Ab avo meo Vero didici
placidis esse moribus, ctiram abstinens. Existimatione parentis mei cius
recordatione ad verecundiam et viro dignos mores usus sum. Matre in studio
pietatis erga deos iſberalitateğimitatus: præterea in abstinendo àn
óperpetrandis modo sed et cogitandis flagitijs: tum in frugalitate ui ctus, ab
opulentia comitante luxu remo tissima. A proavo id habui, ut ne in publicos
ludos comčarem sed bonispræ ceptoribus domimex uterer,intellige réğ nullis hac
in re parcendúfumptib. Ab educatore, nc auriga PraGinus, aut Venetus,
néucpalmulariusautscutarius fierem: ab eodé tolerare labores, esse có tentus
paruo , operari , non immiſcere mcmultis negocijs, haud facilè calum niam
admittere, didici. A Diogneto , tu dium in resinanes non conferre,fidem
abrogare ijs que deincantationibus, de WIL N. monúg pfligationib. acid
genusalijs reb . pitigiatores et impostores referút: neg animicauſa coturnices
alere, aut fi miliú rerú ftudio & cupiditate teneri. Ite libere dicta ferre
æquo animo, PHILOSOPHIAE ME ADDICERE, audire primo Bacchiu, deinde Tandaſidé ac
Marcianum, scriber dialogos, puerili etate, grabatu, pellem, aliağad greca
disciplinam pertinentia, usurpare. RUSTICI monitu in ea deveni cogitatione,
mores meos correctione ac cultu opus habere:nó effeimi tandos Sophistas, non
esse instituendas de contemplationibus scriptiones, ne que oratiunculas
adhortatorias declamandum , neq fpeciem uiri exercitijs dediti,ac laborioſi
oſtentādam : ad hæc Rhetorica, poèli, & Astrologia abſtiné dum
,domincueſticu ,negalijshuius modi reb.utendum : epiſtolas ſcriben das
fimpliciter,quomodo ipſius ad ma trem meam est epistola Sinueſſam miſ fa:
inſuper placabilitatem efle et in al loquio facilitatem exhibendam ijs qui
stomachu nobis moverint, autaliquid deliquerít,ſimulatqijredire adofficiū
uolint: diligenter etiam legendum, neg omnino conſiderationem accuratam
ſatisputandum ,neæ celeriter adſenti endum loquaciter conuerſantibus:có . mentarios
Epicteti legendos, quorum et è domo sua mihi copiam fecit. Apollonius medocuit
,ut libertatem ſecta rer, certamg conſtantiam, negaliò un quam ,ne minimum
quidem , quàm ad rectam rationem reſpicerem , ac ſemper mei fimilis eſſem in
grauib. dolorib.a miſsione prolis ,morbis diuturnis:uc qúein uiuo exemplo
euidenter cótem plarer, poſſe eundem & durissimum esse et remissum quam maximè.
Tum etiã, utin percipienda doctrina menon mo roſum præberem, sed circumspicerem
de homine qui palam experientiam et in tradendis ſcientijs facultatem mia nimum
ſuorum bonorum putaret. Præ terea modum beneficia (utijs uidétur) ab amicis
accipiendi , nc uel accepta ea nos uiliores redderent, uel ſtupidène
gligeréturato permitterent. In Sexto depræhédi comitaté et exemplú domo
adarbitriú patrisfamiliâs institute, uiuć di ſecundum naturam, gravitatem nion
fimulatam , ing consulendo amicorum commodis sagacitatem, facilitatem er ga
priuatos, *mores omnibus acco modatos. Quo fiebat, ut eius confuetu do
omniadulatione ſuauior, ipfeos co dem tempore in ſumma apud cos qui bus cum
agebat ueneratione eſſet.Por rò autem expedicam uiam acrationcm inueniendi et
diſponendi præcepta ad uſum uitæ neceffaria.item quòd ncquc iræneo alíus cuius
animicommotio nis ullum indicium dabat,ſed ſimul & quàm maximèaffectibus
uacuus, & hu maniſsimi erat ingenij . In codem honc stam famā
finciactatione; multarumo rerum ſcientiam citra oſtentationem . Alexandrum
Grammaticum obſerua bam ab increpationibus ſibi tempera re, nequeignominioſe
caſtigare ſi quis barbarum, lolocũ, aut abſonum quip piam protuliſſet,ſed
ciuiliterid modò, o dicendú fuerat,pronúciare :perinde ac fi refpondens uel
fuam fententiam interponeret, autrationem reipfa, nó uerbo, cum
alteroconferret:aut omni 94 no alia quadam ſolerti & occulta correctione
idem efficiebat. A FRONTONE didici, utſcirem quæ consequeretur tyra nidem
inuidia, quæ varietas, simulation. Et quod omnino qui nobispatricijdi cunt ,
inhumaniores quodã modò fint reliquis. Ab Alexando Platonico ,nc crebrò , néue
nil neceſsitate coactus cuiquam dicerem ſcriberemúeme eſſe occupatum , néue
identidem impende tia negocia prætendendo debita fami liaribus officia detrectare,
A CATULO, nc parui facerem li quid amicus conquere retur, ctiam & nulla id
ab eo fieretratione. Sed anniterer eum inpriſtinam gra tiam rcducere.Item
utſummaanimi có tentione præceptorumlaudem prædi carem. Uti dcDomitio et Athenodoto
traditumcft. Vtýliberos uerè diligere. Afratre meo Seuero amore familiarić
&ucritatis iufticiæģ. Per cundem co gnoui Thraſea, Heluidium, CATONEM,
Dionem, BRUTUM. Idem mihi autor fuit ut animo conciperemformam reipub. in qua
æquis legibus codemý iure om nia adminiſtrarent,acregni,cui nihil cf afet
libertate ſubditorum antiquius.Eun dem observans curis efle vacuum, constantiam
in honore PHILOSOPHIAE habendo, beneficentiam, & liberalitatem per petuam
ſeruare, benè ſperare,ac de ami corum in amore certò libipolliceri, àq bus animo
elſet factus alieno, idijs non occultum ferre :nec amicis eius opus esse, ut de
ipsius voluntate coniectura facerent, sed eam apertam elle. Maximus adhortatus
me est, ut suo exemplo me ipſum regerem, neq ulla in re præci pitarem , animo
bono cùm alijs in cali bus, tum in morbis effem : Vt moribus
uterertemperatis,blandis,ac grauibus, ut quæ inſtituiſſem , expeditè necma
gnacúmoleſtia perficere. Dicebat libi uerba faciéti autagétiquicquã, neminé nó
fidé habuiffe, ex animi ipſum ſenten tia loqui uel agree. Nullius rei admira
tione fe obſtupuiſſe, nunquã aut feſti naſle,autcunčtatū fuiſſe,neg trepidaf ſe
,neq mæfticiæ,neo gaudij nimiúfuif fe,neqz iracundú ,neq;ſuſpicioſum : ſed
beneficú,placabilē, ueracé,magis có Itantiã erroris ſecurā, ộ erratorů corre
& tioné præ se tulille. Neminé fuiffe, afe 1 abipfo
cótéptú,autipſopſtantiorépu taret.Liberaliter quoß facetú fuiffe.Pa tris notaui
humanitatē, & inijs, quæ ſe mel eſſent accuratè deliberata, pman fioné,uanæ
gloriæ , & eorü qputant, ne que funt tí,honoru cótemptu , tudiữ laború ,aſsiduitatég.
Libéter audiebat cos, qaliqd reip.utile poterātadducere. In tribuédo unicuip
dignitateſuu fir miter pſeuerabat,pitusubi intédēdū et ſet, ubiremittedū .
Amoresadolefcétu lorú coercebat,utilitati publicæ,oésco gitationes intédebat.
Amicis fecūcce nādı, autiter faciédi neceſsitaté remit tebat , & q
neceſsitate aliqua impediti cũ nó còitatifuerất, cunde fempirfum inueniebát.In
cófilijs accuratèqdcódu cere poffetīqrebat, ac cóftãter, neg ob uijs quibuſg
cogitationik.cótento finé cófultādi faciebat.Amicitiam cóſerua bat,neq
uelſatietaté amicorūcapiebat, ne ad eosparādosfurore aliquo fere bat.In
oib.reb.olaſua í ſe repogta habe bat, læto uultu.Lóge futura puidebat: arq ét
minima antè pparabat,idý citra tumultū. Acclamatióes,oémş adula tionécópefcebat.
Quæ ad magiſtratum erát neceſſaria, femper cuftodiebat, fumptus procura bat,ncq
detrcctabat dcijsreb, cauſam dicere. Deos citra ſuperſtitionem cole þat,
homines ne demerebatur,ncquc auram popularem captabat: in omnib, his ſobrius, coſtans,
nuſquam ineptus, aut nouitatis ſtudioſus. Has porrò res, quæ ad uitę
commoditatem aliquid conducunt, quas fortuna suppeditat ,libe raliter , fimulý
ſincfaftu tractabat,ita ut & liadeffent,haud folicitè ijs uteretur, ncg
defidcraret,li deeflent.Nemo fuit, quieum aut ſophiſtam ,aut uernam, aut
hominem deſchola effe diceret.Sed ui rum maturum, abſolutum , adulatione
ſuperiorem ,qui & feipſum regere, & ali ospoflet,Iam
philoſophiamuerampro fitentes in honore habés, reliquis nihil exprobrauit. Cæterum
in conſuctudi nefamiliaricommodusgratioſuso ex tra faſtidium crat . Corpus ſuum
mo deratè curabat,nó ut qui uitæ cupidus, autçuiformę elegantia curæ eſſet,non
tamen interim negligenter :itag fuæ di ligcntiæ caufa pauciſsimis medicorum pharmacis
etfomentis opus habuit. Id in co pręclariſsimú fuit, quod facultate alicuius
reipræditis concedebat abſo inuidia,utoratoriæ ,hiſtoriæ ,legum ,cố fuetudinum
, aliorumgid genus:quin etiam ut gloriamijsrebusquibus excel
lebant,adipiſcerentur, operam ſuam ip fis nauabat.Eçcum ageret omnia ſecũ dú
inſtituta maiorú ,ne hocipſum qui dem ſtudebat conſequi, ut uideretur à
maioribus accepta obſerualle. Adhæc non erat uagusaut leuis, fed loçis &
negocijsijſdem ſolebatimmorari.Poft intentiſsimos capitis dolores,recens at que
alaçer ad conſueta opera rcdibat. Pręterea paucaadmodum habebat ar
cana,&hæc quoq$ tantum derebus pu blicis.Prudés porroerat , moderatus cùm
in ſpectaculis cxhibendis, tumin operú extructionibus congiarijs $, & alijs
huiuſmodinegocijs:quippe uired ex uſu foret potius, quam quęgloriafa &tum
ſequeretur,reputans.Non uteba tur alieno tempore balncis , non crat ædificandi
cupidus, non de ciborum , non ueſtium texturæ autinfccturæ, non formæ corporis
elegătia anxius. Comitatus ei è prædio qui eum ab inferiori caſa deduceret:
inter Lanuuinos ple rung Tuſculano publicano utebatur, etiam deprecante. Omnino
in eius moribusnihilineratinhumanum, nihil inuerecundum, nihil procax, ne (
quod dicitur.)ad fudorem uſque:Sed omnia ita apta &cócinna , ut li per
ocium co gitata fuiſſent, cópofitè,placidè, firmi ter, & fibiinuicem
conuenienter. Ac commodaripoffeteiid quod de Socra tememoratur,quòd &
abſtinerepotue rit,&frui reb.iſtis, quibus & carere ple rio per
infirmitatem , &in fruendo co tinere ſe nequeunt:at temperarefibiab utroque
uitio pofle,& fobrium perma nere,id uerò uiri cft animo integroinui
cośpræditi:quod ille in morbo Maxi mi præſtitit .A dijs bonos auos , bonos
parentes,bonam ſororem ,bonospręce ptores,familiares,neceſſarios, amicos
bonosaccepi ferè omniabona:tum g in nullum eorum quicquã deliqui, quá quam ita
affectus, ut, fi occafio incidiſ ſet ,utiq aliquid tale admififfem :uerum ) beneficio
deorum euenit , neresita ca derent , ut hoc in me depræhendere tur. Id quoque
ijs acceptum refero, quod non diutius apud concubinam auiſum educatus, quodad
pubertatem caſtus perueni, neque anteeam uir ſum factus, ſed tempus expectaui.
Quòd principi & patri ſubditus fui, qui erat omnem mihi ſuperbiam
excuſſurus, oftenfurúſque pofle eum qui in aula ui uat & ftipatoribus carere
& ueftibus pictis & facibus,ftatuisý certi generis,
reliquoğluxu:Sedlicerceiproximum priuato homini habitum ſumere: imò uerò eum
ſplendorem eos , qui princi pes rempub.gerere uelint, demiſsio ,res fegnioresg
efficere. Itemque eum fra trem ſum nactus, qui moribus fuis me ad curam mei
ipfius habendam poſſet excitate , honore autem & amore in me ſuo delectare
. Quod hberi mi hi neque indole , neque corpore pra ui nati ſunt. Quòdmagnos in
Rhc torica , poetica,reliquisg ſtudijs pro greſſus nófeci, qmefortaſsis planè
deti nuiſſét,fi me feliciter pficereſenlitlem. Quòd maturè cos à quibus ſum enu
tritus in dignitate conſtitui, quod mihi uidebantur cupere,quodg id iuuenib.
adhucpręſtiti,neo diu cas futuriſpela caui.Quòd Apollonium , RUSTICUM, Maximum
cognovi. Quod perspicueatą fæpenumerò naturalem uitam cum ani momeoreputaui,
qualisnam ea eſſet: nimirum quodad deos attineret, & co rum munera,
cogitationcsó inde con ceptas,nihiliam obſtarc,quin aut fecú dum naturam
uiuerem, aut non : atque boc quidem fore mca culpa, qui deûm monitus,actantùm
non præcepta non obferuaffem . Quòd in cali uita mcum corpus tandiu
durauit.Quòdncquecú Benedicta,nc cumThcodoto rem ha bui , fed & pofteàamore
cócitus, rcctæ rationi parui. QuòdRuſtico fæpiusin dignatus,nihil prætercà
admiferim, cu ius mepæniterepotuiſſet. Quòd ma ter, cum eſſet adhuciuuenis
moritura, reliquos tamen uitæ ſuæ annos mocũ cxegit.Quòd quotieſcung pauperi
ali cui,autalias indigenti opitulari ftatuif ſem , nunquam audiui, pecuniam
mihi 110 non eſſc ,unde id facerē : & quòd mihinű quam uſu ucnit,
utalterius ope indige rem . Quòduxoremita obſequentem, meiamantem, ac
limplicéhabui.Quòd alumni quibus liberos meos credere idoneinon defuere. Quòd
in fomnis cũalia mihi remediafuntdata tùm có tra fanguinis cxcreationem , ac
contra uertiginem ,hocg Caietę.SicutChrękę. cuğanimü ad philofophiaadiunxič ſem
,nó incidiinfophiſtã aliqué,autſcri ptoré, uel a ſyllogiſmos diflolueredo
ceret,aut meteora traderet. Olahực Deorû auxilio,forcunaindigent.Hec in Quadis
ad Granuá.* Solobatis fibi prædicere,erit utincidam in curiofum , ingratủ,
cótumelioſum , dolofum , inui dum ,diſſociabilé.Omniahęcijs euenc
runtignoratione bonorum & malorū . Ego uerò , quinaturam boni perſpectá
habco,quòdhoncſtú fit, &mali, quòd turpc,ipfamg .eius qui peccat natura,
quòd mihi litcognata (non quia ciul dem carnis eft aut feminis , fed mcntis,
& diuinę particulæ particeps ) à nullo cocum lædi pollum .Nequccnimiamo V
turpitudinem aliquam quifquam con ijciec.Ei porrò quòd mihi cognatú eſt,
negiraſcipoſſum ,neque infenſus eſſe: utenim unus alterum iuuaret in ſuo o.
pere, eò nati ſumus,utmanus,ut pedes, ut palpebræ,utſuperiorú inferiorumo
dentium ordines. quare contra natura eſt,ut inuicé nobis repugnemus: atqui
ſuccenſere & auerfari fe inuicem ,id qui dem eſt repugnare:Quidquid ego
ſum, idomne conſtat caruncula,animula & mente.Proinde miſſos fac libros,
neß ftude, non enim licet. Quin tu, ut mox uitam cum morte commutaturus,cor
pusſperne, quòd eft tabus , oſsicula, & reticulí muliebris inſtarplexus
neruo rú , uenarū arteriarú.Animaquog con fidera, qualis ea fit:Spiritus
nimirum ,ne que is idem ſemper,fed qui in horasali us efflatur, alius ſorbetur.
Reftat tertia pars,principatum obtinens.Proindelic tecum reputa. Senex es? ne
patere hanc principem partem ulcerius feruire,necß alieno impetu
raptari,neqfatú uel præ ſensiniquè fer,uelimpédés ſubterfuge. Res Dcorum plenæ
ſunt prudentiæ :fortuitæ aút nó carent natura, cóplexúde corum quæ à prudentia
adminiſtrátur. Inde omnia fluunt:neceſsitas etiam ac cedit, &totius
uniuerſi (cuius tu pars es) utilitas. Porrò autem quòd natura uniuerſi fert,
quodqúead eam facit con ſeruandam ,id bonum eſt unicuiuis uni uerli particulæ .
Conſeruant autem mundum, quemadmodum elemento rum, ita & exipfis
concretarum rerum mutationes.Hec ſufficiant tibi, ac fem per præceptorum locum
habcát.Libro rum uerò Gitim proijce , ne mur murans moriare, fed uerè pla
catus,at ex animo gra tiam dijs a gens. 16 ris de uita ſua.A Emento quandiu
hactenus ea diftuleris, ac quoties pro rogato tibi à dijs tempore, co non
ufuslis.Certè aliqua do te animaduertere oportet,cuius mú di pars fis, &à
quomundigubernatore defluxcris:tum finem præſcripti tibi té poris futurú
.Quodquidé tépus G ocio ſus intra parietes conſumpſeris,elabet, nequeredibit
unquá tibi defuncto.Sin gulis horis animo in id incumbe, ut for
titer,quemadmodum Romano & uiro conuenit,id quod præ manibus eſt,per agas ,
accurata & non fi &ta grauitate, humanitate,liberalitate,iuſticiag adhi
bitis.Interea animum tuum ab omnib . alijs cogitationib.abduc: quodita fict, ſi
unum quodlibet negocium, eorum quæin uita tua exequenda cibi fintpo ſtremum elfe
iudicans,ita conficias, ut ne quid uanitatis , affectuum à conglio auertétium
,fimulationis,amore ſui,aut earú rerú quæ fato quodam ei negotio adiunctæ
ſuntimprobationisadmittat. Cernis,quàm pauca Gint ea, quorum có pos uitam
felicem ac diuinæ fimilem ui uerc homo poteſt? nam ea qui adferua rit, ab eo
dijnihilultrà exigunt. Ignomi nia teipſum affice anime, contemnete ipſum inquā,
ut enim honore teipſum afficias, non tibi præterea tempus ſup petet. Vita enim
unicuiqueid præbet: quæ tibi propemodum iam exacta eſt. Nonigitur teipſum
uenerare, fed felici tatem tuam aliorum in animis repofita habe. Non patere ab
ijs quæ extrinfecus accidunt, te circúagi,ſed otium tibipa raut boni aliquid addiſcas,ac
uagari de fine.Eft & alter declinandus error : nó . nulli enim actibus uitæ
ſuæ'confecti de lirant,quòdfcopum nullum habent,ad qué omnes ſuos conatus &
cogitatio nes dirigant.Haud temere quiſquam re pertus eſtinfelix ea de cauſa
quòd non inquireret quid aliorum animis accide ret: qui ucrò luijplius animi
motib.non obfequitur, neceffariò miſer eſt. Horú ſemper oportet recordari,quæ
ſituni. uerli natura , quæ mea , quomodóque hæc ad illam litaffecta,qualis pars
ca cu ius totius Git : adhæc neminem eſſe qui obſtet, quo minusſemper ea, quæ
natu ræ ( cuius tu pars es) Gintconfentanca et agas et dicas. THEOPHRASTUS in
com paratione peccatorum, ubi oſtendit communiorem ea inter fe conferendi
rationem , PHILOSOPHICE, inquit, ea quæ per cupiditatem cómittunturpeccata,
grauiora eſſe ijs quęperiram.Etenimi ratus uidetur cum dolore quodam, &
occultè correptus animo, à recta ratio ne diuertere: qui uerò per cupiditatem
peccat,uictus à uoluptate,intemperan tior altero cenfetur,magilý effemina tus.
Rectèigitur, & ut philofophodia gnum erat: in maiori eſſe culpa pronun
ciauit cuiuoluptas, quàm cui dolorpec candi fuiffet caufa: ac omnino hic ante
læſus, & propter doloré iratus,illefpon tefua ad delinquendum cupiditatis
ex plédæ cauſa fertur. Omnia tibiita & a genda funt et dicenda, & cogitanda,
ut Giam nunc uitam in exitu effe arbi treris. Cæterùm è uiuis diſccderc , fi
quidem dij ſunt,nihilhabet incommo di: nequeenim ij te aliquo malo funt af
fecturi. Sin autem , uel non funt dii, uc!res humanas non curant , quidatti
nebatuiuerein mundo deûm , acpro uidentiz uacuo? Enimuero & ſunt dii, &
rerum humanarum curam gerunt: & ut ne homoin ea, quæ re uera ſunt
mala,incideret, id quidem in eius potc ſtate pofuerunt:in reliquis rebusliquid
mali ineſſet, utique & hîc ei proſpe xiſſent,ne omninoin malum incideret.
