ta conſcij quid fecerint,debitorem ſeiam habere cogitant.Tertij quodammodò ne hocipfum quidem quod fecere,no runt:uiti ſimiles, quæ uuam cum protu lit , ut femel ſuum deditfructum , nihil præterea quærit. Equus ficucurrit , canis fi uenatus eſt,apis fi mel fecit ,fatis eſt. Homo auté l benè fecit,non reuocatur , ſed ad ali ud negocium tranſit , quemadmodum uitis,ut rurſum fuo tempore uuam pro 62 M. ANTON INI, producat . In his nc igitur eſſe debent, quæ aliquomodo fine conſequentiaid faciunt?equidem .ſed hocipſum debet confequi. Propriū cnim eft (inquit) ani malis legeſociati,ut ſentiatle & ſocieta 5 tis cauſa egiſſe &ut uelit omninoid eû qui ſocietatis eft ciuſdem , ſentire. Verű clt quod dicis: quod autem nunc dici tur, excipe . Proptereà ex eorum numc ro eris,quorüantè feci mentionem. Hi enim uerifimilitudine quadam proba bili abducuntur. Quòdh intelligereuis quidná litid, quod diximus,netimcas, ne obid actio aliqua ſocietati hominü inferuiés tibi Gt omittêda.Athenienlių erathocuotu:plue,pluuiã ò chare lu piterin agros & cáposAthenienſes de mitte. Enimuerò aut nihil eft optandū, aut omnino fimpliciter, & liberalitcr. Quod dicimus Aeſculapium huice quitationé , illi lotioné in frigida,alteri utnudispedib.ambulet, iniúxiſſe :nihil aliud eft cú dicim°, natura uniuerfi huic hoimorbú, defectú autamiſsionémen brialicui'impofuit.Náutilliccum dici mus iniunxiſſe,intelligit.AEſculapium HUO O unam DE VITA SVÅ LIB. v . 60 unam rem ad alterāordinafic, uerbigra tia ,camrem reſpectum habere ad fanita té:ica hicidqunicuiqaccidec, rationé babet & rcfpectumad fatū.Ita enim hęc nobis accidere & cógruere dicimus, ut opificesquadratoslapides in muris aut Pyramidibus extruendis congruere a lerunt , quippe certa cos collocation ne inter ſe componétes. Omnino enim una quædam eſt harmonia: atg ut uni uerG huius corpus ex omnib.corporib . eſt compactum , ita ex omnib.caufis Fa tum ſuprema cauſa conſtat.Id quod di co,etiam rudiſsimi intelligút homiues: dicút enim ,hocſors cius tulit,hoceica ratimpolitú.Accipiamusergo hæcita, utilla quæ Acſculapius impofuit: nā & in illis multa ſunt aſpera, quæ tamen fpc ſanitatis ferimus.Tibi crgò corú quęcó munis naturatibiiniúxerit perfectio ,fi milis ſanitati iudicet:atqita æquo ſuſci peanimo oía quæ fiút( ctiāli gd durius uidcat. ) quoniã adidducunt, quod ra tioncmúdić fanicas,népeadfelicitaté. Nihileſ accidiſſet tibi, nifi in réuniuer Gita ect:ncq cnim una quæuis natura i 64 M. ANTONINI, quicquam fert,ſed id modò, quod re fpcctum adid quod ab ea adminiſtra tur,habcat. Quare duæ ſunt rationes,cur ea que tibicueniunt,çquodebeas animoferre. Vna, quiaſors tua ficferebat, & tibi de ſtinata erant ab antiquiſsimacauſa fata li habentiaad te certum reſpectum.Al teras quòd ca faciunt adprofectum , & perfe &tionem , ac permanentiam eius, quòduniuerfo pręcſt. Totú enim muti latur,fi etianminimam partem conti nuitatis & coherentieutmembrorum , ita etiamcaufarum difcindas. Id autem quantum intc eft,facis , quotiesea quæ tibi obtigerút,moleſtèfers,ac quodam modo tollis. Faftidire,animumdeſpondere,ac de terrerinódebes, fi nó ubiq tibi fuccef ſusrefpondet,fecundum recta præcep ta agere fingula cupienti :ſed fruſtratus conatu,cum redintegrare, & æquo ani mopleraq humanaferre : neque debet te eius,ad quod redis ,poenitere.Nequc tibi eſt ad philofophiam tanquam ad pædagogum redeundum :Sed utſolent 1 qui DE VITA SVA LIB . V. qui ex oculis laborant,ad ſpongiam & ouum, alij ad cataplaſma &perfufioné confugere.Ita enim nó opuserit tibi o. ſtendi,utrectęrationiobedias:ſed in ca ipſe acquieſces. Memento philofophiam ca tantum poſcere, quæ natura etiam tua exigit: tu aút aliud quippiam uolebas.Vtrum uc rò horum blandius'eft an nonhocpa eto dccipit uoluptas ? Vide gratior no gt magnamitas,libertas,fimplicitas,æ quanimitas,fanctitas ? Quid enim ipſa prudentia Git acceptius,ubicùm animo tuoreputes facultatem quæ ſcientiam certam , &certis conſequentijs nixam habet,nuſquamlabi, & ubiq ſucceſſum habere? Res quidem ipfæ in tanta quodam modo uerſantur obfcuritate, ut philo fophorú plerifcb , & ijs no ignobilibus, omnino pcipipoſſe nihil uifum fit:Stoi ci tamé poflc percipi, ſed planè difficul ter,cenſucrunt.Eft omnis noſtra aſſé lo talis, utfalli & mutati poſsit:quis c nim ſenó pofle errare dixerit ? Trasfer itag cogitationes ad ipfas res fubice 66 ANTONINI & as ,acuide quàm breues , uilesø Gne, quæ ctiam à cinædo, fcorto ,autprædo ne poſsint teneri.Inde tranG ad mores corum, quibuscum uitam degis , inter quos uix eſt etiam gratiofifsimum per ferrc,ne dicam , quod uix ſeipſum quis perpeti pofsit. Tanta igitur in caligi gine,fordibus,tātoo rerum , temporis, motuumý, & rerum quæ mouentur flu xu , non uideo quid lit effe in honore, aut obferuantia hominum. Contrà præ ftat feipfum confirmare, acmortemræ quo animo expectare,ncqmoram indi gnè ferre, fed in his modo acquieſcere duobus: uno, quòd nihil mihi accidet, quod nó fitſecundum naturam uniuer fi:alterum , quòd licet mihi, nihil agere quod contra Deum geniumg fit meú demo em ad hocme cópellere poteft. Subinde hoc teipſuminterroga: quam adrem nunc utoranimo meo? at & exa mina teipfum :ea pars, quam principem uocant, quomodo núc habet?cuiusaío prçditus ſum ?num pueri, num adoleſcć tis,num mulierculæ , num tyranni, num iumenti,num feræ ? Qua DE VITA SVA LIB Qualia fint illa, quæ uulgò bona ha bentur, etiam hinc euidens fiat.Sienim animo concipias ca quæ ſunt reipfa bo na, utprudentia, ut temperantia,utiu fticia ,ut fortitudo,hisiam antè reputa tis, nihil porrò audies nominari bonú, quod nófub hæc referatur. Quæ uerò uulgus hominum bona putat ,ca qui an tè mente conceperunt,fimulatq nomi nari audiút,perfacilè accipiút,perinde ut liquidà Comico appolice di& ú eft. Hæc eſt fere uulgi de differentia bo norum opinatio :alioquin enim haud co peruentum eſſet, ut uera bona auer ſarent,diuitiarū aút, uoluptatis aut glo riæ métionéita admitterét, utſcitè ato urbanè dicta.Progredere ergò,acinter roga,(intne in honore habendaet in bo nis ducenda hæc, quæ fi animo tuoima ginatus fueris,aptè quis dicere poſsit, cum quiiſta poſsideat,propterhác co piam ncubi quidem cacec habere. Ex forma & materia conſto : ho. rum uerò neutrum in nihil uertetur, ut neque ex nihilo extitit. Ergo om nis mci pars permutationem redigetur 1 2 68 M. ANTONINI. ( lle 4 MO M BG in aliquam mundi partem, atqhæcrur fus in aliam uniuerli portioné tranſibir, ido ad infinitum uſ. Huiufmodi auté mutatione & ipfe extici, & parétes mei, ide in infinitum uſo retrò eunti licet dicere:quãquam certis alioquin circui tibusmundusadminiftratur. Ratio , & rationalis ars , facultates funt abiipfæ ſufficientes,fuisg operib. Progrediunturàſuo principio, acper gunt ad finem propoſitum :habent a & tiones earum à uiæ cuiinGftuntilleno men apud gręcos, utfine netoptásons:nos rectas effectiones dicere poſſumus.Ho rum nihil de homine dicipoteſt,neque enim ei conucnit, ea ratione, qua homo eft :Non hæchomo,ncgiplius natura profitetur:non eſt ca in humana natura perfectio.Proindein externis rebusnc quaquam erit finis homini cóftitutus, nepid bonum , quod finem illumabfol uit:Alioquin hominis partes non fuif ſét,ut eosdeſpiceret,nem laudedignus, quiſeita parat,utillis non indigeat:no que qui illis rebus abſtinct, bonus dici mercrctur, fiquidem cæ bona ellent Nunc 14 12 DE VITA SVA LIB. V. 69 Nunc uerò tanto quiſ melioreſt, quá to magisſeipſum ab illis rebusabſtinet. Talis erit intellectus tuus, qualia ſunt ca,de quibus ſubinde cogitas : nam à ui bis fcu cogitationibus illis animus im buitur.Inficeigitur eum adliduitatehu iuſmodi cogitationum , qualesſunt:ubi cunqueuiuere,ibietiam bene uiuere li cet :uiuere autem licet in aula, ergo etiã bene uïvere licet in aula. ltem alicuius rei caufa fingula ſunt facta cui ucrò gra tia unúquodgfa & ú eft,adid fert, ado aút fert in eo finis eius é poſitus: ubi ue ro finis ,ibi ét bonú unicuiq. Ergo finis animanti ratione prędito ppolituseft, focictas, natos cnim nos effe ad eājiam pridem eft demonſtratum . An uerò non euidens eſt, deteriora præftantiorum ,rurſumýex his unum alterius caufa effe.Præftantuerò inani mis animata,atq inter hæcipfa, ca quæ rationem habent. Ioſani eſt,ſectari impoſsibilia. At fic ri non poteft,quinmaliſuomore agāt. Nihil cuiquam accidit,nifi ita Natu rá deſtinarit. Id quod alius iniquè fert, e 3 70 M. ANTONINI. BE bas wal wide ولا bus alteri accidit, qui fiue ignorationc cius caſus,ſineut magnanimitatem oftédat, cóftantiā tuetur,atqillæſus manet.Ini quú cſtigitur admittere,utinſcitia et o pinio prudētiäſupent. Etenim res ipfæ animúnequaqattingunt, non intrātad eu,ncg mouere, ncq uertere poffunt. Solusipſe ſeipſum ciet, ac quale iudicia umtulerit, talia ea quæ accidere, fiunt. Alia róeſumma nobis eſt necefsitu . do cũ hoíe cóftituta,quaeibenefacere, eumý ferre iubemur :cú aúcimpedire conant noſtras actiones , nó magis ad nos attinet, ộ Sol, uétus:beſtiæ. Ato hi qdé impedire effectú aliquãdo pofsint: animi uero appetitioné, & affectum no qucunt,quiahæcexceptioné habét , & conuerlionem.Ná omneid quodimpe dimento fuit effectioni,id animus ad ca quæ præcellerút,cóuertit, atßcomo do id ,quod inſtituto operi,uiccoßinitę obftitit,ei iam confert aliquid . Id quodin múdo eft præftantiſsimū, cole. Eit aútid, qd oíbusreb.utitur,oía gubernat. Similiterid quoßhonora, q in te elt primú: nimirú illi alteri cogna tum, cesa üles โร" DO Pe qua DE VITA SVA LIB . V. 71 5 > tum ,quòd & cæteris quæ in teſuntom nibus utitur, & tuam uitam regit. Quod ciuitati nullum affert detri mentum ,idnc ciui quidé nocet.Hæcre gula recoléda tibič,quotieſcúq telæ ſum aliquâ eſſe cogitas.Sin ciuitas dam no affecta cft, ei qui ítulit,ſuccéferenó debes. Quid neglectú eft?Sæpenumero códdera, ệ celeriter oía quæ &funt & fi unt,abripiãtur& cuanefcát. Etenim & ipfęnaturę amnisinſtarin adſiduo funt fluxu , & cffectiones cótinétib.mutatio nibus obnoxiæ , & cauſarúinfinitæ ſunt uices:denią nihilferè perſiat, aut ſui fi mile durat.lā & pręteriti, & uenturiçuí infinita é, in qua oſaabolentur,uaftitas, Quî ergo ſtultitiæ nó damnet, qin hoc tā cxiguo téporis articulo ſupbit,appe tit,autmoleſtia fe affectú quiritaf. Vni uerfæ rerú naturęrecordare, cuiusmini . mã parté tenes:totius zui,cui' breue & mométaneútibi éattributúſpacium :fa ti , cuius perexigua ad te portio ptinet . Peccatalius qs aduerſummc uiderit, ſuā habet affectioné, ſuum a &um. Ego in præſentia id habeo, quod me habere i t c & C a & 1 1s 72 M. ANTON INI. uult cómunis natura: agogid qd'age remeiubetmea natura . Pars animitui princeps neinucrtatur ullo uelleui uel alpero carnis motu , neg admittat per fuafones quçinmembrisoriuntur, Sed circumſcribatcas. Quòd fi ex ratione alterius conſenſusad intelligentiam ef ferútur,nimirum quatennsea cum cor pore copulata eft, tum quidem ſenſui, cum is a natura proficiſcatur, reluctan dum non eft: opinioniautem mali aut . boniadfentiremensnon debet. Viuendum eſt cum dijs.Vitam ucrò cum dijs agit, qui continenterijs ſuum animum oftendit probātem ea quę ipli fatum tribuit, agentemg ea quægenio placerent: quem lupiterſuæ quandam particulā naturæ unicuiæ prælidé, du coşdedit, nimirú mente atæ rationé. Neiraſcaris ei qui hircú olet, autcui aia fætet; nihil, n.ad teidcmaliredibit, Alæ iplius, & osita ſunt affecta,utne ceflc ùthæcmala conſequi, Rationc,inquis, præditus eſt homo, ac fi ſcrutari uclit , intelligere poteſt quainre delinquat.Benereshabet.Pro 1 + 14 U 10 inde DE VITA SVA LIB . V. 73 inde tu, qui & ipfe præditus es ratione, mentem eiustuæ mentis motu cxcita, doce, commonefac: li enim obtempe rat tibi, fanabis eum , negira opuserit. Nonita hic uiuendú eſt tibi,ut Tra gedo autſcorto qui egrediés uiuere co gitat. Quòd li tibinon cóccditur,tunc uita excedere, ita quidé,ut qnihil mali patiatur,acfumiinitar abeat, Quid hoc rei eſſeputas? Dum uerò nihilme tale abducit,liber permaneo ,neq mequif quam prohibet agere ,ut uolo, uolo au. tem ,ut naturæ animantis ratione predi ti, & ad certum nati conuenit, Mens quæ mundum gubernat, ſocic tatisrationcm habuit:itag & inferiora præftantiorumcaufa effecit,& pręſtan tiorum unum alteri ſubdidit. Videt , ut ſubiecerit , cóiunxerit,ac unicuiq ſecu dú dignitaté ſuú tribuerit,ea quęlunt pręſtátiſsima,mutuo cófenfu deuíxerit. Quomodo uſus es hactenus dijs, pa rentibus, fratrib. uxore, liberis, docto ribus, alumnis,amicis,familiaribus, fa mulis? an in huncuſquediem in nemi nem horrcū uerbóuefuiſti iniurius! 1 74 M. ANTONINI Reminiſcere étą ſupaueris , actolc raueris : tum fabulam uitæ tibiiam pera tam,teş tuo miniſterio defunctum ef ſe. Quàm multa uidiſti pulcra? quot uo luptates quotdolores deſpexiſti? quot peruerfis hominib. æquúte præbuiſti? Quamobré animi artis & diſciplinæ uacuiarte & fcientia præditum confun dunt? quem uerò animum arte & ſcien tia præditum uocas?cum ,qui principi um & finem cognoſcet,et mentem , quç per uniuerfam rerum natură penetrat, acper omnes fæculorum curſus defini tos atq; ftatosmundum gubernat. lãiá cinis eris, &oſſa nuda, nihil öter nomé(liquidéid ſupererit) tui reſtabit. Noméautnihil eftõſonitus. Atea quæ magniin uita precij habent,uana ſunt, putrida, cxigua, atą inſtar catellorum mordicantiŭ, aut pucrorü inquietorů, quimodò rident,mox plorant.Cæterű fides,pudor,iufticia, & ueritas. Climatib . tcrræ cæld petiere relictis. Quid ergò reſtat, te hîc detineat? fen Gliane tam fluxa, torý mutationib . cxpofita ?an ſenſus, obſcuri, & qui faci le " DE VITA SVA LIB. V. 73 lè decipiantur?animula ipſa, quæ cft ex halatio à ſanguine? gloria inter huiuf modi homines, inanis illa ? Quid ergo aliud operiris,niſiuelextinctionem ,uel translationem ,idý æquo animo?Quid interim dum eam occafio adducit ,tibi fuffi ciet?Quid aliud, quàm deos uene rari &collaudare,hominibus beneface re,eos &ferre, & ijs abftinere:quæ cx tra tuæ carunculæ & animulæ ſunt po fata fines,ea meminiſſenex poſſeſsióis, nco poteſtatis tuæ eſſe? Semper potcs uti ſecundisſucceſsibus, Gredtæ uiæ in Giſtere uis,duo hæc obferuare, quæ di uinæ menti communia funtcum homi nis , omnisg ratione præditi aſalis ani mo: unum, non poſle te ab alio impedi ri:alterum ,iniuſta uoluntate & actione | bonum eſſe collocatum, cumý ad fino efle appetitionesdirigendas: Si hocneg mca fitmalicia,ncqactio eſtàmeaproficiſcensmalicia:nequcco munitatidāno eſt, quid folicitus deco ſum ?querò dānúě cómunis focictatis ? Non debemus nos cogitationib.om ninoabripiédos præbere, fed opitulari 67 M. ANTONINI quátum eius fieri poteſt, & dignum eſt, etiam li in medio lit defectus:ncqueid pro damno ducere.ca enim cófuetudo mala eſt. Sed quemadmodū ſenex di ſcedens rhombum alumni poſcebat, memorrhombú cffc.ita etiam hic: quo niam bonú aliquid fiatin roſtris. Heus homo,oblitus es, adhæc lint? lanè: Sed ca,in quibushiſtudiú ponát.Propterea tu quoqs ſtultus es fa & us? Aliquando uteung relictus,factusſum felix. Felici tas auteſt, utbonam tibiipfifortem uendices : id eft ,boni motus ani mi,bonæ appetitiones,bonæ actiones. 40 MM : ANTONINI IMPERATO. 