Quod uerò hominem deteriorem non efficit, quonam id modo uitam eius poflet
redderepeiorem? Et quidem um niuerli natura nunquam neg perigno rationem ,ncg
fciens quidem , non ua lens autem cauere autemědare illa, tan tum errorem
admiſerit,neque imbecil licatis,nequeinſcitiæ caula, ut bona & mala bonis
maliſque hominibus pro miſcuè & ex æquo accidant. Atqui mors & uita ,
honor &ignominia, do . lor & uoluptas , opes & paupertas, omnibus
hæc uniuerſa eadem ratione hominibus cùm bonis tummalis con tingunt , ſuntg
neque honeſta, ncque turpia: ergo neque bona quidem ,ne que mala.Quàm celeriter
omnia abo letur,in müdo quidem corpora, in quo autem etiam corum memoria. Omnia
quæ ſub ſenſum cadut, ac præſertim ea, quæ ueluoluptate alliciuut, uel dolore
terrét,uel faſte ſuo clara ſunt, quàm ui lia funt ca omnia , & contemptione
di gna , quàm ſordida, obnoxia interitui, & mortua ? Intelligentiæ eſt,
indagare quidnam ſintij, quorum opiniones & uoces gloria. * Quidnã eſtmors
?Cer tè fi quis ea perſe intueatur, cogitatio neg omnia ab ea ſeparet, quæ
ciineſſe uidentur, isiam nihil aliud exiſtimabic eſſe mortem, quàm opus naturæ
. Atue rò puer eſt, qui naturę aliquod opusfor midat. Et quidem morsnon opus
folú eſt naturæ, fed &prodeſt ei. Quónam modo Deus hominem attingit, &
qua hominis parte ?preterea quomodo affe citur eo tactu pars illa? Nihil
miſerius cít eo, qui omnia circulando fcrutatur, & ( quod aiunt) ea etiam
quæ ſunt infra terram rimatur ,coniecturağ ea quæ in aliorum animis eueniant
inquirit, neg ſentit ſufficere,utſuu quiſq quiin ipſo ineſt genium obferuet,
eumlegitimè colat.Colitur autem, fi quis ſeiplum ab animi perturbationib.à
vanitate,ab in dignatione eorum caufa quæ à diis aut hominibus aguntur
concepta,uacuum conſeruet. Quæ enim dijagút, uirtutis cauſa honorem , quæ ab
hominibus,co gnationis nomine amorem merentur: nonnunquam etiam miſerationem ,
ra tioneignorationis eorû quæ bona aut mala ſunt. qui fanè defectus non uilior
eſt eo, quo ne inter album & nigrum di ſcernere poſsimus,impediunt.Quòdf
tria annorum millia tibi uiuenda forêt, inſuperg triginta alia, tamen recordan
dum tibi eft,neminé aliam ab ea quam uiuit uitam deponere,negaliam depo nere
quàm eam quam uiuit. Itagidem eſt longiſsimum fpatium cum eo quod eft breuiſsimum.nam
quod pręſens eſt, id omnibus idem eſt,quanquã id quod perijt,non fitidem ,atqid
quodamitti temporis punctum eſſe
apparet. Ete nimncß præteritum aliquis,neß futu rum quicquã amittere poteft:qui
enim id ei adimatur, quod ne habet quidem. Duo itag hæc memoria ſunt tenenda,
Vnum ,omnia ab æterno eſſe ciufdé for mæ, atq circulo reuolui,nequedifferre
quicquam, eadémne cétum aliquis, aut ducentis annis , an uerò infinito uideat
tempore. Alterum, quodis qui diutif ſimeuixit, &is qui celerrimè moritur,
tantundem amittunt: eo enim tantùm priuantur, quod præſens eſt, quando id etiam
folùm habent: quod autem nó habet,neid ne deperditur quidem, Vniuerſa elle ſita
in opinione. Quod patet ex his quæ cum Monimo Cynico funt diſputata. Perſpicua
autem eft c ius quod dictum eſt utilitas,fi quis ea tenus eius fuauitatem
admittat, quate nus ueritati congruit. Anima homi nis contumelia ſeipſam multis
modis afficit. Primo , quum quantum in ſei pſa Gitum eſt,abſceſſus quidam,
& qua fulcus mundi fit.Abſcedit autem à na tura, quando ea quæ fiunt,
iniquo fere animo: cuius quidem naturæ una in par te reliquæ fingulorum naturæ
omnes continentur. Deinde, quum hominem aliquem auerlatur, aut lædendi caufa
aduerfatur : hoceſt iratorum. Tertiò, quum uoluptati aut dolori ſuccum bit. Quartò,
quum fimulat, fidéquc aliquid autfacit aut loquitur. Quin to , quum fiquam
actionem aut cona. tum ad nullum certum ſcopum diri git,fed fruftrà
quicquam,nulláque con fequentia agit: quum oporteat etiam minima quæg ad certum
finem referri. Finis autem animantiratis eprædi to propoftus eft utrationem
atque Le gem ciuitatis uetuſtiſsimæ fequatur. Humanæ quidem uitæ tempus,momë
tum eft, natura fluxa ,fenſus obſcurus: totius corporis temperamétum putrc
fcitfacilè ,animauaga eſt, fortuna quæ fit, difficile eſt colligere ,
famaincerta eſt. Atque ut ſummam rei dicam , o mnia quæ ad corpus pertinent,
fluuij naturam habent, quæ ad animā,inſom nij & fumi:uita bellum eſt, &
peregri natio , fama poſt mortem ,obliuio eft. b4 Quid ergo eſt quòd tutò hominem por fitdeducere
? philoſophia. Ea uerò in hocconſiſtit,utgenium quiin te eſt,in contaminatum
conferues,atqz illeſum , la uoluptatibuſ & doloribus fuperiore: ut nihil
fruſtrà,nihilfictè aut falſò agas: nihil cures, agátne quicquam alius,aut
omittat.Præterea,ut ea quæ accidūt,fa tóue eueniunt, ita accipias,tanquã inde
miſſa,unde tu quoqueneris.Poftremò, utplacıdo morté animoexpectes,quip penihil
aliud ,quàm diffolutionem ele métorum eorum ,ex quibus unūquod libet animal
concretum eſt. Iam Gipfis elementis nihil mali euenit continenti bus iſtis
mutationibus, quibus ipfain ter ſe alia identidem in alia uertuntur, quænam
causa est, cur de mutatione u niuerfi corporis , diſſolutionéque fini ſtrum
quicquam ſuſpicari debeamus ? cùm ea fecúdum naturam fiat. nihil ue. rò malum eſt,quodnatura
cuenit.Hæc Carnunti diſputata. WI CA M qonhoc tantùm eft confide randum,
ſingulis diebus uitá cófumi,parcég eius ſubinde minorérelinqui: fed & hoc
cogitandum ,getſiquis diutius lit uictu rus,incertum tamen eſt,lítne fuppedita
tura eadem intelligentia ad cognoſcen das res, & cótemplationé,
cuiusfiniseft peritia rerü diuinarű at humanarum, Etenim & delirare
ceperithomo,fpira bit quidé nihilominus, nutrietur,imagi
nabitur,appetet,reliquasgid genus fa cultates retinebit: ca uerò uis , quaſe i
plo uti queat , rationes officii ſubduce re accuratas, quæ animo pręcepitin or
dinem collocare, de coipſo an iam tem pus fit uitam relinquendi delibcrare, ac
fi quæ alia ſunt, ad quæ obcûda ratione probè exercitata opuseft, ea inquã uis
iam antè extincta eft.Feftinandum eſti gitur,nonidcò ſolú, quòd fubinde moc b s
ti propiores fimus, fed &quia rerum
in telligentia nos ante exitum uitæ deſti tuit.Id quoßobſeruandum ,ca quę ap
pendicis quafi loco adhæréthis quæ na tura fiunt,haberenonnihil gratiæ & o
blectationis.Viquum panis pinlitur,ui demusquaſdam particulaseius rumpi: quod
ipſum etli quodãmodo accidit præter inſtitutú piſtoriæ artis, habet ta
mennónihil decoris,appetitumg cibi ſuo quodā'modo excitat. Ficus quog quú
maximè maturæſunt, fatiſcút, itém Oliuis maturiſsimis quiddam putredi
niproximum ,pulcritudinem peculiaré addunt. Iam ſpicas deorſum le flecten tes,
leonis ſupercilium , fpumam apro rú ex ore effluentem ,multa eiuſmodi alia
fiquis ſeorſim confideret,intelliget ca ctGlongèabſuntà pulchritudine,tas men
quia rebus naturalibus inhærent, & eas conſequuntur,co &ornatum his
adferre , & delectare. Quam obrem qui attentiùs ea quæin rerum natura fi
untmente contemplatus fuerit , nihil pon eleganter eſſe factum putabit , e tiam
corum quæ appendicis loco res naturales conſequuntur . Itaque ue ros belluarum
rictus haud minori cum uoluptate afpiciet, quàm quos picto res & figuli
effingunt: uetulæ etiam & ſenis maturam ætatem , puerorúmque amori aptum
florem caſtis oculis in tuebitur: multaque alia cernet, non a. pud omnes fidem
inuenientia , ſed a pud eos folùm , qui naturam , ciúſque opera rectè
intelligit. Hippocrates quummultosſanaſſet morbo,ipſemor bo deceffit. Chaldæi
multis finem ui tæ prædixerunt:poſtipfos etiam fatum arripuit, Alexander,
Pompeius, & C . Ceſar,quum totas urbes toties deleuiſ ſent, commiſſó
queprælio multa cqui. tum peditúmque millia cecidiſſent, i pli quoque tandem
uita exceſſerunt. Heracletus, multa denatura rerum, & incédio finem
uniuerfo allaturo quum diſputaffet, ipſe intercutc aqua diſten , tus, ftercore
bubulo oblitus mortem obijt. Democritum pediculi, Socra. tem cicuta abſumplit.
Quorſum hæc? Ingreſſus es uitam , nauigaſti, uc & us cs: diſcede. Quod fi abcundum
eſtin aliam uitã , equidem neibi quidő erit quicquã dijs uacuum :lin omnisſen
fus adiinet,nó iam præterea dolores ac uoluptates ferēdæ,neg feruiédum uaſi
tantò deteriori. Quinimo quod ſeruit, id fupererit,nimirum més &genius: cú
uas illud terra fit , & tabus.Proinde reli quum uitæ tépusne abſume de
alijs co gitando, nifi ad commune aliquod co modum id referatur: alioquin enim
in terim ab alio negotio detineberis.Nam cogitare,quid hic uelille agat, quamob
rem , quid loquatur, quid cogitet, quid moliatur automnino de alijs effe folici
tum, id uerò efficitur euagemur,neque obferuemus eam quæ principatú in no bis
obtinet partem .Itaq;in ſerie cogita tionú declinanda eſt uanitas, omniúş
maximè curiofitas, & malitia.Adſuefa cere teipfum debes, ut de his tantùm
re bus cogites , de quibus fi quis te fubitò interroget quid nunc mediteris, confe
ftim liberè pofsis refpondere , hocaut boc:nimirum ut ftatim conſtet,cogita
tiones tuas eſſe ſimplices,placidas,con fentaneas animali fociato alijs , ac negligenti
earum quæ ad uoluptatéoble & ationemúefaciant cogitationum ,ua cuo
contentionis, inuidiæ, fufpitionis, aliorúmue, quæ ſi te animoagitaffefaf fus
eſſes,pudore ſuffundi oportuiſſet. Virad hunc modum compoſitus, non eft cur
diutiusexpectet nomen eius, qui in optimorum Gii numero. Eft cnim fa cerdos
quafi, &adminiſter deûm , uti turg eo, quodinipſo tãquam ſacrario eſt
pofitum . Id autem hominé præſtat purum à uoluptatibus, inuiolatú à do
Ioribus,intactum à libidine, inſciumo mnis malitię, certatorem maximi certa
minis (ne fcilicet ullus cum affectus de ijciat) altè tinctum iuſtitia ,ex
animo có tentum ijs quæ eueniunt, fatóuedeſti nata ipfi funt,non ſæpe,ncg niſi
magna & publica neceſsitate urgente, de alio rum dictis,factis, aut
cogitationib.me ditantem : ſolis enim ijs quæ in ipſo ſunt ad agendum
intentuseſt, ac quæ à fato uniucrſi ipfi ſunt deſtinata, continenter
conſiderat. Nam illa cenſet honeſta & pulcra: quæ uerò fibi obtigerunt,
cabo Dacſſe perſuaſum habet: quippe uniufs cuiuſ factű & conſtat
aliunde,& fecü aliud adfert.Meminit etiam oia ratione prædica eſſe interſe
cognata, eſſeſ ,ho minis naturæ cóueniens, ut omniūho minú curā gerat :
exiſtimationem auté non ab omnibus hominibus petédam, ſed ijs tantùm, qui
naturæ conuenien ter uiuunt. Qui uerò aliter uiuunt, hi quales ſe domi &
extra ædes,noctu at que interdiu gerant,ac quibus fc homi nibus admiſccant,
perpetuò memoria tenet : ab his igitur laudariſe nihil cu rat, quum ij ne fibi
quidem ipfis pro . bentur. Ne inuitus accedas ad agen dum, neque cotus
humaniimmemor, neque non bene cogitata re, neque pa tere te retrahi:nein
cogitationibustuis aftutiam ſecteris,nequeuerbolusfis ,ne que multa negocia
ſuſcipias. Enimue ro Deus qui in te ineſt, præfit'tibi,ma ſculo animanti ,
ſeni, ciui,Romano, ac principi, qui ſeita comparauerit, ut ad abitum inſtructus
expecter quando re ceptui ex hac uita canat. Neiuramen toindigeas, néue hominis
alicuius teſti monio , Hilari eſto uultu, ac qui exter " A nominiſterio
poſsit carere., eám quam alij ſuppeditent quietc. Rectú elle expe dit te, nó
quilapſus ſe erigat. Si quid in uita humanainuenis potius iuſtitia ,uc ritate ,
temperantia , fortitudine,autfi quid aliud melius eſt, quàm animum tuum eſſe
ſeipſo contentum , quatenus præſtat ut fecundum rectam rationem agas: ſi ,
inquam , in fato , & ijs quæ abfo tuo delectu tibi ſunt deſtinata inucnis
aliquid his quæ dixi præſtabilius, caut fruaris toto animo incumbe.Sin co qui
in te eft collocatus genio nihil præftan tius inuenis, qui & appetitus
fibijpfi fubiecit, & uifa examinat, &à perſua fionibus ſenſuum . ( ut
dicebat So crates ) ſcipſum abduxit , féque Dco ſubmißt, & pro hominibus
procurat: fi hoc inferiora omnia , & uiliora de prehendis, nulli alteri rei
locum con cede, nefemel ad eam inclinans , poft hac proprium illum tuum bonum
præ ferre omnibus rebus nequeas. Nes fas enim eft ullam aliam diuera generis
rem bono rationcprædito, & effe &tri ci opponi : ut laudem popularem, principatum
,diuitias,uoluptatum per ceptionem :hæc omnia,quel parùm te iis accómodare
uiſum fuerit,confeftim præualent, & à recta uia abducunt. Tu uerò , inquam
, fimpliciter ac liberè id quod eſt meliuselige,eiginhære :me lius autem eſt id
quod conducit. At hocipſú fi ea ratione fitutile, quatenus métem
habes,ſerua:lin quatenus es ani mal,repudia, & iudicium integrum reti ne.
Id modò cura, ne quid , p tuo como do amplectaris, quòd pofsit aliquando
tecompelleread fallendum fidem ,pro dendam uerecundiam, odium alicuius,
fufpitiones, imprecandum, ſimulandú, appetendúmue aliquid, quod parietes &
uelamenta degideret. Etenim quimé tiacgenio fuo, & facris uirtutis eius pri
mas defert, is tragediam nullam exci tat,nongemet,nó ſolitudinis,nófrequé tiæ
hominum indigebit: plerung uiuet nekappetés quicquā, neqfugiens.diú ne aparuo
téporis {patio incluſa cor pori animautatur, nihil omnino cura bit:nam etli
continuo migrandum fit ,i . ta facile diffoluétur ut fi ad aliam quan dam
functionem uerecundè ac decen ter obeundam ſe conferat. Id unum fi per
uniuerſam uitam obſerues,ut cogi caciones tuæ ſíper lint de ijs rebus quæ ad
ſocietatem ciuilem nato animali, ei que rationis compoti cóueniant , nihil
unquam in animodeprauatú, nihil puc rulentum , nihil contaminatú ,nihilſug .
gillatú inuenies :(Ncą uerò fatum uitá imperfectă adhuc abrūpit , quemadmo dum
dici poſſet de tragãdo fabula nó . dum peracta diſccdéte.)præterea nihil
feruile, nihilfucatum ,nihil alligatum, nihil abſciſſum , nihil obnoxium ,nihil
occulcum. Venerare facultatem cogita trice : in co.n.ſuntoía , ut pars cui prin
cipatum obtinés nihil unquam animo concipiat quod fit naturæ inconueni ens, aut
conſtitutionianimalis ratione præditi.Illiusautem conſtitutionis eſt munus,ut à
temeritate alieni, coétui hu mano adiuncti, dijsý obſequentes li mus. Proinde
omnibus proie & is, hæc modo pauca comprchende, acmemo ria tene, gunufquifq
tantùm , id quod præſens eittemporis punctum uiuit: reliquum uitæ aut iam
exactum ,autin in certo politum eſt. Exiguū ſanè tempus quod uiuit
quil:perexiguus etiãter ræ, in quo uiuitur,angulus:etia longiſsi ma poſt obicú
fama, cxiguum cft , quæ &ipſaper ſucceſsionem cóſeruaturho múculorum mox
moriturorum , acne ſe quidem ipfos cognoſcentium , nedů cum ,quiiampridem fato
conceſsit. Ad dendum his quæ commemoraui præce ptis unum , nempe eius quæquouis
tem pore animo noftro cogitanda accidit rei, definitionem ſeu deſcriptioné effe
faciendam,quo tecúipſe differerepof fis, quęnam lit eiusnuda &abomnibus
alijs ſeparata natura , ac qualis: tú quod proprium eius nomen, quæ item appel
laciones eorum , è quibus ipfa confiata eſt , & in quæ diſſoluet. Nihil
enim per indeaninum magnitudine extollit, ac uia & uerè poſſe lingula,quæ
in hacui. ta nobis occurrunt, examinare, atß eo modo ſemper intueri,utunà deprehen
datur, cuinam uniuerli parti unuquod. que uſui ſit, quo in precio habendúra
tione cum iplius.uniucra , cú hominis, 14 qui ded quiciuis cſt ſupremæ
ciuitatis, ac cuius quaſi domus lunt reliquæ ciuitates . Quid eft, quibusex
elementis concres tum . & quandiu fert natura cius ut per maneat id, quòd
modò cogitatione ani momco attulit?quaporrò uirtuteadid uſus
cric?ſcilicetmanſuetudine, ortitu dine, ueritate, fide, ſimplicitatc , ea qua
totus ex me aprus fum , cęteris?de lingu lis ergo dicédum . Hoc diuinitus
uenit, hoc faci connexio , caſus $ aut fortuna attulit,hoc pfectum eſt à
cognato mco & focio ,ignaro quidem quænam effet cius natura: ego autem
& noui, & cofc cundum legem ſocietatis naturalem u toræquo animo,iuſté
,limulgin mc dijs rebus coniecturam facio ut unicui que ſuum ut dignum eſt
tribuam. Sirea &am rationem fequens, id quodinſtat agas
diligéter,firmiter,æquo animo,nc quc inftituto negotio alia admiſccas, ſcd cuum
geniumGincerum conſerues, perinde ac fi iam is dimittendus tibieſ let, atqita
ſi perſeucres nihil expectás, nihil fugiens,fed eo quod ſecúdum na turam agis,
& heroica in dictis factiſas ueritate cótérus, bene uiues.Nemo aut eſt,
quihocimpedire poſsit.Quéadmo dum mediciad ſubita malacuranda,in promptu ſua
inſtrumenta habent, at ferramenta : fictu ad res diuinashuman nalý præcepta
inſtructa habe,atos para ta :omniaş etiam minimaita age,ut mc mineris hæc duo
genera interfe eflc có nexa. Neg enim rem ullam humanárc ctè perfeceris,niſi
ſimulcam ad deosre feras:neq contrà. Nó erra amplius.Nó eniin commentarios
leges tuos, neque priſcorum Romanorum & Græcorum acta,excerptaş è libris ,
quæ tibijpfi in ſenectute utenda repoſuiſti. Itaqad fi nem propera,uanaló (pes
miſlas faciés, tibiipfi opem fer, fiquidé(dum licet )tui rationem habesullam . Neſciunt
quàm multa fignificet uocabulum furari, ſerc re, emere,quieſcere, uidere quid
ſit agé dum:quorum hocnon oculis cernitur, ſed alio uiſu.Corporis ſuntſenſus,
ani miappetitus, mentis pręcepta.Imagina ri aliquid , & uiſum
concipere,nobis cu pecoribus eſt communc.Moueriappe titus explendi cauſa ,id
quidé & belluis contingit et ANDROGYNIS et Phalaridi, & Neroni.Porrò
mentem ducé habere ad ea quæ apparent eſſe officij , corum etiá eſt, qui deos
eſſe negant, qui patria deſerunt, qui fimulac fores clauſere,ni hil non turpe
perpetrant. Si igitur reli qua his quæ dixinius omnibus funtcó munia,reliquum
ſanè eft aliquid, quòd proprium lit uiri boni: nempe æquo a nimo ferre ca
quęaccidunt,fatog eie ueniút, in pectore collocatum genium non commouere, neg
turba uiſorum perturbare,ſed quietum ſeruare, cique decenter tanquam Deo
obſequi: nihil à ueritate alienum loqui,nihil præteriu ftitiam agere. Quòd fi
nemohominum credat eum fimpliciter, uerecundè , ac tranquillo animo uiuere,
tamdnneque ſuccenſebit cuiquam, nez deflecter à femita ad finem uitæ ducente:ad
quem finem uenire debet homo purus, quie tus, ac diffolutu facilis, & qui
nulla ui coactus ultrò ſuo ſc faro accommodauerit. VAE in nobis ineſt pars prī
cipatum tenens, ea di ſecun dum natura fe habeat, ita ad ea quæ accidunt
comparata cit,ut quouis tépore facile ad id quod poſsibile eft &conceditur
ſe adiungat. Neg.n. materiã aliquä fibi ppria ſubic ctá habet, fed ut cum
exceptione qua dam'ad ea fertur, quę propofita ſunt,ita id quod offertur ei,
pro materia fua ac cipit. Quemadmodúignis, quiijs quæ inciduntpręualet,à quibus
exiguus ly chnus fuiffet extinctus: at copiofiori gnis ſtatim ea quæ ipG
iniecta lunt, Gibi accommodat,ato conſumir,atg ex ijs ipfis augetur.Nihil
agendú fruſtrà,ne aliter, quàm ſecundum contemplatio nem, qua artisdefectus
compleatur.Se ceflus uulgò quærunt hominibus,rura, litto ra,montes: tu quoq
ſoles maximè cadeliderare. Atqui id planèeft rudiữ & & abiectæ ſortis hominum. Tibi qua cúq
uiſum fuerit hora licet in teipſum recedere:nuſquam enim neg tranquil lior, nec
maioris otii ſeceſsus homini datur, quàm adanimum ſuum : præſer cim ei qui
intus ea habet, in quæ aſpici ens,ftatim ſummam animi tranquillita tem reperit
:bene nimirumomnibus in tus compofitis.Cótinenter igitur te eò recipe,ac
teipfum renoua. Breuia auté fint quædam , & elementorú uicem ob tinentia,
quæ tibiſtatim occurrant, om nig te molcftia liberent, & remittent nihil
indignè ferentem corum ad quæ reuerteris. Quid enim fersindignè ?nú
hominüimprobitatem ?Reputa tecü,i ta eſle ſtatuendum,ratione prędita ani..
mantia unum effe alterius caulanatum : tum æquanimitatem parté cflciuftitiæ :
item non ſua cos peccare uolütate:quá multi exercitisinimicitijs, odijs, ſuſpi
tionibus, confoſsi perierunt,ac in cine remreda & ifunt:ita & deſinetádem
. At molcftú tibi eft fatum tuum ? in mētem reuoca quomodo uniuerfi partes
difti xerit uel prouidentia ,uel atomiillę,uel quodcungillud fuit, ex quo demóftra tum
eft,múduminſtar ciuitatis effe. At quæ corpus attingūt,ca te afficiūt?cogi ta
intellectú, cu femel feipfum college rit,ſuamý uim perfpexerit non permi ſceri
Spiritui leniter aut aſperè moto: præterea quæ de uoluptate & dolore auditu
perceperis,repete, atqillis adfé tire . Sed forlitan gloriola teſolicitúte
net?refpice quá celerrimè omnia obli uione delcantur,quod fit chaos infiniti
utrinæ æui,quá inanis famæfonus, quã ta inconftantia &incertitudo opinio
num humanarum, quàm arcto includā tur hæc omnia loco. Quippe punctum eſt
terra,at huius iplius quàm perexi guus angulus habitai? quot uerò ſunt in ca ipſa,
aut quales illi , qui.tefint lau daturi?Proindememento in hanc (quã
demonſtraui,particulam tui recedere; idó præcipue cura,ne cupiditate traha
ris,fedliber mane,relợita intuere,ut ui rum ,uthominé, ut ciué, ut animalmor
tale conucnit.Cæterùm ex his quæ tibi infpicienti quàm maximèin promptu cffe
debcãt, duo funt:alterú ,gresipfæ 4 01 animā non contingut , ſed extra eam fic
matæ perſiſtunt.Perturbationes tátùm ex internis opinionib.naſcunt. Alterú,
goía hæc quæ cernis ,ftatim mutabun tur,nec crunt amplius perpetuog.com gita,
quoriam eorú mutationib.ipfe in terfueris.Mundus quidérerum in uari as fubinde
formas mutatio eſt, uita in o pinione confiftit. Si intelligentia eſſe pręditu
,hominibusnobis inter nos eſt comune, erit &ratio , ob quam illud no bis adeft
cómunis: ſin hæc , etiam ratio quæ præcipit quid agendum fit,quido mittendum ,
communis eric omnium: proinde &lcx. Quód Gita habet,ciues ſumus: crgo
ciuitatis alicuius partici pes. Quo reliquit, múdú ciuitatis loco eſſe :
cuius.n. alius ciuitatis dicere pof fimus cómunionéeffehumano generi? utruita
ex hac cómuni ciuitate nobis eſſe capacib, intelligentiæ , utiratione, &
legi,datú eſt,an aliunde?.Vtenim ter renæ mihià cesra aliqua particulæ ſunt
tributæ , & humorab alio quodā elemé to,ités ſpiritus,calor, & ignca
natura, ſuis fingula à fótib . admcderiuataſūt, puso nihil enim eſt ,quod non alicunde &uc niat
, & aliquò abcat .) ita & intelligétia nobis aliunde data eſt . Mors ,
perinde acuita ,arcanum cftnaturæ opus , ex ijſ dem elemétis in eadé confufio &
mix tio.Deniq non eft eares, cuius pudere aliquem debeat :neque enim eſt contra
caufas animalis mente donati ,ncg có tra eius ſtructuræ rationem . Hæcita , hiſq
de caufis fiút neceffariò. Quod qui fieri nolit ,perinde faciat , acli ficum ar
borem fucco uelit carere . Omnino au tem memineris ,intra breuiſsimum tem lo
pòſt , ne nomen quidem ucftrum ſu pererit . Tolle opinionem , fimul etiam de
accepto damno abolebitur cogita tio :hacý ſublata , ipſum etiam danum non crit.