78 ris de uita ſua. LIBER VI. Gulielmo Xylandro Auguftano interpretc. Aturauniuerfi ſuo guberna tori obedies eft, acbene có polita: quæ uerò cam guber nat mens,nulláin ſeipſa ha betmalè agendicauſam : quippenihilei ineft uitij,nc peccat,nc ab ea quic quam læditur: omnia uerò fecundum cam fiuntatßperficiuntur. Nullo ponein diſcrimine,algenſne, an calens, dormiturićsan ſomni fatur, malian benè audiens,moriens an aliud quid agens id facias , quod te decet: quando mors etiã una eft carum a & tio num , quæ ad uitam referuntur. Sufficit igitur ea etiam imminente, id quodin ſtat,benè collocare. Intrò refpice.Nullius rei nequepro pria qualitas,neqid quod cidebetur, te fallat. M. ANTONINI Omnia quæſubiccta ſunt,celerrimè mutantur, & autin halitum refoluun tur, fiquidem fit compacta corum ſub ftantia,aut diſsipantur. Mens uniuerli gubernatrixſcit quó ſe habeat, quid agat, & quá habeatma teriam ſubiectam . Vlcilcédi ratio optima eſt,ne ſimilis fias cius, qui iniuriam fecit. Vnohocte oblecta, inguno hocac : -quieſce, ut ab una ſocietatis humanæ tuendęcauſa ſuſcepta actione,ad aliam tranfeas, dei memor. Princeps hominis pars eſt ea, quæſe ipfam excitat atą cict, feğz talem, qua lem vult,efficit,præſtatý ut ea quæ eue niunt talia, qualiaipſa uult , fibi uidean tur. 04 Omnia fecundú naturā uniuerG fiúc: negenim poſſunt fieri fecundú ali ali quam ,ſiue extrinfecus circumdantem, fiue incluſam ,fiue foris ſuſpenſam . Vniuerſum aut confufio quædam eſt, & cótextus fortuitus rerum iterum àſé diuellendarum & diſsipandarú: aut unitionc ordine , & prudétia conſtat. Si DE VITA SVA LIB . VI. Și prius illud uerum eſt, quid eft,curcu pia inani huic colluuiei & mixeuræim. morari? quid aliud expetendum ,quàm ut in terram utcungredigar? quid per turbor?quicquid egero,tamen difsipa tio mc corripiet. Sin altero mó res ha bet, uencroreú, animoſ conftári ſum , & gubernantimundum confido . Cum te rerum præſentium ſtatus nó nihil perturbat,celeriterad teredi,neg ultràquàm neceſſe é , à modoeius quá inftituiſti cantilenæ difcede.Nam co fa cilius harmoniam tueberis, ſi continen ter ad eam reuertaris. Sitibi Amul &nouerca, & mater effet, illam quidem coleres, &tamen crebrò ad matrem te recipercs. Eadem eſtribi ratio aulę & philofophiæ . Quarc ad hác fæpenumerò reuertere, & in hacac quiefce, quæ efficit,ut &res aulicæ tibi tolerabiles uidcantur, & tu duminijs ucrſaris,ferri queas. Quid cogitandum eft de cibis & id genus rebus ? hoc eſſe piſcis ca dauer , illud auis , aut porci: item Fa lernum , ſuccum eflc exiguum uuulz M. ANTONINI : A 1 24 purpuram capillos elle ouiculæ, modi. co teſtudinis fanguine imbutos: tum coitum ,inteſtini parui affrictioné, mu ciğ excretionem non fine cóuulấone. Cogitationes hæ præclarę ſunt: nam ré ipfam attingunt,acpertranſeüt,ut qua lis cafit ,cerni poſsit.His per omnem ui tam utendum eft:aclicubiresquàmma ximè uidetur comprobatu digna,tegu mentis cſt nudanda, ut & eius in cófpe dum ueniat uilitas,& id,quo fe oftenta bat, ei adimai. Etenim fucus impoſtor eſt callidiſsimus,ac tummaximèin frau dem inducit,cum quis maximèfe res ſe rias & dignas tractare putat. Videigit, quid de Xenocrate ipſo Crates dicat: Pleraq, inquit,corum , quæ uulgus ad miratur , fi fub habitu aunatura conti nerent, ad latiſsimè patentia genera ré uocabat,utlapides,ut ligna,ficus, uites, oleas.Quęſubarctiorib.aliquanto , ad animata ,utgreges,arméta.Si qua paulò plº haberćt gratiæ ,hęcad eareducebac a cópræhédútur fub ala róe prędita,nó quidé uniuerſali,ſed quatenus artes tra ctat , aut alias facultates: aut ipſa per fc . DE VITA SVA LIB . VI. St Jo 20 UI 13 OC ON au L fcæſtimabat, ut:quidnam cſſct,poſside remultamancipia.Qui uerò animūra •• tione præditum cû omnibus ſuis facul tatibus,ciuilis coetus ſtudio uenerat, reliquarum is rerum nullam curat : fed omnibus poſtpoſitisſuum animum ita affectum ,atgita fe mouentem, ut ratio ni & ciuili ſocietati cögruit,conſeruat: ijs quiſunt eiufdem generis , utiden præftent,auxilio eſt. Quædam iam fiút, quædā mox exiſtent, quin &cius quod fic, pars iam nuncaliqua euanuit. flu xus, & alterationes continenter mundű renouất : quemadmodum infinitum æ uum temporis adſiduolapſu nouü ſub indereddit.In hocita @ flumine quifná ca quæ præterferút, ac quibusinfiftere nonpoſsit, honore aliquo dignetur?is quidem perinde lit ,acli quis unum de præteruolátibus paſſerculis diligerein cipiat,atisiamè conſpectu cius abica rit.Itafe & uita uniufcuiufque hominis habet,ut halitus a fanguine ſublatus,& aër inſpiratus. Quale.n.eft quod femel animāattrahimus, & efflamus,id quod identidemfacimus,tale ctiam eſt , quòd f ac ad all a . ba * 1 32 M. ANTONINI 7 : 4 omnem reſpirádi facultatem , quam hc ri aut nudius tertius nati accepimus, eò reddimus unde accepimus.Quod uege tamurmoreſtirpium ,reſpiramusmore pecudú, & ferarú , quòduitsafficimur, quòd appetitionis cauſa mouemur , q congregamur, quòd nutrimur,omnia hæcnonmaioriſunt in pretio ponéda, quàm quòd excernimus cibirecremé ta. Quid igitur honore dignü eft? num plauſus?nequaquá. Ergo nelaus quidé populi,quænihil eft aliud quãplauſus 1 nguarú.Sublata igit etiâ gloriola, quid reſtat, quod ſuſpiciamus & ueneremur? equidéhoccenſeo ,ut quemadmodú fa ciiinſtructiś à natura fumus,ita mouca mur.Eò nos etiam diligentia opificum , &artes ducût. Ois.n. ars huc collimat, utid quod paratú eft,aptü fit & idoneu adopus , cuius operis cauſa paratú eft. Idé querit uinitor,idé qui pullos equo rum domat,idé qui canes educat. Ergo &inſtitutio primęætatis & doctrina co contédunt:isý finiseſt,quem expetere debeas. Húc córecutus,nihileft in alijs rebus quod ſis tibi quæliturus. Quòd fi pergas DE VITA SVA LIB . VI. ?1 )C;d 11C ES pergas alia eciã expetere , nec liber cris, neg tibi ſufficies ipſe, negeris affectuú uacuus:neceſſariò.n.inuidebis,æmula.. beris ,liniſtra ſuſpicaberisdehis , quiilla tibi adimere poſsúc ,infidiaberis ijs , qui ? id quodmagni fit à tepoſsidét.Oino.n. neceſſe eſt cu eſſe aio pturbato, qiſta de fiderat :fępe etiá deos incufare . Quiuc rò mente ſuam reuereturato colitis & fibi ip , probabitur, & cum cætu homi num bencei conueniet , cúmque dijs conſentier ,id eft,laudabit quæcunque ij diftribuunt & ordinauerunt . Infrà , ſuper , atque circum te motus ſunt elc métorum . Motus uerò uirtutisin eorú nullo eft,fed diuiniore quadá , & adin telligendum difficili'uia procedit . Vide quid aganthomines. Eos qui eodem cú iplis uiuúttépore, laudare nolūt:ipfi uerò à pofteritate laudari magnü exiſti mant :nimirúabijs quos ne uiderunt, neq uidebūtunqua.Id uerò haud mul tò aliud eft, quàm ſi dolerét , non à prio ris etiá ætatishominib . felaudatos effe . Nó ,li quid allegintelligétia tua neqs , id daullopoile apprehendi homine exiſti 0 co ert as f 2 84 M. ANTONINI ti ma: Sed quicquid homo poreft, quic quid ei conuenit, id & tibiconcediiu dica.ln palæſtra fi quis unguibus aduer farium laniauit,autcapiteincuſſo ferijt, nonindignamur,ncq;offendinjur,nco inſidiarum fufpectum habemus : caue mus quidem nobis abeo ,non ut abho ſte, ncquc Gniſtrum quid de eo ſuſpica mur,tantùm placidè cum declinamus. Id fieri debetetiam in reliquis uitæ par , tibus, ucidem de alijsſentianus, quod de ijs, cum quibus collucamur:poflu muscnim (utdixi) citra fufpitionem & odiűabijscauere, & cosuitace. Si quis meredarguere poteft, & demonftrare, quòdnon recte ſentiam ,aut agam,læto animo fentétiam mutabo :ucritatem.n . quæro, quæ nemini unquam dáno fuit; damnum autem facit,quiin crrorc & i gnorationcſua pmanct. Ego, quodcft mci officij, ago, cætera menonauellúc. Autenim anima,autrationc carent,aut uiæ ignara errant. Animantia rationis expertia,tú omnes ciuſmodi res & fub . iccta,magno & liberali animo ſunt ufur panda tibi,ncmpcrationeprædito. Ho minibus DE VITA SVA LIB. VI. 85 minibus uerò, ut ipſis quogmentcin ſtructis rationeſocietatis habita utere. : Inomdisciònegocio deos comproca rc:neos ſolicitusefto,quantum tempo ris fpatium tibi adagendum detur:fuffi ciúteoim ucitres huiuſmodi horæ. Ale xander Macedo ,agaloß eius , mortui in idem ſuptredacti: autenim aſſumpti ſunt ad mentēmundicam, qua fati ſunt reliquorum animi , aut diſsipati ſuntin atomos, unus perinde atgalter. Cum animo tuo conlidera,quàm multa uni co temporis momento fiantin uniuſcu iuſ @ noftrûm ,cùm animo, tum corpo re :ita fict,utnó mireris, quòdlógè plu ra, imò uerò omnia quæ in mundohoc fiunt,fimul extent. Si quis à te quærat, quomodo fitnomen Antoniniſcriben dum: nónne fingulatim omnes literas proferres? Quid ergo fi qui iraſcuntur, num uiciſsim tu quoque ſtomachabc ris?nó potius numerum inibis placidè ; Ingularum rerú ? Itac ctiam hîçmemé to luis omnc officium quibuſdam con ſtare numeris: quos li imperturbatos ſeruaueris, ncq indignatibus alijs ipfo 1 ). $ f3 86 M , ANTONINI Old HA .com Spro MIUS. quog indigneris,recta uiaid quod pro pofuifti,perficies. Inhumanum effe ui detur,hominem impedire, ne ad ea fera turquæ ei utilia & cognata uidetur. At quiid tu ne faciant prohibes quodam modo,dūiniquo animo fers cos delin quere.Ferútur enim utiqueadid, quod naturæ fuæ coniunctum , & utile putāt. Sed res nó ita habet . IditaB oftéde eis, & & doce citra indignationé.Morsfinem imponit ſenſuum motus, & cogitation num officijs ,animúģàcorporismini- situ ſterio liberat. Turpe aút eft in hac uita, in qua corpus tuũlabori nỏ fuccubit animú tuú elāgueſcere.Videne à pręfé tiſtatu deiectus obruaris. Poteft.n.hoc fieri.Itaq; cóferua teipfum Gmplice, bo ne núintegrū,graué,apertū ,iuſtitiæ ſtudio fum ,piúerga deos, benignú, humanú, ad officiunituendúforté,annitere utta lite lispermaneas, qualetefacere uoluit phi c loſophia.ucnerare dcos,ſalaté homini busaffer. Breue eſt uitæ in terra degen dæ tempus,omniſg eius fructus, ſancta animi conftitatio , & actiones commu- beri pitati hominum utiles .Omniautdecet Anto SE maig Sophie DIERua 1 D'E VITA SVA LIB. VI. 87 Antonini diſcipulum.age. Quæ fuerit eius in agendo fecundum rationem fir mitas, quæ ubiqueæqualitas, quæ ſan ctitas, memento : quæ uultusferenitas, accomitas . Quantus ille gloriæ con temptor, quod eius in percipičdis reb. ſtudium , quum nihil prętermitteret,ni fi prius accuratèperſpexiſſet,ac cogno uiffet.Vt tulerit iniuftè ipfum repræhé. dentes, neque conuitium his repoſuc rit:ut nihilproperatè aut cupidèaggrel fus fit: ut calumnias nó admiſerit, ut di ligens fueritmorum actionúmque exa minator:non obtrectator,conmeticu loſus , non ſufpitioſus, non fophifta. Quàm paucisfuerit contentus , ut do moleco, ueſte, cibo,famulatu :quàm tolerans laborum ,quàm lenianimo: ut tempusnequeadueſperam propter ui ctustenuitaté egerit,ita ut neexcernere niſi coſueta hora opus ei effet.Queeius in amicitia fuerit conftantia , &æqua bilitas : quomodo tulerit cos, qui ipfius fententia liberè impugnarent,gauilulý fuerit,fi quis melius aliquid oſtêderet. Qua ille deos religione coluerit citra f4 88 M , ANTONINI 2 ſuperſtitionem ,recordare, ut iibi quo quc ultima hora perinde atque is fuit re ¿ te tibi coſcio adueniat. Expergiſcere, & tcipſumreuocafomnog diſcuſſo co gitans quæ te inſomnia perturbarint,ui gilās ea intuere,utilla inſpexiſti, Ex cor pufculo & anima con to . Corpuſculo nihilintereſt interres , neque enim po teft difcrimen ftatucre. Rationiautem inter ca diſcrimen habetur, quæ nóſunt ipfius actiones: has uerò oés in ſua ha bet poteſtate. Quod ipſum tantùm eſt de præſentibusaccipiendum ,præteritę enim & futurę animi actiones,ipſe quo que nullum habentiam diſcrimen.Ma nuiacpedi,dum ſuum agunt officium , nullus eſtpræter naturam labor.ita ho mini quoqueea agenti quæ ipfius ſunt partium , nullus eſt præter naturam la bor:ergo nę malum quidé.Quotuolua ptatibus,acquantis frui contigit latro nibus, cinædis, parricidis , tyrannis ? Nonnc uidos ut qui ſordidas profiten . tur artes, uſque ad certum finem ſe pri uatis hominibus accómodent? nihilom minus tamčſuæ artis rationcm retinét, ncque DE VITA SVA LIB . VI. 89 ncque ab ea decedere uolunt. Nónne aútturpeft, fi architectus &medicus magis lux artis rationé reuercatur,quá ſuam homo , quæ quidé ei eſt cum deo communis? Aga& Europa, anguli ſunt mandi: uniuerſum mare, guttamundi: Athos, glebula mundi : omne inſtans tempus,púctum cſt æternitatis. Omnia funtparua,mobilia,interituiobiecta: 0 mnia inde ueniunt , profecta à principe uniuerfi,aut per conſequétiam . Etenim rictus lconis, lethalia uenena, omniaos maleficia ,ut ſpina, cænú, pulcrarum & bonarum rerum ſunt additaméta, Non igitur ea aliena ab eo quod colisimagi nare,ſed fontem omnium rerum confi dera. Qui preſentia cernit,omnia uidit, quæ ab æterno fuerunt, & in infinitum uſg erunt, Omnia enim ſunt eiuſdem generis, & conformia.Sæpenumero co gita de omnium in hoc uniuerſorerum connexu,mutuag affectionc, Quodá cnim modo omnia inuicem ſunt impli cata ,ca ratione amica mutuò. Aliud enim ex alio confequitur,propter con fantem motum, ac conſpirationem & fs 13 90 M. ANTONINI . unitionem (ut ita dicam )ſubeſſe. Quib. negotijs addictus es ſorte tua, his teac commoda : & quibus tehominib.fatū adiûxit, cos amore,idig uero ,proſeque re.Organa, inſtrumenta, uaſa, quumid agunt,cuius gratia funt adornata, bene habent: & quidéis qui ea parauit, abeſt abipfis.At in his quæ natura continen tur,remanet, intuſý eſt uis ea paratrix. Ita tanto magis honoranda eſt, &exi ftimandū, li ſecundum cius uoluntatem agere perſeueres, oía tibifecundum mé tem eſſe:idéo de alijs hoíbus oíbusin tellige . Quodcu exijsreb.quæ extra te ,negin tua uolútate ſunt pofitæ ,tibi Ppofueris,boniuel malinoie, id, fi uel utmalú tibi cótingat , uelfi, cú pbono ducas,adipiſcinon poſsis , efficiet ut & deos incufes , & odio habeas homines quiin cauſa ſūt,aut eo certe noíe ſuſpe cti habét, g uelmalú hochabeas,uelbo no careas.Propterhác rerú differentia, quam ipfi ftatuimus , fituc multa pecce mus. Quod fi ſola ea, quæ in nobis ſunt pofita,bona&mala tractaremus,nihil cauſęreſtaret,ne aut Deú incufaremus, aut cú hoíbusinimicitias ſuſciperemus. DE VITA SVA LIB. VI.91 Oés ad eúde finé & effectú agimus: pars ſciétes, & certo ordine,pars inſcij. Qué · admodú & dormiétes.Heracletus(nifal 1 lor)dixit eſſe operarios,qui adiuuétlua opera hæc quæ in múdo fiút. Alius aút alia róneid opus adiuuat :ſupuacanea opera eft eius qrephédit, & reniticonat ijs quæ fiút, ea reſcīdere:nā & hocuti tur múdus. Proide animum aduerte, in quorú tute numero reputes. Nã admi niſtratorhuius uniuerd, utiq teutetre &è , & accipiet te inter cooperarios.Tu uerò ne ſis huiuſmodieorú pars, qualis eſtinfabula uilis ille &ridiculus uerſus, cuius mentionéChryGppus facit.Sólne pluuiæ munia obire cupit,aut Aeſcula pius terræ frugé ferētis? Quid ucròfyde ra, anno diuerſa quidélingulis eſt actio, quętnadcómune opus cóferat?Quod fide me & his quęmihieuenire debue rút, dij cófultauerüt, rectè nimirú mihi confuluerút. Nam Deum fine confilio agentemnccogitarequidem facile eft: quæautem fuiſſet cauſa , propter quam malè mibi confultum uoluiſſet? Quid inde ad deos , & ad uniuerſum ( cuius maximè habentróné fru & usredijſſet ? M. ANTONINI + . IM Sin de me priuato nihil conſultauerüt, ac deuniuerſo utigrationes duxerunt, ex quo quum ea conſequutur que mihi cueniunt,non debet mc eoruinpcenite re.Sanède nulla re eos confilium inire, impiū eſt credere : autneſacrificãdum , neprecandum ,neiurandum quidé, ne que quicquam corum faciendum ,quæ fingula tanquam cum preſentibus & u nà uiuentibusdijs agimus. Sed tamen fi nihil illi de nobis ftatuerüt,licet mihi dcmeipfo cóGliú capere, ac demea uti litate deliberare. Vtile aút eſt unicuig id, quod eſt naturæ eius & conſtructio ni cófentaneú . Atnatura mea rationis eft cópos, & ciuili cætui accommoda ta. Ciuitas mihi eſt & patria,quatenus quidem Antoninus ſum , Roma:quate nushomo,mūdus:hçcigit tantùm mihi funt utilia , quæ his ciuitatibus condu cunt. Quælingulis cucniút,ca profunt uniuerſo : id eratfatis ſcire. Sed &hoc addendum, quòd fi animaduertere uc lis ,ubig uidebis: quæ homini, autalijs hominibus * Sed nuncuocabulumu tilis accipiamus latius, ut etiam medijs rebus 11 16 NA 4 DE VITA SVA LIB. VI. rebus pateat..Quæ in theatro aut fimili bus locis uides,ca quum ſemper eadem ſpectentur, & uniformia, fpe & aculiſa tictatem afferunt. Idctiam de tota uita ſentiendum . Omnia enim fuperiora & inferiora eadem funt, & exijſdem cauſis excitcrunt.quouſ igitur?Adliduooís generis homines conlidera, qui ex om nis generis profeſsionibus & nationi busmortuiſunt:ita ut ctiam ufque ad Philiſtioncm , Phoebum , & Origanio nem deſcendas. Hic fanè cogitandum , idem euenturú nobis,quodaccidit tot cloquentibusoratoribus,totgrauibus philofophis:Heracleto, Pythagoræ, So crati,tot Heroibus prius,deinde tot du cibus, tyrannis: tum Eudoxo,Hippar cho, Archimedi, alijs acutis ingenijs, magnanimis,laborioſis, callidis, contu macibus,his ipfis ,qui caducam hanc & & in dies durantcm uitam hominūſub ſannarút,utMenippo &fimilibus.Hos omnes cogitandum eft dudú eſfemor tuos:quid auté maliinde habent?Quid hi, quorumne extant quidem nomina? Vnumhocſummi cſt pretij, ueritate & 94 M. ANTONINI iuſtitia feruata,mendacib . & iniurijsho minibus placidú uiuere. Cùm teipfum oblectare uis , cogita virtutes corú qui uiuunttecum : ftrenuitatem eius, illius uerecundiam, aut liberalitaté, aut aliud quippiam.Nihil enim eſt,quòd tantam afferatlætitiam , quantam limilitudines uirtutum in eorum quibuſcú uiuimus moribus expreſſæ,ac fefe cófertim offe rentes cófpectui.itaqz in promtu haben dæ.Noniniquè fers, tot libras te appen dere, &non trecentas: ita etiã quòdan norum certum , & conon maiorem ui ues numerum, indignari non debes.Etc nim ut corporis tanram, quanta cibi eſt tributa,portionem probas: ita &de té pore tibi ſentiendum eft. Annitendum eft nobis, ut perſuadeamusijs cum qui bus agimus: lin minus, etiam illis inuitis id agendú eft,quod iuftitiæ ratio iubet. Quod li quis ui te impediat,tranfi adę quanimitatem, eo impediméto ad al terius uirtutis opusabutere:memor, tc cú exceptione quadaíftituere actioné, negca appeterc,quęfieri nequeat.Itaq is füitimpetus animi tui , cui ſatiſfiat, ii id DE VITA SVA LIB. VI. id, cuius caufa citatuses, cóſequat. Glo rięcupidus, alienā actioné pluo bono reputat.uoluptuarius affectioné,quai ple afficit:méte uerò pręditus, ſuã actio né.Licet etiá nihil de hisexiſtimare.ipſe .n.res nó funt eius naturæ, ut iudiciú no ſtrúefaciat. Adſuefac te, ut alio docéte cogitationes nó aliò diuertas,fed totus animo diceris fisintétus. Quodalucari nó pdeſt,id ncapiquidé pdeſt. Sinau tæ malè gubernét, aut no rectè curétur ægroti,dicúr:alius erat quærendus,cui mecómitterē: aut quo hic faluté naui gātib.uelægrotis ſanitaté afferet ?* Quá multiiam unà cũhis, quibuſcúin mun dum uenerüt, ex múdo exceſſerút ?Mor bo regio laboratib.melamarú uidetur: morfis àrabida beſtia , aqua eft timori: pueris fphęrula pulcra cft. Quid ergo i raſcor? aut tibi minor uis uidetur elle fal Gitatis, q bilis apudictericũ, aut ueneni apud morſum à rabioſo animali.Nemo prohibebit, quin fecundú rationé tuæ naturęuiuas:nec tibi quicqua accidet, quod fit cótrarónéuniuerg .Qualcsfút illi, quibus cupimus placere, aut ppter qd, g cis ſuperlis,autper quasactiones? 96 M. ANTONINI quàm celeriter æuum omnia abſcon . dat: imò quàm multa iam nunc occultauit? 17 A M. ANTONINI IMPERA toris de uita ſua, LIBER VII. Guilielmo Xylandro Auguſtano Interprete. VID eſtmalicia ?id, quod iệpenumero uidiſti.Et quic quid omnino acciderit, ex peditin promptu te habere hanc rcgula, ſæpeid effe à te uifum . Om nino fi ſuperiora &inferiora animore petas,inuenies omnia cadem eſſe, quo rum plenæ ſuntpriſcæ ,mediæ ,recéteró hiſtoriæ ,& urbes, & domus :nihilnouú eft ,omnia uſitata & breui durātia tem pore.Neque uerò alia ratione extingui poſluntopiniones, quàm cogitacioni bus quæ ijs reſpondent, abolitis : quas quidem ut continéter reſuſcites , in tua cft pofitum poteſtate. Poſſum de re oblata exiſtimare, id quod oportet : li hoc DE VITA ŠVÁ LIB. VII.97 hoc poflum , quid eſt cur animo pertur ber?Quæ ſuntextra mentem meam, ni hil omnino ad cam attinét. Hoc modo affectus,rectus eris. Reuiuiſcere potes: nam fi res quas antè uidiſti,rurſusapud animum tuum contempleris , exactam uitæ partem qualirepetes. Inane pompa ſtudium , fabulæ ſceöi tægreges,armenta,uelitationcs,oſsicu lumcatello proiectum ,auteſca in piſci nám iniecta,formicarūlaborcs,& one: rum geſtationes,murium perterritorü diſcurſus, Gimulacra ncruis tracta ut le moucát. In his igit oportetanimo pla cido, &non elato confiftere, & intelli gere,tanto unumquem dignum eſſe, quâto ea in quibus ftudium fuú is po ſuit . In oratione ſingula uerba, inijs quæ fiunt, lingulęappetitiones ſuntant maduertendę: ato hic ftatim uiden dú,quam ad finem cæ referantur; illic quidfignificent: Sufficitne intellectus meus ad hanc rem , an ſccus ? Quòd G fufficit,utoř cô ad rem propogtam tanquam inſtrume to mihiab uniuerli naturaconcello Sin g M. ANTONINI . contrà , aut eam rem alteri cuidam, qui melius id poſsit , perficiendam relin quo,præfertim fi alioquin id agere offi cium meúnó iubet:autipfe perago pro uirilimea,adſcito mihi auxiliario,cuius opera mca'mensid efficerepoſsit ,quod in præſentia fitcommodum , & focieta ti hominum conducat. ( Quàm multi quondam fucre cele bres, quorum nunc fama eft obliuioni tradita? quàm multietiam horum , qui iſtos celebrauerunt , è medio funt fub lati?) Ne ducas tibi pudori, li cuius auxilio uſus es.Propofitúeftenim tibiid agere, quod fit tuarum partium : perinde ac militiin oppugnatione muroru. Quid ergò faceres, li tu claudicans folus con ſcendere propugnaculum nequires: ab alio adiutus,pofles? Ne te perturbent futura. Nam fi ita uſus erit, peruenies ad ea eadem inftru ctus ratione, qua nunc in præfentibus uteris . Omnia inter ſe ſunt complexa ſacro nodo DE VITA SVA LIB. VII. 99 ch TO 23 4. és i nodo neg quicquam ab altero eſ alie ñum , ordincenim omnia certo funt dif polta , unum eundem mundum ex ornent. Mundus ex omnibus conſtat unus , unusqueper omnia diffufus eft d Deus, una natura,unalex,unaratio cô munis omnibus ratione præditis ani mantibus, una ucritas:Siquidem etuna eſt perfectio eorum quę eiuſdem funt ni generis , eiufdemó participia rationis ui animantium .. Omneid quodmateria conſtat, ce lerrimè in uniuerlo abolei: omois cau io fa, celerrimè in rationem uniuerfi adlus . -1,1 mitur:omnium rerum memoria quàm 20 primùm æuoconfunditur. id Ratione prædito animali cadem a : Etio & fecundum naturam eſt, & fccun dum rationcm. Rectus,an qui erigatur? Quam ra : Itationem in unitis & compactis corpori bus habent membra , eatn obtinent ra tione prædita animalia in diullia, præ parata ad unam quandam actionem . 50 Hæc cò magis animum tuum tanget, 1 US do M. ANTONINI . 14NE 15 41 ſi crebro tibiipfi dicas : pars fum cius, quodeſtex ratione præditis conflatū , corporis:Si autem propter elementum R.dicas te eſfc partem , nondum ex ani mo diligis homines, nondum ex bene ficentia delectationcm capis, quam ue rè apprehendat animustuus,adhucde cori tantùm cauſa ita agis , non ut in te ipfumbeneficium conferens. Sanèalijsquęcun & accidant,corum eft, fi uelint, ca culparc.Ego quidem re bus mihi contingentibus, niſi in malis eas ducam, nihillædor:& licet mihi ea non putaremala. Quicquid alij loquantur & faciant, mc quidem oportet ellebonum :haud aliter,gliaurū uel ſmaragdus,uelI pur pura ſemperita diceret, quicquid alij dicant, aut faciant, ſmaragdum eſſe o. portet,me colorem ſeruare mcum. Mensipſa ſeipſam nó perturbat,hoc cſt ,non afert fibiipfiullam cupiditaté autmctum.Si quid aliud eſt, quod pof fit cam terrere aut dolorem afferre, fa ciat ſanè: ipſa quidé per ſenulla opinio. nc libihosmotus affert. Corpuſculum ucrò 1 !! DE VITA SVA LIB , VII, LO! uerò ipſum curet , ne quid patiatur dis cato, ſi quid patitur.Animonullus me tus dolor,aut opinio horum accidere pót.negem ci ſunthabitusad hęc. Per le omnimetu mcns uacat , niſ feipfam deftituat:ita &perturbationis, & im pedimenti exors. Felicitas eft bonus dæmo, ſeu bonü. Quid igiturtu hic agis phantafia ? ubi, unde ueniſti, non enim te opushabeo. Sed uenifti fecundum priftinam con fuetudinem : non tibiſüccéſco, faltem abi , Siquis mutationem timct,is cogitet able ea nihil fieri poffe , ncque eſte ca quicquam naturæ uniuerli amicius.An tu lauare poffes, nifi ligna mutarentur? aut ali,nifi nutrimétomutato ?autquid nam aliud utile poteft abf @ mutationc fieri ?Non ergo uides etiam tuimutatio nem carum limilem eſſe ,ac perinde nc ceffariam uniucrü naturæ. Per uniuer ſam naturam:tanquam per torrcntem , tranfeunt omnia corpora,uniuerſo ipa cognata, & eius opcrum adiutoria, uti &noftra inuicem luntmembra. Quot 3 8 3 102 M. ANTONINI Chryſippos,Socrates,& Epictetos xuí iamn deglutijt.Idem de omnire & homi ne tibiad animum accidet. Vnum hocmeſolicitumtenet,ne ad faciam , quodhominis conſtitutio aut nolit factum ,aut alio modo, uel tempo re factum uelit. Propediem erit, ut & tu omnium re rum obliviſcaris,& nulla Gtuſquam tui memoria. Proprium hominieſt,ut etiam cos di Jigat,qui peccant. Fiethocl in menté tibi ueniat, elle cos tibi cognatos , im prudétia, & inuitos peccare,paulò pòſt & te, & illum qui peccauit,moriturum ; idý potiſsimum ,nó lælum te ab co.no enim eius peccato tua mens deterior, quàm fuerat,facta eſt, Natura mundi , ex uniuerſitatetaną ècera modò equum finxit,moxco con fuſo , materia iſta ad fabricam arboris ulacſt,deinde ad homunculi, inde ada . liarum rerum.Harum ſingulæ quá bre uiísimo duraruntſpacio . Atquiarcula utlicompingatur,nihil eftmali:ita neli diffoluatur quidé. Irati uultus oío eft cótra natyrä,quádo fæpius immoriedi 1 DE VITA SVA LIB . VII. 103 fit prętextus,aut ad extremú extinctus eſt ,ut oſo inflammarinópotuerit.Hoc ipfo intelligere labora, irá à ratione effe alienam . Nam fi etiã ſenſus peccati nul lus erit, quæ erit uiuendi cauſa? Quæcung uides, ea iam iam à guber natrice mundi natura in alias, rurſuso & deinceps in alias mutabit formas:ut femper recens fit mundus. Si quís aliquid contra te deliquerit, ftatim cogita quánam boni uel malio pinionc pcccauerit:id.n.fi cernas, miſc reberis eius,acneobmiraberis,neq ira fceris.Nam autipſeidé,quodis,bonum putas, aut aliud quidda eiuſdé generis: uenia ergo danda: Sin tu ſecus de bonis & malisiudicas, cò placabilioreris ei qui falſus. Non deijs quæ abſunt, tanquam de præfentibus cogitandum eſt:fed præſentium ea quæ ſunt aptiſsi ma, deligenda funt,illorumg caulame moria repetendū ,quánam rõefuiſſenç quærenda fiquidem abfuiffent.Caueta men præſentia adeò probes, ut etiam in honore ca habeas,ac fi quãdo abſint,p turberis.Intra teipſum uertere. 104 M. ANTONINI Hæceſt natura mentis,utiuſtè agens, in hocg acquieſcés,nihil extra fe quærat, Aufer uiſå inhibemotum ncruorú, cir cunſcribe inſtans tempus,cognoſceid quod uclţibi,uel alij accidat, diuide fubiectum in materiam &formam , co. gita de poſtrema hora, Quod peccatú eſt,ibi ceſſat , ubi pec cațum ſubliſtit, Intendenduseſtanimus ijs quæ dicuntur,mente penetrandum in caufas & effectus, Exorna teipfum fimplicitate& uere cúdia, coś, ut quæ ſunt medio inter uir tutem & uitium loco, in nullo ponas di fcrįmịne,Diligehumanum genus,obſe quereDeq:is enim aitomnia fieri certa lege. Quod fi diuina ſunt etiam elemen ta. Sațiseſt meminiſſę,hæc omnia certa lege conſtare,aut admodú paucaſecus, Mors é auţ diſsipatio ,qui indiuidua rum particularum ſecretio ,aut exinani tia,autextinctio, aut migratio , Dolorli fitintolerabilis, mortem af, fert:diuturnus ferri poteſt,interimga. nimus ſuam retinet tranquillitatem ,ne que fit deterior. At partes dolorç con fectæ , 11 DE VITA SVA LIB . VIII,, 105 rat. 1 DCC mus fe&tæ ,ipfæ quæratur,fiquidem poflunt. Honinum opiniones de gloria intue cil re,quales Gint, quid propolitụm habc cidant,quid fugiant, Lide Viß in littore maris arenæ cumuli Co- alij ſuperaliosappulg ,prioresoccultát, įta in uita quo priora à ſubſequenti bus celeriter abſconduntur. Platonicũ .Quiigituranimocſt præ unditus alto , & cognitioné habet omnis temporis, omnisg naturæ ,an tu cúpu er tas exiſtimarç, quòd hominis uita ma - gnum ſit aliquid ?Nequaquam ,reſpon sc ditille. Ergo ,inquam nemortem qui B: dem in malisille reputabit? Minimè Era uerò, Antiſthenicum ,Regium eftmalè au dire, çum bene feçeris . Turpe eſt uulta co obſequi intellectuiſco componercita uutisiubeat,cumipfeintellectusſeipſum non componatat ornet. Namrebus iraſci,nihilfanè expedit: Iram curăt enim noſtram nihil.Dijslę. tiignaris, & nobis gaudia doncs. Frugiferam uti fpicam mcæ uitæ mc tam.* At hoc quidem effe, illud nona then Lam LIK try 85 1c6 M ANTONINI. ME GU 260 Curl be Quod ſi dij me , libcross ncgligunt, Ratio eft & huic. Meum enim eſt Bene efle , & iufticia. Non una lugere, Deg trem ere. Platonica. Ego autem haudiniuria hoc retule. rim.Non rectè dicis, ô homo,liputas ef ſe uel uitam uel morté aliquo in diſcri mine ponendam ciuiro, qui uel alicu ius fit precij:acnon id potius unum có fiderare cum inter agendum ,iuſténcan iniuftè agat, & eáne fintuiri boni anue rò fecus.Reienim ueritas, & Athenien ſes, ita habet, ut quo quis loco ſeipſum conſtituerit,exiſtimansita optimum el fe,aut cum ita Gtoptimum ,cò colloca tus fuerit, ibi (mea quidem ſententia ) perGftere debeat, ac quoduis pericu lum ſubire,neg mortem , uelullam alia rem turpitudine grauioré ducere. Sed heus tu ,uide,ne animimagnitudo,cibo pum aliud quidpiam ſint, quam ferua re, & feruari. Neque enim conceden dum eſt,eum reuera uirum diçimereri, qui quantocuný tempore uiuendum, acquc rationem uitæ habendamputat: Sed 301 720 . las DE VITA SVA LIB VII. 107 EC 1 leo sel gar, CO all 1 WC 1 ef Sed eum , qui dehis cura deo commife la, credens mulieribus , non pofle fa tum ab ullo euitari , id conGderandum porrò ducat, quánam rationetempus uitæ conceſſum fibi quàm optimè exi , Curſus liderum conſiderareexpedit, quali eos comitaremur , & elementorú mutuæ mutationes crebrò cogitandæ . Hæ enim cogitationes uitæ humilis for des abſtergent. Bene eſt à Platonchoc dictum.Etiam cùm de hominibus loq. mur ,intuendum eft in pes terrenas . Etc nim qui memoria altius repetierit ho minú cógregationes ,exercitus,agricul turas,nuptias ,pacta ,ortus,interitus,iu 1. diciorum turbas , uaftitates regionum , varias. Barbarorum gentes , ferias , lu dus, nundinas , in ſumma, qui colluui cm illarum , & ex contrarijs compol tum præteritorum aceruum , tantas 191 imperiorum mutationes recoluerit, is ecià futurā præuiderc poterit . Quippe et candem hæc habent cum præteritis for mam , nem alio poſſuptmo fieri,Itaçćç 111 16 Cu ปalia edbo enار 108 M. ANTONINI idem eſt, quadraginta, an decies milių ſpacio annorum uitam humanam exa mines, nihil enim amplius uidebis. Exterra enim nata in terramredacta funt:quæucrògenus traxeruntcælitus, redicre ad æthercúpolü : fiuehæc quæ diſfolutio complexuum , quibus ato miiunguntur,fiue elementorum paſsio nis expertium diſsipacio . Cibis, potug, & magicis adeo arti bus Auertimus currum , & mortis fugi mus uiam. Flantem diuinitus auram Opus eft tolerarclaboribus, Luctu,lachrymisg calentibus. Eft aliquis te peritior luctæ :quid tú? at rófocietatis humanę ſtudioſior eſt, non uerecundior , non ita commodè fert ca quæ accidunt, nó ita mitis homi num peccatis. Vbicung poteft aliquid perfici,fecun dum cómuné dijs & hominibusratio ncm, ibi nihil eftmali.Nam ubi utilita tem conſequi licet actionis, quære&a uia proccdit fecundum conſtitutioné i hominis,ibinon cft uerendum nequid fubfit DE VITA SVA LIB VII, tog fubfit damni. Vbig & femper in tuacſt manupofitum ,ut ca quæin præfentia di biacciderunt, & approbes piè, & cúbo minibus quicccum lint,iuftè agas, &ui ſa oblata artificiofe examinesne, quid non facis perceptum admittatur. Noli aliorum mentes circumſpicere, ſed cò recta intuere, quò te natura ducit, cùm uniuerli, per ea quæ tibieueniunt,tum tua per ca quæ tibi ad agendum ſunt propoGta. Id autem unicuiq ad agen dum proponitur, quod eft eius conſti tutioni conſentaneum. Porrò ita con ſtituta ſunt & comparata fingula: reli qua quidem omnia corum cauſa, quæ mente ſunt prædita,nimirumdeteriora pręſtātiorum cauſa, rationcautem pro ditorum unum alterius caufa factú cft. Primas igitur inter partes ex quibus ho mo conſtat , ca pars obtinct, que fo cietatcm humanamreſpicit:alteras,ca, fibi à perſuaſionibus corporeisillo abſtinet.Rationccnim & intellectu prę ditimotusproprium eſt ,ſeipſum circa ſcribere, &nco ſenſitiuæ,ncqueappe titiuçmotioniſuccumbere:harumem utrag ctiam brutorum cft. 1 qua 110 M. ANTONINI. . Atintelle&iua principatum obtine re, neq ab illis regiuult:neciniuria, quig pecuius natura ferat ,ut omnibus reli quis ipſa utatur. Tertiú eſt ,uacuitas te meritatis & erroris. Quibus intéta pars princeps,rectà progrediat, ſuis cóiéta. Tanquam mortuo, &qui hactenus tantùm uitæ uſura fuerit cóceſſa, quod ſupereſt uiuendum tibi crit fecundum naturam ,tanquam ex abundanti. Tu ſolus ca diligens , quæ tibi fatum iniunxit , co contentus efto . Quid enim magis congruum, quàm ut ſingula cue niunt,ftatim cosante oculos habere, & cum eadem ipfis cucniffent, indignati ſunt,nouitatem rei mirati, &repræhen derunt ea. Vbinuncijſunt?nufquam . Quid attinet te corum fimilem effe uel le ? acnon potius alijs fuum morem rc linquere , ipfein hoc effe, utrebustuis bene uraris? Idý poteris præftare , nec deeritmateria , modò animaduerte , & ftude , uttibiipliin omnibus actionib . uidearis honeftatem confecutus. Vtri ufgz uerò actionum finis recordandum cft.Intrò reſpice:intuseft fons boni,ſem De' VITA SVA LIB. VII. per ſcaturiens,fiquidem femper fodias. Corpus conftare,acneq motu, ncg habitu diffolutum effe debet. Sicutem mens efficit, ut vultus Gt compolitus & aptus , ita detoto corpore uttale Gt annitendú eſt. Omnia hæc curandu é, ut ne oftétationis caula Gimulata fint. Vivendi ars palæſtricæ cft, quòd ſal tatoriæ fimilior,eò quòdipfa quo cu rat,utad ea quæ incidūt,neq; ancè lune præcognita,parata fit, & à caſu tutum hominem feruet. Adliduò inquire,qualesij fint, quos teftimonium de te ferreuis, ac quæ co rum fint mentes.Ita nco cos qui inuo luntariè peccantculpabis,nee teſtimo nijegebis,fiinipfosfontes infpicias,un deijopinionesfuas,appetitiones hau ſerunt:Omnis animus, inquit illc , non ſua ſponte priuatur ueritatc : idem fen tiendum de iufticia,temperantia,beni gnitate,omnibusý limilibus.Atnecef ſariū eſt quâ maxime , id te nunquã nó meminiflc:ita. n. erga oés crismitior. Dcomni dolorein própru fit tibi co gitare, cum ncg turpem efle, neqmen tégubernątricem reddere deccriorem 112 M. ANTONINI. 107 feras. Id quog recordare,multa cú ea quippe hæcnegrationc materiæ , nem ſocietatis humanędamnum accipit. In maiori autem dolorum numero etiam Epicuri dictum prodeſt,eum ncg into lcrabilem eſſe,ncg æternum. fiquidem finium recorderis,ac non preiudicium in * dem habeantcum dolore naturam , ta men occultèmodò moleſta eſſe :ut dor miturire, eſtum ferre,nauſeare:quorum aliquod li moleftè fers, dic tibiipfi,te dolori ſuccumbere. Vide neita afficiaris contra inhuma nos, ut homines contra homines. Vnde nobis conſtat Socratem fuiffc illuſtrem , &meliori conſtitutionc præ ditum? Non enim ſatis eſt eum clariori morte occubuifle ,aut peritiùs cum So phiſtis diſputalic , & patientiùs in frigo re pernoctalle, & Salaminium abdu cere iuſſus,fortiter rcpugnaſſe, acíuijs maieſtatem uultus præ ſe tuliſſe,dequo maximè dubitari poteſt an uerú id fuc rit :Sed hocconſiderandum eſt, quo ani mo fuerit Socratcs,an potuerit conten tus efle, Siiuſtumfc hominibus præbe ret DE VITÀ VITA SVA LIB . VH . 