Quod hominéſeipfo deterio rem efficere nó poteft , id neg uită eius pciorem
reddit ,ncg lædit ,nec extrin Tecus , neg intrīſecus . Natura utilitatis hoc
neccſſariò fccit , ut quicquid acci dat ,iufte accidat : quod , fi diligéter ob
Jerues , ita haberc inuenies : atq hocdi co ,non tantùm caufarum consequentia
ita fieri, fed etiam ratione iuſtitiæ , & ab aliquo, g tribuat unicuip
dignita te ſuū . Itaq ,uti coepiſti,obferuare hoc perge, & quicquid facies,
hoc modo a ge,adhibitabonitate , quo modo uerè bonus intelligitur:idgin omnibus
tuis obſerua actionibus. Nonita tibi fentić dum eſt, quemadmodú is quiiniuriá
fa cit , uel iple fétit,uelte cxiſtimare uult: ſed resipfæ quid uerè
lint,perſpice.Sem per hçc duoin promptu habenda ſunt: alterú,utea tãtùm agas,
quod ratio cius partis, quæregnum in te, & poteſtatem
obtinetlegislatoris,te hortat, idý pros pter hominum utilitaté. Alterum , ut fi
quis adfit, qui te corrigere, & ab aliqua opinionc
deducereuelit,ſententiamu tes :modò ut ea mutatio fidé mereatur iuſtitiæ
autpublicę utilitatis,aliúſuchu iufmodi cauſa, nóuoluptatisgloriæúc gratia
facta eſſe. Ratione præditus es: cur ca non uteris ? quid enim prætcrca
deſideras, ca ſuum obeuntc officium ? Scis te, utparté , interiturű in co, quod
te produxit uniucrſo :imò potius facta mutationc allumcris ad mcntem cam quæcſtreliquarum
origo.Multa thuris grana eidem aræ impolita, unum altes ro priusignicorripit,
ſed nihil intereſt. Intra decimum diem , Deus uideberis ijs ,qui te nuncbeſtiam
& fimiam putát: fiquidem ad præcepta &ueneratione métis reflectas,ne &
cogites uitam tibi in immenſos annos prorogatum iri. Mors imminet, ergo dum
uiuis, & li cet,bonus ut ſis cura.Quantum otij lu cratur, quinon uidet quid
proximus di catsagat, aut cogitet, ſed tantùm quid ipfe agat, curato ut hoc
iuftú fit & fas. At quifecundum Agathonem fortèbo numno circunfpicit
nigrosmores , fed propofitamlineam recto ,non uago cur fu tenet.Quifamæ
poftmortem cupidi tate ducitur,non cogitat quenlibetco Tum , quiipfius
mentionem fint facturi, mox ipfum etiam moriturum : deinde itidem eum quihuic
ſuccedit, idő.co uſcs, dum omnis memoria per attoni. tosinanifama,extinctoſý
homines p pagatu aboleatur. Quinetiam fingeim mortales fore eos, qui tui
recordentur, immortalemg tuifutură memoriam .. quid ergoid adte,ne dicam
,mortuum ? quid ueluiuo tibilaus proderit?nifi ra tionecuiuſdam difpenfationis:
omitte enim nunc naturæ munus, huic tempo ri non conucnicns, & de quo fuo
loco erit differendum . Omne quod pul chrum eſt,ex ſeipſo tale cſt , atquc in
ſc ipſo abſoluitur ,nullámque ſui partem habetlaudem . Ideoid quod laudatur, co
ipfoncß peius fit, neq melius. Idý ctiam deijs intelligiuolo, quęcómuni ori
nominc pulcraaut bona dicuntur, ut quæ ex materia fiunt, &artis opera . Id
autem quod rcuera bonum eft, noa magis alia quadam re opus adid, ut fit bonum,
habet, quàm lex, ueritas, cran quillitas animi,uerecundia :quid horú uelli
laudetur bonum fit, uel uitupera tione corrumpitur? Smaragdus quidé niſ
laudetur, debonitate ſua aliquid a mittit? quid aurum ,ebur,purpura,cul ter
,floſculus,arbuſcula? Si permanent animi , quomodo cosab æterno capit aer :
& quomodo terra abęuo uſquchu matorum corpora recipit? Quemad modum hîc
corpora quum aliquádiu in terra delituere,mutantur,diſsipatag fpacium alijs
cadaueribus præbent:fic animæ in aérem ſubuectę,quum aliquá diu ibiperftiterunt,mutantur,
fundun turg, &ad menté omnium aliarum ge nitricem adiungunt , eağ ratione
alijs aduentantibus locum cedunt. Hocrea fpóderi poteſt, pofito animas eſſc cor
poribus ſuperſtites. Neq uerò tantùm multitudo ſepultorum eo modo cor porum confideranda
eſt: ſed & corum quæ quotidie comeduntur à nobis, & beftijs animalium ,
& fic quodammo do ſepeliuntur magno numero, acni hilominus fuppedicat
ſpatium alijs, p pter corum in fanguinem , aërem , calo remgmutationem. Ratio
autem ucri tatis conſtat, ſimateria & caufæ inqui rantur.Non eſt uagandum
,fed in omni appetitu iuſticię ratio habenda:omnig in
cogitatione,certitudinis.Quicquid tibi,ô Naturarerum , cóuenit, id omne
mihiconuenit,nihilſ mihi uelimmatu rum eſt,ueltardú , quod tibi ſit tépeſti uum
:oéid fructum meum puto , quod tuæ ferunthoræ .Ex tcfunt, &in una to omnia,
ac in te unam omnia redeunt, Quidam dixit, ô chara Cecropis urbs. ego autem de
tccur non dicam , ô cha ra Dei urbs ? Pauca age , inquit, fi tibi tranquillitas
animi curæ eſt. Nihil co plus cnofert, quàm ea quæ neceffe eft, agere , &
quæ ratio animalis ad ciui lem ſocietatem nati, ac quo ca modo dcligit. Id enim
non modò rede a gendo, fed & paucaagendo animi tran quillitatem parit. Nam
ex his, quæ plurima &agimus & loquimur,fi quis ca quæ non ſunt
neceffaria tollat, is &maiori otio utetur, & pauciores per turbationes
experietur. Itaque lingu . lis in rebus circunfpiciendum , ne quid non
neceſſarium agamus: acnon mo dò actioncs, fed & cogitationes inuti les funt
uitandæ. ita cnim fict, ut nea . &tiones quidem fuperuacaneæ conſe
quantur.Facpericulum ,ut tibiboniui uita quadret:eius inquam ,qui fato fibi
deſtinata æquo fert animo, contentus eſtiuſtis ſuis actibus, &
placidoftatu:ui diſti illa ,hæc quoqueintuere.Non per turbatcipfum , fed fimplex
efto.Si quis U MAwy peccat, fibijpfi peccat. Tibili quidbom ni obtigit, ab
initio tibiid fato tuo fuit deſtinatum . Omnino autem breuis quum ſit uita ,
curandum ut præſens tempus lucreris rectam rationem & iu ftitiam ſequutus:
ac in remiſsionibus animi ſobrius fis . Aut compofitus eſt certo ordine mundus,
aut cófuſo quæ ram rerum temerè mixtarum , mundus tamen . An quum in te ipſo
poſsitor dolocum habere, uniuerſum nullo or dine conſtare dicemus? præſertim om
nibus in co rebus ita digeſtis, diffufis, atque inter fe affectis . Mores nigri
uocantur mores effæminati, duri , fe ri, pecorum aut infantium fimiles, ſto
lidi,fucati,fcurriles,cauponarij,tyran nici. Si peregrinus in mūdo habetur,
quæin mundo funt , non cognofcit: haud minus peregrinus erit , qui ea quæ
fiunt:non cognofcit: exul, quiciuilem rationem fugit: cæcus, quiintelligen tiæ
oculos clauſos habet: pauper, qui alio indiget , nequein fe habet omnia quæ ad
uitam conducunt . Abſceſſus,ſiuculcus mundi-eſt , qui ſe à communis naturæ
ratione feiungit ,in dignè ferendo ea quæ cueniunt:(caeń quæ te produxitnatura,
omnia pfert.) fruſtum à ciuitate amputatum , quiſu am animam à communi &
unica om nium ratione præditorum méte reſcin dit. Alius line toga
philoſophatur,ali us abfg libro ,alius feminudus,panes ſe non haberè,&
tamen ingſtere rectæ rationi dictitans,alius ſe diſciplinis ſuis non alere ,
& tamen perfeuerare profi tens.Tu artem quam didiciſti,dilige, in
cağacquieſce. Reliquam uitæ partem : ita exige, ut q cx animo dijs omnia tua
commiſeris,negullius te hominisuel ſeruum uel tyrannum conſtituas. CóGidera
ſuerbigratia)quęVeſpaſia nitēpore euenerint: inuenies homines tum nuptias
contraxiſſe, liberos aluiſ ſeægrotaſſe,diem ſuum obijffe, bellige raſſe ,feſtos
dies egiſſe, negociatos fuif ſe,agricultură exercuiſſe,adulatosfuif
ſc,præfractos ſe geſsiſle, ſuſpicionibus indulgfie,inſidias feciſſe,quoſdami uo
tis mortem uocaſſe,alios quiritatos de præſentererum ſtatu,amalle, theſauros d
TU collegiſſe,conſulatus et regna expetiif fe.Nonne corum omnium uitaiå aboli
ta eſt ?Rurfus ad ætatem Traiani defcé . de: invenies eadem omnia , atque cius
quo ætatis hominesmortuoseſſe,eo dem modo ſi etiam reliquas ætates , & :
gentes totas conlideres, uidebis quàm multicú ad ſummú cótendiſſent,paulò poſt
ceciderint, & in elementa reſoluti fint.Præſertim uerò hi memoria recole di
ſunt,quos ipfe cognouiſti uana affc Etantes , cum agere fecundum id ad quod
natura erant facti , cizinhærere, &eo contenti effc ceflarent.Id quoque
opuseftmeminiffe,in unaquauis actio necantum uerfandum ,quantum digni tas cius
& modus permitcunt:ita fiet,ut non diutius quum par litreb.exiguisim
moratus, nullú faſtidiú cótrahas. Vlita ta quondā uocabula, nuncinterpreta
tionis loco funt: ita et corum quifuerút olim celeberrimi, nunc quodammodo ſunt
gloſſæ, ut Camillus,Cæſo,Volcſus, Leonnatus, cum paulò pòft Scipio ,Ca to,inde
Augnſtus, Adrianus, Antoni HA 1 Dus: i st hus : omnia enim hæc euanida ſunt,
& mox in fabulam abeunt: mox obliuio. nc oí a obruuntur.Ato hocdicodeijs,
qui ad miraculü ufo clari erant : relig enim fimulato animam efflarunt, obscuri,
& ignoti facti ſunt. Quáquá quid eſt omnino,cuius fit memoria lempiter ħa?
Omnia füntinanía. Quid eftigitur, in qd Geſtudio incúbendú? Vnicú hoć, ut
cogitationes antiuftæ , actiones ſo cietatem humanam refpiciant , ratio te punő
fallat,itag lis alo affcctus,ut quæ cúqaccidút,catanğneceſſaria,nota,ab codé
principio & fonte promanantia, approbes. Vltrò te fato ſubmitte, pate regid
teijs quæ ei uiſum fuerit reb.de ſtinare:oia in diéfunt, cúid recordat alicuius,
túid, cius fit mentio . Nunquá nó con dera , oía permutationes fieri, neq
uniuerſi naturæ quicquã eſſe ulita tius,ĝres mutare, & innouare. Omnia em
quæ in natura ſubliſtűt,femina qua G ſunt corum , quæ cxillisſunt naſcitus ra ;
eftautem nimium rudis hominis exi Ntimare ea cătùm ſemina cfTe, quæ in cer ram
aut matricem deijciuntur. IM lam morieris,neque in pofterumeris is
quinunces,fimplex, perturbationu uacuus,nihilſuſpicans extrinfecus tibi poffe
damni afferri, omnib . benignus, prudentiam in eo tantum utiuſtè agas poſiram
cenſens. Intuere aliorum principem partem, acquænam fugiant,quæ ſequanturpru
dentes. Tuum quidem malum non eſt in al terius animo pofitú,neg in conuerlio
neulla aut mutatione cæli. Vbi ergo? in opinione demalistua. Nihiligitur malum eſleiudica
, & omniabenehabc bunt.Quòd li corpus, quod animo tuo eft proximum
,fecetur,uratur,ſuppure tur,putreſcat,tamen ea pars , quæ iudi care de his
debet, quietaGt:hoceft,exi ftimet nihil effe neque bonum ,neque malum ,quod
exæquo poteft bono at que malo accidere:nam quod'ei qui ſe cundum naturam
uiuit, exæquo acci dit, id neque fecundum , neque contra naturam eft, Aſsiduè
tecum cogita,mundum eſſe animal quoddam unum,unam naturā, uno animo præditum,
quomodo om nia ad eius fenfum unicum rcferantur, omnia ab co unico appetitu
mouétea gantur, ac omnes res omnium rerum caufæ aliqua ex parte fint,tum quis
ca rum inter fe contextus & ordo. Animula es , quæ cadauer geſtat: ut
Epictetus dicebat. His qin mutatione funt, nihil eſtma lum: utnequebonum
quicquã his qui è mutatione exiftunt. Aeuum , fluctus quidam eſtrapidus carum
quefiunt rerü :fimulcnim unum quodß & apparet &præterit, &aliud
ſubſequitur, moxitem aliud ſuccedet. Omne quod nobis accidit , ita conſue tum
eſt, & notum , ut roſa uere, fructus æftate. Eadem eſtratio morbi, mortis,
calumniæ, inſdiarum, omniumg eorü, quæ ſtultis uel gaudium, uel triſtitiam
afferunt. Quæ ſubſequuntur ſubinde, ca præcedentibus rite ſuccedunt.Non enim
numerus tantum certus eft eorü, àfolaneceſsitate dependens:fed & có
fentanca corum inter ſe colligatio. ac quemadmodum certo ordine resinter fe
ſunt coaptatæ, ita quæ fiunt,non ſuc ccfsionem nudam ,fed mirabilemctiam
quandam inter fe coniun &tionem etne ceſsitudinem oftendunt. Dictum Hera
cleti ſemper eſtmemoria tenédum :ter ræmortem fcilicer eſſe aquam ,aquæ ac rem
,aêrisigné,idý uiciſsim . Eius quo quc exemplum recolendum ,quineſcie bet
quorſum iter duceret, Et quod cum rationc quæ uniuerſum admini ſtrat,
continenter conſuetudinem ha bentes , tamen ab ea diſcrepant: itag in quæ quotidie
incidunt, ca noua ipfis & peregrina uidentur. Non tanquam ſi dormiremus,
agendum nobis eſt & lo quendum: in fomnis enim tantum uide murnobissgere
aut dicere. Nequeimi tádi ſunt nobis pueri , qà parentib.fuis * hucé,nudè,
Gicutaccepimus,Quéadmo dulias tibi Dcorūdiceret, moriendum tibi aut cras, aut
ad diētertiú : nojā ma gnopètertiú dié craftino pferres,nifi a nimielies oio
abiectiſsimi.quátú emeſt interuallum? Eodēmodoiudicanon in magno effe fouédú
difcrimine,poſtmil lenos acaonos, anuçrò çras decedas. Crebrò reputa , quàm
multi medici fint mortui, qui ſæpenumero ægrotos inſpi cientes ſupercilia
contraxerint : quot Mathematici, qui alijs exitú è uita præ dicédo
ſeiactauerint:quotphilofophi, quide morte & immortalitate multa
alleruiſſent:quotre bellica laudati, qui multos occiderant : quot tyranni, qui
magna cum inſolentia tanquamimmor tales poteſtate luauſi crant:quot urbes
mortuę( utita dică)ſunt,Helico, Pom peij,Herculanú,& aliæ innumeræ .Col
lige etiam ,quos tuipſc noftiunum poſt alium ,cuius funus curaffet mortuos:Et
quod heri fuit piſcis ,cras critfalfamen tum, aut cinis. Momentancum itagté pus
à natura eſſe conſtitutum , conſide randum eft æquoſ animo è uita abeun
dum:perinde ac Goliua maturitaté co ſecuca G decidat,arboréqipfam tulit ac
genuit ,collaudet, & gratiasagat. Simi lis elle debespromontorij, adquod al
fiduè fluctus alliduntur : ipſum autem perfiftit,utcunque undęæftuantes cir cùm
ferátur.Diceret aliquis: infęlicem mé,cuiboçacciderit:quinimòfelicem t me,
quihunc cafum fine dolore perfe ram , & nec præſentibus frangar, necfu tura
extimeſcam.Nam unicuiqtaleąd potuit accidere: at non cuiuſuis craç,li ne dolore
cum caſum excipere. Curigi tur illud potius infortunio, quam hoc felicitati
adſcribis? autcuridinfelicita tem hominis appellas,in quo nihil mali palla eſt
hominis natura? an uerò dam num tibi humanæ naturæ uideri poteſt id, quod non
eſt contra uoluntatem naturæ çius? Quid ergo? Numcaſus ifte ef ficere poterit,
quominusfis iuſtus, magnaminus,temperans,prudens, circum fpectus,tutus ab
errore,uerecundus, li ber?autadimereomnino quicquam co rum ,quçhominis naturę
funt propria? Proinde quoțies inciderit quicquam, quod ad dolorem te prouocet,
recor dare huius præcepti,non illud informado nium eſſe appellandum
,fedfelicitati tri buendum , quòd id fortiter feran Eft quidem
ignobile,præſenstamen ad contemnendam mortem auxilium , memoria repeterc eos,
qui uitam inlon giſsimum extraxerc tépus. Quid enim hi 57 1 hi amplius
conſecuti ſunt,quàmij, qui immaturamorte ſuntabrepti? Vtique ipfi etiam
defuncti iacent , Cadicianus, Fabius,Iulianus,Lepidus, alijſ corum fimiles, q
cúmultosextuliſſent,ipfidein de elati ſunt.Omninoeņexiguū eſt ſpa çium, időper
quotlabores,inter quos, &quali in corpuſculo exigendum ?Ne igiturmortem
prore difficili accipe. In tuere cius quod retro eſtæui uaſtiratë, & eius
quod reſtat ,immenſam longitu dinem :in tanto tempore quid præſtat is qui tres
ætatcs, ci qui uixit triduum ? Semper breuiorem uiamingrederc:bre uiſsima autem
eft ea, quamnatura præ ſcripſit. Itag in omni & fermone & a . &
ioncidfectare, quòd eſtrosiſsimum . Hocpropoſitum laboribus ,militia, çura rei
familiaris, & folicitudi neliberat. Anè cum grauatim à fom no ſurgis, in
promptu tibi ſitcogitare,tead humanum opusfaciendum ſurgere.lca que ergo dices)
grauatè acccdo ad agé da ea, quorum cauſa natusſum ,ac pro ter quæ in huncueni
mundum ? ſcilicet in hocfactus,utdecumbesin lectome ipſum calefaciam ?Atquihoc
iucundi dius eft. Ergónead uoluptatem natus es, nonad agendum ?nonuides plantu
las, palierculos, formicas,arcaneas, a pes, lingula hæc luo intenta officio :
tu uerò ea quæ funt hominis obire recu ſas,nc ad id te confers, quod naturæ tuæ
conuenit? At uerò quiete opus eſt. Sane: fed & huic ,modü ftatuit natura,
pinde,utedédi,bibédig: atqui tu ultra modú &laq gfatis é, pcedis:n reb.uc
rò agedis intro moduſubliſtis. Fit hoc cò , qateipſum nó diligis:alioqn eń
& natura tua, cius voluntate diligeres.Et cnim alij qui ſuas artes amāt,
operibus fuis ita incumbunt, ut neque balneorü nog cibi curá habeant. Tu naturá
tua non tanti facis, quanti aut tornator, aut hiſtrio ſuam artem , quáti auarus
ar gentum , &inanis gloriæ cupidus glo riolam. Hi enim quarum rerum ftudio
tenentur,dum eas augere poſsint, cibų &fomnum poftponunt. At tibi actio nes
ad ſocietatem ſpectanteshumanam uiliores uidentur', 'minorig opera di gnæ ?Quàm
facile eft omnem cogitatio nem quæ animo aut perturbationem af ferat,aut
nóconueniat, reijcere, & delc re, ſtatimg effc in fumma animi tran
quillitate? Omnem fermonem & actionemque fit fecundum naturam, dignam te
iudi . ca:nca te auertat ab ijs reprehenfioare fermones aliorum ca consequentes.
Sed fi quid fa & o dictúue pulchrumeft,idte neindignum putes. Alij cnim
aliam ra fionem ,alios appetitus fequuntur :ad quos tibi non eit refpiciendum
,fed re Cta via cò pergendum,quò &tua,& comunis omnium ducitnatura:
utriuf que autem una eademg eſtuia per ca quæ funt fecundumnaturam progre:
dior,donec morte finiam: expirans qui dem eam, quá inſpiro quotidie animā,
cadens uerò in terram, ex qua &femen meum pater, & fanguinem
mater,&lac nutrix collegit: quæmeterratot iam an nos'quotidie alit cibo ac
potu, quamc calcantem fert, ac totmodisipla abu tentem. Auſteritatem tuam ut
admirêturno eft : Sit fanè, at multa alia ad quæ tc non eflenatura aptum,
dicere non po tes.Eaigitur profert, quętota funtin te: integritatem, grauitatem
,laborum tole rantiam, uoluptatum abftinentiam ,ani mum ſua ſorte contentum,
pauca defi derantem ,placidum ,liberum, àcurioſi tate & nugis alienum, altitudine
prædi tum.Nonſentis,quam multa poſsisprę ftare, de quibusnulla eſt excufatio na
turæ ad ea non aptæ : & taméadhucfpó te tua inferius manes. Quid? Ante natura
parum beneinſtructa cogit indigna ri,cúctari, adulari, corpuſculum tuum
incuſare, tuam ſortem improbare,leuć eſſe, animouagari:nonmehercle,fed his
omnibus iampridem ut liberareris malis,in tua fuit poteſtate.Hoc tantum erat
uitij, quod tardioris ingenij, ac qui non facilè affequeretur ea quæ traderé
tur,exiſtimari poteras: Sed &hoc exer citationeerat corrigendum ,neſubinde
cogitares de tua tarditate, néue ca de lectateris. Eorum qui bene alijs
faciút,triaſune genera:primum corum , quiſtatim exhi bito beneficio , ſtatim
etiam quam ſint meriti gratiam reputant. Alterum co rum , quiid quidem non
faciunt,ta conſcij quid fecerint,debitorem ſeiam habere cogitant.Tertij quodammodò
ne hocipfum quidem quod fecere,no runt:uiti ſimiles, quæ uuam cum protu lit ,
ut femel ſuum deditfructum , nihil præterea quærit. Equus ficucurrit , canis fi
uenatus eſt,apis fi mel fecit ,fatis eſt. Homo auté l benè fecit,non reuocatur
, ſed ad ali ud negocium tranſit , quemadmodum uitis,ut rurſum fuo tempore uuam
pro 62 M. ANTON INI, producat . In his nc igitur eſſe debent, quæ aliquomodo
fine conſequentiaid faciunt?equidem .ſed hocipſum debet confequi. Propriū cnim
eft (inquit) ani malis legeſociati,ut ſentiatle et societatis causa egiſſe
&ut uelit omninoid eû qui ſocietatis eft ciuſdem , ſentire. Verű clt quod
dicis: quod autem nunc dici tur, excipe . Proptereà ex eorum numc ro
eris,quorüantè feci mentionem. Hi enim uerifimilitudine quadam proba bili
abducuntur. Quòdh intelligereuis quidná litid, quod diximus,netimcas, ne obid
actio aliqua ſocietati hominü inferuiés tibi Gt omittêda.Athenienlių
erathocuotu:plue,pluuiã ò chare lu piterin agros & cáposAthenienſes de
mitte. Enimuerò aut nihil eft optandū, aut omnino fimpliciter, &
liberalitcr. Quod dicimus Aeſculapium huice quitationé , illi lotioné in
frigida,alteri utnudispedib.ambulet, iniúxiſſe :nihil aliud eft cú dicim°,
natura uniuerfi huic hoimorbú, defectú autamiſsionémen brialicui'impofuit.Náutilliccum
dici mus iniunxiſſe,intelligit.AEſculapium HUO O unam. 60 unam rem ad
alterāordinafic, uerbigra tia ,camrem reſpectum habere ad fanita té:ica
hicidqunicuiqaccidec, rationé babet & rcfpectumad fatū.Ita enim hęc nobis
accidere & cógruere dicimus, ut opificesquadratoslapides in muris aut
Pyramidibus extruendis congruere a lerunt , quippe certa cos collocation ne
inter ſe componétes. Omnino enim una quædam eſt harmonia: atg ut uni uerG huius
corpus ex omnib.corporib . eſt compactum , ita ex omnib.caufis Fa tum ſuprema
cauſa conſtat.Id quod di co,etiam rudiſsimi intelligút homiues: dicút enim
,hocſors cius tulit,hoceica ratimpolitú.Accipiamusergo hæcita, utilla quæ
Acſculapius impofuit: nā & in illis multa ſunt aſpera, quæ tamen fpc
ſanitatis ferimus.Tibi crgò corú quęcó munis naturatibiiniúxerit perfectio ,fi
milis ſanitati iudicet:atqita æquo ſuſci peanimo oía quæ fiút( ctiāli gd durius
uidcat. ) quoniã adidducunt, quod ra tioncmúdić fanicas,népeadfelicitaté.
Nihileſ accidiſſet tibi, nifi in réuniuer Gita ect:ncq cnim una quæuis natura i
quicquam fert,ſed id modò, quod re
fpcctum adid quod ab ea adminiſtra tur,habcat. Quare duæ ſunt rationes,cur ea
que tibicueniunt,çquodebeas animoferre. Vna, quiaſors tua ficferebat, &
tibi de ſtinata erant ab antiquiſsimacauſa fata li habentiaad te certum
reſpectum.Al teras quòd ca faciunt adprofectum , & perfe &tionem , ac
permanentiam eius, quòduniuerfo pręcſt. Totú enim muti latur,fi etianminimam
partem conti nuitatis & coherentieutmembrorum , ita etiamcaufarum difcindas.
Id autem quantum intc eft,facis , quotiesea quæ tibi obtigerút,moleſtèfers,ac
quodam modo tollis. Faftidire,animumdeſpondere,ac de terrerinódebes, fi nó ubiq
tibi fuccef ſusrefpondet,fecundum recta præcep ta agere fingula cupienti :ſed
fruſtratus conatu,cum redintegrare, & æquo ani mopleraq humanaferre : neque
debet te eius,ad quod redis ,poenitere.Nequc tibi eſt ad philofophiam tanquam
ad pædagogum redeundum :Sed utſolent qui ex oculis laborant,ad ſpongiam &
ouum, alij ad cataplaſma &perfufioné confugere.Ita enim nó opuserit tibi o.