113 řet , ac pium erga deos, annequç teme rè ob aliorum maliciam litindignatus, nec ullius inſcitiæ ſubferuiuerit, an ni hil corum quæli uniuerſi natura attri buiſſet, tanquam peregrinū autintole rabile acceperit, nunquám ne affecti bus carnis conſentientem mentempræ buerit. Non ita confudit omnia natura,ut no liceat circúfcribere ſeipſum , & quæ ſont propria cuix, caipfum in ſua reti nere poteftatc.Admodum cnim poſsi bile eſt,ut quis diuinus uir fiat,acă ne mine cognoſcatur. Hụius ſemper me mento:atqhuius etiam , quòduita bca ta in pauciſsimis rebus eft pofita. Nog guia deſperattice Dialecticú autPhyl cum futurum ,iccirco etiã liberú ,pudi cum ,fociabilem ,deog obedientem to fieri poſſe. In maximaapimi uoluptate licețui uere, tutum ab omni ui,utcung omnes quæ uolunt contranos clamitent:etia li corporeæ huius molis membra å ferig laniétur.Quid enim obſtat,quominus intcrim meas ſeipfam conſeruet in tran h ) M. ANTONINI. ic 10 5 quillitate,uero de rebus præfentibus iudicio , & uſu corú quæ ſuntpræma. nibusexpedito : ita quidem ut iudiciú rei fubicctæ dicat : fanè cu natura tua họces,etfi aliud uideris :urg ulus dicat rei oblatæ : Ego te quærebam . Semper cnim id quod adeſt, materia mihi eſt exercendæ uirtutis rationalis & ciuilis, omninog uirtutis humanę aut diuinç. Omni enim id quodaccidit,deo eft aut homini familiare,ncgnouum, ncgin fractabile,ſed conſuctum & tractabile. Perfectio morú hocpręſtat,ut omne diétanquá ſupremūagas,nihil tremas. nihiltorpeas,nihil Gmules.Dij, cu Gar immortales, tamen non indignè ferút, quodin tam diuturno zuo ſemper om nino tot improbos homincs perferre debeant: quinimo illorum curam fum mamgerunc. Tuautem qui iamiam cef fabisuiuere,defperas,idg unus è numc romalorum.Ridiculumeft te non fuge rc tuáipfiusmaliciam , id quod potes, aliorum uelle fugere, quodnonconce ditur tibi. Quicquid rationalis&ciuilis tua uis inuc DE VITA SVA LIB. vn . ich inuenerit nc rationi cóſentancū,ncq ad focietatem conducens , id rectè ca indignum iudicabis. situ benè alicui feciſti, & cſt, quià to beneficium acceperit, quid præter hæc duo tertiumaliquid requiris ftultorü more,ut & uidearis bcnè feciflc , & gra tiam recipias. Nemo defatigatur accipi endo aliquid utile. Atqui utile tibi cita tcſecundum naturam aliquid agere: nc igitur dum alij prodes , dcfatigare tibi aliquid boni parando. Vniuerfi natura olim ad mundum fa bricandum fe contulit:nunc autem uck omnia quæ fiunt, confequétia fiút ſua, , uel ctiá in præcipuis corum, ad quæ fa mundi gubernatrix natura confert, ra tioninullum locum efle & cóGlio, tené dumeft. Hoc, & memoria tencas, multis in rebus animo ut his tranquilliori cffi ciet. hs 1 '116 M : ANTONINI IMPERATO . ris de uita ſua. LIBER VIII. Guilielmo Xylandro Auguſtano interprete. D quoqad minuendamglo riæ cupiditatem facit, quòd non licet tibi adhuc totam uitam ,quæàprima tuaæta te fuit,philofophicè uiuere: fed cumul tis alijs , cum uerò tibi ipli manifeſtum eſt factum ,teproculà philoſophia abef fea Gonturbatæ igitur funt tuæ ratio nes.cumaço ipfeiam nomen philofo phi facilèpoſsis adipiſci, & tuum inſti tutum repugnet. Siitaque uerè perfpe xiſtį, in quo litrespofita, omitte curare quis habearis:fatis autem fit tibi fireli quú uitæ arbitrio naturæexigas. Quid ca uelit , cogita , hinc te nihil diuellat. Expertus enim es circum quotres ua gatus,nufquam uitam beatam inuene ris:nonin ratiocinationibus, non in di uitijs ,non in gloria, nonin uoluptate, nullibi DE VITA SVA LIB.VIII. .417 nullibi.Vbi uero eſt ?in agendo ea, quæ hominis natura requirit.Quomodo ita aget? Si eahabeatdogmata,à quibus có ſentạneæ appetitiones &actiones ueni ant.Quęſunt illa?debonis& malis.Sci licetNihil , effebonühomini, quod nó reddit iuftum ,temperantcm ,fortem , li beralem :nihilmalum ,niſi quod horum contrarium efficiat. In omni actione à teipfo quere, qua lis ca tibi Gt.Nec poenitentia eiusmoue re:parum abeſt, ut moriaris , &omnia è medio fint. Quid prætcrca requiro , li præſens a &tio animalis eſt mente prædi ti,ſocietatis hominum ftudiofi , & deo æqualis. Alexãder, Caius, & Pompeius, quid hiad Diogenem ,Heraclitum ,uelSocra tem ?Hi enim nouerant res, earum cau ſas,materias :ita erant ipſarum mentes. inſtructę.Ibiuerò, quibusin rebuseſſet prudentia, & feruitus. Nihilominus cadem facicnt,eciam litute ruperis. Primum cſt hoc,neperturberis:om nia ſecundum uniuerli naturam eucni unt:paulò pòft,nuſquam eris,ficut núc h 3 M. ANTONINI IL 9 IC 12 le 1 TE Adrianus & Auguſtus. Deinde in rem ipfam intucre,eamg cólidera,recorda tusoz debcrc tc eſſebonum uirú , acad hominis natura uelit , ageid quod pro pofitum eſt cóftanter, aciuſtiſsimetúc te egiſſe puta:modòplacidè,uerecúdè, & citra ſimulationem cgeris. Vniuerli naturehoc agit,ut quæ hoc modo habcnt,aliòmutet, & exuno lo coin alium res transferat: Omnia con Itant mutationibus, neß quicquã mc tue: nihil enim noui,omnia uſitata cue niunt, & æqualiter diſpenſantur.Cæte fum unaquęg natura,firccta uia ingro diatur,fibiipfi fufficit.Natura autem in tellectiuaid facit, G'in cogitationibus, id obſeruet,ne falſo,aut obfcuro aftipu letur: impetus animi ad eas folum actio ncs dirigat, quæ faciunt ad ſocietatem hominum : catantum appetat & uitat, quæ in nobis funt pofita: omnia quæ à communi natura tribuuntur grata ha beat.Hiuius enim pars eſt,bcutnatura fi lij,naturæ ftirpis pars eſt :nifiquod hæc eſt eius naturæ quę & ſenſu & intelle Au carcas,impedirepoſsit:Hominjsną DE VITA SVA LIB. VII. / gratis non iraſci. tura,pars eſt naturæ quæ impedirinon poſsit,intelligat,& iuita fit:liquidem æ qualiter , & pdignitate uniuscuiuſuis tempora,ſubſtantiam ,actionem , & eué ta diuidit. Congdera autem æqualitaté că inuenturum te fifingulas res exami nes : finunam cum uniucrGs conferas, non item. Atqui licetlibidinem arcerc,uolup tatibus &doloribus ſuperiorem eſſe,i tem gloriola :licet ctiam ſtupidis &in Nemo te audiat uitam aulică repræ hendere,ac ne tu quidem teipfum . Penitentia eſt repræhenlo quędam fui ipfius,propter bonü aliquod dimif ſum :bonú uerò ,oportet utile effe, ideo qúe ciºcura é haběda uiro bono & ho neſto.At nullus talis pænitentia ducc turobneglectam aliquam uoluptatem , ergo uoluptasncqin bonis eft, ncoin utilibus numeranda. Resita expédendæ ſunt.Quid é hocp ſc, & fua,ppria cóftitutionc? ģei° ſubită tia &materia , quæ forma?quod eius in mundo officiú ,ac quandiu permanet? Si difficulterà fomno expgiſcaris, remi M. ANTONINI 21 niſcere conſentaneum eſſe tuæ conſti tutioni , & naturæ humanæ, ut aliquid agas quod coetui humano pſit. Atdor mire,etiam brutis eſt communc. Quod autem unicuiq ſecundum naturam eſt , id & magisproprium ei eſt, & cognati us, adde etiam gratius. Hoc aſsiduo & quibuſcũæ incidétibus cogitationib, li fieri pofsit, in promptu habendum . Si de natura, affectibus,aut alijs reb. diſputare cum aliquo libet,ftatim teip fum antè interroga: Quænã is ſentit de bonis &malis.Nam opiniones de uolu ptate & dolore, eorumg efficientibus, de honore, ignominia, morte, uita. Non debet mihinouum aut mirum uideri , li quæ res hoc aut hoc modo a gát: cogitabo em, ita opus efle fieri.Co gitabo, licut turpe fit uelle me in mira culum raperefificus fructum ſuum pro ducat, ita etiam, fi mundus ea proferat, quorum eft ferax: etiam medico & gu bernatori turpe fit mirari uelle , li quis febricitaret, aut fi aduerſus uentus exi Iteret. Memento mutare ſententiam , & re aệ DE VITA SVA LIB. VII. 124 r & èmonentiobſequi,perindeeffe libe ri. Tua enim adio fecundum tui animi impetum fit atque iudicium , tuamo mentem. Siin tua eſt poteſtate,cur facis?linin alterius,quid repræhendis? atomósne, an Deuni? quorum utrungeſt cum inſa nia coniunctum.Nihiligitur repræhen dédum.Nam fi potes,uel eum qui cau ſa eſt,corrige,ucl,fi prius nequis,rem ip fam : lin neutrum ,quid iamtibi profuit repræhēdiffe? atqnihil fruſtra faciédű. Quod moritur,non excidit è mun do :nam ut conftat, & mutatur , ita etiã diffoluiturin elementa, quẹtibifunt cũ mundo communia.atq hæc ipfa ctiam mutantur,negindignè ferunt. Vnum . quodgeſtad certum finem factum , ut uitis,equus.quid mirum? etiam ſol, & reliqui dij pofluntdicere,cuius rei cau fa facti funt. Tu ucrò cuius cauſa ? num uolupta tis? uide an hocferat intellectus. Natura confilium inijt de uniuſcuiuſ quereitam finc,quàm initio & duratio nc. Si quis pilam inſublimçiacier, quid h 5 M. ANTONINI nam ea uelcûm effertur, uclcum defert, aut cadit quid bonimaliucpatit ?Quid bullæ boni accidit fi conſtet,autmaligi diffoluatur ? Idem de lucerna poſsisin telligere. Cogita quidfiat corpuſculo Genelcat, ægrotet,fi ſcortetura Breuis uita cft & laudantis, & cius q laudatur , cius quimentionem facit,& eius, cuius mentio fit:prçterca fit hocin angulo portionis mundi, acncque ibi quidem omnes contentiunt, imò nelie bi quidem ipfi quifqua. Tota ucrò ter ra punctumeft. Animum aduerte ſubicctæ opinio. ni,actioniaut di&to .Meritò hçcpatcris, malles uerò cras bonus fieri quàm ho dic. Siquid ergo , id ita fit à me , ut ad benefaciendumhominib.referatur.Ac cidit mihi aliqd ,referoidad Dcos, om niumg rerum fontem ,& originé,à qua omnia inter ſe connexa dependent. Lauare,quæ tibires uidetur ?Oleum , fudor,ſordes,aqua,ſtigmenta:omniaab ominanda.Ita fe omnis pars mundi, om nisgres ſubiecta habet. Lucilla Verum, deinde Lucilla fecü da DE VITA SVA LIB. Vini, 127 da Maximum.Secunda Diotimum,Fau Itinam , Antoninus hæc omnia. Cęterű Adrianum , inde Celer. * Vbi ucro auſte ri illi &uates , & inflaci ? ut ex auſteris Charax, et Demetrius Platonicus,Eudę mon , & fi qui alij tales. Omnia in diem durant.iampridem mortui ſunt:quorú dam ne minimo quidem tempore dura uit mcmoria: quidam fabula facti ſunt: ponnulli etiam c fabulis jam cuanue rűt.Idigiimemoriatenédú, g necelſeç rit autdiſsipari tuâmixturā, autextin guianimulă,autmutari,ctaliò trasferri. Læticia hois é, ut faciat quæciſuntp pria.Propria aút cius funt:beneuolétia crgaſuũ genus,cótéptusmotuúq ſunt in lenGb.diftin &tio inter uiſa pbabilia, cótéplatio naturæ uniuerfi, & corúqſe cundú că fiút.Itě tres refpeétus:unus ad cauſam pximā,alter ad diuină çaufam , à quaoíaoíbus cueniüt,tertius ad cose nobiſcü uiuút. Doloraut corporima lus é:ergo ipfum id pnúcict,autalo.Scd animuspoteft fuam tranquillitatem & ferenitatcm conferuarc, ncc dolorem pro malo ducere. Omnc enim iudici ým, omnis impecus,appetitio , & incli 124 M. ANTONINI. natio intus eſt:ncq.ci dolorquicquam mali affert. Quare omnia uila tolle ex animo, Continenter te ipſum admone:Núc in mea cft poteſtate,ut in animo hocni hilfitmaliciæ ,nihil cupiditatis, nihil.cu multus : accum omnia ita cernam , uti funt, fingulis utor pro ipſorum dignita te.Hoc tibi licere,memineris fecúdum naturam. Loquere & in ſenatu, & cum quibus cunghominibus compofitè.Sana ora tione non eſt apertè femper utendum . Aula Augufti,uxor,filia,ncpotes,po ſteri,ſoror,Agrippa,cognati,proping, amici,ſoror, Agrippa,cognati, propin-> qui, amici, AreusMæcenas,niedici, fa cerdotes: omnino totam aulam mors abripuit.Deinde etiam accede, ubinon unusmodò eſt mortuus homo.Defecit tota Pompeiorum gens:hincmonimen tis etiam inſcribi uidemus,fuiſſe aliqué cius familiæ ultimum . Quàm anxij uc rò fuere maiores cius, ut aliquě ſuccel forem relinquerent : & tam neceffe eft aliquem efle ultimum . Vita DE VITA SVÅ LIB VIII. 125 Vita componenda eft ita, ut conftet uniuſcuiuſ actionis ratio. Quarum li unaquęg ſuum , quantum cius fieri po teſtpræſtet officium , contentus fis :at queid quominusfiat,nemo tibi obfta re poterit.Sedobftabit,inquis, aliquid extrinſecus. Nihil quidem , quodiufti ciæ ,modcſtię &prudentiæ impedimen tolt. Atqui fortaſsis aliquiduim agen dihabens impediet? quin tu id impedi menti boni conſule , fico ftatim facto tranfitu adid quo conceditur moderá to ,alia emergertibi adio , quæ ad cam, de qua loquimur, conſtitutionem qua dret.Accipiendumline faſtu, dimitten dum cum facilitate, Si quando uidiftimanum abſciſlam , uelpedem ,capútuc amputatum alicu biſcorâmă corporciacere,cogita ei ſe adfimilarc pro uirilifuahunc, qui im pá bat ea quæipli eueniunt,ſeg à commu ni ſocietate feiungit,aut agit aliquid ab čaalienum , Ita tu te ipſum ab unitione Dáturali abrupiſti,cuius eraspars narº: nücuerò teipſum abfcidiſti.Id uerò fei tum eft, quòd iterum tibilicetei adiun 2 126 M. ANTONIN gi:id quod nulli alij parti deus concef fit, ut ſeparata & auulla rurſum inoleſce ret toti.Hicmihi bonitatem conlidera, quæ homini tantum honoris detulit . Nam & initiò iplius in manu pofuit,ac à toto auelleretur: & deinde, ut auulfus redier,iterug cócreſcerco locü partis recuperarepoſſet , dedir.Nãquéadmo dugngulç ferè rationis cópotes naturą ab ea cæteras facultatcs , ita nos quoß hanc ab ipſa accepimus. quemadmo dumenim ipſa omne id quod obftat & rcfiftit,cóuertit, & fato fubijcit,ſuam partcm efficit:ita animal rationc prædi tum poteft omne impedimentum pro ſua materia accipere,coğuti adid, qd intenderat. Note cogitatio totiusuitæ confuna dat: neq animum aducrte ijs ,quæ mul ta uidentur dolorem poffe afferre.Sed ſingulis rebus oblatis à te ipfo quæro , quid náca in rc Gtintolerabile:id cnim pudebit te fateri.Deindememineris,ne que præterita tibi , ncquefutura ullam afferremoleſtiam , fed præſentia tantű . Achæc cxtenuantur,& fuis ca limiti, bus, DE VITA SVA LIB. VI.gr bus determines , cogitationem tuam redarguas,fi ca tam cxiguæ reinó Grfo rendæ. Num iam domini tumulo adfident Panthca, autPergamus? Num Adriani fepulchro Chabrias & Diotimus?ridi culum hoc. Quid uerò G adGderent, ſentiréntne illi ? autuoluptatem cape Tent, fiquidem ſentirent? aut fi cam ce piſſent, an coimmortales eſſentreddi te? Nónnchis quoquefatum fuit ,ut ſencs &uetulæ priùs ficrent, inde mo scrétur ? Quidautem illi poftmodò fa ciét , his mortuis? Oia hæc fætida funt, & tabus in facco . Si acutèuidere potes,afpiccetquàm fapientiſsimè iudica,inquitille. In conſtitutionc animantis mente præditi nullam inueniouirtutem quæ iuſticiam cxpellat: Sed quæ uolupra . tem cijciat,uidco continentiam . Si tuam opinionem detrahas ab ea quod uidetur dolorem afferrc, ipfe in tutiſsimo es collocatus.Quisipſe? 