ſtendi,utrectęrationiobedias:ſed in ca ipſe acquieſces. Memento philofophiam ca
tantum poſcere, quæ natura etiam tua exigit: tu aút aliud quippiam
uolebas.Vtrum uc rò horum blandius'eft an nonhocpa eto dccipit uoluptas ? Vide
gratior no gt magnamitas,libertas,fimplicitas,æ quanimitas,fanctitas ? Quid
enim ipſa prudentia Git acceptius,ubicùm animo tuoreputes facultatem quæ
ſcientiam certam , &certis conſequentijs nixam habet,nuſquamlabi, &
ubiq ſucceſſum habere? Res quidem ipfæ in tanta quodam modo uerſantur obfcuritate,
ut philo fophorú plerifcb & ijs no ignobilibus, omnino pcipipoſſe nihil
uifum fit:Stoi ci tamé poflc percipi, ſed planè difficul ter,cenſucrunt.Eft
omnis noſtra aſſé lo talis, utfalli & mutati poſsit:quis c nim ſenó pofle
errare dixerit ? Trasfer itag cogitationes ad ipfas res fubice & as ,acuide quàm breues , uilesø Gne, quæ
ctiam à cinædo, fcorto ,autprædo ne poſsint teneri.Inde tranG ad mores corum,
quibuscum uitam degis , inter quos uix eſt etiam gratiofifsimum per ferrc,ne
dicam , quod uix ſeipſum quis perpeti pofsit. Tanta igitur in caligi
gine,fordibus,tātoo rerum , temporis, motuumý, & rerum quæ mouentur flu xu
, non uideo quid lit effe in honore, aut obferuantia hominum. Contrà præ ftat
feipfum confirmare, acmortemræ quo animo expectare,ncqmoram indi gnè ferre, fed
in his modo acquieſcere duobus: uno, quòd nihil mihi accidet, quod nó
fitſecundum naturam uniuer fi:alterum , quòd licet mihi, nihil agere quod
contra Deum geniumg fit meú demo em ad hocme cópellere poteft. Subinde hoc
teipſuminterroga: quam adrem nunc utoranimo meo? at & exa mina teipfum :ea
pars, quam principem uocant, quomodo núc habet?cuiusaío prçditus ſum ?num
pueri, num adoleſcć tis,num mulierculæ , num tyranni, num iumenti,num feræ ? Qualia
fint illa, quæ uulgò bona ha bentur, etiam hinc euidens fiat.Sienim animo
concipias ca quæ ſunt reipfa bo na, utprudentia, ut temperantia,utiu fticia ,ut
fortitudo,hisiam antè reputa tis, nihil porrò audies nominari bonú, quod nófub
hæc referatur. Quæ uerò uulgus hominum bona putat ,ca qui an tè mente
conceperunt,fimulatq nomi nari audiút,perfacilè accipiút,perinde ut liquidà
Comico appolice di& ú eft. Hæc eſt fere uulgi de differentia bo norum
opinatio :alioquin enim haud co peruentum eſſet, ut uera bona auer
ſarent,diuitiarū aút, uoluptatis aut glo riæ métionéita admitterét, utſcitè ato
urbanè dicta.Progredere ergò,acinter roga,(intne in honore habendaet in bo nis
ducenda hæc, quæ fi animo tuoima ginatus fueris,aptè quis dicere poſsit, cum
quiiſta poſsideat,propterhác co piam ncubi quidem cacec habere. Ex forma &
materia conſto : ho. rum uerò neutrum in nihil uertetur, ut neque ex nihilo
extitit. Ergo om nis mci pars permutationem redigetur in aliquam mundi partem,
atqhæcrur fus in aliam uniuerli portioné tranſibir, ido ad infinitum uſ.
Huiufmodi auté mutatione & ipfe extici, & parétes mei, ide in infinitum
uſo retrò eunti licet dicere:quãquam certis alioquin circui
tibusmundusadminiftratur. Ratio , & rationalis ars , facultates funt abiipfæ
ſufficientes,fuisg operib. Progrediunturàſuo principio, acper gunt ad finem
propoſitum :habent a & tiones earum à uiæ cuiinGftuntilleno men apud
gręcos, utfine netoptásons:nos rectas effectiones dicere poſſumus.Ho rum nihil
de homine dicipoteſt,neque enim ei conucnit, ea ratione, qua homo eft :Non
hæchomo,ncgiplius natura profitetur:non eſt ca in humana natura
perfectio.Proindein externis rebusnc quaquam erit finis homini cóftitutus,
nepid bonum , quod finem illumabfol uit:Alioquin hominis partes non fuif ſét,ut
eosdeſpiceret,nem laudedignus, quiſeita parat,utillis non indigeat:no que qui
illis rebus abſtinct, bonus dici mercrctur, fiquidem cæ bona ellent Nunc uerò
tanto quiſ melioreſt, quá to magisſeipſum ab illis rebusabſtinet. Talis erit
intellectus tuus, qualia ſunt ca,de quibus ſubinde cogitas : nam à ui bis fcu
cogitationibus illis animus im buitur.Inficeigitur eum adliduitatehu iuſmodi
cogitationum , qualesſunt:ubi cunqueuiuere,ibietiam bene uiuere li cet :uiuere
autem licet in aula, ergo etiã bene uïvere licet in aula. ltem alicuius rei
caufa fingula ſunt facta cui ucrò gra tia unúquodgfa & ú eft,adid fert, ado
aút fert in eo finis eius é poſitus: ubi ue ro finis ,ibi ét bonú unicuiq. Ergo
finis animanti ratione prędito ppolituseft, focictas, natos cnim nos effe ad
eājiam pridem eft demonſtratum . An uerò non euidens eſt, deteriora
præftantiorum ,rurſumýex his unum alterius caufa effe.Præftantuerò inani mis
animata,atq inter hæcipfa, ca quæ rationem habent. Ioſani eſt,ſectari
impoſsibilia. At fic ri non poteft,quinmaliſuomore agāt. Nihil cuiquam
accidit,nifi ita Natu rá deſtinarit. Id quod alius iniquè fert, e bas wal wide ولا bus alteri accidit, qui fiue
ignorationc cius caſus,ſineut magnanimitatem oftédat, cóftantiā
tuetur,atqillæſus manet.Ini quú cſtigitur admittere,utinſcitia et o pinio
prudētiäſupent. Etenim res ipfæ animúnequaqattingunt, non intrātad eu,ncg
mouere, ncq uertere poffunt. Solusipſe ſeipſum ciet, ac quale iudicia
umtulerit, talia ea quæ accidere, fiunt. Alia róeſumma nobis eſt necefsitu . do
cũ hoíe cóftituta,quaeibenefacere, eumý ferre iubemur :cú aúcimpedire conant
noſtras actiones , nó magis ad nos attinet, ộ Sol, uétus:beſtiæ. Ato hi qdé
impedire effectú aliquãdo pofsint: animi uero appetitioné, & affectum no
qucunt,quiahæcexceptioné habét , & conuerlionem.Ná omneid quodimpe dimento
fuit effectioni,id animus ad ca quæ præcellerút,cóuertit, atßcomo do id ,quod
inſtituto operi,uiccoßinitę obftitit,ei iam confert aliquid . Id quodin múdo
eft præftantiſsimū, cole. Eit aútid, qd oíbusreb.utitur,oía gubernat.
Similiterid quoßhonora, q in te elt primú: nimirú illi alteri cogna tum, cesa
üles DO Pe quatum ,quòd & cæteris quæ in teſuntom nibus utitur, & tuam
uitam regit. Quod ciuitati nullum affert detri mentum ,idnc ciui quidé nocet. Hæcre
gula recoléda tibič, quotieſcúq telæ ſum aliquâ eſſe cogitas.Sin ciuitas dam no
affecta cft, ei qui ítulit,ſuccéferenó debes. Quid neglectú eft?Sæpenumero
códdera, ệ celeriter oía quæ & funt & fi unt, abripiãtur &
cuanefcát. Etenim & ipfęnaturę amnisinſtarin adſiduo funt fluxu , &
cffectiones cótinétib.mutatio nibus obnoxiæ , & cauſarúinfinitæ ſunt
uices:denią nihilferè perſiat, aut ſui fi mile durat.lā & pręteriti, &
uenturiçuí infinita é, in qua oſaabolentur,uaftitas, Quî ergo ſtultitiæ nó
damnet, qin hoc tā cxiguo téporis articulo ſupbit,appe tit,autmoleſtia fe
affectú quiritaf. Vni uerfæ rerú naturęrecordare, cuiusmini . mã parté
tenes:totius zui,cui' breue & mométaneútibi éattributúſpacium :fa ti ,
cuius perexigua ad te portio ptinet . Peccatalius qs aduerſummc uiderit, ſuā
habet affectioné, ſuum a &um. Ego in præſentia id habeo, quod me habere i t
c & C a & 1 uult cómunis natura: agogid qd'age remeiubetmea natura .
Pars animitui princeps neinucrtatur ullo uelleui uel alpero carnis motu , neg
admittat per fuafones quçinmembrisoriuntur, Sed circumſcribatcas. Quòd fi ex
ratione alterius conſenſusad intelligentiam ef ferútur,nimirum quatennsea cum
cor pore copulata eft, tum quidem ſenſui, cum is a natura proficiſcatur,
reluctan dum non eft: opinioniautem mali aut . boniadfentiremensnon debet.
Viuendum eſt cum dijs.Vitam ucrò cum dijs agit, qui continenterijs ſuum animum
oftendit probātem ea quę ipli fatum tribuit, agentemg ea quægenio placerent:
quem lupiterſuæ quandam particulā naturæ unicuiæ prælidé, du coşdedit, nimirú
mente atæ rationé. Neiraſcaris ei qui hircú olet, autcui aia fætet; nihil, n.ad
teidcmaliredibit, Alæ iplius, & osita ſunt affecta,utne ceflc ùthæcmala
conſequi, Rationc,inquis, præditus eſt homo, ac fi scrutari uclit , intelligere
poteſt quainre delinquat.Benereshabet. Proinde tu, qui & ipfe præditus es
ratione, mentem eiustuæ mentis motu cxcita, doce, commonefac: li enim obtempe
rat tibi, fanabis eum , negira opuserit. Nonita hic uiuendú eſt tibi,ut Tra
gedo autſcorto qui egrediés uiuere co gitat. Quòd li tibinon cóccditur,tunc
uita excedere, ita quidé,ut qnihil mali patiatur,acfumiinitar abeat, Quid hoc
rei eſſeputas? Dum uerò nihilme tale abducit,liber permaneo ,neq mequif quam
prohibet agere ,ut uolo, uolo au. tem ,ut naturæ animantis ratione predi ti,
& ad certum nati conuenit, Mens quæ mundum gubernat, ſocic tatisrationcm
habuit:itag & inferiora præftantiorumcaufa effecit,& pręſtan tiorum
unum alteri ſubdidit. Videt , ut ſubiecerit , cóiunxerit,ac unicuiq ſecu dú
dignitaté ſuú tribuerit,ea quęlunt pręſtátiſsima,mutuo cófenfu deuíxerit.
Quomodo uſus es hactenus dijs, pa rentibus, fratrib. uxore, liberis, docto
ribus, alumnis,amicis,familiaribus, fa mulis? an in huncuſquediem in nemi nem
horrcū uerbóuefuiſti iniurius! Reminiſcere étą ſupaueris , actolc raueris : tum
fabulam uitæ tibiiam pera tam,teş tuo miniſterio defunctum ef ſe. Quàm multa
uidiſti pulcra? quot uo luptates quotdolores deſpexiſti? quot peruerfis
hominib. æquúte præbuiſti? Quamobré animi artis & diſciplinæ uacuiarte
& fcientia præditum confun dunt? quem uerò animum arte & ſcien tia
præditum uocas?cum ,qui principi um & finem cognoſcet,et mentem , quç per
uniuerfam rerum natură penetrat, acper omnes fæculorum curſus defini tos atq;
ftatosmundum gubernat. lãiá cinis eris, &oſſa nuda, nihil öter
nomé(liquidéid ſupererit) tui reſtabit. Noméautnihil eftõſonitus. Atea quæ
magniin uita precij habent,uana ſunt, putrida, cxigua, atą inſtar catellorum
mordicantiŭ, aut pucrorü inquietorů, quimodò rident,mox plorant.Cæterű
fides,pudor,iufticia, & ueritas. Climatib . tcrræ cæld petiere relictis.
Quid ergò reſtat, te hîc detineat? fen Gliane tam fluxa, torý mutationib .
cxpofita ?an ſenſus, obſcuri, & qui facilè decipiantur?animula ipſa, quæ
cft ex halatio à ſanguine? gloria inter huiuf modi homines, inanis illa ? Quid
ergo aliud operiris,niſiuelextinctionem ,uel translationem ,idý æquo animo?Quid
interim dum eam occafio adducit ,tibi fuffi ciet?Quid aliud, quàm deos uene
rari &collaudare,hominibus beneface re,eos &ferre, & ijs
abftinere:quæ cx tra tuæ carunculæ & animulæ ſunt po fata fines,ea
meminiſſenex poſſeſsióis, nco poteſtatis tuæ eſſe? Semper potcs uti
ſecundisſucceſsibus, Gredtæ uiæ in Giſtere uis,duo hæc obferuare, quæ di uinæ
menti communia funtcum homi nis , omnisg ratione præditi aſalis ani mo: unum,
non poſle te ab alio impedi ri:alterum ,iniuſta uoluntate & actione | bonum
eſſe collocatum, cumý ad fino efle appetitionesdirigendas: Si hocneg mca
fitmalicia,ncqactio eſtàmeaproficiſcensmalicia:nequcco munitatidāno eſt, quid
folicitus deco ſum ?querò dānúě cómunis focictatis ? Non debemus nos
cogitationib.om ninoabripiédos præbere, fed opitulari quátum eius fieri poteſt,
& dignum eſt, etiam li in medio lit defectus:ncqueid pro damno ducere.ca
enim cófuetudo mala eſt. Sed quemadmodū ſenex di ſcedens rhombum alumni
poſcebat, memorrhombú cffc.ita etiam hic: quo niam bonú aliquid fiatin roſtris.
Heus homo,oblitus es, adhæc lint? lanè: Sed ca,in quibushiſtudiú
ponát.Propterea tu quoqs ſtultus es fa & us? Aliquando uteung
relictus,factusſum felix. Felici tas auteſt, utbonam tibiipfifortem uendices :
id eft ,boni motus ani mi,bonæ appetitiones,bonæ actiones. Aturauniuerfi ſuo
guberna tori obedies eft, acbene có polita: quæ uerò cam guber nat mens,nulláin
ſeipſa ha betmalè agendicauſam : quippenihilei ineft uitij,nc peccat,nc ab ea
quic quam læditur: omnia uerò fecundum cam fiuntatßperficiuntur. Nullo ponein
diſcrimine,algenſne, an calens, dormiturićsan ſomni fatur, malian benè
audiens,moriens an aliud quid agens id facias , quod te decet: quando mors etiã
una eft carum a & tio num , quæ ad uitam referuntur. Sufficit igitur ea
etiam imminente, id quodin ſtat,benè collocare. Intrò refpice.Nullius rei
nequepro pria qualitas,neqid quod cidebetur, te fallat. Omnia quæſubiccta
ſunt,celerrimè mutantur, & autin halitum refoluun tur, fiquidem fit
compacta corum ſub ftantia,aut diſsipantur. Mens uniuerli gubernatrixſcit quó
ſe habeat, quid agat, & quá habeatma teriam ſubiectam . Vlcilcédi ratio
optima eſt,ne ſimilis fias cius, qui iniuriam fecit. Unohocte oblecta, inguno
hocac. Quieſce, ut ab una ſocietatis humanæ tuendęcauſa ſuſcepta actione,ad
aliam tranfeas, dei memor. Princeps hominis pars eſt ea, quæſe ipfam excitat
atą cict, feğz talem, qua lem vult,efficit,præſtatý ut ea quæ eue niunt talia,
qualiaipſa uult , fibi uidean tur. 04 Omnia fecundú naturā uniuerG fiúc:
negenim poſſunt fieri fecundú ali ali quam ,ſiue extrinfecus circumdantem, fiue
incluſam ,fiue foris ſuſpenſam . Vniuerſum aut confufio quædam eſt, &
cótextus fortuitus rerum iterum àſé diuellendarum & diſsipandarú: aut
unitionc ordine , & prudétia conſtat. Si prius illud uerum eſt, quid
eft,curcu pia inani huic colluuiei & mixeuræim. morari? quid aliud
expetendum ,quàm ut in terram utcungredigar? quid per turbor?quicquid
egero,tamen difsipa tio mc corripiet. Sin altero mó res ha bet, uencroreú,
animoſ conftári ſum , & gubernantimundum confido . Cum te rerum præſentium
ſtatus nó nihil perturbat,celeriterad teredi,neg ultràquàm neceſſe é , à
modoeius quá inftituiſti cantilenæ difcede.Nam co fa cilius harmoniam tueberis,
ſi continen ter ad eam reuertaris. Sitibi Amul &nouerca, & mater effet,
illam quidem coleres, &tamen crebrò ad matrem te recipercs. Eadem eſtribi
ratio aulę & philofophiæ . Quarc ad hác fæpenumerò reuertere, & in
hacac quiefce, quæ efficit,ut &res aulicæ tibi tolerabiles uidcantur, &
tu duminijs ucrſaris,ferri queas. Quid cogitandum est de cibis & id genus
rebus ? hoc eſſe piſcis ca dauer , illud auis , aut porci: item Fa lernum ,
ſuccum eflc exiguum uuulz purpuram capillos elle ouiculæ, modi. co teſtudinis
fanguine imbutos: tum coitum ,inteſtini parui affrictioné, mu ciğ excretionem
non fine cóuulấone. Cogitationes hæ præclarę ſunt: nam ré ipfam
attingunt,acpertranſeüt, ut qua lis cafit ,cerni poſsit.His per omnem ui tam
utendum eft:aclicubiresquàmma ximè uidetur comprobatu digna,tegu mentis cſt
nudanda, ut & eius in cófpe dum ueniat uilitas,& id,quo fe oftenta bat,
ei adimai. Etenim fucus impoſtor eſt callidiſsimus,ac tummaximèin frau dem
inducit,cum quis maximèfe res ſe rias & dignas tractare putat. Videigit,
quid de Xenocrate ipſo Crates dicat: Pleraq, inquit,corum , quæ uulgus ad
miratur , fi fub habitu aunatura conti nerent, ad latiſsimè patentia genera ré
uocabat,utlapides,ut ligna,ficus, uites, oleas.Quęſubarctiorib.aliquanto , ad
animata ,utgreges,arméta.Si qua paulò plº haberćt gratiæ ,hęcad eareducebac a
cópræhédútur fub ala róe prędita,nó quidé uniuerſali,ſed quatenus artes tra
ctat , aut alias facultates: aut ipſa per fc . au L fcæſtimabat, ut:quidnam
cſſct,poſside remultamancipia.Qui uerò animūra •• tione præditum cû omnibus
ſuis facul tatibus,ciuilis coetus ſtudio uenerat, reliquarum is rerum nullam
curat. Sed omnibus poſtpoſitisſuum animum ita affectum ,atgita fe mouentem, ut
ratio ni & ciuili ſocietati cögruit,conſeruat: ijs quiſunt eiufdem generis
, utiden præftent,auxilio eſt. Quædam iam fiút, quædā mox exiſtent, quin
&cius quod fic, pars iam nuncaliqua euanuit. flu xus, & alterationes
continenter mundű renouất : quemadmodum infinitum æ uum temporis adſiduolapſu
nouü ſub indereddit.In hocita @ flumine quifná ca quæ præterferút, ac
quibusinfiftere nonpoſsit, honore aliquo dignetur?is quidem perinde lit ,acli
quis unum de præteruolátibus paſſerculis diligerein cipiat,atisiamè conſpectu
cius abica rit.Itafe & uita uniufcuiufque hominis habet,ut halitus a
fanguine ſublatus,& aër inſpiratus. Quale.n.eft quod femel animāattrahimus,
& efflamus,id quod identidemfacimus,tale ctiam eſt , quòd f ac ad all a .
ba omnem reſpirádi facultatem , quam hc ri aut nudius tertius nati accepimus,
eò reddimus unde accepimus.Quod uege tamurmoreſtirpium ,reſpiramusmore pecudú,
& ferarú , quòduitsafficimur, quòd appetitionis cauſa mouemur , q
congregamur, quòd nutrimur,omnia hæcnonmaioriſunt in pretio ponéda, quàm quòd
excernimus cibirecremé ta. Quid igitur honore dignü eft? num plauſus?nequaquá.
Ergo nelaus quidé populi,quænihil eft aliud quãplauſus 1 nguarú.Sublata igit
etiâ gloriola, quid reſtat, quod ſuſpiciamus & ueneremur? equidéhoccenſeo
,ut quemadmodú fa ciiinſtructiś à natura fumus,ita mouca mur.Eò nos etiam
diligentia opificum , &artes ducût. Ois.n. ars huc collimat, utid quod
paratú eft,aptü fit & idoneu adopus , cuius operis cauſa paratú eft. Idé
querit uinitor,idé qui pullos equo rum domat,idé qui canes educat. Ergo
&inſtitutio primęætatis & doctrina co contédunt:isý finiseſt,quem
expetere debeas. Húc córecutus,nihileft in alijs rebus quod ſis tibi
quæliturus. Quòd fi pergas ES pergas alia eciã expetere , nec liber cris, neg
tibi ſufficies ipſe, negeris affectuú uacuus:neceſſariò.n.inuidebis,æmula beris
,liniſtra ſuſpicaberisdehis , quiilla tibi adimere poſsúc ,infidiaberis ijs ,
qui ? id quodmagni fit à tepoſsidét.Oino.n. necesse est cu esse aio pturbato,
qiſta de fiderat :fępe etiá deos incufare . Quiuc rò mente ſuam reuereturato
colitis & fibi ip , probabitur, & cum cætu homi num bencei conueniet ,
cúmque dijs conſentier ,id eft,laudabit quæcunque ij diftribuunt &
ordinauerunt. Infrà , ſuper , atque circum te motus ſunt elc métorum . Motus
uerò uirtutisin eorú nullo eft,fed diuiniore quadá , & adin telligendum
difficili'uia procedit . Vide quid aganthomines. Eos qui eodem cú iplis
uiuúttépore, laudare nolūt:ipfi uerò à pofteritate laudari magnü exiſti mant
:nimirúabijs quos ne uiderunt, neq uidebūtunqua.Id uerò haud mul tò aliud eft,
quàm ſi dolerét , non à prio ris etiá ætatishominib. felaudatos esse. Non, li
quid allegintelligétia tua neqs , id daullopoile apprehendi homine exiſti 0 co
ert as f 2ti ma: Sed quicquid homo poreft, quic quid ei conuenit, id &
tibiconcediiu dica.ln palæſtra fi quis unguibus aduer farium
laniauit,autcapiteincuſſo ferijt, nonindignamur, ncq;offendinjur,nco inſidiarum
fufpectum habemus : caue mus quidem nobis abeo ,non ut abho ſte, ncquc Gniſtrum
quid de eo ſuſpica mur,tantùm placidè cum declinamus. Id fieri debetetiam in reliquis
uitæ par , tibus, ucidem de alijsſentianus, quod de ijs, cum quibus
collucamur:poflu muscnim (utdixi) citra fufpitionem & odiűabijscauere,
& cosuitace. Si quis meredarguere poteft, & demonftrare, quòdnon recte
ſentiam ,aut agam,læto animo fentétiam mutabo :ucritatem.n . quæro, quæ nemini
unquam dáno fuit; damnum autem facit,quiin crrorc & i gnorationcſua pmanct.
Ego, quodcft mci officij, ago, cætera menonauellúc. Autenim anima,autrationc
carent,aut uiæ ignara errant. Animantia rationis expertia,tú omnes ciuſmodi res
& fub . iccta,magno & liberali animo ſunt ufur panda
tibi,ncmpcrationeprædito. Hominibus uerò, ut ipſis quogmentcin ſtructis
rationeſocietatis habita utere. : Inomdisciònegocio deos comproca rc:neos
ſolicitusefto,quantum tempo ris fpatium tibi adagendum detur:fuffi ciúteoim
ucitres huiuſmodi horæ. Ale xander Macedo ,agaloß eius , mortui in idem
ſuptredacti: autenim aſſumpti ſunt ad mentēmundicam, qua fati ſunt reliquorum
animi , aut diſsipati ſuntin atomos, unus perinde atgalter. Cum animo tuo
conlidera,quàm multa uni co temporis momento fiantin uniuſcu iuſ @ noftrûm ,cùm
animo, tum corpo re :ita fict,utnó mireris, quòdlógè plu ra, imò uerò omnia quæ
in mundohoc fiunt,fimul extent. Si quis à te quærat, quomodo fitnomen
Antoniniſcriben dum: nónne fingulatim omnes literas proferres? Quid ergo fi qui
iraſcuntur, num uiciſsim tu quoque ſtomachabc ris?nó potius numerum inibis
placidè ; Ingularum rerú ? Itac ctiam hîçmemé to luis omnc officium quibuſdam
con ſtare numeris: quos li imperturbatos ſeruaueris, ncq indignatibus alijs
ipfo com Spro MIUS. quog indigneris,recta uiaid quod pro pofuifti,perficies.
Inhumanum effe ui detur,hominem impedire, ne ad ea fera turquæ ei utilia &
cognata uidetur. At quiid tu ne faciant prohibes quodam modo,dūiniquo animo
fers cos delin quere.Ferútur enim utiqueadid, quod naturæ fuæ coniunctum ,
& utile putāt. Sed res nó ita habet . IditaB oftéde eis, & & doce
citra indignationé.Morsfinem imponit ſenſuum motus, & cogitation num
officijs ,animúģàcorporismini- situ ſterio liberat. Turpe aút eft in hac uita,
in qua corpus tuũlabori nỏ fuccubit animú tuú elāgueſcere.Videne à pręfé
tiſtatu deiectus obruaris. Poteft.n.hoc fieri.Itaq; cóferua teipfum Gmplice, bo
ne núintegrū,graué,apertū ,iuſtitiæ ſtudio fum ,piúerga deos, benignú, humanú,
ad officiunituendúforté,annitere utta lite lispermaneas, qualetefacere uoluit
phi c loſophia.ucnerare dcos,ſalaté homini busaffer. Breue eſt uitæ in terra
degen dæ tempus,omniſg eius fructus, ſancta animi conftitatio , & actiones
commu- beri pitati hominum utiles .Omniautdecet Anto SE maig Sophie Antonini
diſcipulum.age. Quæ fuerit eius in agendo fecundum rationem fir mitas, quæ
ubiqueæqualitas, quæ ſan ctitas, memento : quæ uultusferenitas, accomitas .
Quantus ille gloriæ con temptor, quod eius in percipičdis reb. ſtudium , quum
nihil prętermitteret,ni fi prius accuratèperſpexiſſet,ac cogno uiffet.Vt
tulerit iniuftè ipfum repræhé. dentes, neque conuitium his repoſuc rit:ut
nihilproperatè aut cupidèaggrel fus fit: ut calumnias nó admiſerit, ut di
ligens fueritmorum actionúmque exa minator:non obtrectator,conmeticu loſus ,
non ſufpitioſus, non fophifta. Quàm paucisfuerit contentus , ut do moleco,
ueſte, cibo,famulatu :quàm tolerans laborum ,quàm lenianimo: ut
tempusnequeadueſperam propter ui ctustenuitaté egerit,ita ut neexcernere niſi
coſueta hora opus ei effet.Queeius in amicitia fuerit conftantia , &æqua
bilitas : quomodo tulerit cos, qui ipfius fententia liberè impugnarent,gauilulý
fuerit,fi quis melius aliquid oſtêderet. Qua ille deos religione coluerit citra
ſuperſtitionem ,recordare, ut iibi quo quc ultima hora perinde atque is fuit re
¿ te tibi coſcio adueniat. Expergiſcere, & tcipſumreuocafomnog diſcuſſo co
gitans quæ te inſomnia perturbarint,ui gilās ea intuere,utilla inſpexiſti, Ex
cor pufculo & anima con to . Corpuſculo nihilintereſt interres , neque enim
po teft difcrimen ftatucre. Rationiautem inter ca diſcrimen habetur, quæ nóſunt
ipfius actiones: has uerò oés in ſua ha bet poteſtate. Quod ipſum tantùm eſt de
præſentibusaccipiendum ,præteritę enim & futurę animi actiones,ipſe quo que
nullum habentiam diſcrimen.Ma nuiacpedi,dum ſuum agunt officium , nullus
eſtpræter naturam labor.ita ho mini quoqueea agenti quæ ipfius ſunt partium ,
nullus eſt præter naturam la bor:ergo nę malum quidé.Quotuolua
ptatibus,acquantis frui contigit latro nibus, cinædis, parricidis , tyrannis ?
Nonnc uidos ut qui ſordidas profiten . tur artes, uſque ad certum finem ſe pri
uatis hominibus accómodent? nihilom minus tamčſuæ artis rationcm retinét, nab
ea decedere uolunt. Nónne aútturpeft, fi architectus &medicus magis lux
artis rationé reuercatur,quá ſuam homo , quæ quidé ei eſt cum deo communis?
Aga& Europa, anguli ſunt mandi: uniuerſum mare, guttamundi: Athos, glebula
mundi : omne inſtans tempus,púctum cſt æternitatis. Omnia
funtparua,mobilia,interituiobiecta: 0 mnia inde ueniunt , profecta à principe
uniuerfi,aut per conſequétiam . Etenim rictus lconis, lethalia uenena, omniaos
maleficia ,ut ſpina, cænú, pulcrarum & bonarum rerum ſunt additaméta, Non
igitur ea aliena ab eo quod colisimagi nare,ſed fontem omnium rerum confi dera.
Qui preſentia cernit,omnia uidit, quæ ab æterno fuerunt, & in infinitum uſg
erunt, Omnia enim ſunt eiuſdem generis, & conformia.Sæpenumero co gita de
omnium in hoc uniuerſorerum connexu,mutuag affectionc, Quodá cnim modo omnia
inuicem ſunt impli cata ,ca ratione amica mutuò. Aliud enim ex alio
confequitur,propter con fantem motum, ac conſpirationem & fs unitionem (ut
ita dicam )ſubeſſe. Quib. negotijs addictus es ſorte tua, his teac commoda :
& quibus tehominib.fatū adiûxit, cos amore,idig uero ,proſeque re.Organa,
inſtrumenta, uaſa, quumid agunt,cuius gratia funt adornata, bene habent: &
quidéis qui ea parauit, abeſt abipfis.At in his quæ natura continen
tur,remanet, intuſý eſt uis ea paratrix. Ita tanto magis honoranda eſt,
&exi ftimandū, li ſecundum cius uoluntatem agere perſeueres, oía
tibifecundum mé tem eſſe:idéo de alijs hoíbus oíbusin tellige . Quodcu
exijsreb.quæ extra te ,negin tua uolútate ſunt pofitæ ,tibi Ppofueris,boniuel malinoie,
id, fi uel utmalú tibi cótingat , uelfi, cú pbono ducas,adipiſcinon poſsis ,
efficiet ut & deos incufes , & odio habeas homines quiin cauſa ſūt,aut
eo certe noíe ſuſpe cti habét, g uelmalú hochabeas,uelbo no careas.Propterhác
rerú differentia, quam ipfi ftatuimus , fituc multa pecce mus. Quod fi ſola ea,
quæ in nobis ſunt pofita,bona&mala tractaremus,nihil cauſęreſtaret,ne aut
Deú incufaremus, aut cú hoíbusinimicitias ſuſciperemus. Oés ad eúde finé &
effectú agimus: pars ſciétes, & certo ordine,pars inſcij. Qué admodú &
dormiétes.Heracletus(nifal 1 lor)dixit eſſe operarios,qui adiuuétlua opera hæc
quæ in múdo fiút. Alius aút alia róneid opus adiuuat :ſupuacanea opera eft eius
qrephédit, & reniticonat ijs quæ fiút, ea reſcīdere:nā & hocuti tur
múdus. Proide animum aduerte, in quorú tute numero reputes. Nã admi
niſtratorhuius uniuerd, utiq teutetre &è , & accipiet te inter
cooperarios.Tu uerò ne ſis huiuſmodieorú pars, qualis eſtinfabula uilis ille
&ridiculus uerſus, cuius mentionéChryGppus facit.Sólne pluuiæ munia obire
cupit,aut Aeſcula pius terræ frugé ferētis? Quid ucròfyde ra, anno diuerſa
quidélingulis eſt actio, quętnadcómune opus cóferat?Quod fide me & his
quęmihieuenire debue rút, dij cófultauerüt, rectè nimirú mihi confuluerút. Nam
Deum fine confilio agentemnccogitarequidem facile eft: quæautem fuiſſet cauſa ,
propter quam malè mibi confultum uoluiſſet? Quid inde ad deos , & ad
uniuerſum ( cuius maximè habentróné fru & usredijſſet ? Sin de me priuato
nihil conſultauerüt, ac deuniuerſo utigrationes duxerunt, ex quo quum ea
conſequutur que mihi cueniunt,non debet mc eoruinpcenite re.Sanède nulla re eos
confilium inire, impiū eſt credere : autneſacrificãdum , neprecandum
,neiurandum quidé, ne que quicquam corum faciendum ,quæ fingula tanquam cum
preſentibus & u nà uiuentibusdijs agimus. Sed tamen fi nihil illi de nobis
ftatuerüt,licet mihi dcmeipfo cóGliú capere, ac demea uti litate deliberare.
Vtile aút eſt unicuig id, quod eſt naturæ eius & conſtructio ni cófentaneú
. Atnatura mea rationis eft cópos, & ciuili cætui accommoda ta. Ciuitas
mihi eſt & patria,quatenus quidem Antoninus ſum , Roma:quate
nushomo,mūdus:hçcigit tantùm mihi funt utilia , quæ his ciuitatibus condu cunt.
Quælingulis cucniút,ca profunt uniuerſo : id eratfatis ſcire. Sed &hoc
addendum, quòd fi animaduertere uc lis ,ubig uidebis: quæ homini, autalijs
hominibus * Sed nuncuocabulumu tilis accipiamus latius, ut etiam medijs rebus pateat..
Quæ in theatro aut fimili bus locis uides,ca quum ſemper eadem ſpectentur,
& uniformia, fpe & aculiſa tictatem afferunt. Idctiam de tota uita
ſentiendum . Omnia enim fuperiora & inferiora eadem funt, & exijſdem
cauſis excitcrunt.quouſ igitur?Adliduooís generis homines conlidera, qui ex om
nis generis profeſsionibus & nationi busmortuiſunt:ita ut ctiam ufque ad
Philiſtioncm, Phoebum et Origanio nem deſcendas. Hic fanè cogitandum , idem
euenturú nobis,quodaccidit tot cloquentibusoratoribus,totgrauibus
philofophis:Heracleto, Pythagoræ, So crati,tot Heroibus prius,deinde tot du
cibus, tyrannis: tum Eudoxo,Hippar cho, Archimedi, alijs acutis ingenijs,
magnanimis,laborioſis, callidis, contu macibus,his ipfis ,qui caducam hanc
& & in dies durantcm uitam hominūſub ſannarút,utMenippo
&fimilibus.Hos omnes cogitandum eft dudú eſfemor tuos:quid auté maliinde
habent?Quid hi, quorumne extant quidem nomina? Vnumhocſummi cſt pretij,
ueritate iuſtitia feruata,mendacib . & iniurijsho minibus placidú uiuere.
Cùm teipfum oblectare uis , cogita virtutes corú qui uiuunttecum : ftrenuitatem
eius, illius uerecundiam, aut liberalitaté, aut aliud quippiam.Nihil enim
eſt,quòd tantam afferatlætitiam , quantam limilitudines uirtutum in eorum
quibuſcú uiuimus moribus expreſſæ,ac fefe cófertim offe rentes cófpectui.itaqz
in promtu haben dæ.Noniniquè fers, tot libras te appen dere, &non trecentas:
ita etiã quòdan norum certum , & conon maiorem ui ues numerum, indignari
non debes.Etc nim ut corporis tanram, quanta cibi eſt tributa,portionem probas:
ita &de té pore tibi ſentiendum eft. Annitendum eft nobis, ut
perſuadeamusijs cum qui bus agimus: lin minus, etiam illis inuitis id agendú
eft,quod iuftitiæ ratio iubet. Quod li quis ui te impediat,tranfi adę
quanimitatem, eo impediméto ad al terius uirtutis opusabutere:memor, tc cú
exceptione quadaíftituere actioné, negca appeterc,quęfieri nequeat.Itaq is
füitimpetus animi tui , cui ſatiſfiat, ii id, cuius caufa citatuses, cóſequat.
Glo rięcupidus, alienā actioné pluo bono reputat.uoluptuarius affectioné,quai
ple afficit:méte uerò pręditus, ſuã actio né.Licet etiá nihil de
hisexiſtimare.ipſe .n.res nó funt eius naturæ, ut iudiciú no ſtrúefaciat.
Adſuefac te, ut alio docéte cogitationes nó aliò diuertas,fed totus animo
diceris fisintétus. Quodalucari nó pdeſt,id ncapiquidé pdeſt. Sinau tæ malè
gubernét, aut no rectè curétur ægroti,dicúr:alius erat quærendus,cui
mecómitterē: aut quo hic faluté naui gātib. uelægrotis ſanitaté afferet? Quá
multiiam unà cũhis, quibuſcúin mun dum uenerüt, ex múdo exceſſerút ?Mor bo
regio laboratib.melamarú uidetur: morfis àrabida beſtia , aqua eft timori:
pueris fphęrula pulcra cft. Quid ergo i raſcor? aut tibi minor uis uidetur elle
fal Gitatis, q bilis apudictericũ, aut ueneni apud morſum à rabioſo
animali.Nemo prohibebit, quin fecundú rationé tuæ naturęuiuas:nec tibi quicqua
accidet, quod fit cótrarónéuniuerg .Qualcsfút illi, quibus cupimus placere, aut
ppter qd, g cis ſuperlis,autper quasactiones? quàm celeriter æuum omnia abſcon
. dat: imò quàm multa iam nunc occultauit? eſtmalicia ?id, quod iệpenumero
uidiſti.Et quic quid omnino acciderit, ex peditin promptu te habere hanc
rcgula, ſæpeid effe à te uifum . Om nino fi ſuperiora &inferiora animore
petas,inuenies omnia cadem eſſe, quo rum plenæ ſuntpriſcæ ,mediæ ,recéteró
hiſtoriæ ,& urbes, & domus :nihilnouú eft ,omnia uſitata & breui
durātia tem pore.Neque uerò alia ratione extingui poſluntopiniones, quàm
cogitacioni bus quæ ijs respondent, abolitis : quas quidem ut continéter
reſuſcites , in tua cft pofitum poteſtate. Poſſum de re oblata exiſtimare, id
quod oportet : li hoc poflum , quid eſt cur animo pertur ber?Quæ ſuntextra
mentem meam, ni hil omnino ad cam attinét. Hoc modo affectus,rectus eris.
Reviviscere potes: nam fi res quas antè uidiſti, rursus apud animum tuum
contempleris , exactam uitæ partem qualirepetes. Inane pompa ſtudium , fabulæ
ſceöi tægreges,armenta,uelitationcs,oſsicu lumcatello proiectum ,auteſca in
piſci nám iniecta,formicarūlaborcs,& one: rum geſtationes,murium
perterritorü diſcurſus, Gimulacra ncruis tracta ut le moucát. In his igit
oportetanimo pla cido, &non elato confiftere, & intelli gere,tanto unumquem
dignum eſſe, quâto ea in quibus ftudium fuú is po ſuit . In oratione ſingula
uerba, inijs quæ fiunt, lingulęappetitiones ſuntant maduertendę: ato hic ftatim
uiden dú,quam ad finem cæ referantur; illic quidfignificent: Sufficitne
intellectus meus ad hanc rem , an ſccus? Quòd G fufficit,utoř cô ad rem
propogtam tanquam inſtrume to mihiab uniuerli naturaconcello Sin g. contrà ,
aut eam rem alteri cuidam, qui melius id poſsit , perficiendam relin
quo,præfertim fi alioquin id agere offi cium meúnó iubet:autipfe perago pro
uirilimea,adſcito mihi auxiliario,cuius opera mca'mensid efficerepoſsit ,quod
in præſentia fitcommodum , & focieta ti hominum conducat. ( Quàm multi
quondam fucre cele bres, quorum nunc fama eft obliuioni tradita? quàm
multietiam horum , qui iſtos celebrauerunt , è medio funt fub lati?) Ne ducas
tibi pudori, li cuius auxilio uſus es.Propofitúeftenim tibiid agere, quod fit
tuarum partium : perinde ac militiin oppugnatione muroru. Quid ergò faceres, li
tu claudicans folus con ſcendere propugnaculum nequires: ab alio
adiutus,pofles? Ne te perturbent futura. Nam fi ita uſus erit, peruenies ad ea
eadem inftru ctus ratione, qua nunc in præfentibus uteris . Omnia inter ſe ſunt
complexa ſacro nodo és i nodo neg quicquam ab altero eſ alie ñum , ordincenim
omnia certo funt dif polta , unum eundem mundum ex ornent. Mundus ex omnibus
conſtat unus , unusqueper omnia diffufus est d Deus, una natura,unalex,unaratio
cô munis omnibus ratione præditis ani mantibus, una ucritas:Siquidem etuna eſt
perfectio eorum quę eiuſdem funt ni generis , eiufdemó participia rationis ui
animantium .. Omneid quodmateria conſtat, ce lerrimè in uniuerlo abolei: omois
cau io fa, celerrimè in rationem uniuerfi adlus mitur:omnium rerum memoria quàm
20 primùm æuoconfunditur. id Ratione prædito animali cadem a. EEtio &
fecundum naturam eſt, & fccun dum rationcm. Rectus,an qui erigatur? Quam
ra. Itationem in unitis & compactis corpori bus habent membra , eatn
obtinent ra tione prædita animalia in diullia, præ parata ad unam quandam actionem
. 50 Hæc cò magis animum tuum tanget, ſi crebro tibiipfi dicas : pars fum cius,
quodeſtex ratione præditis conflatū , corporis:Si autem propter elementum
R.dicas te eſfc partem , nondum ex ani mo diligis homines, nondum ex bene
ficentia delectationcm capis, quam ue rè apprehendat animustuus,adhucde cori
tantùm cauſa ita agis , non ut in te ipfumbeneficium conferens. Sanèalijsquęcun
& accidant,corum eft, fi uelint, ca culparc.Ego quidem re bus mihi
contingentibus, niſi in malis eas ducam, nihillædor:& licet mihi ea non
putaremala. Quicquid alij loquantur & faciant, mc quidem oportet ellebonum
:haud aliter,gliaurū uel ſmaragdus,uelI pur pura ſemperita diceret, quicquid
alij dicant, aut faciant, ſmaragdum eſſe o. portet,me colorem ſeruare mcum.
Mensipſa ſeipſam nó perturbat,hoc cſt ,non afert fibiipfiullam cupiditaté
autmctum.Si quid aliud eſt, quod pof fit cam terrere aut dolorem afferre, fa
ciat ſanè: ipſa quidé per ſenulla opinio. nc libihosmotus affert. Corpuſculum
ucrò uerò ipſum curet , ne quid patiatur dis cato, ſi quid patitur.Animonullus
me tus dolor,aut opinio horum accidere pót.negem ci ſunthabitusad hęc. Per le
omnimetu mcns uacat , niſ feipfam deftituat:ita &perturbationis, & im
pedimenti exors. Felicitas eft bonus dæmo, ſeu bonü. Quid igiturtu hic agis
phantafia ? ubi, unde ueniſti, non enim te opushabeo. Sed uenifti fecundum
priftinam con fuetudinem : non tibiſüccéſco, faltem abi , Siquis mutationem
timct,is cogitet able ea nihil fieri poffe , ncque eſte ca quicquam naturæ
uniuerli amicius.An tu lauare poffes, nifi ligna mutarentur? aut ali,nifi
nutrimétomutato ?autquid nam aliud utile poteft abf @ mutationc fieri ?Non ergo
uides etiam tuimutatio nem carum limilem eſſe ,ac perinde nc ceffariam uniucrü
naturæ. Per uniuer ſam naturam:tanquam per torrcntem , tranfeunt omnia
corpora,uniuerſo ipa cognata, & eius opcrum adiutoria, uti et nostra invicem
luntmembra. Quot Chrysippos, Socrates et Epictetos xuí iamn deglutijt. Idem de
omnire & homi ne tibiad animum accidet. Vnum hocmeſolicitumtenet,ne ad faciam
, quodhominis conſtitutio aut nolit factum ,aut alio modo, uel tempo re factum
velit. Propediem erit, ut et tu omnium re rum obliviſcaris,& nulla Gtuſquam
tui memoria. Proprium hominieſt,ut etiam cos di Jigat,qui peccant. Fiethocl in
menté tibi ueniat, elle cos tibi cognatos , im prudétia, & inuitos
peccare,paulò pòſt & te, & illum qui peccauit,moriturum ; idý
potiſsimum ,nó lælum te ab co.no enim eius peccato tua mens deterior, quàm
fuerat,facta eſt, Natura mundi , ex uniuerſitatetaną ècera modò equum
finxit,moxco con fuſo , materia iſta ad fabricam arboris ulacſt,deinde ad
homunculi, inde ada . liarum rerum.Harum ſingulæ quá bre uiísimo duraruntſpacio
. Atquiarcula utlicompingatur,nihil eftmali:ita neli diffoluatur quidé. Irati
uultus oío eft cótra natyrä,quádo fæpius immoriedi fit prętextus,aut ad extremú
extinctus eſt ,ut oſo inflammarinópotuerit.Hoc ipfo intelligere labora, irá à
ratione effe alienam . Nam fi etiã ſenſus peccati nul lus erit, quæ erit
uiuendi cauſa? Quæcung uides, ea iam iam à guber natrice mundi natura in alias,
rurſuso & deinceps in alias mutabit formas:ut femper recens fit mundus. Si
quís aliquid contra te deliquerit, ftatim cogita quánam boni uel malio pinionc
pcccauerit:id.n.fi cernas, miſc reberis eius,acneobmiraberis,neq ira fceris.Nam
autipſeidé,quodis,bonum putas, aut aliud quidda eiuſdé generis: uenia ergo
danda: Sin tu secus de bonis et malis iudicas, cò placabilioreris ei qui falsus.
Non deijs quæ abſunt, tanquam de præfentibus cogitandum eſt:fed præſentium ea
quæ ſunt aptiſsi ma, deligenda funt,illorumg caulame moria repetendū ,quánam
rõefuiſſenç quærenda fiquidem abfuiffent.Caueta men præſentia adeò probes, ut
etiam in honore ca habeas,ac fi quãdo abſint,p turberis.Intra teipſum uertere. Hæceſt
natura mentis,utiuſtè agens, in hocg acquieſcés,nihil extra fe quærat, Aufer
uiſå inhibemotum ncruorú, cir cunſcribe inſtans tempus,cognoſceid quod
uclţibi,uel alij accidat, diuide fubiectum in materiam &formam , co. gita
de poſtrema hora, Quod peccatú eſt, ibi ceſſat , ubi pec cațum ſubliſtit,
Intendenduseſtanimus ijs quæ dicuntur,mente penetrandum in causas et effectus,
Exorna teipfum fimplicitate& uere cúdia, coś, ut quæ ſunt medio inter uir
tutem & uitium loco, in nullo ponas di fcrįmịne,Diligehumanum genus,obſe
quereDeq:is enim aitomnia fieri certa lege. Quod fi diuina ſunt etiam elemen
ta. Sațiseſt meminiſſę,hæc omnia certa lege conſtare,aut admodú paucaſecus,
Mors é auţ diſsipatio ,qui indiuidua rum particularum ſecretio ,aut exinani
tia,autextinctio, aut migratio , Dolorli fitintolerabilis, mortem af,
fert:diuturnus ferri poteſt,interimga. nimus ſuam retinet tranquillitatem ,ne
que fit deterior. At partes dolorç con fectæ, ipfæ quæratur,fiquidem poflunt.
Honinum opiniones de gloria intue cil re, quales Gint, quid propolitụm habc
cidant,quid fugiant, Lide Viß in littore maris arenæ cumuli Co- alij
ſuperaliosappulg ,prioresoccultát, įta in uita quo priora à ſubſequenti bus
celeriter abſconduntur. Platonicũ .Quiigituranimocſt præ unditus alto et
cognitioné habet omnis temporis, omnisg naturæ ,an tu cúpu er tas exiſtimarç,
quòd hominis uita ma - gnum ſit aliquid ?Nequaquam ,reſpon sc ditille. Ergo
,inquam nemortem qui B: dem in malisille reputabit? Minimè Era uerò,
Antiſthenicum ,Regium eftmalè au dire, çum bene feçeris . Turpe eſt uulta co
obſequi intellectuiſco componercita uutisiubeat,cumipfeintellectusſeipſum non
componatat ornet. Namrebus iraſci,nihilfanè expedit: Iram curăt enim noſtram
nihil.Dijslę. tiignaris, & nobis gaudia doncs. Frugiferam uti fpicam mcæ
uitæ mc tam.* At hoc quidem effe, illud nona then Lam LIK trCurl be Quod ſi dij
me , libcross ncgligunt, Ratio eft & huic. Meum enim est bbene efle et
iustitia. Non una lugere, Deg tremere. Platonica. Ego autem haudiniuria hoc
retule. rim.Non rectè dicis, ô homo,liputas ef ſe uel uitam uel morté aliquo in
diſcri mine ponendam ciuiro, qui uel alicu ius fit precij:acnon id potius unum
có fiderare cum inter agendum ,iuſténcan iniuftè agat, & eáne fintuiri boni
anue rò fecus.Reienim ueritas, & Athenien ſes, ita habet, ut quo quis loco
ſeipſum conſtituerit,exiſtimansita optimum el fe,aut cum ita Gtoptimum ,cò
colloca tus fuerit, ibi (mea quidem ſententia ) perGftere debeat, ac quoduis
pericu lum ſubire,neg mortem , uelullam alia rem turpitudine grauioré ducere.