128 M. ANTONINI Ratio.Verùm ego , inquies, non ſumra tio.Efto.Proinde ratio ſeipſamnedolo re afficiat:Si quid aliudin te eſt quodlæ datur,ipſum de fe iudicet. Cùm impedit fomnus aut appetitus, idmalú accidit uegetatrici animæ: quæ &alia ratione offenditur. Ita fi mensim pediatur ,fitcum damno mente prædi tę naturę.Hæcoía ad te tranſfer.Dolor, uoluptas,attinguntte?Si uiſus impedia tur quominuscernat,impedituriã fen ſus. Quòd fi abſos exceptione aliquid appetis,iamid cú rationis capacis par tis incommodo fit :lin communetibi p poſitum eſt, neg læſus es, nec impedi tus. Mentis quidem proprias actiones nihil aliud impedire poteft:nonenimac tingitur ab igni ferro ,tyráno ,autcalum nia ,aut alia ulla talire . Sphæra cum fit ,rotunda manet. Indignum eſt, me mihi ipfi dolorem afferre,quinullum unquam aliúlubens læferim . Alijs aliæ res læticiam afferunt:mihi, fi pars mei princeps fana ſit, ne auerſe tur quenquam uel hominem, uel huma 11 ( num DE VITA SVÁ LIB.VIII. 129 num calum :Sed omnia placidis afpici at oculis , omnia accipiat, ijsý utatur uti dignum eft. Difcepræſens tempus tibiip , gratifi cari. Qui commendationem pofterita tis magis curant,nó reputant dos horú Similes futuros,quosnuncægrè ferunt, argipä сcia mortales. Porrò quid om nino tua intercít, a talibusi) uocibuste cantent,autita de te fèntiant. Tolle mc, & ponc quocung uoluc tis, ibi enim utar genio mcopropicio.i. cótéto,& habeat ſe &agar naturæ mica confequenter. Id uerò an dignum eft,ut malè props tereàhabeatanimusmeus, ac feipfo de terius ?abicctus, appetens, anxius;per . territus? Ecquid co dignum inueniam ? Homini dihilaccidere poteft quod nó fit humanum, nccboui,uiti,ſaxo quic quam, quod nonlit confentaneumcius naturæ . Quòd fi unicuigid contifigit; quod & cófuetum eſt,& naturale,quid eft cur indigneris? nihiliticoletabile ci bicommunisadfert natura.Sin propter cttrancam aliquam ré perturbaris: nó i 130 M. ANTONINI 10 WY A illa tibi,fed tuum de ea iudicium , molc ſtiã affert : id uerò ut abolcás , in tua eſt poteſtate. Quòd fi quid eorú quæ in te ſunt, te moleſtat, quis eſt qui prohibe at,ncopinionem emendes? Similiter Gi doles te hocnon agere,prodeft cogi tare,curnon potius agasaliquid , quàm doleas: ſin aliquod potétiusobſtat,no li dolere, cùm nófiat tua culpa,neagas. At uidetur ujuendum non elle ,nig hoc agatur: placidus ergo uitam relinque: quádo &is qui agit,moritur æquusim pedientibus. Memento partem tui principem ſu perari non poffe, cum in ſe collecta fc ipfa contenta eſt, neque quicquam pre ter uoluntatem agat, etiam fi noninftru eta ratione pugnam conferat. Quid er gò fier, li étà rõe parata, circúſpectè de reb.iudicet.Itaqmés ab affećtibus libe ta,arx é: nihil.n.munitius homo habet, quò refugiés fuperari nópót.Id qui nó uidit,indoctus eſt: qui uidit, ncq eòrc fugit, infortunatus. Siqd uiſa aut cogitationes tibi renú. ciāt,caue aliquid cu addas.Renunciacú 'cit, DE VITA SVA LIB. VIII. 13t : ! eft ,aliquem tibi malè dixiſſe. Eftoid al latum ,non taméid quo $ ,cflc teleſum . Video puerú ægrotare:uideo, ſed g in - periculo Gt,non uideo, Ad hunc modú ſemper ingifte primis uilis, nihilipfein tus adijce:ita nihil mali erit.Imòhocad 1.dc,noſlete omnia quæ in mundo cuc niunt. Cucumis amarus cit ,omitte cum: uc i pres in uia ſunt, declina cas :ncq uerò dicas,Cúrnam hæcin múdo ſunt facta . : Ridereris enim ab homine naturæ rerű indagatore, haudſecus quàm à fabro aut futore, damnares quòdinofficina ramenta & reſecamenta operum uide : res.Atquihi ca poſſunt aliquo abijce re: uniuerli natura nihil extra fe habet. Verùm hocin cius arte potiſsimùm mi rari decet,q cùm ſeipſam circumſcri pâffet, omnia quæ in ſe habet, quæ ob noxia corruptioni,ſeniog , & nulli ele uſus uideantur , in ſeipſam tranſmutat, rurfus ex his alia noua efficit: ita utne que fubftãtiá extra ſe requirat, neqlo cum ,quò uiliores res eijciat.Contenta eſtigitur ſuoloco,materia:& arte. 2 M. ANTONINI. Neqin rebus agendis flu & uandum eſt, ncqucin communi uita turbandú , ncquecogitatiouibus uagandum , nego omnino animus contrahendus, aut fü bito impetu efferendus,ncg uita occu pationibus inanibus attcrenda.Cædes peragunthomines , mactant,exccran tur: quid hęc poffunt,quominus mens tua permancat pura, prudens,modeſta, iufta? Quemadmodum fi quis limpido & dulcifontiaſsiſtens, eiconuicium fa ciat:illa quidem ob id non ceſſat purā aquam ſcaturire: quin &fi quis lurum, aut ftercus inijciat,tamen ſtatim illa dif fipabit atą eluet,ncgabijs obturabit. Quid ergo agendum , ut fontemper en nem habeas,non ciſternam ? Compone te ipſum ,ut fis ad oés horas liber, man fuctus,fimplex ,uerecundus. Qui neſcit effe mundum, neſcit ubi ür . Qui neſcit, cuius rei cauſa fit natus, ncß quis ipſefit ,neq; omnino mundú cflefcit.Quorum alterutrum cui decft, is cuius gratia extiterit,dicere ncqucat. Vter uerò tibi elegantior uidetur, isą plaudentium fugit laudem ,anilli, qui ac DE VITA SVA LIB VIN 133 negubi,nequc qui fint,cognoſcunt, Laudari cupis ab hic , & feipfum ſpa cio unius horæter execrat?placere uis homini, qui ne fibi quidem ipfe proba tur?nifi is probeturlibiipa ,qui ferè om nium eorum , quæ egerit,poenitétia cor ripitur. Non iam tantùm unà ſpirandus eſt circumfuſus aër, fed & confentiendum cum méte quæ uniuerfa complectitur. Haud em minus uis intellectrix omni ci, quod cam trahere poteſt,circumfu fa eft, quam ſpiritus ſpirare uolenti. Generatim malicia mundo non ob eft:inſpccie auté,nihil lædit proximu: Soli ci obeltcui & conceflum eſt , ut cũ primüita uolucrit,liberari ea poſſit. Non magis ad meam uoluntas alie na pertinet, quam uel anima eius , uel caro.Nam etfi maximè uerum eft, una noftrûm cffc alterius cauſa natū , tamé principes noftrum partes ,ſuum quæli. bet dominium obtinct.Etenim curalte rius malicia,mihieſſer malo? cum non Elit uiſum Deo,ut in alterius Gt potefta te, cſſemeinfelicem . i 3 134 M. ANTONINI Sol diffufus effe uidetur? atæ omni. no quidem fufus eſt, non tame effuſus, Fulio enim eius,cxtenſio.Itaq & fulgo res eius, quos nos radios,actinas ab ex tendendo Græci dicunt. Quod autem Git natura radij,uidere eſt, fi inſpiciaslu men ſolis per anguſtum in umbrofam donum immiffum . Recta enim im mittitur, & diuiditur ad obiectum foli dum corpus, quòd aërem intercipit :ibi ucrò permanct,ncq decidit.Ita &intel lectum fundiac difundi, non tamen ef fundi oportet: quippe utextendatur,ne quc ui & temerario impetu ad obiecta impedimenta impingat:ne concidat, fed perftet , & illuftretid, à quo acci pitur, id quidem , quòd eum transmit tet,ſplendore ſeipſum priuabit . Qui mortem metuit, aut amiſsioně ſenſuum timet , aut diuerfum fenfum , Quod& amitượt ſenſum ,nihilutig ma lifenriet; lin alium ſenſum adipiſcetur, aliud erit animal, neg amittetuitam . Homines unus alteri cauſa natifunt, Diſccigitur,aut fer, Aliterjaculú,alitermens fertur.Hæc enim DE VITA SVA LIB. VIII. 135 cnim etâ cauta ſit, &in deliberatione uerſetur, rectà tamen fertur.ingredi in principem cuiuſuis partem: præbet au tem etiam alij unicuique ingredi in ſu am principalem partem. M. ANTONINI IMPERATO. ris de uita ſua LIBER IX . Guilielmo Xylandro Auguftano interprete. Viiniuſtè agit, impietatis reus eſt. Etenim cùm uni uer natura ratione prędi ta animantia eò effecerit ut quantum eius dignum eft,unum alteri profit,noceatautem ne quaquam : qui uoluntatem cius præua ricat, impius utißeſtin omniú dcorú primam .Acqui mentitur,etiam impic tatisin candem dcam fefe obligat. Na tura enim uniuerfi,corúcſt natura,quæ funt:hęc autem omnia interfecognata funt . Porrò autem cadem Veritas 3 136 M. ANTONINI dicituf,uerorųý primaeft caufa. Quii. tagſtudiò mentitur, cò quod decipit, impius eſt: quinon dedica opera,eò , p ab uniuerh natura diſcrepat , &quòd præter decorum agit, repugnās uniuer, b naturæ :repugnatenim ei, quiin con frariam partem à ueris deflectit, prætop quam iplius natura ferat, quęcioccalio nes præbuit, quibus neglectis non pót jam uera à fallis diſcernere. Impietatis reus is quoque eſt, qui uoluptates tan , quam bonum appetit, dolorem utma, lum fugit.Hic enim peceſſe eſt ſæpenu merà incufet communem natura,quae ſi ça aliquid præter dignitatem bonis malísue tribuerit:ppterca, quod fæpe mal¡ uoluptatibus fruuntur,cag.quib . efficiútur eæ ,poſsidet:boniuero dolo re afficiunt, & in caufas dolorişincidūt. Jam qui dolorem metuit mețuet aliquá do aliquid eorum ,quçinmundo fient: įd uerò impium eſt.Rurfus qui uolupta tem confectatur,non abftinebit fe ab in juſticia :id uerò palàm impietas eít, O portet autě ad ea ,quæ natura in utraq partem æqualia effecit (nca cnim utra que DE VITA SVA LIB. IX . 137 que feciffet,niſi ad utranæ partem exx quoſe babuilſet)eum qui naturam uult lequi ducem, fimiliter æqualiter eſſe ef fectum ,Ita & qui dolores & uoluptates, mortem & uitam ,gloriam & ignomini am ,quibusæqualirationcutitur natu 14, nonin eodem ponitmomento, pro culdubiò impiè agit. Quod auté dixi, Naturam communcm ijs exæquo uti, ita intelligendú eſt,qdea cueniút in u traque parté conſequentia quadam, iu xta antiquum prouidentiæ impetum , quo illa ab aliquo principio ſe ad res i ta diſponendas contulit,complexa ra ționes quaſdam corum quæ ellent futu ra , deſtinatis quibusdam facultatib . ex quibus nafcerentur ſubicctæ , muta ţiones, & fucceflus eorum, Gratiofius quidem crat, hominem mendacij, fimulationis, luxus & ſuper biæ omnis inexpertum mori: ſecunda (aiunt)nauigațio eft,fatietate horum af fcctum antemigrareè uita quàm illa ui tia probare. Nondum ne tene experien tia quidem docuit,utpeſtem fugias?Pe 38 M. ANTONINI. ſtis enim eft ca intellectus corruptio, lo gè magis ,quàm aëris quædam intempe' ries ifta &mutatio. Hæc enim animali peftis eft,quatenus uiuitillud : hæcho minum , qua ratione ſunt homines. Mortem non contemne, boni camć conſule, quippe remexijs unā,quasna turadecreuit.Qualcenim eftiuueneſco re,ſeneſcere,augerc,uigerc,dentes,bar bam, canos ferre, liberos crcare , uterű ferre, parere , reliquæ $ naturales effe ctioncs, quas tempora uiteadferút,tale eft etrādiffolui. 'Hominis ita ßrationc utentis cft,mortem ncggraucm ,ncquc uiolentam , neg contemnendam rem exiſtimarc,fed operiri eam , tanquam u nam è naturalibus actionibus:perinde atque nunc expectas, quando fætus ex utero tuçuxoris edatur, ita expectanda etiam hora, quaanimula tua ex hocre ceptaculo excidat. Quodfi rudequidé, ſed taméquod corattingere poſsit,do cumentum accipis,omninò ut facile fo ras mortem efficiet, fi cogites, quales ij fint à quibus diſcedas, & à quorum morum litanimus tuus ſeparandus col luuica DE VITA SVA LIB. IX ., 139 luuie. Iraſci quidé ijs qui tecum uiuút, nequaquam debes, ſed corum curā gc rere,ijsý placidum te prebere:Cogitan dum tamē tibi eſt,te ab hominibusnon idem tecum fentientib . diſcedere. Hoc enim unam erat,quod poterat retinere in uita', G fuiffet homini datum uiuere cum ijs,quieademſentirent:Núc uides quàm laborioſa fitinter unà uiuentes diffenfio ,ita ut dicas:ô mors, uenicele riùs,ne quádo ipſe quog meiipfius ob liuiſcar. Quipeccat,abiipfi peccat: quiiniuftè agit,& biipfi iniuftè agit, ſco malum efficiens ipſum ,lædit. Sæpenu merò iniuriam facitis qui nihil agit, nó is modò quiagit. SiadGt certa de rebus fententia, & a ctio ſocietatem humanam ſpectans, & animus ita affe & us,ut boni cóſulat om nia quæ accidunt præter id quod eſt à cauſa profectum :hæcli adfint, ſuficiút ad opiniones tollendas, Gftendum im petum animi, extinguendum appetitú , &habendum paratam apudſeſc parté principalem . Vna uita brutis animantibus eft di Itributa: м . ANTONINI tributa:unamens, rationem adeptis. Qucmadmodum una eſt terrenorú ter ra, & unam lucem uidemus , unum aêre trahimus. quæcáqucuidendi & uiuédi uim habcmus. Quæ commune aliquid habent,con tendút ad id quod eft eiufdem generis. Omne terrenum ad terramuchit ,omnc item humidum, aut aërcum ad ſuum iti dem genus,ita ut neceſſe fituiea inde in tercludi.Ignis furſum effertur, propter clemétarem igncm: omniuerò hic igni aliquid eſtparatum utinflammctur,ita ut omnis materia paulò ficcior facilè i gnem concipiat,quia minus eft in eius temperic id quod inflammationě pro hibeatItag & omnc, id quod commu nis mentis eſtparticeps, limiliter ad co gnatum ſuum contendit:atq etiam am plius. Quanto enim eſt alijs rebus præ Itantius, tanto ¶țius ut cómiſcea tur cum co quod eiufdemcſt generis.I taquc apudipla ſtatim bruta inuenta ſunt examina, greges,pullorum educa tiones,atq id genusquali amores.Ani macnim iam in his eſt, ido quod ea in unum DE VITA SVA ' LIB. IX . 141 unum conduceret, apud præftantioré partem reperitur:id quodin plantis,la pidibus &lignis nó inuenitur.Atapud ratione õdita animalia,ciuitatcs funt,ct amiciciç, & domus, & concilia:ingbel lo pacta & induciæ . Apudpræſtátiora, etiam ex diuerfis modis unitio quædá conftat, ut apud aftra adcò aſcenſus ad fuperiora conſenſum etiam in de iua dis cfficere potuit. Atqui apud catan tùm, quæ mentem habent,obliuio mu tui ſtudij & conſenſus reperitur, & hic modònon uidetur quomodò adſe in uicem affluant.Quanquam etiam fi fu giant homincs hanc coniun &tioncm ,ca men ab ea corripiuncur, naturanimirú præualente. Vidcbis autem id quoddi co, li animum aducrtas. Facilius cnim inuenies tcrrcum aliquid nulli terreno adiunctum , quàm hominem ab homini bus auulſum . Fructumfert &homo,& deus,&mú dus,fuo unumquodą temporc : quòd lconfuetum cſtin uite, ut luum fru & ű , nullum communem ferat, tamen ratio fructumfert &communem &propriú, : M. ANTONINI naſcunturg ex eo alia quædam eiuſmo di,qualis eſt ratio . Peccataliquis.Sipotes,meliusillum doce:fin uerò, meminerismanſuetudi nem tibipropterea datam : nam & ipli dij illis ſunt clementes, qui& nonnul lis ad conſequendam fanitatem diuiti as, &gloriam ,auxilium ferüt:adeò funt benigni. Id & tibi licet, neque impedit quiſquam Labora,non ut miſer, nec ut qui uel miſericordia ,uellaudé conlequi ſtude as:idunum tibi fit propoſitum agere ſe cundum ciuilem rationcm . Hodie omni me periculo exemi,imò uerò omnia quæ uidebantur mala cie ci: nihil enim extrà erat,fed omniaintus in opinione mea. Omnia hæc, quæ in caducis funt, fa miliaria iam mihifecit experientia:du ratione autem ſunt diurna, materia for dida,omniatalia, qualia erat etiã apud illos, quosſepeliuimus. Resipfæ extrafores ſtát,nihilipfæ de feipfisnorūt, neß pnunciát. Quid igit deijs pronunciat?ratio. Negidperſua fione, DE VITA SVA LIB. IX 143 fionc,ſed actione diſtinguit bonum & malum ciuilis animalis ratione prædi ti: ſicut ncßuirtusneg uitiú in perſua fione, fed actione. Lapidi in altum coniecto nihil mali accidit fi dccidat,ncg bonum , quòdin ſublime effertur. Introſpice corum animos, & uidebis quosij iudices timcant, & ut hi ſeipfos iudicent. Omniafunt in mutatione,ac tuipſe quog in perpetua alteratione, ac quo dammodo corruptione. Quin & totus mundus. Alterius peccatum ibi eſtre linquendum, ut firactionis defcctus,ap petitus,opinionis quics,ac quaſi mors. nihil mali. Tranfi nunc ad ætates , ut puericiam , adoleſcentiam ,iuucatutem ,ſenectam: horum omnium mutatio eft mors.aun quid mali?Trág deinde ad uită ſub auo acam ,ſub matre,ſub patre: quinetiã ali as multas mutationes & fines inucni cs , quære ex teipſo, an quid mali Git ?Ad cundemmodum eſt etiam totius tuz ui sæ finis, quies,acmutatio. 144 M. ANTONINI Perpende mentem tuam ,uniuerfi,ac proximi:tuam ,ut ea iuſtam reddas.uni uerfi ut recorderc cuius pars fis: proxi mi, ut uidcas fitnein ca igooratio ,an uc rò incellcctus. Simul intelliges te factú ad explédum ciuile corpus,atqita om nem actionem tuam facere ad uitam ci uilem complendam.Etenim quecúquc tua actio nó ad focictatem humanam , tanquam finem uel propinquum uel remotum refertur ,illa uerò uitam inter polat,& unitatem eius foluit; turbaso ciet,ficut in populo cam plebs ſeceſsio nem facit. Abhac concordantia. Pue . rorumirę,ludicra ſpiritus qui cadauera geſtant:ut co efficacius accidatidquod eſtin Necya. Vade adqualitatem cauſa , čamgå materia ſecretam confidera, tum quàm diu permanerc omnino pofsit ca pro pria qualitas. Paffus esinnumera, eò quod non có tentus fuiſti cua mente agere ca,ad quæ crat facta.Sed hæc fatis. Cum te alius repræhendit aut, odit, aut aliquid talcpronunciat,afpicecorú animulas: ) DE VITA SVA LIB. IX . 145 animulas:intra, & uide quales Gint.Cer nes nihil eſſe tibi laborandú, ut hocuel illud ij de teiudicent. Bene quidem ijs uelle debes: Datura em amicifunt, eos dij omni ratione iuuant,perinſomnia, uaticinia.Hæc quidem de quibus ijcer tant , circulus ſunt rerum mundanaa rum, quæ ſurſum deorſumgab unoz uoin alterum uoluuntur. Aut ad fingulas res uniuerſi intelle ctus ſe applicat, quod fi eftita, id , quò ca ſe applicat:approba. Aut ſemcltan tum impetüfecitipfa més, reliqua om nia conſequéter fiunt.* Et quid unum alicui. Quodam enim modoAtomi. Omninò autem , que Deus fit, recte omnia habent : ſiue temerè ſunt omnia; i nunquid & tu ? lam nosomnesterra occultabit :poſt ipfa quogmutabitur: & res deindealię item in infinitum mutabuntur.Enimuc ro qui fluctusmutationum & motuum confiderabit, earumg celeritatem , is omnia mortalia contemnet. Torrentis inſtar cauſa uniuerſi rapit omnia. lam ó ipſa iſta ciuilia quàm ſuntuilia? & quàm k 146 M. ANTONINI uidenturhomunciones iſti philoſophi cè agentes,pleni eſſe muci? Quid facien dum ? quod nuncnatura poſcit,cò con tende îi liceat , neqcura ,an fit aliquis mortalium hoccogniturus.Neo Plato nis remp. ſpera: Sed contentuseſto ,G uel minimum procedat:hứcqueipſum ſucceſſum cogita quàm non fit exi guus . Mutat aliquis illorum ſuum placitum ? atquiline horum mutatio ne quid eſt, quàm feruitus gementium, &perſuaſos ſe eſle ſimulantium . Vade nunc & Alexandrum, &Philippum , & DemetriumPhalereum mihi dic, Vide rint an ſcierint quid communis uolue ritnatura, & an leipfos ſub diſciplina te nuerint.Quod ſi tragicè tantùm ſeſe o tentarunt,nemo me damnauit , ut co gar eos imitari.Opus philoſophiæ ſim-, plex eft , & uerecundum.Nolimeaddu cere ad faſtú, qui præſeferat grauitaté. Supernè contemplari infinitaarmen ta,ſacrificia ,omnis generis diuitias , in tempeſtatibus & ferenitate: quæ facta funt,cum ijs nata, quæitem deceſſerút. Conſidera etiam uitam eorum qui ante DE VITA SVA LIB IX . 147 1 1 -S ante te,& qui poſt te uiuét: horú ét, qui hodie apud Barbarosuiuút: @multico rum ne nomen quidem tuú ſciant, mul ti ſtatim obliuiſcentur, mulu cũ te núc laudent, ftatim ſunt culpaturi . Deniz quam res nullius momehti lit memoria aut gloria , aut aliquid tale. Vacuitas perturbationum in his quæ ab extrinſe ca cauſa accidunt , iuſticia in ijs , quarū actionum tu es cauſa : hoc eft impe tus animi , & actio , quæ finem habe at ſocietatem humanam : id enim eft tuæ naturæ conſentaneum . Multa fup uacanea ex hisq te perturbát,precidere potes,q tota in tua ſunt opinione fità, multūý laxitatis et ſpacij tibi acqrere. Torūmundū alo cócipe,tuuğæuú per pēde, tú celeré lingularú rerú mutatio . né.breue.f.efſe tēpus ab ortu ad interi.. túid uerò q huncfequit ,idó pillú prę ceſsit,infinitú.Oía quę uides,celerrime interibút: hi quo ,quieorú interitú ui dent, ipfi quog mox peribunt. Qui decrepita lenecta moritur, idem ferer cum co, quiimmaturamorte cadit. 