Sed heus tu ,uide,ne animimagnitudo,cibo pum aliud quidpiam ſint, quam ferua
re, & feruari. Neque enim conceden dum eſt,eum reuera uirum diçimereri, qui
quantocuný tempore uiuendum, acquc rationem uitæ habendamputat: Sed 1 leo sel
gar, CO all 1 WC 1 ef Sed eum , qui dehis cura deo commife la, credens
mulieribus , non pofle fa tum ab ullo euitari , id conGderandum porrò ducat,
quánam rationetempus uitæ conceſſum fibi quàm optimè exi , Curſus liderum
conſiderareexpedit, quali eos comitaremur , & elementorú mutuæ mutationes
crebrò cogitandæ . Hæ enim cogitationes uitæ humilis for des abſtergent. Bene
eſt à Platonchoc dictum.Etiam cùm de hominibus loq. mur ,intuendum eft in pes
terrenas . Etc nim qui memoria altius repetierit ho minú cógregationes
,exercitus,agricul turas,nuptias ,pacta ,ortus,interitus,iu 1. diciorum turbas
, uaftitates regionum , varias. Barbarorum gentes , ferias , lu dus, nundinas ,
in ſumma, qui colluui cm illarum , & ex contrarijs compol tum præteritorum
aceruum , tantas 191 imperiorum mutationes recoluerit, is ecià futurā præuiderc
poterit. Quippe et candem hæc habent cum præteritis for mam , nem alio
possuptmo fieri, Itaçćç Cu alia edbo en idem eſt, quadraginta, an decies milių
ſpacio annorum uitam humanam exa mines, nihil enim amplius uidebis. Exterra
enim nata in terramredacta funt:quæucrògenus traxeruntcælitus, redicre ad
æthercúpolü: fiuehæc quæ dissolutio complexuum , quibus ato miiunguntur, sive
elementorum passio nis expertium dissipacio. Cibis, potug, & magicis adeo
artibus Avertimus currum, & mortis fugi mus uiam. Flantem diuinitus auram
Opus eft tolerarclaboribus, Luctu, lachrymisg calentibus. Est aliquis te
peritior luctæ :quid tú? at rófocietatis humanę ſtudioſior eſt, non uerecundior
, non ita commodè fert ca quæ accidunt, nó ita mitis homi num peccatis. Vbicung
poteft aliquid perfici,fecun dum cómuné dijs & hominibusratio ncm, ibi
nihil eftmali.Nam ubi utilita tem conſequi licet actionis, quære&a uia
proccdit fecundum conſtitutioné i hominis,ibinon cft uerendum nequid fubfit tog
fubfit damni. Vbig & femper in tuacſt manupofitum ,ut ca quæin præfentia di
biacciderunt, & approbes piè, & cúbo minibus quicccum lint,iuftè agas,
&ui ſa oblata artificiofe examinesne, quid non facis perceptum admittatur.
Noli aliorum mentes circumſpicere, ſed cò recta intuere, quò te natura ducit,
cùm uniuerli, per ea quæ tibieueniunt,tum tua per ca quæ tibi ad agendum ſunt
propoGta. Id autem unicuiq ad agen dum proponitur, quod eft eius conſti tutioni
conſentaneum. Porrò ita con ſtituta ſunt & comparata fingula: reli qua
quidem omnia corum cauſa, quæ mente ſunt prædita,nimirumdeteriora pręſtātiorum
cauſa, rationcautem pro ditorum unum alterius caufa factú cft. Primas igitur
inter partes ex quibus ho mo conſtat , ca pars obtinct, que fo cietatcm
humanamreſpicit:alteras,ca, fibi à perſuaſionibus corporeisillo
abſtinet.Rationccnim & intellectu prę ditimotusproprium eſt ,ſeipſum circa
ſcribere, &nco ſenſitiuæ,ncqueappe titiuçmotioniſuccumbere:harumem utrag
ctiam brutorum cft. 1 qua Atintelle&iua principatum obtine re, neq ab illis
regiuult:neciniuria, quig pecuius natura ferat ,ut omnibus reli quis ipſa
utatur. Tertiú eſt ,uacuitas te meritatis & erroris. Quibus intéta pars
princeps,rectà progrediat, ſuis cóiéta. Tanquam mortuo, &qui hactenus
tantùm uitæ uſura fuerit cóceſſa, quod ſupereſt uiuendum tibi crit fecundum
naturam ,tanquam ex abundanti. Tu ſolus ca diligens , quæ tibi fatum iniunxit ,
co contentus efto . Quid enim magis congruum, quàm ut ſingula cue niunt,ftatim
cosante oculos habere, & cum eadem ipfis cucniffent, indignati
ſunt,nouitatem rei mirati, &repræhen derunt ea. Vbinuncijſunt?nufquam .
Quid attinet te corum fimilem effe uel le ? acnon potius alijs fuum morem rc
linquere , ipfein hoc effe, utrebustuis bene uraris? Idý poteris præftare, nec
deeritmateria , modò animaduerte , & ftude , uttibiipliin omnibus actionib
. uidearis honeftatem confecutus. Vtri ufgz uerò actionum finis recordandum
cft.Intrò reſpice:intuseft fons boni,ſem per ſcaturiens,fiquidem femper fodias.
Corpus conftare,acneq motu, ncg habitu diffolutum effe debet. Sicutem mens
efficit, ut vultus Gt compolitus & aptus , ita detoto corpore uttale Gt annitendú
eſt. Omnia hæc curandu é, ut ne oftétationis caula Gimulata fint. Vivendi ars
palæſtricæ cft, quòd ſal tatoriæ fimilior,eò quòdipfa quo cu rat,utad ea quæ
incidūt,neq; ancè lune præcognita,parata fit, & à caſu tutum hominem
feruet. Adliduò inquire,qualesij fint, quos teftimonium de te ferreuis, ac quæ
co rum fint mentes.Ita nco cos qui inuo luntariè peccantculpabis,nee teſtimo
nijegebis,fiinipfosfontes infpicias,un deijopinionesfuas,appetitiones hau
ſerunt:Omnis animus, inquit illc , non ſua ſponte priuatur ueritatc : idem
sentiendum de iustitia, temperantia, benignitate, omnibusý limilibus.Atnecef
ſariū eſt quâ maxime, id te nunquã nó meminiflc:ita. n. erga oés crismitior.
Dcomni dolorein própru fit tibi co gitare, cum ncg turpem efle, neqmen tégubernątricem
reddere deccriorem feras. Id quog recordare,multa cú ea quippe hæcnegrationc
materiæ , nem ſocietatis humanędamnum accipit. In maiori autem dolorum numero
etiam Epicuri dictum prodeſt,eum ncg into lcrabilem eſſe,ncg æternum. fiquidem
finium recorderis,ac non preiudicium in * dem habeantcum dolore naturam , ta
men occultèmodò moleſta eſſe :ut dor miturire, eſtum ferre,nauſeare:quorum
aliquod li moleftè fers, dic tibiipfi,te dolori ſuccumbere. Vide neita
afficiaris contra inhuma nos, ut homines contra homines. Vnde nobis conſtat
Socratem fuiffc illuſtrem , &meliori conſtitutionc præ ditum? Non enim
ſatis eſt eum clariori morte occubuifle ,aut peritiùs cum So phiſtis diſputalic
, & patientiùs in frigo re pernoctalle, & Salaminium abdu cere
iuſſus,fortiter rcpugnaſſe, acíuijs maieſtatem uultus præ ſe tuliſſe,dequo
maximè dubitari poteſt an uerú id fuc rit. Sed hocconſiderandum eſt, quo ani mo
fuerit Socratcs,an potuerit conten tus efle, Siiuſtumfc hominibus præbe ret, ac
pium erga deos, annequç teme rè ob aliorum maliciam litindignatus, nec ullius
inſcitiæ ſubferuiuerit, an ni hil corum quæli uniuerſi natura attri buiſſet,
tanquam peregrinū autintole rabile acceperit, nunquám ne affecti bus carnis
conſentientem mentempræ buerit. Non ita confudit omnia natura,ut no liceat
circúfcribere ſeipſum , & quæ ſont propria cuix, caipfum in ſua reti nere
poteftatc.Admodum cnim poſsi bile eſt,ut quis diuinus uir fiat,acă ne mine
cognoſcatur. Hụius ſemper me mento:atqhuius etiam , quòduita bca ta in
pauciſsimis rebus eft pofita. Nog guia deſperattice Dialecticú autPhyl cum
futurum ,iccirco etiã liberú ,pudi cum ,fociabilem ,deog obedientem to fieri
poſſe. In maximaapimi uoluptate licețui uere, tutum ab omni ui,utcung omnes quæ
uolunt contranos clamitent:etia li corporeæ huius molis membra å ferig
laniétur.Quid enim obſtat,quominus intcrim meas ſeipfam conſeruet in tran hic
10 5 quillitate,uero de rebus præfentibus iudicio , & uſu corú quæ
ſuntpræma. nibusexpedito : ita quidem ut iudiciú rei fubicctæ dicat : fanè cu
natura tua họces,etfi aliud uideris :urg ulus dicat rei oblatæ : Ego te
quærebam . Semper cnim id quod adeſt, materia mihi eſt exercendæ uirtutis
rationalis & ciuilis, omninog uirtutis humanę aut diuinç. Omni enim id
quodaccidit,deo eft aut homini familiare,ncgnouum, ncgin fractabile,ſed
conſuctum & tractabile. Perfectio morú hocpręſtat,ut omne diétanquá
ſupremūagas,nihil tremas. nihiltorpeas,nihil Gmules.Dij, cu Gar immortales,
tamen non indignè ferút, quodin tam diuturno zuo ſemper om nino tot improbos
homincs perferre debeant: quinimo illorum curam fum mamgerunc. Tuautem qui
iamiam cef fabisuiuere,defperas,idg unus è numc romalorum.Ridiculumeft te non
fuge rc tuáipfiusmaliciam , id quod potes, aliorum uelle fugere, quodnonconce
ditur tibi. Quicquid rationalis&ciuilis tua uis inuc vn . ich inuenerit nc rationi cóſentancū,ncq
ad focietatem conducens , id rectè ca indignum iudicabis. situ benè alicui
feciſti, & cſt, quià to beneficium acceperit, quid præter hæc duo
tertiumaliquid requiris ftultorü more,ut & uidearis bcnè feciflc , &
gra tiam recipias. Nemo defatigatur accipi endo aliquid utile. Atqui utile tibi
cita tcſecundum naturam aliquid agere: nc igitur dum alij prodes , dcfatigare
tibi aliquid boni parando. Vniuerfi natura olim ad mundum fa bricandum fe contulit:nunc
autem uck omnia quæ fiunt, confequétia fiút ſua, , uel ctiá in præcipuis corum,
ad quæ fa mundi gubernatrix natura confert, ra tioninullum locum efle &
cóGlio, tené dumeft. Hoc, & memoria tencas, multis in rebus animo ut his
tranquilliori cffi ciet. hs 1 'D quoqad minuendamglo riæ cupiditatem facit,
quòd non licet tibi adhuc totam uitam ,quæàprima tuaæta te fuit,philofophicè
uiuere: fed cumul tis alijs , cum uerò tibi ipli manifeſtum eſt factum
,teproculà philoſophia abef fea Gonturbatæ igitur funt tuæ ratio nes.cumaço
ipfeiam nomen philofo phi facilèpoſsis adipiſci, & tuum inſti tutum
repugnet. Siitaque uerè perfpe xiſtį, in quo litrespofita, omitte curare quis
habearis:fatis autem fit tibi fireli quú uitæ arbitrio naturæexigas. Quid ca uelit
, cogita , hinc te nihil diuellat. Expertus enim es circum quotres ua
gatus,nufquam uitam beatam inuene ris:nonin ratiocinationibus, non in di uitijs
,non in gloria, nonin uoluptate, nullibi.Vbi uero eſt ?in agendo ea, quæ
hominis natura requirit.Quomodo ita aget? Si eahabeatdogmata,à quibus có ſentạneæ
appetitiones &actiones ueni ant.Quęſunt illa?debonis& malis.Sci
licetNihil , effebonühomini, quod nó reddit iuftum ,temperantcm ,fortem , li
beralem :nihilmalum ,niſi quod horum contrarium efficiat. In omni actione à
teipfo quere, qua lis ca tibi Gt. Nec poenitentia eiusmoue re:parum abeſt, ut
moriaris , &omnia è medio fint. Quid prætcrca requiro , li præſens a
&tio animalis eſt mente prædi ti,ſocietatis hominum ftudiofi , & deo
æqualis. Alexãder, Caius, & Pompeius, quid hiad Diogenem ,Heraclitum
,uelSocra tem ?Hi enim nouerant res, earum cau ſas,materias :ita erant ipſarum
mentes. inſtructę.Ibiuerò, quibusin rebuseſſet prudentia, & feruitus.
Nihilominus cadem facicnt,eciam litute ruperis. Primum cſt hoc,neperturberis:om
nia ſecundum uniuerli naturam eucni unt:paulò pòft,nuſquam eris,ficut núc Adrianus
& Auguſtus. Deinde in rem ipfam intucre,eamg cólidera,recorda tusoz debcrc
tc eſſebonum uirú , acad hominis natura uelit , ageid quod pro pofitum eſt
cóftanter, aciuſtiſsimetúc te egiſſe puta:modòplacidè,uerecúdè, & citra
ſimulationem cgeris. Vniuerli naturehoc agit,ut quæ hoc modo habcnt,aliòmutet,
& exuno lo coin alium res transferat: Omnia con Itant mutationibus, neß
quicquã mc tue: nihil enim noui,omnia uſitata cue niunt, & æqualiter
diſpenſantur.Cæte fum unaquęg natura,firccta uia ingro diatur,fibiipfi
fufficit.Natura autem in tellectiuaid facit, G'in cogitationibus, id
obſeruet,ne falſo,aut obfcuro aftipu letur: impetus animi ad eas folum actio
ncs dirigat, quæ faciunt ad ſocietatem hominum : catantum appetat & uitat,
quæ in nobis funt pofita: omnia quæ à communi natura tribuuntur grata ha
beat.Hiuius enim pars eſt,bcutnatura fi lij,naturæ ftirpis pars eſt: nifiquod
hæc eſt eius naturæ quę & ſenſu & intelle Au carcas,impedirepoſsit:Hominjsną gratis non iraſci. tura,pars eſt naturæ quæ
impedirinon poſsit,intelligat,& iuita fit:liquidem æ qualiter , &
pdignitate uniuscuiuſuis tempora,ſubſtantiam ,actionem , & eué ta diuidit.
Congdera autem æqualitaté că inuenturum te fifingulas res exami nes : finunam
cum uniucrGs conferas, non item. Atqui licetlibidinem arcerc,uolup tatibus
&doloribus ſuperiorem eſſe, item gloriola: licet ctiam ſtupidis & in
Nemo te audiat uitam aulică repræ hendere,ac ne tu quidem teipfum. Penitentia
eſt repræhenlo quędam fui ipfius,propter bonü aliquod dimif ſum :bonú uerò
,oportet utile effe, ideo qúe ciºcura é haběda uiro bono & ho neſto.At
nullus talis pænitentia ducc turobneglectam aliquam uoluptatem , ergo
uoluptasncqin bonis eft, ncoin utilibus numeranda. Resita expédendæ ſunt.Quid é
hocp ſc, & fua,ppria cóftitutionc? ģei° ſubită tia &materia , quæ
forma?quod eius in mundo officiú ,ac quandiu permanet? Si difficulterà fomno expgiſcaris,
reminiſcere conſentaneum eſſe tuæ conſti tutioni , & naturæ humanæ, ut
aliquid agas quod coetui humano pſit. Atdor mire,etiam brutis eſt communc. Quod
autem unicuiq ſecundum naturam eſt , id & magisproprium ei eſt, &
cognati us, adde etiam gratius. Hoc aſsiduo & quibuſcũæ incidétibus
cogitationib, li fieri pofsit, in promptu habendum . Si de natura,
affectibus,aut alijs reb. diſputare cum aliquo libet,ftatim teip fum antè
interroga: Quænã is ſentit de bonis &malis.Nam opiniones de uolu ptate
& dolore, eorumg efficientibus, de honore, ignominia, morte, uita. Non
debet mihinouum aut mirum uideri , li quæ res hoc aut hoc modo a gát: cogitabo
em, ita opus efle fieri. Co gitabo, licut turpe fit uelle me in mira culum
raperefificus fructum ſuum pro ducat, ita etiam, fi mundus ea proferat, quorum
eft ferax: etiam medico & gu bernatori turpe fit mirari uelle , li quis
febricitaret, aut fi aduerſus uentus exi Iteret. Memento mutare ſententiam ,
& re aệ & èmonentiobſequi,perindeeffe libe ri. Tua enim adio fecundum
tui animi impetum fit atque iudicium , tuamo mentem. Siin tua eſt poteſtate,cur
facis? linin alterius,quid repræhendis? atomósne, an Deuni? quorum utrungeſt
cum inſa nia coniunctum.Nihiligitur repræhen dédum.Nam fi potes,uel eum qui cau
ſa eſt,corrige,ucl,fi prius nequis,rem ip fam : lin neutrum ,quid iamtibi profuit
repræhēdiffe? atqnihil fruſtra faciédű. Quod moritur,non excidit è mun do :nam
ut conftat, & mutatur , ita etiã diffoluiturin elementa, quẹtibifunt cũ
mundo communia.atq hæc ipfa ctiam mutantur,negindignè ferunt. Vnum . quodgeſtad
certum finem factum , ut uitis,equus.quid mirum? etiam ſol, & reliqui dij
pofluntdicere,cuius rei cau fa facti funt. Tu ucrò cuius cauſa ? num uolupta
tis? uide an hocferat intellectus. Natura confilium inijt de uniuſcuiuſ
quereitam finc,quàm initio & duratio nc. Si quis pilam inſublimçiacier,
quid h nam ea uelcûm effertur, uclcum defert, aut cadit quid bonimaliucpatit
?Quid bullæ boni accidit fi conſtet,autmaligi diffoluatur ? Idem de lucerna
poſsisin telligere. Cogita quidfiat corpuſculo Genelcat, ægrotet,fi ſcortetura
Breuis uita cft & laudantis, & cius q laudatur , cius quimentionem
facit,& eius, cuius mentio fit:prçterca fit hocin angulo portionis mundi,
acncque ibi quidem omnes contentiunt, imò nelie bi quidem ipfi quifqua. Tota
ucrò ter ra punctumeft. Animum aduerte ſubicctæ opinio. ni,actioniaut di&to
.Meritò hçcpatcris, malles uerò cras bonus fieri quàm ho dic. Siquid ergo , id
ita fit à me, ut ad benefaciendumhominib.referatur.Ac cidit mihi aliqd
,referoidad Dcos, om niumg rerum fontem ,& originé,à qua omnia inter ſe connexa
dependent. Lauare,quæ tibires uidetur ?Oleum ,
fudor,ſordes,aqua,ſtigmenta:omniaab ominanda.Ita fe omnis pars mundi, om
nisgres ſubiecta habet. Lucilla Verum, deinde Lucilla fecü da Vini, 127 da
Maximum.Secunda Diotimum,Fau Itinam , Antoninus hæc omnia. Cęterű Adrianum ,
inde Celer. * Vbi ucro auſte ri illi &uates , & inflaci ? ut ex
auſteris Charax, et Demetrius Platonicus, Eudemon, & fi qui alij tales.
Omnia in diem durant.iampridem mortui ſunt:quorú dam ne minimo quidem tempore
dura uit mcmoria: quidam fabula facti ſunt: ponnulli etiam c fabulis jam cuanue
rűt.Idigiimemoriatenédú, g necelſeç rit autdiſsipari tuâmixturā, autextin
guianimulă,autmutari,ctaliò trasferri. Læticia hois é, ut faciat quæciſuntp
pria.Propria aút cius funt:beneuolétia crgaſuũ genus,cótéptusmotuúq ſunt in
lenGb.diftin &tio inter uiſa pbabilia, cótéplatio naturæ uniuerfi, &
corúqſe cundú că fiút.Itě tres refpeétus:unus ad cauſam pximā,alter ad diuină
çaufam , à quaoíaoíbus cueniüt,tertius ad cose nobiſcü uiuút. Doloraut corporima
lus é:ergo ipfum id pnúcict,autalo.Scd animuspoteft fuam tranquillitatem &
ferenitatcm conferuarc, ncc dolorem pro malo ducere. Omnc enim iudici ým, omnis
impecus,appetitio , & inclinatio intus eſt:ncq.ci dolorquicquam mali
affert. Quare omnia uila tolle ex animo, Continenter te ipſum admone:Núc in mea
cft poteſtate,ut in animo hocni hilfitmaliciæ ,nihil cupiditatis, nihil.cu
multus : accum omnia ita cernam , uti funt, fingulis utor pro ipſorum dignita
te.Hoc tibi licere,memineris fecúdum naturam. Loquere & in ſenatu, &
cum quibus cunghominibus compofitè.Sana ora tione non eſt apertè femper utendum
. Aula Augufti,uxor,filia,ncpotes,po ſteri,ſoror,Agrippa,cognati,proping,
amici,ſoror, Agrippa,cognati, propin-> qui, amici, AreusMæcenas,niedici, fa
cerdotes: omnino totam aulam mors abripuit.Deinde etiam accede, ubinon unusmodò
eſt mortuus homo.Defecit tota Pompeiorum gens:hincmonimen tis etiam inſcribi
uidemus,fuiſſe aliqué cius familiæ ultimum . Quàm anxij uc rò fuere maiores
cius, ut aliquě ſuccel forem relinquerent : & tam neceffe eft aliquem efle
ultimum. Vita componenda eft ita, ut conftet uniuſcuiuſ actionis ratio. Quarum
li unaquęg ſuum , quantum cius fieri po teſtpræſtet officium , contentus fis
:at queid quominusfiat,nemo tibi obfta re poterit.Sedobftabit,inquis, aliquid
extrinſecus. Nihil quidem , quodiufti ciæ ,modcſtię &prudentiæ impedimen
tolt. Atqui fortaſsis aliquiduim agen dihabens impediet? quin tu id impedi
menti boni conſule , fico ftatim facto tranfitu adid quo conceditur moderá to
,alia emergertibi adio , quæ ad cam, de qua loquimur, conſtitutionem qua
dret.Accipiendumline faſtu, dimitten dum cum facilitate, Si quando uidiftimanum
abſciſlam , uelpedem ,capútuc amputatum alicu biſcorâmă corporciacere,cogita ei
ſe adfimilarc pro uirilifuahunc, qui im pá bat ea quæipli eueniunt,ſeg à commu
ni ſocietate feiungit,aut agit aliquid ab čaalienum , Ita tu te ipſum ab
unitione Dáturali abrupiſti,cuius eraspars narº: nücuerò teipſum abfcidiſti.Id
uerò fei tum eft, quòd iterum tibilicetei adiun gi:id quod nulli alij parti deus concef fit,
ut ſeparata & auulla rurſum inoleſce ret toti.Hicmihi bonitatem conlidera,
quæ homini tantum honoris detulit. Nam & initiò iplius in manu pofuit,ac à
toto auelleretur: & deinde, ut auulfus redier,iterug cócreſcerco locü
partis recuperarepoſſet , dedir.Nãquéadmo dugngulç ferè rationis cópotes naturą
ab ea cæteras facultatcs , ita nos quoß hanc ab ipſa accepimus. quemadmo
dumenim ipſa omne id quod obftat & rcfiftit,cóuertit, & fato fubijcit, ſuam
partcm efficit:ita animal rationc prædi tum poteft omne impedimentum pro ſua
materia accipere,coğuti adid, qd intenderat. Note cogitatio totiusuitæ confuna
dat: neq animum aducrte ijs ,quæ mul ta uidentur dolorem poffe afferre.Sed
ſingulis rebus oblatis à te ipfo quæro, quid náca in rc Gtintolerabile:id cnim
pudebit te fateri.Deindememineris,ne que præterita tibi , ncquefutura ullam
afferremoleſtiam , fed præſentia tantű . Achæc cxtenuantur,& fuis ca
limiti, bus, determines , cogitationem tuam redarguas,fi ca tam cxiguæ reinó
Grfo rendæ. Num iam domini tumulo adfident Panthca, autPergamus? Num Adriani
fepulchro Chabrias & Diotimus?ridi culum hoc. Quid uerò G adGderent,
ſentiréntne illi ? autuoluptatem cape Tent, fiquidem ſentirent? aut fi cam ce
piſſent, an coimmortales eſſentreddi te? Nónnchis quoquefatum fuit ,ut ſencs
&uetulæ priùs ficrent, inde mo scrétur ? Quidautem illi poftmodò fa ciét ,
his mortuis? Oia hæc fætida funt, & tabus in facco . Si acutèuidere
potes,afpiccetquàm fapientiſsimè iudica,inquitille. In conſtitutionc animantis
mente præditi nullam inueniouirtutem quæ iuſticiam cxpellat: Sed quæ uolupra .
tem cijciat,uidco continentiam . Si tuam opinionem detrahas ab ea quod uidetur
dolorem afferrc, ipfe in tutiſsimo es collocatus.Quisipſe? Ratio.Verùm ego ,
inquies, non ſumra tio.Efto.Proinde ratio ſeipſamnedolo re afficiat:Si quid
aliudin te eſt quodlæ datur,ipſum de fe iudicet. Cùm impedit fomnus aut
appetitus, idmalú accidit uegetatrici animæ: quæ &alia ratione offenditur.
Ita fi mensim pediatur ,fitcum damno mente prædi tę naturę.Hæcoía ad te
tranſfer.Dolor, uoluptas,attinguntte?Si uiſus impedia tur
quominuscernat,impedituriã fen ſus. Quòd fi abſos exceptione aliquid
appetis,iamid cú rationis capacis par tis incommodo fit :lin communetibi p
poſitum eſt, neg læſus es, nec impedi tus. Mentis quidem proprias actiones
nihil aliud impedire poteft:nonenimac tingitur ab igni ferro ,tyráno ,autcalum
nia ,aut alia ulla talire . Sphæra cum fit ,rotunda manet. Indignum eſt, me
mihi ipfi dolorem afferre,quinullum unquam aliúlubens læferim. Alijs aliæ res
læticiam afferunt:mihi, fi pars mei princeps fana ſit, ne auerſe tur quenquam
uel hominem, uel humanum calum :Sed omnia placidis afpici at oculis , omnia
accipiat, ijsý utatur uti dignum eft. Difcepræſens tempus tibiip , gratifi
cari. Qui commendationem pofterita tis magis curant,nó reputant dos horú
Similes futuros,quosnuncægrè ferunt, argipä сcia mortales. Porrò quid om nino
tua intercít, a talibusi) uocibuste cantent,autita de te fèntiant. Tolle mc,
& ponc quocung uoluc tis, ibi enim utar genio mcopropicio.i. cótéto,&
habeat ſe &agar naturæ mica confequenter. Id uerò an dignum eft,ut malè
props tereàhabeatanimusmeus, ac feipfo de terius ?abicctus, appetens,
anxius;per . territus? Ecquid co dignum inueniam ? Homini dihilaccidere poteft
quod nó fit humanum, nccboui,uiti,ſaxo quic quam, quod nonlit confentaneumcius
naturæ . Quòd fi unicuigid contifigit; quod & cófuetum eſt,&
naturale,quid eft cur indigneris? nihiliticoletabile ci bicommunisadfert
natura. Sin propter cttrancam aliquam ré perturbaris: nó A illa tibi,fed tuum
de ea iudicium , molc ſtiã affert : id uerò ut abolcás , in tua eſt poteſtate.
Quòd fi quid eorú quæ in te ſunt, te moleſtat, quis eſt qui prohibe
at,ncopinionem emendes? Similiter Gi doles te hocnon agere,prodeft cogi tare,curnon
potius agasaliquid , quàm doleas: ſin aliquod potétiusobſtat,no li dolere, cùm
nófiat tua culpa,neagas. At uidetur ujuendum non elle ,nig hoc agatur: placidus
ergo uitam relinque: quádo &is qui agit,moritur æquusim pedientibus.
Memento partem tui principem ſu perari non poffe, cum in ſe collecta fc ipfa
contenta eſt, neque quicquam pre ter uoluntatem agat, etiam fi noninftru eta
ratione pugnam conferat. Quid er gò fier, li étà rõe parata, circúſpectè de
reb.iudicet.Itaqmés ab affećtibus libe ta,arx é: nihil.n.munitius homo habet,
quò refugiés fuperari nópót.Id qui nó uidit,indoctus eſt: qui uidit, ncq eòrc
fugit, infortunatus. Siqd uiſa aut cogitationes tibi renú. ciāt,caue aliquid cu
addas. Renunciacú 'cit, eft ,aliquem tibi malè dixiſſe. Eftoid al latum ,non
taméid quo $ ,cflc teleſum. Video puerú ægrotare:uideo, sed g inpericulo Gt,non
uideo, Ad hunc modú ſemper ingifte primis uilis, nihilipfein tus adijce:ita
nihil mali erit.Imòhocad 1.dc,noſlete omnia quæ in mundo cuc niunt. Cucumis
amarus cit ,omitte cum: uc i pres in uia ſunt, declina cas :ncq uerò
dicas,Cúrnam hæcin múdo ſunt facta . : Ridereris enim ab homine naturæ rerű
indagatore, haudſecus quàm à fabro aut futore, damnares quòdinofficina ramenta
& reſecamenta operum uide : res.Atquihi ca poſſunt aliquo abijce re:
uniuerli natura nihil extra fe habet. Verùm hocin cius arte potiſsimùm mi rari
decet,q cùm ſeipſam circumſcri pâffet, omnia quæ in ſe habet, quæ ob noxia
corruptioni,ſeniog , & nulli ele uſus uideantur , in ſeipſam tranſmutat, rurfus
ex his alia noua efficit: ita utne que fubftãtiá extra ſe requirat, neqlo cum
,quò uiliores res eijciat.Contenta eſtigitur ſuoloco,materia:& arte. Neqin
rebus agendis flu & uandum eſt, ncqucin communi uita turbandú ,
ncquecogitatiouibus uagandum , nego omnino animus contrahendus, aut fü bito
impetu efferendus,ncg uita occu pationibus inanibus attcrenda.Cædes
peragunthomines , mactant,exccran tur: quid hęc poffunt,quominus mens tua
permancat pura, prudens,modeſta, iufta? Quemadmodum fi quis limpido & dulcifontiaſsiſtens,
eiconuicium fa ciat:illa quidem ob id non ceſſat purā aquam ſcaturire: quin
&fi quis lurum, aut ftercus inijciat,tamen ſtatim illa dif fipabit atą
eluet,ncgabijs obturabit. Quid ergo agendum , ut fontemper en nem habeas,non
ciſternam ? Compone te ipſum ,ut fis ad oés horas liber, man fuctus,fimplex
,uerecundus. Qui neſcit effe mundum, neſcit ubi ür. Qui neſcit, cuius rei cauſa
fit natus, ncß quis ipſefit ,neq; omnino mundú cflefcit.Quorum alterutrum cui
decft, is cuius gratia extiterit,dicere ncqucat. Vter uerò tibi elegantior
uidetur, isą plaudentium fugit laudem ,anilli, qui ac negubi,nequc qui
fint,cognoſcunt, Laudari cupis ab hic , & feipfum ſpa cio unius horæter
execrat?placere uis homini, qui ne fibi quidem ipfe proba tur?nifi is probeturlibiipa
,qui ferè om nium eorum , quæ egerit,poenitétia cor ripitur. Non iam tantùm unà
ſpirandus eſt circumfuſus aër, fed & confentiendum cum méte quæ uniuerfa
complectitur. Haud em minus uis intellectrix omni ci, quod cam trahere
poteſt,circumfu fa eft, quam ſpiritus ſpirare uolenti. Generatim malicia mundo
non ob eft:inſpccie auté,nihil lædit proximu: Soli ci obeltcui & conceflum
eſt , ut cũ primüita uolucrit,liberari ea poſſit. Non magis ad meam uoluntas
alie na pertinet, quam uel anima eius , uel caro.Nam etfi maximè uerum eft, una
noftrûm cffc alterius cauſa natū , tamé principes noftrum partes ,ſuum quæli.
bet dominium obtinct.Etenim curalte rius malicia,mihieſſer malo? cum non Elit
uiſum Deo,ut in alterius Gt potefta te, cſſemeinfelicemSol diffufus effe
uidetur? atæ omni. no quidem fufus eſt, non tame effuſus, Fulio enim
eius,cxtenſio.Itaq & fulgo res eius, quos nos radios,actinas ab ex tendendo
Græci dicunt. Quod autem Git natura radij,uidere eſt, fi inſpiciaslu men ſolis
per anguſtum in umbrofam donum immiffum . Recta enim im mittitur, &
diuiditur ad obiectum foli dum corpus, quòd aërem intercipit :ibi ucrò
permanct,ncq decidit.Ita &intel lectum fundiac difundi, non tamen ef fundi
oportet: quippe utextendatur,ne quc ui & temerario impetu ad obiecta
impedimenta impingat:ne concidat, fed perftet , & illuftretid, à quo acci
pitur, id quidem , quòd eum transmit tet,ſplendore ſeipſum priuabit . Qui
mortem metuit, aut amiſsioně ſenſuum timet , aut diuerfum fenfum , Quod&
amitượt ſenſum ,nihilutig ma lifenriet; lin alium ſenſum adipiſcetur, aliud
erit animal, neg amittetuitam . Homines unus alteri cauſa natifunt,
Diſccigitur,aut fer, Aliterjaculú,alitermens fertur.Hæc enim etâ cauta ſit,
&in deliberatione uerſetur, rectà tamen fertur.ingredi in principem
cuiuſuis partem: præbet au tem etiam alij unicuique ingredi in ſu am
principalem partem. Viiniuſtè agit, impietatis reus eſt. Etenim cùm uni uer
natura ratione prędi ta animantia eò effecerit ut quantum eius dignum eft,unum
alteri profit,noceatautem ne quaquam : qui uoluntatem cius præua ricat, impius
utißeſtin omniú dcorú primam .Acqui mentitur,etiam impic tatisin candem dcam
fefe obligat. Na tura enim uniuerfi,corúcſt natura,quæ funt:hęc autem omnia
interfecognata funt . Porrò autem cadem Veritas dicituf,uerorųý primaeft caufa.
Quii. tagſtudiò mentitur, cò quod decipit, impius eſt: quinon dedica opera,eò ,
p ab uniuerh natura diſcrepat , &quòd præter decorum agit, repugnās uniuer,
b naturæ :repugnatenim ei, quiin con frariam partem à ueris deflectit, prætop
quam iplius natura ferat, quęcioccalio nes præbuit, quibus neglectis non pót
jam uera à fallis diſcernere. Impietatis reus is quoque eſt, qui uoluptates tan
, quam bonum appetit, dolorem utma, lum fugit.Hic enim peceſſe eſt ſæpenu merà
incufet communem natura,quae ſi ça aliquid præter dignitatem bonis malísue
tribuerit:ppterca, quod fæpe mal¡ uoluptatibus fruuntur,cag.quib . efficiútur
eæ ,poſsidet:boniuero dolo re afficiunt, & in caufas dolorişincidūt. Jam
qui dolorem metuit mețuet aliquá do aliquid eorum ,quçinmundo fient: įd uerò
impium eſt.Rurfus qui uolupta tem confectatur,non abftinebit fe ab in juſticia
:id uerò palàm impietas eít, O portet autě ad ea ,quæ natura in utraq partem
æqualia effecit (nca cnim utra que feciffet,niſi ad utranæ partem exx quoſe
babuilſet)eum qui naturam uult lequi ducem, fimiliter æqualiter eſſe ef fectum
,Ita & qui dolores & uoluptates, mortem & uitam ,gloriam &
ignomini am ,quibusæqualirationcutitur natu 14, nonin eodem ponitmomento, pro
culdubiò impiè agit. Quod auté dixi, Naturam communcm ijs exæquo uti, ita
intelligendú eſt,qdea cueniút in u traque parté conſequentia quadam, iu xta
antiquum prouidentiæ impetum , quo illa ab aliquo principio ſe ad res i ta
diſponendas contulit,complexa ra ționes quaſdam corum quæ ellent futu ra ,
deſtinatis quibusdam facultatib . ex quibus nafcerentur ſubicctæ , muta ţiones,
& fucceflus eorum, Gratiofius quidem crat, hominem mendacij, fimulationis,
luxus & ſuper biæ omnis inexpertum mori: ſecunda (aiunt)nauigațio
eft,fatietate horum af fcctum antemigrareè uita quàm illa ui tia probare.
Nondum ne tene experien tia quidem docuit,utpeſtem fugias? Pestis enim eft ca
intellectus corruptio, lo gè magis, quàm aëris quædam intempe' ries ifta
&mutatio. Hæc enim animali peftis eft,quatenus uiuitillud : hæcho minum,
qua ratione ſunt homines. Mortem non contemne, boni camć conſule, quippe
remexijs unā,quasna turadecreuit.Qualcenim eftiuueneſco re, ſeneſcere, augerc, uigerc,
dentes, barbam, canos ferre, liberos crcare, uterű ferre, parere, reliquæ $ naturales
effe ctioncs, quas tempora uiteadferút, tale eft etrādiffolui. 'Hominis ita
ßrationc utentis cft,mortem ncggraucm ,ncquc uiolentam , neg contemnendam rem
exiſtimarc,fed operiri eam , tanquam u nam è naturalibus actionibus:perinde
atque nunc expectas, quando fætus ex utero tuçuxoris edatur, ita expectanda
etiam hora, quaanimula tua ex hocre ceptaculo excidat. Quodfi rudequidé, ſed
taméquod corattingere poſsit,do cumentum accipis,omninò ut facile fo ras mortem
efficiet, fi cogites, quales ij fint à quibus diſcedas, & à quorum morum
litanimus tuus ſeparandus col luuica luuie. Iraſci quidé ijs qui tecum uiuút,
nequaquam debes, ſed corum curā gc rere,ijsý placidum te prebere:Cogitan dum
tamē tibi eſt,te ab hominibusnon idem tecum fentientib . diſcedere. Hoc enim
unam erat,quod poterat retinere in uita', G fuiffet homini datum uiuere cum
ijs,quieademſentirent:Núc uides quàm laborioſa fitinter unà uiuentes diffenfio
,ita ut dicas:ô mors, uenicele riùs,ne quádo ipſe quog meiipfius ob liuiſcar.
Quipeccat,abiipfi peccat: quiiniuftè agit, & biipfi iniuftè agit, ſco malum
efficiens ipſum ,lædit. Sæpenu merò iniuriam facitis qui nihil agit, nó is modò
quiagit. SiadGt certa de rebus fententia, & a ctio ſocietatem humanam
ſpectans, & animus ita affe & us,ut boni cóſulat om nia quæ accidunt
præter id quod eſt à cauſa profectum: hæcli adfint, ſuficiút ad opiniones
tollendas, Gftendum im petum animi, extinguendum appetitú , &habendum
paratam apudſeſc parté principalem . Vna uita brutis animantibus eft dis
tributa:unamens, rationem adeptis. Qucmadmodum una eſt terrenorú ter ra, &
unam lucem uidemus , unum aêre trahimus. quæcáqucuidendi & uiuédi uim
habcmus. Quæ commune aliquid habent,con tendút ad id quod eft eiufdem generis.
Omne terrenum ad terramuchit ,omnc item humidum, aut aërcum ad ſuum iti dem
genus,ita ut neceſſe fituiea inde in tercludi.Ignis furſum effertur, propter
clemétarem igncm: omniuerò hic igni aliquid eſtparatum utinflammctur,ita ut
omnis materia paulò ficcior facilè i gnem concipiat,quia minus eft in eius
temperic id quod inflammationě pro hibeatItag & omnc, id quod commu nis
mentis eſtparticeps, limiliter ad co gnatum ſuum contendit:atq etiam am plius.
Quanto enim eſt alijs rebus præ Itantius, tanto ¶țius ut cómiſcea tur
cum co quod eiufdemcſt generis. I taquc apudipla ſtatim bruta inuenta ſunt
examina, greges,pullorum educa tiones, atq id genusquali amores.Ani macnim iam
in his eſt, ido quod ea in unum conduceret, apud præftantioré partem
reperitur:id quodin plantis,la pidibus &lignis nó inuenitur.Atapud ratione
õdita animalia,ciuitatcs funt,ct amiciciç, & domus, & concilia:ingbel
lo pacta & induciæ. Apudpræſtátiora, etiam ex diuerfis modis unitio quædá
conftat, ut apud aftra adcò aſcenſus ad fuperiora conſenſum etiam in de iua dis
cfficere potuit. Atqui apud catan tùm, quæ mentem habent,obliuio mu tui ſtudij
& conſenſus reperitur, & hic modònon uidetur quomodò adſe in uicem
affluant.Quanquam etiam fi fu giant homincs hanc coniun &tioncm ,ca men ab
ea corripiuncur, naturanimirú præualente. Vidcbis autem id quoddi co, li animum
aducrtas. Facilius cnim inuenies tcrrcum aliquid nulli terreno adiunctum , quàm
hominem ab homini bus auulſum . Fructumfert &homo,& deus,&mú
dus,fuo unumquodą temporc : quòd lconfuetum cſtin uite, ut luum fru & ű,
nullum communem ferat, tamen ratio fructumfert &communem &propriú, naſcunturg
ex eo alia quædam eiuſmo di, qualis est ratio.
Peccataliquis.Sipotes,meliusillum doce:fin uerò, meminerismanſuetudi nem
tibipropterea datam : nam & ipli dij illis ſunt clementes, qui& nonnul
lis ad conſequendam fanitatem diuiti as, &gloriam ,auxilium ferüt:adeò funt
benigni. Id & tibi licet, neque impedit quiſquam Labora, non ut miſer, nec
ut qui uel miſericordia ,uellaudé conlequi ſtude as:idunum tibi fit propoſitum
agere ſe cundum ciuilem rationcm . Hodie omni me periculo exemi,imò uerò omnia
quæ uidebantur mala cie ci: nihil enim extrà erat,fed omniaintus in opinione
mea. Omnia hæc, quæ in caducis funt, fa miliaria iam mihifecit experientia:du
ratione autem ſunt diurna, materia for dida,omniatalia, qualia erat etiã apud
illos, quosſepeliuimus. Resipfæ extrafores ſtát,nihilipfæ de feipfisnorūt, neß
pnunciát. Quid igit deijs pronunciat?ratio. Negidperſua fione, fionc,ſed
actione diſtinguit bonum & malum ciuilis animalis ratione prædi ti: ſicut
ncßuirtusneg uitiú in perſua fione, fed actione. Lapidi in altum coniecto nihil
mali accidit fi dccidat,ncg bonum , quòdin ſublime effertur. Introſpice corum
animos, & uidebis quosij iudices timcant, & ut hi ſeipfos iudicent.
Omniafunt in mutatione,ac tuipſe quog in perpetua alteratione, ac quo dammodo
corruptione. Quin & totus mundus. Alterius peccatum ibi eſtre linquendum,
ut firactionis defcctus,ap petitus,opinionis quics,ac quaſi mors. nihil mali.
Tranfi nunc ad ætates , ut puericiam , adoleſcentiam ,iuucatutem ,ſenectam:
horum omnium mutatio eft mors.aun quid mali?Trág deinde ad uită ſub auo acam
,ſub matre, ſub patre: quinetiã ali as multas mutationes & fines inucni cs,
quære ex teipso, an quid mali Git?Ad cundemmodum eſt etiam totius tuz ui sæ
finis, quies,acmutatio. Perpende mentem tuam ,uniuerfi,ac proximi:tuam ,ut ea
iuſtam reddas.uni uerfi ut recorderc cuius pars fis: proxi mi, ut uidcas
fitnein ca igooratio ,an uc rò incellcctus. Simul intelliges te factú ad
explédum ciuile corpus,atqita om nem actionem tuam facere ad uitam ci uilem
complendam.Etenim quecúquc tua actio nó ad focictatem humanam , tanquam finem
uel propinquum uel remotum refertur ,illa uerò uitam inter polat,& unitatem
eius foluit; turbaso ciet,ficut in populo cam plebs ſeceſsio nem facit. Abhac
concordantia. Pue . rorumirę,ludicra ſpiritus qui cadauera geſtant:ut co
efficacius accidatidquod eſtin Necya. Vade adqualitatem cauſa , čamgå materia
ſecretam confidera, tum quàm diu permanerc omnino pofsit ca pro pria qualitas.
Paffus esinnumera, eò quod non có tentus fuiſti cua mente agere ca,ad quæ crat
facta.Sed hæc fatis. Cum te alius repræhendit aut, odit, aut aliquid
talcpronunciat,afpicecorú animulas: intra, & uide quales Gint.Cer nes nihil
eſſe tibi laborandú, ut hocuel illud ij de teiudicent. Bene quidem ijs uelle
debes: Datura em amicifunt, eos dij omni ratione iuuant,perinſomnia,
uaticinia.Hæc quidem de quibus ijcer tant , circulus ſunt rerum mundanaa rum,
quæ ſurſum deorſumgab unoz uoin alterum uoluuntur. Aut ad fingulas res uniuerſi
intelle ctus ſe applicat, quod fi eftita, id , quò ca ſe applicat:approba. Aut
ſemcltan tum impetüfecitipfa més, reliqua om nia conſequéter fiunt.* Et quid
unum alicui. Quodam enim modoAtomi. Omninò autem , que Deus fit, recte omnia
habent : ſiue temerè ſunt omnia; i nunquid & tu ? lam nosomnesterra
occultabit :poſt ipfa quogmutabitur: & res deindealię item in infinitum
mutabuntur.Enimuc ro qui fluctusmutationum & motuum confiderabit, earumg
celeritatem , is omnia mortalia contemnet. Torrentis inſtar cauſa uniuerſi
rapit omnia. lam ó ipſa iſta ciuilia quàm ſuntuilia? & quàm k uidenturhomunciones
iſti philoſophi cè agentes,pleni eſſe muci? Quid facien dum ? quod nuncnatura
poſcit,cò con tende îi liceat , neqcura ,an fit aliquis mortalium
hoccogniturus.Neo Plato nis remp. ſpera: Sed contentuseſto ,G uel minimum
procedat:hứcqueipſum ſucceſſum cogita quàm non fit exi guus . Mutat aliquis
illorum ſuum placitum ? atquiline horum mutatio ne quid eſt, quàm feruitus
gementium, &perſuaſos ſe eſle ſimulantium. Vade nunc & Alexandrum,
&Philippum , & DemetriumPhalereum mihi dic, Vide rint an ſcierint quid
communis uolue ritnatura, & an leipfos ſub diſciplina te nuerint.Quod ſi
tragicè tantùm ſeſe o tentarunt,nemo me damnauit , ut co gar eos imitari.Opus
philoſophiæ ſim-, plex eft , & uerecundum.Nolimeaddu cere ad faſtú, qui
præſeferat grauitaté. Supernè contemplari infinitaarmen ta,ſacrificia ,omnis
generis diuitias , in tempeſtatibus & ferenitate: quæ facta funt,cum ijs
nata, quæitem deceſſerút. Conſidera etiam uitam eorum qui ante te,& qui
poſt te uiuét: horú ét, qui hodie apud Barbarosuiuút: @multico rum ne nomen
quidem tuum sciant, mul ti ſtatim obliuiſcentur, mulu cũ te núc laudent, ftatim
ſunt culpaturi . Deniz quam res nullius momehti lit memoria aut gloria , aut
aliquid tale. Vacuitas perturbationum in his quæ ab extrinſe ca cauſa accidunt
, iuſticia in ijs , quarū actionum tu es cauſa : hoc eft impe tus animi , &
actio , quæ finem habe at ſocietatem humanam : id enim eft tuæ naturæ
conſentaneum . Multa fup uacanea ex hisq te perturbát,precidere potes,q tota in
tua ſunt opinione fità, multūý laxitatis et ſpacij tibi acqrere. Torūmundū alo
cócipe,tuuğæuú per pēde, tú celeré lingularú rerú mutatio . né.breue.f.efſe
tēpus ab ortu ad interi.. túid uerò q huncfequit ,idó pillú prę
ceſsit,infinitú. Oía quę uides,celerrime interibút: hi quo ,quieorú interitú ui
dent, ipfi quog mox peribunt. Qui decrepita lenecta moritur, idem ferer cum co,
quiimmaturamorte cadit. Quænam ſunt eorum mentes , quib. rebus ſtudent,quæ
habent in honore, quæ amant?iudicate nudas ipforum in tueri animas.Cum
uituperando obeſſc, aut prodeſſe laudando ſe putant, quæ cítilla opinio?