1 ] į 148 M. ANTONINI. Quænam ſunt eorum mentes , quib. rebus ſtudent,quæ habent in honore, quæ amant?iudicate nudas ipforum in tueri animas.Cum uituperando obeſſc, aut prodeſſe laudando ſe putant, quæ cítilla opinio? Amiſsio uitæ nihil eft aliud quàm mu tatio: hacautem delectatur natura uni uerfi, fecundum quam omnia fiunt rc te. Abæternoreseiuſdem formæ natæ ſunt, licg eritin infinitum . Quid ergo dicis omnia facta, & futura male. Ergo nullus inter totdeos repertus eſt, qui ca corrigeret,ſed damnatuseſt mundus ut perpetuis malis conflictetur. Vide quàm putris ſit omniú rerum materia ,aqua, puluis,oſsicula,fætor: rurſus calli terræ ,marmora:fęces, aurű & argentum :crines,ueſtis,fanguis, pur pura,omnia reliqua eiuſdemmodi. Eti am quæ fpiritu conſtant, alio modo ta lia, atq ex hisin hæcmutantur. Satis miſeræ uitæ eft, & murmuris, & &imitationis? Quid perturbaris? quid in hisnoui?Qui terret te ?nú formala ſpicc cã.nú materia ? afpiceilla. Extra hæc 11 DE VITA SVA LIB IX . 149 hæc nihil eft. Quin &iam crga deos ſim pliciot &melior esfaćtus. Idem eft Gue tribus hæc, live centum annis ea diſcas. Si peccauit , malum apud ipſum eſt: fortaſsis autem non peccauit. Aut ab una aliqua mente tanquam onteomnia progrediuntur, quæ cor poribus accidunt:proinde pars non de bet euentis totiusfuccenfere. Autato miſunt omnia,confufio , & diſsipatio ; quid ergò perturbaris?Menti tuæ dicis . Mortuus es ?perijſti, efferatus es , ſimu las, cs in cætu, aleris? Aut nihil poffunt dij, aut aliquid. Si nihil ,cur non compræcaris eos?Sin pol ſunt,cur non magis etiam pecis ut dét tibi, ne quid horum metuas, autexpe tas,ncque magis doleas ſi abſit,quam ſi adfit.Omnino cnim li poſſunt adiuua reij homines , etiam in hoc poterunt. Fortè dices,Dcusea in meapoſuit pote ftate.Efto . Nónne crgo præſtatteijs ģ in tua ſunt poteſtate uti libere, quàm de · ijs quæ non ſuntin tua man u pofita,ſo icitum eflc , animo feruili & abiecto 9 3 k 3 152 M ANTONINI. Quis autem tibi dixit , deos non in his etiam, quæ penes nosſunt,auxilium ad ferre?Incipe ergo precari de his, et uide bis.Precat alius , ut cum aliqua cubet: tu petę , ne eius rei appetitustibioriat. Alius petit, ut certa releuetur, tu, neca leuari tibi op' ft.Alius,ne amittat filiú : tu , ne idipfum metuas. Omninò adhuc modum uota concipe, & quid fitfutu rum uide. Epicurus ait fibicum ægrotaret, nul la fuiffe de corporis affectione cum ſu is colloquia ,fed decaufis rerum natura lium præcedentibus diſputatum conti nenter.Eı rei ſe intentum , mentem ha buifſe perturbationum uacuam, ut quę motuum corpuſculi nullam partem ac ciperet, ſuum bonum cuftodiens,idea qúe ſe ne medicum quidem qui appli caret pharmaca adhibuiffe; Sed uitam benè habuiſſe.Tuquod is in morbo po tuit,hoc liquid alterius rei incidat,ob ſerua. Vt eniin non defiftere à philoſo phia propter quæuis negocia, neg cũ quouis uulgari homine nugari,omnib, Sectis é cómunc.lic in omniactione cie b h ti incum DE VITA SVA LIB.IX. 151 incumbendum ſoli, q ppoſitum eſt,in ftrumétog quoadidutimur. Si cui? impudétia offenderis,ftatim percótare teipfum , an poſsit fieri, ut nulli fint in múdo impudétes.nó pótaūt hoc fieri: neigitpoſtula id qd herinequit :alio quin ipſe quoß un'eris eximpudétib. ijs , quos effe in mundo oportet. Idem de uerſuto ,infideli,omnidenim quocú quemó uitiofo in próptu ſit tibi cogita re.Ná firecorderis neceſſarioid genus hominú efle , fingulos æquioré te prebe bis.Id quoq utileé,ftatimcogitare,quá homini natura uirtuté cótraid pecca tú dederit.Remediū.n.tribuit, cotra in gratos manſuetudiné,cótra aliud uitiū, aliud pharmacũ. Olo aút licet tibi in ui am reducere eu qui errauit: nā oís q pec cat, cò errat, pàppofito aberrat. Deni 1. que quid inde tibidamniallatú é:inue nies quidénullú eorú quib.iraſceris,ta · le quippiáfeciſſe, quomés tua fit futu ra deterior:atquiin hocunico fitú crat, ut malú tibi atg dánú accideret . Quid uerò malú aut nouú accidit, fi indoctus į homoagitſuo modo: uide ne tu tibiip c 2 0 k 4 M. ANTONINI. ſe potius ſisrepræfendis, quinon præ fenferis fore,utisi: a peccarct. Eenim anſam tibi omnino præbuit ut cogita res, confentaneum eſſe utis ita pecca ret.Ac tamen eius oblitus,miraris eum deliquiſſe ? Maximè ucrò fi cui infi delitatis uel ingratitudinis cauſa ſuce cenſes, intra te conuertere. Proculdu bio enim à te peccatum eſt, fi eum ita affectum iudicauifti fidem feruaturum : aucl beneficium conferens,non eo có tentus fuiſti quod dederis , neque fru - & tum teipſa ex actione capere cogitaui ſti. Quid enim aliud requiris, cum ho mini bene facis?non cibi ſatis eſt ,te tuæ naturæ conuenienter egiſſe, ſed & mer cedé inſup defideras, perinde ac fimer çede oculus poſcat,quia uiderit,autpe des ppter grellus. Quéadmodú enim hæc ad certūfiné facta ſunt,ita ut ſecun dúfuam conſtitutioné atą naturam ſi egerint, fuum finem adepta ſciamus:ita homo adbeneficentiam natus , & quid beneficij cótulerit, aut aliud quid ege rit ,quod ſocietati humanæ conducat, fecitid ,cuiusgratia eſt factus, conſecu tus cft id, quod ad eum pertinebat. M, ANTONINI IMPERATO, ris de uita ſua, LIBER X. Guilielmo Xylandro Auguſtano interprete. Ris aliquando , ô anima, bona, ſimplex , unica , & nuda, ſplendidior corpo re tibi circumiceto . Gu ſtabis olim amoris affo ctum :plɔna eris,nullius indigens , nihil deliderans ncg animati neque inanimi ad fruitiones uoluptatum :ncqtempus requires : quo diutius fruare,neq locũ, regionem , aut aèris commoditatem , nec hominum conuenientiam .Sed có tenta eris præfenti ſtatu ,dele & aberis omnibus quæ cruntin promptu, tibig ipfi perſuadebis,omnia tibiadeſſe,om nia cuareétè habere,omnia à Dijs tibial lata,probabisquæcúq ijs probabunt, ac quæ tibi ad perfe&ti animalis ſalu tem dabunt,quod bonum eft, iuſtum , honeſtum ,omnia generat at continet 154 M. ANTON , NI & ample &titur, quæ diſſoluuntur cò, ut alia exiplis exiftant. Eris aliquando ta lis, utita cum Deo & hominibus uiuas, utne quid in ijs repræhendas, neg ab illis damneris.Obferuaquid natura tua requirar , quippe qui tātùm à natura gu berneris :id deinde fac &admitte , nifi tuanatura,qua animales, cò fiat deteri or.Secundo loco animaduertédumeſt, qd animalis natura quæin te eft, requi rat:idgo mne omittendum eſt, nifide terius tit habitura ea natura , ob quam rationis particeps diceris: nempe ciui lis , & rationalis. His uſus regulis, nihil ages fuperuacancum . Omni quod tibi euenit , aut ita euc nit,ut tu laturuses , aut ſecus.Si como do, quo tuid ferre potes , non fer ægrè, fcd utnatura tua te docet: fin cótrà , no litamen indignari, etenim ipſum peri bit.Enimuerò memento cam eſſe tuam naturam ,ut omnia feras ca,quæ an into lerabilia iudicare uelis nécne, in tua eſt fitum poteſtate,ſecundum uiſa, qua id tibi prodeſſe aut conuenirc ducis. Siquis errat; docercillum debes beni gnè, DE VITA SVA LIB. X. 155 , gnè, & oftendere quid non animaduer terit.Siidneſcis,teipfumaccuſa,imò ne teipſum quidem. Quidquid tibieuenit, id omne abę. terno tibi deſtinatum eſt,atą à conne xu caufarum fataliter tributum . Nam &quod tu es, et quæ tibi cueniút, ab æ terno dependent. Siue ex impartilibus corpuſculis, fi uc natura mundus conftat , id primum conſtat,eflcte partem totius quòd à na ra gubernatur.Deinde,coniunctionem tibi quandam eſſe cum eiuſdemgeneris partibus.Horum memor,quatenus par tem me eſſe totius fentio, nihilægrè fe ram eorum , quæ à toto mihi tribuútur. Parti enim nihil poteft nocere, quod to ti prodeſt. At totum nihil habet, quod nóip6 profit.Id , cùm omnibu set có mune naturis , tú Vniuerſi naturæ hoc accedit, quod ne ab ulla quidemextrin feca cauſa poteſt cogi, ut aliquid fibi dá nofum producat. Quatenus uerò mihi cognatio quædam eſt cum partib . quę funt eiuſdem generis , nihil agam quod non refpiciat communitatem , imà 156 M. ANTONINI ſemper ad communem utilitatem diri gammeas actiones, & à contrario auer tam.Hisita conſtitutis ,necefle eſt uitá proſperos habere ſucceſſus: ficut & ci uis uitam profperam intelligeres,proce dentis per actiones ciuibus utiles ,bo niş conſulentis quæcung ei ciuitas tri bueret. Omnespartes mundi interire necef farium eſt ,hoceft,alterari.Quod fi hoc etiam malumipfis fit ,nónne uniuerfum malè poſsit perdurare, partibus ad inte ritum, &alterationem cóparatis. Vtrú enim natura inſtituitſuas partesmalè af ficere,malog obnoxia, & quidéneceſ ſariò,efficere?aut perimprudentia hoc admifit ? Vtrung quidem non eft ueri li mile.Quin etiam ratione Natura omiſ ſa, ipfarum rerum naturam confideret, item ridiculum erit hóc. Simul enim di cere, quod mundi partes à natura factæ ſintad mutationes , & carummutatio ncs quafi contra naturam euenientes mirari aut indignè ferre, abſurdum ſit: præſertim cum fingula ex quibus ſunt conflata, in ea etiam diffoluantur. Aut enim DE VITA SVA LIB . X. 157 cnim diſcretio fit clementorum, cx qui bus concretæ ſunt res, aut mutatio, ſoli di quidem in terram ,aèrci autem in ae rem, ita ut hæc quoß aſſumantur in Ra tionem uniuerfi, fiuehoc certis conuer fionibus inflammabitur, fiue perpetuis uicibus renouatur. Solidas autem &ae reas partesnon opinare ab ortu te habc re : omnia iſta heri & nudiustertius ex alimento &inſpirato aêre affluxerunt: hæcgmutanti, non id quod ex utero matris attulifti. Poneaut,hocte admo dum adiungere propriæ qualitati:nihil rcuera,puto ,adid quod dicitur. Cùm fumpferis tibiipfinomina hęc, bonus,uerecundus,uerax, intelligens, prudens,alti animi,caucne quando ifta nomina,amittas,alijsg camutes. Celc riter ea aſo repete, acrecordarcnole in telligentis indicari ſcientia dc fingulis rebus percipiendi, & eú, qui cogitatio nibus alienis non occupetur: pruden tis uerò, uoluntariam approbationem corum , quæ communis natura tribuc rit :altitudine animi,mentis intentioné & ſublimitatem , ſupraleues & duros 158 ANTONINI motus carnis, gloriam ,mortem , aliasg res elatæ. Siigitur teipſum dignum his nominibus præftiteris,non id appetés, utab alijs ita appelleris,alius eris,alião ingredieris uitam . Nam talem te porrò elle,qualis hactenus fuifti,hoceftin hac uita raptari &inquinari, nimis ſtupidi eft hominis, & uitam amantis, fimiliso eorum , qui in pugna aduerfusferas fe meſi ſunt.Hicnim pleniuulnerum & ta bi,tamen hortantur, ut in craftinum fer ucntur,iterum pugnaturi aduerſus eof dem ungues & dentes.Itaq te paucisi ſtis nominibus accommoda, ac,& qui dem pofsis,ea tuere, perinde at hin In ſulas quaſdam fortunatas commigral ſes.Sin teinferiorem ijs eſſe ſentis, fece de audacter in angulum aliquem ,utibi uictoriam obtineas : aut omnino è uita abi, non iratus,ſed Gimplici & libero ani mo, atæ uerecundo, cùm id unum in ui ta egeris,uteo modo difcedas. Vt auté memoriam illorú nominum retincas, haud exiguú tibi ad feret adiumentú, ſi recorderis deorum , atß eos nolle fe adulari,fcd hocuelle, ut ratione prædi ta DE VITA SVA LIB . X. 159 ta animalia, ipforum quàm fimilima ef ficiantur. Ficus,canis,apis,ſuum quoduis offi ciumfacit: idem eft &hominis partiú. Mimus , bellú, terror,ſtupor,ſeruitus: hæc quotidic delebút facra illa tua pla cita, quæè contemplatione naturæ rc rum hauſta circumfers. Omnia autem, ita ſuntinfpicienda &agenda,ut & cir cumſtantijs fimul ſatisfiat, & cognitio inactioné uertatur,ferueturó animicó ſtátia ex earūſciétia accepta.* Ignorat, non tñ cft abfcóditú Quãdo capies fru &tum fimplicitatis?qñ grauitatis? quan do cognitionis fingularum rerum ? quæ : nimirum fiteius natura, quis in mundo locus, quandiu ferat eius natura ut du ret , quibus ex rebus conflata fit, quis eam poſsit poſsidere,quis dare autadi Aranca, ſi muſcamceperit, exultat: alius G leporem, aut piſciculum ,aut fu cm , aut urſum , autfarmatas ,nónne hi ſunt prædones? Si opiniones exami ncs, quomodo unumin alterum tranf mere. a 1 160 M. ANTONINI mutetur,uiam ac rationem contempla di parabis.Continenter autem hucani mum aduerte, teý huic parti adlucfac: nihil eſt enim quòd perinde animum magnum efficiat.Corpus enim exue, in telligensgiamiam te ex hominibus di ſcedentem ifta omnia deſerturum ,torů teipſum da iufticiæin actionib . tuis ſer uandæ, in reliquis quę eneniuntrerum naturæ totum te cómitte: quid alij uel fentiant de te, uel agant contra te, ne ad mentem quidem tibi tuam accidat. Duobushis contentus eſto , ut & iuftè agas in præſentia , & id quod nunc tibi obtigit,boniconſulas. Omnes alias oc cupationes,omnia ſtudiamiſſafac ,huic modò intentus,ut rectà ſecundum lege ingrediaris, deum ſequens. Quis lituſusderebus tanquam ſuſpe Etis deliberādis hinc patet. Si quid age dum fit,uideasą id elle ex uſu, firmiter cò procedendum. Sın id nonintelligis, inhibendaactio , & optimis utendum confiliarijs.Quòd G alia his aduerſa oc currant,progrediendum eft iuxta præ fentes occaliones,animo ci quodiuftú uidetur DE VITA SVA LIB. X. 161 uideturintento . Optimum enim eſt cú áttingere ſcopum . Quietus fimul, & ad motus facilis, fi mul & lætus , & conftans eftis, qui ra-. tionem ubiq fequitur ducem. Interroga ex teipfoftatim à fomno ex pergefactus,nū tua interſit, fi quæ iuſta funt & reétè habent , in aliorum fint poteſtate?Nihilintereſt. Nunquid oblicus es, illi qui aliorum fermonibus & laudibusfeiactant,qua les in lecto fint,quales inméta quid ? a gant ,quæ fugiant, quæ confectentur? quæ furentur,quærapiant? non quidé manibus & pedibus, ſed precioſiſsima ipforum parte,qua acquiri poteſt ( ſi qs uelit) fides,uerecundia,ueritas,lex,bo nusgnius . Omnia danti & recipienti naturæ p bè inſtitutus & uerecundus dicit : Da quicquid uis , aufer quicquid uis . Ne que hocaudacia elatus dicit , fedeio bediens, camś probans. Vitæ cxigua reſtat pars :uiue tanquá inmonte. Nihilem refert hîc ne fisuel illic,modò ſcias te ubig in mundo, tan 1 162 M. ANTONINI quam in urbe eſſc. Videant, inquirant hominemhomi nes uerum ac fecundum naturam uiué tem.Sinon ferunt eum , occidant:præ ftat'enimhoc,quàm illo modo uiuere, Noniam præçerea tibidiſputandum eſt, qualísnam ſit uir bonus: fed curan dum, ut fis uir bonus. Subinde tibi ante oculos pone æuũ totum , & uniuerſam natura:cogita, uc res ſingulæ ratione ſubſtantiæ nuclei fint oliuarum ,temporis,tenebri cóuer lio :1dý de ſingulis rebusindaga .Quem admodum exiam diffoluátur, finto in mutatione ac qualiputrefactione & dil ſipatione: utunumquodą ſuam ucluti mortem habeat.Quiſuntilli, qui nunc comedunt,dormiunt,coêunt,uentrem purgant?cum quiimperant alijs, ſuper biunt,indignantur,inferiores increpát? quibusilli paulò antè feruierunt, & qui bus de caulis?quieruntpaulò pòft? Vnicuiqid prodeft, quod naturau niuerG fert,atx co quidem tépore, quo ca fert. Expetit quidem pluuiam terra: expetit autem uenerandus æther cum eſt DE VITÀ SVÀ LIB . X. 163 eſt repletus nubibus in terram decide re,ita & mūdusid agere cupit,quod fit: dico itaqmundo,meei adſentiri. Itag & hocfit, & dicitur fieri, quod mundus uultita fieri.Authic uiuis, & te adſuefe ciſti, aut aliò te confers, & hoc uoluiſti: aut defunctus tuo munere moreris. Nihil eſt præter hæc. Bono ergo esa nimo. * Semper fit euidens , hoc efſe agrú : 1 & quomodo omnia funt hieijs qui in ſummo luntmóte,autin littore , autu . biuis. Omnino enim inuenies Platonis illud, ftabulo in monte abditus : & ba lare. Quid eſt mens mca ? ad quid nunc ea utor?Eſtne aliquid mentis uacuum ? cftne aliquid à comunitate diuullum ? num affixum & admixtum carni , ut il ludunàmutetur? Qui dominum ſuum fugit, fugitiuus eſt.Lex autem dominus eft. Ergo qui cótra legem agit, fugitiuus eſt. Acdolo-, rem aliquis,iram , aut metumconcipit, propter aliquid eorum quod facūeſt, uçlât , uel fict ſecundum uoluntatem 1 ° 2 * ?" 1 164 M. ANTONINI PIC TAE 2 care | PT & eiusqui uniuerſum gubernat.Hic uerò lex eſt tribuens ſuum unicuif. Ergo 13 qui hoc modo timet, dolet , aut irafcit, & fugitiuuseft.Pater ſemine in uterú ma: 94 tris dimillo abijt. Inde ſuccedés alia cau ſa agit, & abſoluit facum ,animaduerten dum eſt ex quo quid efficiatur. Rurſus cibus per fauces dimittetur,deindealia cauſaluccedens,ſenſum ,appetitum ,ui tam ,robur,omniaģiſta aliaefficit.Ita ea, quæ in tanta occultatione fiunt, co Gderanda ſunt, facultasģita conſiderá da eft ,ut& eam quæ deorſum , & eam quæ ſurſum uergit uidemus, non ocu lis quidem corporeis , fed haud minus tamenperſpicuè. Alsiduò conſiderandumeſt,quomo do omniahęcſint,qualia fuerint,aclint bulæ atqfcenæ earundem in ſpeciem rerum , quasuelexperientia uidiſti, uel exantiquahiſtoria cognouiſti,ut,aulá Adriani,totam Antonij aulam ,totam Philippi aulam ,Alexandri,CroG.Om nia enimhæc, talia erant. Tantú per alios animo tibi finge cũ, quialicuius rei caufa doletautindigna DE VITA SVA LIB. X. 165 tur,fimilem efle porcello qui mactatur, & calcitrat at grunnit, Similisetiã ei qui gemitin lectulo ſolustacitè alliga tionem noftram . & quod ſolianimali ratione prędito datum eſt ut rebusque cueniütfpóte obſequat. Olo aut ſequi eas,oíbusé neceſſariū.In fingulis reb. rereexteipfo debes , fitnemors mala, proptereà quòd ea re te fit fpoliatura. Cuni alicuiusoffenderis peccato,fta tim ad te reuertere , ac cogita quain fi milire tu pecces: ut,Quòd argetum ,uo luptatem ,gloriolam in bonisducas. Id iram mox obliuione delebit : accedat autem & hoc,uteum inuitum peccare ſcias. Quid uerò faceret coactus? Tu; li potes,efficene cogatur, Cùm Satyronem uides,Socratium ti bifinge conſpectu dari:cùm Eutychen, Hymenem ,uel Euphratem ceruis,Euty chionem ,Syluanum ,Alciphronem ,uel Trophæiferum imaginare:Xenophon . te uiſo , Critonem aut Scuerum: denis ſingulis aliquem priorum certa ratio ne limilem oppone. Simuluerò tibi ad animum accidat,Vbinamfuntilli ? nuſ 13 166 M. ANTONINI 1 quam ,autubicung. Ita nunquam non cernes res humanas fumum ellc & uani tatem.Maximè fi recorderis id quod ſe mel mutatum eſt, nihil fore in infinito tépore . Tu aut in quo tempore es ? aut qui non ſufficit tibi, breue hoc honeſte exigere?quam materiam , o ſubiectum fugis? Quid enim ſunthęcoia,nifi ex ercitia rationis quæ accuratè perfpexiç naturam earum quæ in uița occurrunt rerum . Perduraigitur, dum eas res tibị familiares reddas: Quéadmodú ualid ventriculus oía fibi effiçit familiaria : & ignis ſplendidus quidad ei inijcias, fla mã ex co &fulgore edit. Nulli liccat uerè dicere,nó efſe te fimplicé & bonu: ſedmentiatur, quicúq hocde te ſentit. Id uerò omne penes te eſt:quis enim pa hibeat,nelisbonus&fimplex ? Tibimo ftet ſententia ,nó uiuere,nifi talis ſis :ne que enim patiturratio te niâ talem . Quid Git, quod poſsit de propoſita materia rectiſsimè dici, uel agi, conſide ra:quicquid erit,facere tibi uel dicere li cet,nemine obſtate:neo prætēdete im pediri.Nexprius deſine ſolicitudiné, ita DE VITA SVA LIB.. ix . 167 ita ſis affectus,ut qďuoluptuarijs ſunt deliciæ, id tibi fit actio in ſubiecta & ob lata materia , humanæ cóftitutioni co ſentanea.Oé.n.id qdlicet tibi agere ſe cundú natură, p uoluptatehabendú é: licet aút ubią .Nam cylindro quidem non datur,ut quouis loco feraturſuo ,p prio motu, ut negaquæ, neg igni,ne alijs, quęànaturaautanima rationis ex pertereguntur:multa enim ſunt quęob ſtent eis, & intercipiant.Mensautem, ſi ueratio per omnia quæ reſiſtunt perge re poteſt ſecundum ſuam natura & uo luntatem.Hanc facultatem anteoculos tuos ponens, g mens per omnia poſsit ferri, ficut ignis ſurſum , lapis deorſum , cylindrus per decliue,nihilpræterea re quire.Reliquaimpedimenta aut corpo reiſuntcadaueris,autpræteropinioné, ipfius métisremiſsionénó lædunt,ne que ullú afferunt malū :Alioquin is qui impediret,malus confeftim fieret. Na reliquæ res omnes ita ſunt compara tæ ut fi qd eis maliaccidat,ftatim dete riores fiåt.At hîc, a oío dicédüeſt,meli or etiam fit homo , maiorique dignus 1 158 M. ANTONINI > į aude,fi rectè utatur ijs quæ occurrunt. Omninò autem memoria tenendum eſt,ei qui natura ciuis eſt,nihil poſſe no cumenti accidere, quod nonidem ciui tati noceat.Atqui huic nihilnocet,nifi quod obfit legi.Eorum uerò , quæ incó moda autinfortunia uocant , nihillegi officit :ergo neg ciuitati,ncg ciui. Qui morſus eſt à ueris dogmatibus, ei ad recordationem uacuitatis dolorú & metusſufficiet uel minimum . quale illud: Sternit humi uentus folia. Haud aliter genus humanum . Foliorum uerò rationem obtinent &liberi tui , &ij homines qui acclamát & collaudantita,utfidem mereri uide antur, aut contrà execrantur,aut tacitè repræhendunt & fubfannant. Foliorú rationem obtinent & hi, qui famam po ſteritatis excipient.Hęcenimomniana fcuntur tempore ueris :pòſt animus ea deijcit: inde alia ipſorum in locum ſyla ua producit.Breuitas uerò téporis om nibus eſt communis. Tu autem omnia perinde atque æterna fugis aut appetis, paulò DE VITA SVA LIB. X. 169 paulò pòft moriturus:& cum quite ef feret,alius lugebit. Sani oculi eft ,omnia uiſlia cernere, & non uiridia tantum uelle, quòd faci unt ij, qui uitio aliquo oculorum labo rant.Idem deſano auditu, & olfactuſen tiendum ,utriqomnia fui generis ſenli lia eſſe promptè appræhendenda : qua ratione etiam uentriculus ad omne a limétum paratus debet effe ,inſtar mo læ , quæ ad quæcunque molienda para ta eſt.Proinde & més ſana parata debet eſſe ad omniaquæ occurrunt. Sed ea ģ hoc tantum curat, ut liberi fint ſalui, ut ab omnib.laudentur eius actiones, ocu lo fimilis eft uiridia, autdenti tenuia tan tum uolenti. Nemo eft adeò felix, cui mortuo non Gintadftituri quidam , qui malú quod ei obtigiſle putatur , haud malè lit con ſulturus:probus,dicent, & fapiens crat: nónne ad extremum aliquis dicet fe cum , Etipfe aliquando reſpirabo-ab hocpædagogo.Nulliquidem noſtrum erat grauis,fed feng tamen clam nos ab coſperni. Hæc de bono uiro dicentur . 15 170 M. ANTONINI ant. Nobis quàm multa ſunt alia, ppter quæ multi ſunt, qliberari à nobis cupi Hæcmoriens li cogites, cò facili us diſcedes hinc , reputans te ex ea uita abire , ex quaijipli q ei' ſunt participes, quorum gratia táta certaminafuftinui, precatus ſum ,pcuraui,meuolüt migra re,fortaſſe aliquid meamorte alleuatio nis fperátes. Quidé,curdiutius hic mo rari quæras? Nihilo tn minus benignus illis diſcede,morem tuum ſeruans, ami cus,beneuolus,propicius:negutis qui abripiatur,ſed quibenemoritur,animu la facilè ſe foluente è corpufculo. Eo modo & ab his diſcedendum eſt, quib. nos natura accommodauit & mifcuit. Difloluitnunc? diffoluor , & à familias ribus abducor, non reluctans, non uim patiés. eſt enim & hoc unum corú, quç fiunt ſecundum naturam. Aſueſce, utin omni re teipfum per con teris:Hçustu quorſum hocrefert? A teipſo facinitium , teg primò exami na , Memento facultatem motricem corporis intus latere. Hæc eſt facun dia, DE VITA SVA LIB. X. 171 dia,hæcuita, hoc eſt, ut ita dicam , ho mo. Nunquam circumiecta uaſa animo tibi propone, & inſtrumenta hæc tibi afficta : fimilia enini ſunt dolabræ , co tantum differentia , quod adnata funt. Alioquin ſine cauſa, quæ ea mouet &continet, haud maio ri ſunt uſui,quàm radius te xtrici,calamus fcri ptori, flagellum auriga. I M. ANTONINI IMPERATO. ris de uita ſua LIBER XI. GuilielmoXylandro Auguftano interprete. AEc propria ſunt animi ratione præditi: Seipſum uidet ,ſeipfum componit feipfumtalé, quale uult, efficit, fru &tus quosfert, ipfepercipit,(Erenim plantarú fructus, atg etiam animalium , alij percipiunt.) fuum finem conſequitur, quicung ui tæ fit terminus: nó utin ſaltatione, & a gendis fabulis,alijs id genus rebus fit, ut fi quid offendatur,tota actio fiat irri ta : fed is animus omni in parte, ubicuß depræhendatur, id quod oblatum eſt,e fedum & nullius rei indigum reddit, ita ut dicere poſsit ſeſuum habere.Con plectitur pręterea totum mundum, eiſ inanc circundatum ,figuram eius, infini tatem qui , certis conuerlionibus con Itantem regenerationem uniucrſarum rerum contemplatur. Inde cogno (cit, DE VITA SVA LIB . XI. ſcit,ncgnouum aliquid pofteris cuen turú,nem eos qui ante nos fuere,quica amplius nobisuidiffe:fed quod is qui è quadraginta annorú,fi méte utaturferè oía præcerita &fucura uidet in reb.eiul demformę.Hecquoß eifunt propria, amorproximi,ucritas,uerecundia, utni hil feipſa præſtantius ducat,quod qui dem ei cum Lege eſt commune,itaut ai hilinterfitinterreciam rationem , &ra tionem Iufticiæ . Cantilenam iucundam ,faltationem , & pancratium contemnes, Siuocélua uè fonantem diuidas in fingulos fonos, ata ſeorlim de fingulis ex teipfo quæ ras an ab co patiarete uinci:pudorcpro fe & ò afficieris.Idem dereliquis fuomo do intellige.Deniqin omnib .illis quæ nonfunt uirtus, nec à uirtute profici ſcuntur, memento ad partes corum re fpicere, diuifiones illa in cótemptum adducere : ids in uſum totius uitæ eft transferendum . Qualis eſt aia quęparata fit, fiiamde beat à corpore ſolui, & uel extingui,ucl diſsipari,uelconſtare.Vtautem licpara 174 M. ANTONINI NIN ta ſit , à peculiari iudicio uenit: non ut fimpliciter mortem aliquis ſubcatid Chriſtiani faciunt,fed bene ſubductisra tionibus & cum grauitate, ita ut & alte ri hoclincuerború cxaggeratione per, fuadere poſsis. Egi aliquid ad ſocietatem humana códucens: ergò utilitatem ſum cóſecu tus.Id femp occurrat, nequnquādebt. Quã tenes arte?Bonuseſſe. Quánam fic hocratione? Si contempler , partim na tură uniuerâ partimhominis ſtructurā. Initiò Tragoediæ prolatæ ſunt, quæ monerent de ijs quæaccidere homini bus ſolent, eam eſſe.rerum naturam , ut liceueniant.At uerò quib . in ſceną delectabamini, curijſdem offendimini in maioreuitæ humanæ theatro ? Vide . ris quidem ,quod ita hæcdebuerint per fici,quodý ea feruntetiam ij, qniclama uerunt. Id Cithoron. Et fanè quædam utiliter à poëtis dicuntur , quale eſtil ludin primis. : Quod li dijmenegligút , &liberos, Rationem habet illud.item . Nam reb. iraſciſanènihil expedit. & Fru 2 DE VITA SVA LIB. X. 179 Frugiferam utiſpicam meæ uitæ me tam. aliag id genus. Poft Tragedia uetus Comædia illata eſt,libertatédiſci plinæ accommodatam habens, cazip fa haud inutiliter nos monens, ne faſtu extolleremur. Cuius fimile aliquid etiã Diogenes uſurpauit. Poſthas &media quædã comedia & ad extremú noua aſſumptæ ſunt, haud alium ob finem , a ad ſtudiú artis imitando oftentandæ . Dici enim & ab hisipfis quædam utilia, nonignoratur: fed tota huius poëſeos & fabularum ,ſcriptionis intentio qué nam finem reſpicit? Quomodoeuidens fit,non eſſe aliud uitæ propofitú ita có modú ad philofophádū,ut eftid, quod núc tenes?Ramusà pximoamputari ra monó pót, an & à tota arborere fecet: fic homo etiã ab uno auullus hoie,nó pornó écà toto excidiſſe cætu. Itagra mum quidem alius aliquis, homo feip ſum à proximo feparat, cum eum odit aut auerfatur:ignorat uerò étà tota ciui li ſocietate ſecadéroeabrumpitur. Ve runtamé hoc habemus munere louis, hác ſocietaté cóftituit,ut rurſum adcre ſcere pximo, & explere totú poſsimus: 176 M. ANTONINI Ettamen ſi hæcauullio fæpius admitta tur ,efficie,ut uniriiterum at coaleſce rehaud facile pofsit id quod erat auul fum :tum uerò , quòdfatent plátatores, non eadem eſt ratio rami qui ab initio floruit cum arbore,manfitgin ea ,&e. ius qui amputatus;rurſus deinde eſt in fitus. Oportet igitur in eadem arborc elle, etfi nonidem cum omnibus ſentias. Qui tibi ſecundum rectam rationem procedenti impedimento funt,ut auer tere teà recta actionenópoffunt,ica ne que tua erga ipſos beneuolentia depel lantte:utrobiß teipſum eundem ferua, utnon modò iniudicado cóftantia, & agédo , fed &aduerſus eosqte phibere conantur, aut aliâs indignantur,māſue tudiné tuearis . Haudem minusinfirmi eſt illis iraſci , ô defiftere ab actione, & concideremetu perculſum : utrunque eft eius qui ordinem ſuú delerit , quod alter mctu facit,alter odio cognati fibi, &amicinatura. Nulla natura arte inferior eſt: quip PC cùm artes fint naturæ imitatrices. Quod DE VITA SVA LIB. XI. 177 : cr Quodſi eſt,utiq naturaomnium perfe & tiſsima &omnia compræhendens, ar tium folertiæ nequaquam cedet. Porro omnes artes præftantiorú gra tia faciunt uiliora:ergo & cómunis na tura. Acoz hic eſt ortusiuſticiæ : ab hac reliquæ uirtutes dependent:non enim conitabitiuſticia,ſi uelrebus ſuapte na tura neqz bonis nec malis nimium tri buamus,uel temerarij,ucl errori procli ues erimus: Non ueniunt ad teres eę, quarum fu ga uel appetitu perturbaris,fed tu quo dam modo ad eas accedis :iudiciumita la que deijs quieſcat,ita etipfçquieſcent, & & ne ſequeris eas,neg fugies. Animus globo ſimiliseſt , figuræ æ quabilis, quandones effertie, negcó trahit,ſed luminefulget, quo in omnib. & rebusueritatem cernit,& in ſe quoque Contemnorab aliquo : uiderit. ego ibi curabo ,nequid contemptu dignum a gam autloquar.Oditmealiquis: uide ip rit.Ego quidem omnibus ſum placidus ces &beneuolus,atco ipſo promptus ad ne ch ere cm que ipſo. 100 god m 178 M. ANTONINI. oftendēdos alijs ſuos errores: neß hoc exprobrādi cauſa, aut ut patientiam o ftentem meam , fed ingenuè & pro bè. Quantus erat Phocion, nifi idip ſum præ ſe tuliffet. Intus enim omnia oportetrectèhabere , & à dijs conſpici hominem nullam rem indignè ferenté, autquiritantem . Quid enim mihi mali accidit,fi alius id agit, quod eſt naturæ tuæ commodum? nó accipies id quod nuncnaturæ uniuerfi eſt opportunum, cum ſis homo eò deftinatus,ut commu ni utilitati inſeruias? Qui contemnunt fe mutuò , ijdem mutuò ſe demerentur: & qui mutuò de primatu contendunt, mutuò libi con cedunt. Quam putiduseſt, & fallusille , qui dicit : Statui fimpliciter tecum agere. Quid agis ? non erat hoc præfari opus: ipla reshocoftendet.Statim ipſo in uul · tuinſcriptus debet efTe fermo,acftatim ex iplis oculisapparere : Quemadmo dúex afpectu amatores ſenlum ſui ama fij.ſtatim cognoſcunt.Omninò uir bo nus & fimplex hircoli debet aliquld fi milc C DE VITA SVA LIB XI. 1979 3 mile habere, ut qui ei adeft, uelit, nolit, tń cius fimplicitate depræhendat. One tatio aut ſimplicitatis, infidiæ ſunt te étæ :neq uerò quicộ turpius eftfubdo lis acinfidis congreſsib .Hocoím maxi mè fugito. Bonus,fimplex& manſuelº uir ,hæc oíaí oculis habet, ncg calatét, Rectiſsimè uiuédi facultas é in tuo aío pofita,nimirú ut res neg bonas ne quemalas,in nullo ponas diſcrimine. Id fet, & unamquamlibet eorum conté pleris diuiſim , & rationetotius,memor nullam earúin animis noſtris de ſe poſ fe excitare opinionē, negadnos ueni re: ſed ipſas quidé quieſcere,nosautem effe, q deijsiudicia faciamus apudnos, easýnobis quali depingamus:cú liceat tñ autoío no depingereillas, aut fihoc oío ſit admiſſum ſtatim delere. Exigui temporis attétio hæc eſt, indefinis erit uitæ .Quid obftas,quo minus hęcrectè habeant ?Quęli ſuntſecundú naturam, gaudeillis, & erútfacilia :ſincótra natu ram ,quære quid fit tibi fecundum natu ram ,atpid contéde , & figloriacareat. Ignoſcedūé.n.oīci, ſuuğrit bonum. 3 m 2 130 M. ANTONINI Videunde uenerint omnia , ex quib. conſtent,in quod mutentur,qualia fint inde futura ,tum nihilmalicis accidere . Primùm , quis mihi ad eos reſpectus. Nati fumusinuicéun ' alcerius gratia.A lia autem ratione natus fum utipfisprę ſim , ficut aries gregi, aut taurus ar mento . Rem altius repetc. Sinó conſtat mú dus ex atomis , utią natura cum guber nat. Quod fi detur, utiq deteriora præ ftantiorumgratiafunt: hæcuerò, unum propter alterum . Deinde, quales illi ſunt in menſa ,le cto ,alibi?Maxime autem quib . illi funt neceſſariò opinionibusaddicti, & qua to cum faſtu aguntſua. Tertium eft . Sircctè faciunt hæc, nó eſt indignè ferendum : ſinfecus, at non ſponte,ledignoratione peccant. Om nis enim anima inuita priuatur cum ue ritate,tum eo, ut pofsit cum uno quoli betut eſt dignum ,uiuere. Itaque dolo reafficiútur,li iniuſti, ingrati,auari,om ninoſiniurij erga aliosdicantur. - Quartum eſt.Ipfequoginmultis de linquis; DE VITA SVA LIB. XI. 1$2 linquis, es ipſorum ſimilis:ac tametG quibuſdam peccatis abſtines, tamen ha bitum ea faciendihabes, ac uel metus, uel gloriolæ conſectandęcaufa ,autali ud ob malum ,abſtines ſimilibus pecca , tis. a Quintūnc hoc quidem ſatis ſcis, an peccent.Quædam cnim ordinc fiút. Omnino autem multa experiri opusē, antè quàm certum aliquid dealiorum actionibus ſtatuas. Sextum.ut maximèſtomacheris,ta men uita hominum eftmométanca , ac paulò pòſtomncsmorimur. Septimum.Non actiones ipforúno bis moleſtiam exhibent, cùmeæfint in ipforum animis : fednoftræ opinioncs. Itaq tolle uoluntatem iudicandi de rc aliqua tanquam mala : limul ſuſtuleris iram .Quomodo,inquies,tollam ?Sire putes,non eſſerem turpem.Namnig.fo la turpitudomalum eſſet,tu quogne ceffariò multis modis peccares,ficres latro, & omnia tentares. Octauum.Multò grauiora adferunt dolor & ira ,quam obaliorum pecca : ta concipimus, quam ipla illa , ob quæ m 3 192 M. ANTONINI raſc imtur & dolemus. Nouú manſuetudo , li genuina fit, no adſcititia aut fucata,inuictač. Quid uerò uel extremæ libidinis homo tibi faciet, fi conſtantermanſuetudinem fer ues, acl res ita ferat , placidè eum hor teris ac doceas eo ipſo tempore , uacás huic reitum , cùm is te lædere nititur. Si dicas,Noli fili, ad alias res nati ſumº: ego quidem non lædar,ſed tu: ido eia pertè & integrè oftendas, neque apes, ullum aliud eorum quæad cætű apta funt natura animalium ita agere. Oportet autem neque irridendi,neque conuitiandi caufa hocfacere,fed aman ter, atq ita ut ne cor mordeatur, néue ccio abuti uidearis , acne quis adftans mirctur,fed ut cum ſolo, ita loqui de bes, etiam fi alijadlint. Horum nouem capitulorum memento, tanquam à Mu fis li ea dono accepiſſes. Acincipe tan dem homo efle, dum uiuis . Tā uerò ca uendum ne irafcaris eis, quàm ne adule ris : utrunque enim à focietate eſt alie num , & damnoſum . In promptu tibi fit ira accedente,non iram efle uiri , fed man : 4 DE VITA SVA LIB. XI. 19 ſuetudinem :id ut humanius,ita & uiril us cſt,requiritgrobur,neruos, & forti tudinem : quænon ſunt apud indignan tes & morolos.Nam quanto proping or eftmanſuetudouacuitati affcctuum , tanto & potentia : acquemadmodum dolor,in impotétes cadit, fic & ira.Vter que enim uulnus accepit, &herbápor rexit. Quod fi lubet , etiam decimum à duce Muſarum donum accipe:nempe, Inſani eſſe ,uellene praui homines pec cent.qui enim hocpetit, id petit, quod fieri nó pót.Alijs uerò cócedere ut fint mali, modònein tepeccent, ingrati eſt, et tyranni . Quatuor potiſsimum motus animi continenter ſuntobferuandi , ac, fi eos deprehenderis , inhibendi.Primò , ut di cas.Hæc cogitatio non erat neceflaria. Alterum ,hocfacit ad ſocietatis diſſolu tionem.Tertium, Hoc non ex te dices: nam non à le dicere, inter abfurdiſsima eft reputandum . Quartum : tibiipa ex probra , eſſe hoceius, quidiuiniorelui parte uincatur , & cedat ignobiliori & mortali parti , corpori ſcilicet &eius craſsis uoluptatibus. .4 184 M. ANTONINI. · Aêreū, & oésigneęparticulæ quęcó miſtæ ſunt tuo temperamto, cth natu ra ſurſum efferantur,tamen ut obediãt ordini uniuerli,ab ipſa mixtione conti nentur.Similiter omne terrçumin te, & humidum,cùm natura ſua deorſum fe rantur, tamen in ſublimimanét, non in fuo naturaliloco. Adcò elementa uni verſo obtemperant, aca quò deſtinen tur per uim, manent, donec diſſolutio . nis rurſum canat claſsicum.Nonnc igi tur iniquum lit, ſolam tuam rationem nolle obedire,ſuumglocú indigne fer re.Etquidem nihil ei uiolentum impo nịtur: ea modò, quæ eius naturæ conue niunt. Et tamen ea non ſuſtinet, fedin contrarium fertur.Motusenim adiniu fticiam ,luxuriem iram ,dolores, & me tus, nihil aliud eft,quàm ſeceſsio à naru ra: & cùmanimusaliquid corum quęc ueniunt indignèfert, tunc quoqueluú locum deſerit. Etenim ad ęqualitatem & pietatem cóftructuseſt haud minus, quàm adiuſticiam : quia & hæ (pecies funt uirtutum ,quibus benè defenditur focietas humana, imò etiam antiquio res DE VITA SVA LIB. XI, 185 ! " resiplis iuſtis actionibus. Quinon eundem per omnem uitam propofitum habet fcopum , is unus & idem eſſe,p totā uitam nequit.Non fa tis eſt, id quod diximus, niG & hocad datur, qualem eſſe oporteat eú fcopú. Quemadmodum enim non eſt Gmilis de bonis utcunqueplurium opinio ,ſed quæ eſt certorum quorundam commu nis:ita & ſcopus ciuilis, & communita tem reſpiciens eſt ſtatuendus, Adhuc qui oés fuos animi impetus direxerit, omnes actiones ſimiles reddet,cogmo ſemper ſuieșit fimilis, Murem montanum, et dameſticum huiusý pauorem & fugam , Socrates, & uulgi opiniones,Lamias uocabat,puerorum terriçulamenta. Lacedæmonij peregrinis ſub umbră fede adugnabāt in ſpectaculis, ipli quo uis loco fedebant, Socrates Perdiccæ quærenticur nő ad ipfum ueniret,refpondit:nc turpiſsi mointeritu peream.hoceft,ne benefi cio affectus, idnon poſsim compenſaa re. In Epheliorum literis crat hocprz 1 186 M. ANTONINI. ceptum, quod iubebat quotidie remi nilci alicuius ex antiquis, qui uirtutem coluiffent. Pythagorei manè nos coelum afpice se iubebant,ut recordemur eorum ,qui femper fuum officium præſtant: ité or dinis,puritatis, & fimplicitatis nudæ:a ftris cnim nullum eft uelamentum . Memento qualis fuerit Socrates > củ pellem præcingeret, cùm Xáthippe uc fte fumpta procefsit:acquæ dixerit fo cijs Socrates pudorc affectis, ac recede tibus, cum uiderent eúin iſto ornatu . Núquàm fcribere &legere alios do. cebis: nih ipſe prius didiceris: id multò magis inuita eſt præſtandum.Seruus es, ratione cares.tú charũ cor mihi rifum fuftulit. Virtuti grauibus facient conui cia urbis . Infani eſt, ficus hyeme quærere.Tale eft puericiam quærere præteritam . Epictetus puerum oſculatus, interi us cum eo fe collocutum dixit. Fortaſsis cras mortem obibis. Abo minaris hoc : nihil dictu graue cft,ingt, quod aliquod opusnaturæ defignat:ni DE VITA SVA LIB . XI. 187 ſi abominere , quod fpicæ'metuntur: Vua primùm cruda,deinde matura fit, pòſt palla:hæc omnia rei ſuntmutatio nesnonin nihilum, ſed in id quodiam non eft. Nemo(utdicebat Epectetus ) latro eſt uoluntatis.Ars autem , aitidem , in ueniéda eft in adſentiedo, utgimpetus animiferuentur,ita uthabeátautadiun ctam exceptionem, ſpectét ſocietatem & dignitatem . Cupiditate omnino abſtinendum çít, neque inclinandum ad ea quæ non ſunt penes nos. Itaq , inquit,non de leuire,ſed de in . fania certatur,nibSocrates dixit.Vultis ne compotes rationis animos habere, aut non ?uolumus. Cuiuſmodi, bonos ne an prauos ?ſanos. Cur ergo nó quæritis? Quia habemus. Quid igitur conton ditis ? M. ANTONINI IMPERATO. 188 ris de uita ſua LIBER XII. Guilielmo Xylandro Auguſtano interprete. Mnia iſta ,quæ per circui tus temporum adipiſcio ptas,iam nunc habere po tes , nifi tibiipfi inuides: hoceft,Siomneid gpręte. rijt ,omittast,uturum prouidentię com mittas,id modò quod præſens eſt ,diri gens ad ſanctitatem & iuſtitiam : alte ram , ut boni conſulas ca quæ tibi fatū tribuit (etenimid natura tibi attulit) al teram , ut liberè ac fine ambagibus ueri tatem loquaris,agasok ſecundum lege, & ut dignum eſt. Non impediat autem teneg alienamalitia ,aeg opinio ,ncß vox,nequc fenſus circundare tibi car nis.Id enim curet, quod afficitur. Itaq jamio exitu cùm fis,tantummentem tu am ,idç quod eſt in te diuinum ,uenera beris:neo morrem metues,fed nequan do uiuere non fecundum naturam in cipias. DE VITA SVA LIB XII, 189 ato incipias. Sichomo eris dignus mundo quite protulit,nec amplius cris tan quam peregrinus patria tua , admirans ca quæ quotidie eueniunt,ncg de hac uclillare dependebis. Videt dcus omnia mentesnudas à ua lis materialibus & corticibus iftis repurgamentis.Sola enim fua intelllige tia ſola ifta cótingit, quæ abipſohucde fluxerút ac deriuata funt. Quodipfum tu quoque li facere afucſcas,magna cx parte efficies, ne ita circútrahare. Qui cnim nó aſpicit carncm circumicctam , occupaturin ueſte, domo,gloria, relia quisg exterioribus ac quali tabernacu lo contemplando. Tria ſunt ex quibus conſtas:corpus, anima,mens.Priora duo tátum ea ratio ne tua funt, quòd corum curam geris: Tercium folum ucrè tuum eft , quod fi ſepares à te. Quæalij dicunt aut faciunt aut quetuipſe,aut ģte futura pturbát, aut quæ corpori tibi circundato, uela nimulæunànatæ præter cuam uolunta tem accidunt , ac quæfluctusexterna . rum rerum uoluit :Ita ut intellectus ab 190 ANTONINI illis rebus , quæ fato una ſunt,exemptus liberā apud feipfam uitā uiuat, agensiu Ita,probás euéta, dicens uera, fi inquam remoueas à menteres quæ ci conſenſu quodam naturæ adhærent, itemģfutu rum & præteritum tempus , efficies ex tcipfo globú, qualis illcEmpedocleus. Sefolo exultās,totus ceres atqz rotú dus:Diſces id tátú uiuereg uiuis,hocé. in præfentia.Ita fiet,ut ad fine ufo ui tæ tibi ſupereſt, pofsis abſque petürba tionibus generosè,& geniū tuú pbás atq amās exigere. Sæpenumeròmihi mirari ſubijt,quidnãeſſet rei , q homi nes cùm feipfos magis ĝ quenquam ali um diligat, iñ ſuam de ſeſe exiſtimatio nem minoris ducant quàm aliorum . Quòd fi quis Deus,aut prudens præ ceptor mandet,ne quid homo apud fe ipſum cogitet animóue concipiat, niſi id ftatim lit prolaturus, certè ne unum quidem diemid coleret:adeòmagis ue remur,quid proximus de nobis fit exi ſtimaturus, quàm quid ipfi nos. Qui fit , quod Dij , cum oía pulchrè & humaniter ordinauerint , hoc unu neglexe DE VITA SVA LIB . XII. 191 neglexerint,quod nonnullos homines apprimè bonos, acin quos in plurimus ſuam erga deum pictatem quaſi teſſeris fecerunt teſtatam ,unuinig lele familia res multis pijs actionibus & facrificijs effecerunt,femel fato functos nonredu cunt,fedomnia extingui finunt.Idauté Gita é,ſcias deos aliterinſtituturos fuif fe,& aliter fieri expediuiſſet.Nam fieraj iuſtum , erat utiq etiam poſsibile: ac di crat ſecundum naturam,certè naturaid tuliſſet.Quòd ergò res nó ita habet ( Si tamen non ita habet,id tibi faciatfidem non fuiſſe ex uſu, ut aliter quàm eft fie ret.Vides enim ipſe quoquete, dúhoc fcrutaris, cum Deodeiure diſceptarc. Atqui non hocmodo cũ dijs colloque remur , nili cos optimos eſle &iuſtiſsi mos putaremus.Si autem tales funt,ni hil certè in rerum difpenfione iniuftè accontra rationem neglectumpręteric runt. Adſuefacte ad ea etiam, de qbus de ſperas.Etenim læua manus, cum adalia obeunda ſitinhabilis ,propterca q non conſueuit: tamen frænumfortius quàm dextra continet. 192 M ANTONINI. Qualete corripiecmorscorpore et ani mo ?Conlidera uaftitatem æui quod an te & poft te eft,breuitatem uitæ, mate riæ imbecillitatem : cauſas ipſas ab inte gumentis nudas inſpice: Quò referantur actiones uide :quid dolor,uoluptas,mors, gloria, quis fibi ipſi occupationum fit cauſa.Neminem ab alioimpediri, omnia opinionib.con ftare. In uſu placitorum Gimilem oportetel ſe pancratiaftæ , nó gladiatori:hic enim enſem quo utit li deponit,interficitur, alterueròmanum ſemper habetparatā, camg ut ex uſu eſt conuertit. Huiuſmodi res conſiderandæ ſunt, diuiſione earum facta in materiam , for mam , & reſpectum . Quanta eſt poten tia hominis ? Cui licet nihil aliud face re, q id ,quoddeus fit laudaturus, & am plectiomnia quæ eiDeusobtulerit. Quodad naturam conſequitur,eius cauſa dei non ſunt culpandi,( nam nex uolétes ,neg inuiti peccát)nec hoíes. Quàmridiculus clt &perigrinus, qui ratur ca quæ in uita fiunt. Om DE VITA SVA LIB. XII.193 Omnia funt aut neceffitas fatalis,at que ordo ineuitabilis, autprouidentia placabilis : aut confufio inanis & nul lum habés pręfectum .Quòdfi eft necef fitas ineuitabilis, quid reluctaris? fin p uidentia quę admittit placationcm ,di gnum præbe teipſum diuino auxilio. Sin confufio eft, cui præſtnemo,conté tus eſto , gin tanto rerum fluctuipſe in te habes mentem : quòd ſi te abripiat æftus,abripiat ſanè corpuſculú, animu: lam ,acreliqua:mentem quidemnó ab ripiet. Quaſi uerò lumen candela tanti ſperluceat dum extinguatur, ne @ ſplen dorem amittat: Veritas autem in te, & iuſtitia, & temperātia ante obitum tuú extingui debeat. Siquis deſe opinionem peccati præ beat, cogita:ecqd nofti, finepeccatú ? ac fi peccauit:quid ſiipſe ſeipſum dam net , ide perindeeſt ac ſuum ipfius lædere oculum . Qui autem prauos pecca renon uult eius limiliseft, quinon uult ficum in ſuo fructu fuccum ferre,infan tes plorare , equum hinnire: acli quz ſunt alia neceſſaria.Quid enim aliud fa 194 M. ANTONINI ceret, quihuncfibi habitum contraxit. Si igitur trux eſt, cura eum morbum . Sinon conuenit,neagas:& non eſt uc rum ,ne dicas. Tui animi motusita Gint compoſiti,ut omnia circunfpicias.Co gita , quid fit quod cogitationem tibi commouet: idğ excute diuidendo in caufam ,materiam ,reſpectum ,tempus, intra quod ea resdeſinet.Sentiuel tan dem ,elle aliquid in te præſtantius ac di uinius quam ca ſunt, quæ affectus ciét, ac quæ te mouent. Quid enim eſt intel lectus? nummetus,nu ſuſpicio,num cu piditas,num aliquid aliud tale? Primò cogita nihilfruſtra eſſe agen dum, neq quod non aliquò referatur: deinde, ut non aliò ĝad ſocietatehuma nā referatur. Paulò pòft nuſquàm eris, neg quicquam eorum quæ núc cernis nco quisq eorû q núc uiuunt. Omnia cnim nata ſuntitaut mutétur,uertatur, &pereant , ut in eorum locum alia na ſcantur. Omnia opinione cóſtát:hęc aúteſtin tua poteſtate. Tolle igit,cu lu bet,opinioné,eritộtibi tanĝ pronto riú præteruecto oía ſerena, & linus flu etibusuacans. Nulla, quçcung ca fic DE VITA SVA LIB . XII. 195 actio malú aliquid patitur,fi ſuo tempo re definat : icutnesis, qui agit, ca róc aliquid mali accipit. Itidem & corpus omnium in uniuerſum actionú , quod eſt uita,li ſuo tempore deſinat,nihilma li ea rationcpatitur :neqisquioppor tunè finem facit ſeriei iftiactionú,malú aliqd' fecit. Tépusucrò debitú, &termi nú natura coſtituit: aliquádo ét priua tim utin ſenectute:oio aút uniuerlina tura.Cuius quidé partib.mutatis, fem perrecens & uigesmundus perdurat. Seper uerò id pulchrū é & fpecioſum , o códucit uniuerſo.Finisita g uitæ, în gulis mala quidẻ có nó pót.gene cúnố fit turpis : quippe necuolútate ènoftra depédens,&àfocietate nó aliena.Bona aútfit:cú & opportune fiat reſpectu u niuerli , & profit, &diuinitus accidat. His cogitatis , tria hæcin ,pmptu habe. Primúut in agendo cures, ne quid fru Itra agas, aut fecus quàna ipſa iuſtitia e giflet:in rebus extrinſecus accidentib. easfortunæ nutu ,aut puidétiæ obtigif fe :quarú neutra éīcuſanda.Secúdú ,qua le unúquodlibetà priuatióe fuéritufa 1 1 196 M. ANTONINI dum animam accepit,indeý ,donccca reddidit :ex quibus conflatum fit , &in quæ diffoluatur. Tertium ,ſurſum elato animo humanas res intuere , earumý multiplicem uarietatem : quàm multa circùm in aëre & inætheréhabitét:caſ te uiſurum , quoties in ſublime attolla ris: utſintomnia.unius ſpeciei , & breui tempore durent.Hisnefuperbimus? Eijce opinionem , & faluus es . nemo id prohibebit. Rem aliquam moleftè ferés , oblitus es omnia fieri fecundum uniuerfi natu rā; &quod peccatum fit alienum :præ terea omnia ita ut nuncfiunt, femper fa eta effe , & futura,núcý fieri ubiq :item quæ homini fit cũ uniuerſo genere ho minú coniunctio:nó ea ſanguinis autſe minis,fed mentis communicatio . Obli tus es etiam mentem uniuſcuiuſg eflc Deum , & inde fluxiſſe: nihil cuiĝpro prium effe, ſed illinc & fætum , &cor puſculú & ipſam animulā ueniſſe.Obli t'es oía uerſariin opinione, gid tm qd præſenseít,unuſquitg uiuit, & amittit. Crebrò apud animú tuú recole cose certis DE VITA SVA LIB . XII.. 197 certis de rebus nimium ſuntindignati, quimaximagloria,calamitate,inimici tia,aliáue quacüq fortuna effloruerút: deinde quære , ubinam ſintiſta : nempe fumusſunt, & cinis, & fermo.autnehoc ipſum quidem. Simulad mentem tibi accidat, qualia Gntomnia . Vt Fabius Cattullinus rure,Lucius Lupus in hor tis obijt,Stertinius Baijs , Tiberius Ca preis , Velius Rufus Et omninoopinionis cauſa diſcrimě inrebus indifferentibus ftatutum.Tum quàm uile fit omne quod reliſtit. Item quanto magis fit philofophięconfenta neum , in data materia tueri iuftitiam , modeſtia ,ac fimpliciterdijs obſequi.Fa ftus enim qui ſuperbiæ uacuitatem o ſtentando exercetur , omnium eſt gra uiſsimus. Qui quærit cur Deos colas, quomo do eos uideris, aut elle deprehenderis, ei reſpondebis, primùm efle cos uigles: deinde absqz hocſit,tamen animam me am cum non uideam ,nihilominusma gnifacio:ita Deosquoq ex uiribus co rum quas identidem percipio ,cùm eſſe intelligo,tum ueneror. In cò ſita eſt uitæ falus, ut fingulas res totas intuea ris, quid in ijs formæ fit ,quid materiæ: toto ało ageut iufta agas & uera dicas: Quid enim ſựpereſt, q ut fruaris uita bo nis bona annectédo,ita ut minimú ſpa cium intermittas. Vnú eftlumenſolis, ét fiintercipiaturparietibus, muris,alijs innumeris rebus. Vnaeſt communis na tura,etſi certo modo affectis corporib. infinitis diſtincta.Vna anima, etfi natu risinnumeris,proprijs circúſcriptio nibus diſtributa uideatur.Vna étmens, etſi diſcreta uideat.Reliquæ proinde di ctorum partes,tanquam ſpiritus & ſub iecta inſenſata, & inuicé nihilcóiunctio nis habentia, tamen ipfa quoqà mente & eius potentia continentur.Atpecu liariter intellectuseiuſdem generis ad iungit ſe naturis, neo à ſocietate diuel litur. Quid quæris?ut uiuas?Id eft fen tire,appetere,creſcere,deſinere, loqui, cogitare. Quid horú deſideratu dignu eft? Quod G uilia ſuntoia hæc,ad extrc mú te cófer, népe ut fequaris rationem &Deú ducem. Sed utrum huic instituto pugnat, ægrè ferre aliquid , an uerò morsid abolet? Quanta pars immenſi infiniti ę ui attributa eſt unicuiq ? celeriterea in æternitate euaneſcit. Quanta pars uni verg? Quantaſ eſtuniuerf ? quãtula in glebula terræ repis ? Hæc omnia tecứ cogitans, nihil animo magnum conci pe, hoc tantum , ut ductu naturæ agas, &feras quæ communis fert natura. Id cura, quomodomens tua ſeipſa utatur: in hocenim ſunt omnia. Cætera fine à uoluntate dependeant,quc ſccus, mor tua ſunt, fumus. Id maximè ad contemptum mortis facit, phi ét ,qui dolore in malis, &uo luptaté in bonis duxerüt, tamen ea dei fpexerunt. Quiid tantùmboninom nc dignatur, quod eft opportunum , ac cui perinde eſt pluresne an pauciores fecundum rectam rationem præftiterit actiones,negin aliquo ponit diſcrimi ne,lógioréné an brcuiori tempore mű dum contempletur, ei mors nequaqua eſt terrori.Heustu ,ciuisfuiſtiin hac ma gna urbe , adattinet,utrú quinquénio? n 4 . I 19 0 79 / Etenim quod ſecundum leges, id omni bus eſt æquum. Quid ergo graue acci dit , Si te urbe emittit dominus:non is quidem iniuſtus iudex,fed natura quæ te introduxit ; perinde ac fi prætorhi ſtrionem emitrate theatro, in quod cũ introduxerit. Quod fi is dicat, fenon quinque, ſed tres modò actus recital fe,rectè dicet. Atuerò in uita tres actus fabulam implet:finem enim is determi nat, qui & cócretionis olim fuit, & núc cft dissolutionis autor. Tuneutrius es cauſa. Diſcedeigituræquo animo: nam. &is qui te dimittit, propicius tibi est.
Subscribe to:
Post Comments (Atom)
Posts
No comments:
Post a Comment