Amiſsio uitæ nihil eft aliud quàm mu tatio: hacautem delectatur natura uni
uerfi, fecundum quam omnia fiunt rc te. Abæternoreseiuſdem formæ natæ ſunt,
licg eritin infinitum . Quid ergo dicis omnia facta, & futura male. Ergo
nullus inter totdeos repertus eſt, qui ca corrigeret,ſed damnatuseſt mundus ut
perpetuis malis conflictetur. Vide quàm putris ſit omniú rerum materia ,aqua, puluis,oſsicula,fætor:
rurſus calli terræ ,marmora:fęces, aurű & argentum :crines,ueſtis,fanguis,
pur pura,omnia reliqua eiuſdemmodi. Eti am quæ fpiritu conſtant, alio modo ta
lia, atq ex hisin hæcmutantur. Satis miſeræ uitæ eft, & murmuris, &
&imitationis? Quid perturbaris? quid in hisnoui?Qui terret te ?nú formala
ſpicc cã.nú materia ? afpiceilla. Extra hæc nihil eft. Quin &iam crga deos
ſim pliciot &melior esfaćtus. Idem eft Gue tribus hæc, live centum annis ea
diſcas. Si peccauit , malum apud ipſum eſt: fortaſsis autem non peccauit. Aut
ab una aliqua mente tanquam onteomnia progrediuntur, quæ cor poribus
accidunt:proinde pars non de bet euentis totiusfuccenfere. Autato miſunt
omnia,confufio , & diſsipatio ; quid ergò perturbaris?Menti tuæ dicis . Mortuus
es ?perijſti, efferatus es , ſimu las, cs in cætu, aleris? Aut nihil poffunt
dij, aut aliquid. Si nihil ,cur non compræcaris eos?Sin pol ſunt,cur non magis
etiam pecis ut dét tibi, ne quid horum metuas, autexpe tas,ncque magis doleas
ſi abſit,quam ſi adfit.Omnino cnim li poſſunt adiuua reij homines , etiam in
hoc poterunt. Fortè dices,Dcusea in meapoſuit pote ftate.Efto . Nónne crgo
præſtatteijs ģ in tua ſunt poteſtate uti libere, quàm de · ijs quæ non ſuntin
tua man u pofita,ſo icitum eflc , animo feruili & abiecto 9 3 k 3 Quis
autem tibi dixit , deos non in his etiam, quæ penes nosſunt,auxilium ad
ferre?Incipe ergo precari de his, et uide bis.Precat alius , ut cum aliqua
cubet: tu petę , ne eius rei appetitustibioriat. Alius petit, ut certa
releuetur, tu, neca leuari tibi op' ft.Alius,ne amittat filiú : tu , ne idipfum
metuas. Omninò adhuc modum uota concipe, & quid fitfutu rum uide. Epicurus
ait fibicum ægrotaret, nul la fuiffe de corporis affectione cum ſu is colloquia
,fed decaufis rerum natura lium præcedentibus diſputatum conti nenter.Eı rei ſe
intentum , mentem ha buifſe perturbationum uacuam, ut quę motuum corpuſculi
nullam partem ac ciperet, ſuum bonum cuftodiens,idea qúe ſe ne medicum quidem
qui appli caret pharmaca adhibuiffe; Sed uitam benè habuiſſe.Tuquod is in morbo
po tuit,hoc liquid alterius rei incidat,ob ſerua. Vt eniin non defiftere à
philoſo phia propter quæuis negocia, neg cũ quouis uulgari homine nugari,omnib,
Sectis é cómunc.lic in omniactione cie b h ti incumbendum ſoli, q ppoſitum eſt,in
ftrumétog quoadidutimur. Si cui? impudentia offenderis,ftatim percótare teipfum
, an poſsit fieri, ut nulli fint in múdo impudétes.nó pótaūt hoc fieri:
neigitpoſtula id qd herinequit :alio quin ipſe quoß un'eris eximpudétib. ijs ,
quos effe in mundo oportet. Idem de uerſuto ,infideli,omnidenim quocú quemó
uitiofo in próptu ſit tibi cogita re.Ná firecorderis neceſſarioid genus hominú
efle , fingulos æquioré te prebe bis.Id quoq utileé,ftatimcogitare,quá homini
natura uirtuté cótraid pecca tú dederit.Remediū.n.tribuit, cotra in gratos
manſuetudiné,cótra aliud uitiū, aliud pharmacũ. Olo aút licet tibi in ui am
reducere eu qui errauit: nā oís q pec cat, cò errat, pàppofito aberrat. Denique
quid inde tibidamniallatú é:inue nies quidénullú eorú quib.iraſceris, tale
quippiam fecisse, quomés tua fit futu ra deterior:atquiin hocunico fitú crat,
ut malú tibi atg dánú accideret . Quid uerò malú aut nouú accidit, fi indoctus
į homoagitſuo modo: uide ne tu tibiip c 2 0 k 4 ſe potius ſisrepræfendis,
quinon præ fenferis fore, utisi: a peccarct. Eenim anſam tibi omnino præbuit ut
cogita res, confentaneum eſſe utis ita pecca ret.Ac tamen eius oblitus,miraris
eum deliquiſſe? Maximè ucrò fi cui infi delitatis uel ingratitudinis cauſa ſuce
cenſes, intra te conuertere. Proculdu bio enim à te peccatum eſt, fi eum ita
affectum iudicauifti fidem feruaturum : aucl beneficium conferens,non eo có
tentus fuiſti quod dederis , neque fru - & tum teipſa ex actione capere
cogitaui ſti. Quid enim aliud requiris, cum ho mini bene facis?non cibi ſatis
eſt ,te tuæ naturæ conuenienter egiſſe, ſed & mer cedé inſup defideras,
perinde ac fimer çede oculus poſcat,quia uiderit,autpe des ppter grellus.
Quéadmodú enim hæc ad certūfiné facta ſunt,ita ut ſecun dúfuam conſtitutioné
atą naturam ſi egerint, fuum finem adepta ſciamus:ita homo adbeneficentiam
natus , & quid beneficij cótulerit, aut aliud quid ege rit ,quod ſocietati
humanæ conducat, fecitid ,cuiusgratia eſt factus, conſecu tus cft id, quod ad
eum pertinebat. Ris aliquando , ô anima, bona, simplex, unica , & nuda,
ſplendidior corpo re tibi circumiceto . Gu ſtabis olim amoris affo ctum :plɔna
eris,nullius indigens , nihil deliderans ncg animati neque inanimi ad
fruitiones uoluptatum :ncqtempus requires : quo diutius fruare,neq locũ,
regionem , aut aèris commoditatem , nec hominum conuenientiam .Sed có tenta
eris præfenti ſtatu , dele & aberis omnibus quæ cruntin promptu, tibig ipfi
perſuadebis,omnia tibiadeſſe,om nia cuareétè habere,omnia à Dijs tibial
lata,probabisquæcúq ijs probabunt, ac quæ tibi ad perfe&ti animalis ſalu
tem dabunt,quod bonum eft, iuſtum , honeſtum ,omnia generat at continet &
ample &titur, quæ diſſoluuntur cò, ut alia exiplis exiftant. Eris aliquando
ta lis, utita cum Deo & hominibus uiuas, utne quid in ijs repræhendas, neg
ab illis damneris.Obferuaquid natura tua requirar , quippe qui tātùm à natura
gu berneris :id deinde fac &admitte , nifi tuanatura,qua animales, cò fiat
deteri or.Secundo loco animaduertédumeſt, qd animalis natura quæin te eft,
requi rat:idgo mne omittendum eſt, nifide terius tit habitura ea natura , ob
quam rationis particeps diceris: nempe ciui lis , & rationalis. His uſus
regulis, nihil ages fuperuacancum . Omni quod tibi euenit , aut ita euc nit,ut
tu laturuses , aut ſecus.Si como do, quo tuid ferre potes , non fer ægrè, fcd
utnatura tua te docet: fin cótrà , no litamen indignari, etenim ipſum peri
bit.Enimuerò memento cam eſſe tuam naturam ,ut omnia feras ca,quæ an into
lerabilia iudicare uelis nécne, in tua eſt fitum poteſtate,ſecundum uiſa, qua
id tibi prodeſſe aut conuenirc ducis. Siquis errat; docercillum debes benigne,
& oftendere quid non animaduer terit.Siidneſcis,teipfumaccuſa,imò ne
teipſum quidem. Quidquid tibieuenit, id omne abę. terno tibi deſtinatum eſt,atą
à conne xu caufarum fataliter tributum . Nam &quod tu es, et quæ tibi
cueniút, ab æ terno dependent. Siue ex impartilibus corpuſculis, fi uc natura
mundus conftat, id primum conſtat,eflcte partem totius quòd à na ra
gubernatur.Deinde,coniunctionem tibi quandam eſſe cum eiuſdemgeneris partibus.Horum
memor,quatenus par tem me eſſe totius fentio, nihilægrè fe ram eorum , quæ à
toto mihi tribuútur. Parti enim nihil poteft nocere, quod to ti prodeſt. At
totum nihil habet, quod nóip6 profit.Id , cùm omnibu set có mune naturis , tú
Vniuerſi naturæ hoc accedit, quod ne ab ulla quidemextrin feca cauſa poteſt
cogi, ut aliquid fibi dá nofum producat. Quatenus uerò mihi cognatio quædam eſt
cum partib . quę funt eiuſdem generis , nihil agam quod non refpiciat communitatem
, imà ſemper ad communem utilitatem diri gammeas actiones, & à contrario
auer tam.Hisita conſtitutis ,necefle eſt uitá proſperos habere ſucceſſus: ficut
& ci uis uitam profperam intelligeres,proce dentis per actiones ciuibus
utiles , boniş consulentis quæcung ei civitas tribueret. Omnes partes mundi
interire necef farium eſt, hoceft, alterari. Quod fi hoc etiam malumipfis fit
,nónne uniuerfum malè poſsit perdurare, partibus ad inte ritum,
&alterationem cóparatis. Vtrú enim natura inſtituitſuas partesmalè af
ficere,malog obnoxia, & quidéneceſ ſariò,efficere?aut perimprudentia hoc
admifit ? Vtrung quidem non eft ueri li mile.Quin etiam ratione Natura omiſ ſa,
ipfarum rerum naturam confideret, item ridiculum erit hóc. Simul enim di cere,
quod mundi partes à natura factæ ſintad mutationes , & carummutatio ncs
quafi contra naturam euenientes mirari aut indignè ferre, abſurdum ſit:
præſertim cum fingula ex quibus ſunt conflata, in ea etiam diffoluantur. Aut
enim diſcretio fit clementorum, cx qui bus concretæ ſunt res, aut mutatio, ſoli
di quidem in terram ,aèrci autem in ae rem, ita ut hæc quoß aſſumantur in Ra
tionem uniuerfi, fiuehoc certis conuer fionibus inflammabitur, fiue perpetuis
uicibus renouatur. Solidas autem &ae reas partesnon opinare ab ortu te habc
re : omnia iſta heri & nudiustertius ex alimento et inspirato aêre
affluxerunt: hæcgmutanti, non id quod ex utero matris attulifti. Poneaut,hocte
admo dum adiungere propriæ qualitati:nihil rcuera,puto ,adid quod dicitur. Cùm
fumpferis tibiipfinomina hęc, bonus,uerecundus,uerax, intelligens, prudens,alti
animi,caucne quando ifta nomina,amittas,alijsg camutes. Celc riter ea aſo
repete, acrecordarcnole in telligentis indicari ſcientia dc fingulis rebus
percipiendi, & eú, qui cogitatio nibus alienis non occupetur: pruden tis
uerò, uoluntariam approbationem corum , quæ communis natura tribuc rit
:altitudine animi,mentis intentioné & ſublimitatem , ſupraleues & duros
motus carnis, gloriam ,mortem , aliasg res elatæ. Siigitur teipſum dignum his
nominibus præftiteris,non id appetés, utab alijs ita appelleris,alius
eris,alião ingredieris uitam . Nam talem te porrò elle,qualis hactenus
fuifti,hoceftin hac uita raptari &inquinari, nimis ſtupidi eft hominis,
& VITAM AMANTIS, fimiliso eorum , qui in pugna aduerfusferas fe meſi ſunt. Hicnim
pleniuulnerum & ta bi,tamen hortantur, ut in craftinum fer ucntur,iterum
pugnaturi aduerſus eof dem ungues & dentes. Itaq te paucisi ſtis nominibus
accommoda, ac,& qui dem pofsis,ea tuere, perinde at hin In ſulas quaſdam
fortunatas commigral ſes.Sin teinferiorem ijs eſſe ſentis, fece de audacter in
angulum aliquem ,utibi uictoriam obtineas: aut omnino è uita abi, non
iratus,ſed Gimplici & libero ani mo, atæ uerecundo, cùm id unum in ui ta
egeris,uteo modo difcedas. Vt auté memoriam illorú nominum retincas, haud
exiguú tibi ad feret adiumentú, ſi recorderis deorum , atß eos nolle fe
adulari,fcd hocuelle, ut ratione prædita animalia, ipforum quàm fimilima ef
ficiantur. Ficus,canis,apis,ſuum quoduis offi ciumfacit: idem eft &hominis
partiú. Mimus , bellú, terror,ſtupor,ſeruitus: hæc quotidic delebút facra illa
tua pla cita, quæè contemplatione naturæ rc rum hauſta circumfers. Omnia autem,
ita ſuntinfpicienda &agenda,ut & cir cumſtantijs fimul ſatisfiat, &
cognitio inactioné uertatur,ferueturó animicó ſtátia ex earūſciétia accepta.*
Ignorat, non tñ cft abfcóditú Quãdo capies fru &tum fimplicitatis?qñ
grauitatis? quan do cognitionis fingularum rerum ? quæ : nimirum fiteius
natura, quis in mundo locus, quandiu ferat eius natura ut du ret , quibus ex
rebus conflata fit, quis eam poſsit poſsidere,quis dare autadi Aranca, ſi
muſcamceperit, exultat: alius G leporem, aut piſciculum ,aut fu cm , aut urſum
, autfarmatas ,nónne hi ſunt prædones? Si opiniones exami ncs, quomodo unumin
alterum tranf mere. mutetur,uiam ac rationem contempla di parabis.Continenter
autem hucani mum aduerte, teý huic parti adlucfac: nihil eſt enim quòd perinde
animum magnum efficiat.Corpus enim exue, in telligensgiamiam te ex hominibus di
ſcedentem ifta omnia deſerturum ,torů teipſum da iufticiæin actionib . tuis ſer
uandæ, in reliquis quę eneniuntrerum naturæ totum te cómitte: quid alij uel
fentiant de te, uel agant contra te, ne ad mentem quidem tibi tuam accidat.
Duobushis contentus eſto , ut & iuftè agas in præſentia , & id quod
nunc tibi obtigit,boniconſulas. Omnes alias oc cupationes,omnia ſtudiamiſſafac
,huic modò intentus,ut rectà ſecundum lege ingrediaris, deum ſequens. Quis
lituſusderebus tanquam ſuſpe Etis deliberādis hinc patet. Si quid age dum
fit,uideasą id elle ex uſu, firmiter cò procedendum. Sın id nonintelligis,
inhibendaactio , & optimis utendum confiliarijs.Quòd G alia his aduerſa oc
currant,progrediendum eft iuxta præ fentes occaliones,animo ci quodiuftú
uidetur intento . Optimum enim eſt cú áttingere ſcopum . Quietus fimul, &
ad motus facilis, fi mul & lætus , & conftans eftis, qui ra-. tionem
ubiq fequitur ducem. Interroga ex teipfoftatim à fomno ex pergefactus,nū tua
interſit, fi quæ iuſta funt & reétè habent , in aliorum fint
poteſtate?Nihilintereſt. Nunquid oblicus es, illi qui aliorum fermonibus &
laudibusfeiactant,qua les in lecto fint,quales inméta quid ? a gant ,quæ
fugiant, quæ confectentur? quæ furentur,quærapiant? non quidé manibus &
pedibus, ſed precioſiſsima ipforum parte,qua acquiri poteſt ( ſi qs uelit)
fides,uerecundia,ueritas,lex,bo nusgnius . Omnia danti & recipienti naturæ
p bè inſtitutus & uerecundus dicit : Da quicquid uis , aufer quicquid uis .
Ne que hocaudacia elatus dicit , fedeio bediens, camś probans. Vitæ cxigua
reſtat pars :uiue tanquá inmonte. Nihilem refert hîc ne fisuel illic,modò ſcias
te ubig in mundo, tan quam in urbe eſſc. Videant, inquirant hominemhomi nes
uerum ac fecundum naturam uiué tem.Sinon ferunt eum , occidant:præ
ftat'enimhoc,quàm illo modo uiuere, Noniam præçerea tibidiſputandum eſt,
qualísnam ſit uir bonus: fed curan dum, ut fis uir bonus. Subinde tibi ante
oculos pone æuũ totum , & uniuerſam natura:cogita, uc res ſingulæ ratione
ſubſtantiæ nuclei fint oliuarum ,temporis,tenebri cóuer lio :1dý de ſingulis
rebusindaga .Quem admodum exiam diffoluátur, finto in mutatione ac
qualiputrefactione & dil ſipatione: utunumquodą ſuam ucluti mortem
habeat.Quiſuntilli, qui nunc comedunt,dormiunt,coêunt,uentrem purgant?cum
quiimperant alijs, ſuper biunt,indignantur,inferiores increpát? quibusilli
paulò antè feruierunt, & qui bus de caulis?quieruntpaulò pòft? Vnicuiqid
prodeft, quod naturau niuerG fert,atx co quidem tépore, quo ca fert. Expetit
quidem pluuiam terra: expetit autem uenerandus æther cum eſt repletus nubibus
in terram decide re,ita & mūdusid agere cupit,quod fit: dico itaqmundo,meei
adſentiri. Itag & hocfit, & dicitur fieri, quod mundus uultita
fieri.Authic uiuis, & te adſuefe ciſti, aut aliò te confers, & hoc
uoluiſti: aut defunctus tuo munere moreris. Nihil eſt præter hæc. Bono ergo esa
nimo. Semper fit euidens , hoc efſe agrú : 1 & quomodo omnia funt hieijs
qui in ſummo luntmóte,autin littore , autu . biuis. Omnino enim inuenies
Platonis illud, ftabulo in monte abditus : & ba lare. Quid eſt mens mca ?
ad quid nunc ea utor?Eſtne aliquid mentis uacuum ? cftne aliquid à comunitate
diuullum ? num affixum & admixtum carni , ut il ludunàmutetur? Qui dominum
ſuum fugit, fugitiuus eſt.Lex autem dominus eft. Ergo qui cótra legem agit,
fugitiuus eſt. Acdolo-, rem aliquis,iram , aut metumconcipit, propter aliquid eorum
quod facūeſt, uçlât , uel fict ſecundum uoluntatem & eiusqui uniuerſum
gubernat.Hic uerò lex eſt tribuens ſuum unicuif. Ergo 13 qui hoc modo timet,
dolet , aut irafcit, & fugitiuuseft.Pater ſemine in uterú ma: 94 tris
dimillo abijt. Inde ſuccedés alia cau ſa agit, & abſoluit facum
,animaduerten dum eſt ex quo quid efficiatur. Rurſus cibus per fauces
dimittetur,deindealia cauſaluccedens,ſenſum ,appetitum ,ui tam
,robur,omniaģiſta aliaefficit.Ita ea, quæ in tanta occultatione fiunt, co
Gderanda ſunt, facultasģita conſiderá da eft ,ut& eam quæ deorſum , &
eam quæ ſurſum uergit uidemus, non ocu lis quidem corporeis , fed haud minus
tamenperſpicuè. Alsiduò conſiderandumeſt,quomo do omniahęcſint,qualia
fuerint,aclint bulæ atqfcenæ earundem in ſpeciem rerum , quasuelexperientia
uidiſti, uel exantiquahiſtoria cognouiſti,ut,aulá Adriani,totam Antonij aulam
,totam Philippi aulam ,Alexandri,CroG.Om nia enimhæc, talia erant. Tantú per
alios animo tibi finge cũ, quialicuius rei caufa doletautindigna tur,fimilem
efle porcello qui mactatur, & calcitrat at grunnit, Similisetiã ei qui
gemitin lectulo ſolustacitè alliga tionem noftram . & quod ſolianimali
ratione prędito datum eſt ut rebusque cueniütfpóte obſequat. Olo aut ſequi
eas,oíbusé neceſſariū.In fingulis reb. rereexteipfo debes , fitnemors mala,
proptereà quòd ea re te fit fpoliatura. Cuni alicuiusoffenderis peccato,fta tim
ad te reuertere , ac cogita quain fi milire tu pecces: ut,Quòd argetum ,uo
luptatem ,gloriolam in bonisducas. Id iram mox obliuione delebit : accedat autem
& hoc,uteum inuitum peccare ſcias. Quid uerò faceret coactus? Tu; li
potes,efficene cogatur, Cùm Satyronem uides,Socratium ti bifinge conſpectu
dari:cùm Eutychen, Hymenem ,uel Euphratem ceruis,Euty chionem ,Syluanum
,Alciphronem ,uel Trophæiferum imaginare:Xenophon . te uiſo , Critonem aut
Scuerum: denis ſingulis aliquem priorum certa ratio ne limilem oppone.
Simuluerò tibi ad animum accidat,Vbinamfuntilli ? nusquam ,autubicung. Ita
nunquam non cernes res humanas fumum ellc & uani tatem.Maximè fi recorderis
id quod ſe mel mutatum eſt, nihil fore in infinito tépore . Tu aut in quo
tempore es ? aut qui non ſufficit tibi, breue hoc honeſte exigere?quam materiam
, o ſubiectum fugis? Quid enim ſunthęcoia,nifi ex ercitia rationis quæ accuratè
perfpexiç naturam earum quæ in uița occurrunt rerum . Perduraigitur, dum eas
res tibị familiares reddas: Quéadmodú ualid ventriculus oía fibi effiçit
familiaria : & ignis ſplendidus quidad ei inijcias, fla mã ex co
&fulgore edit. Nulli liccat uerè dicere,nó efſe te fimplicé et bonu: sedmentiatur,
quicúq hocde te ſentit. Id uerò omne penes te eſt:quis enim pa
hibeat,nelisbonus&fimplex ? Tibimo ftet ſententia ,nó uiuere,nifi talis ſis
:ne que enim patiturratio te niâ talem . Quid Git, quod poſsit de propoſita
materia rectiſsimè dici, uel agi, conſide ra:quicquid erit,facere tibi uel
dicere li cet,nemine obſtate:neo prætēdete im pediri.Nexprius deſine
ſolicitudiné, ita ſis affectus,ut qďuoluptuarijs ſunt deliciæ, id tibi fit
actio in ſubiecta & ob lata materia , humanæ cóftitutioni co
ſentanea.Oé.n.id qdlicet tibi agere ſe cundú natură, p uoluptatehabendú é:
licet aút ubią .Nam cylindro quidem non datur,ut quouis loco feraturſuo ,p prio
motu, ut negaquæ, neg igni,ne alijs, quęànaturaautanima rationis ex
pertereguntur:multa enim ſunt quęob ſtent eis, & intercipiant.Mensautem, ſi
ueratio per omnia quæ reſiſtunt perge re poteſt ſecundum ſuam natura & uo
luntatem.Hanc facultatem anteoculos tuos ponens, g mens per omnia poſsit ferri,
ficut ignis ſurſum , lapis deorſum , cylindrus per decliue,nihilpræterea re
quire.Reliquaimpedimenta aut corpo reiſuntcadaueris,autpræteropinioné, ipfius
métisremiſsionénó lædunt,ne que ullú afferunt malū :Alioquin is qui
impediret,malus confeftim fieret. Na reliquæ res omnes ita ſunt compara tæ ut
fi qd eis maliaccidat,ftatim dete riores fiåt.At hîc, a oío dicédüeſt,meli or
etiam fit homo , maiorique dignus į aude,fi rectè utatur ijs quæ occurrunt.
Omninò autem memoria tenendum eſt,ei qui natura ciuis eſt,nihil poſſe no
cumenti accidere, quod nonidem ciui tati noceat.Atqui huic nihilnocet,nifi quod
obfit legi.Eorum uerò , quæ incó moda autinfortunia uocant , nihillegi officit
:ergo neg ciuitati,ncg ciui. Qui morſus eſt à ueris dogmatibus, ei ad
recordationem uacuitatis dolorú & metusſufficiet uel minimum . quale illud:
Sternit humi uentus folia. Haud aliter genus humanum . Foliorum uerò rationem
obtinent &liberi tui , &ij homines qui acclamát &
collaudantita,utfidem mereri uide antur, aut contrà execrantur,aut tacitè
repræhendunt & fubfannant. Foliorú rationem obtinent et hi, qui famam po
ſteritatis excipient.Hęcenimomniana fcuntur tempore ueris :pòſt animus ea
deijcit: inde alia ipſorum in locum ſyla ua producit.Breuitas uerò téporis om
nibus eſt communis. Tu autem omnia perinde atque æterna fugis aut appetis,
paulò pòft moriturus:& cum quite ef feret,alius lugebit. Sani oculi eft
,omnia uiſlia cernere, & non uiridia tantum uelle, quòd faci unt ij, qui vitio
aliquo oculorum laborant.Idem de sano auditu et olfactusentiendum, utriqomnia
fui generis senli lia esse promptè appræhendenda: qua ratione etiam uentriculus
ad omne a limétum paratus debet effe ,inſtar mo læ , quæ ad quæcunque molienda
para ta eſt.Proinde & més ſana parata debet eſſe ad omniaquæ occurrunt. Sed
ea ģ hoc tantum curat, ut liberi fint ſalui, ut ab omnib.laudentur eius
actiones, ocu lo fimilis eft uiridia, autdenti tenuia tan tum uolenti. Nemo eft
adeò felix, cui mortuo non Gintadftituri quidam , qui malú quod ei obtigiſle
putatur , haud malè lit con ſulturus:probus,dicent, & fapiens crat: nónne
ad extremum aliquis dicet fe cum , Etipfe aliquando reſpirabo-ab
hocpædagogo.Nulliquidem noſtrum erat grauis,fed feng tamen clam nos ab
coſperni. Hæc de bono uiro dicentur . ant. Nobis quàm multa ſunt alia, ppter
quæ multi ſunt, qliberari à nobis cupi Hæcmoriens li cogites, cò facili us
diſcedes hinc , reputans te ex ea uita abire , ex quaijipli q ei' ſunt
participes, quorum gratia táta certaminafuftinui, precatus ſum ,pcuraui,meuolüt
migra re,fortaſſe aliquid meamorte alleuatio nis fperátes. Quidé,curdiutius hic
mo rari quæras? Nihilo tn minus benignus illis diſcede,morem tuum ſeruans, ami
cus,beneuolus,propicius:negutis qui abripiatur,ſed quibenemoritur,animu la
facilè ſe foluente è corpufculo. Eo modo & ab his diſcedendum eſt, quib.
nos natura accommodauit & mifcuit. Difloluitnunc? diffoluor , & à
familias ribus abducor, non reluctans, non uim patiés. eſt enim & hoc unum
corú, quç fiunt ſecundum naturam. Aſueſce, utin omni re teipfum per con
teris:Hçustu quorſum hocrefert? A teipſo facinitium , teg primò exami na ,
Memento facultatem motricem corporis intus latere. Hæc eſt facun dia, hæcuita,
hoc eſt, ut ita dicam , ho mo. Nunquam circumiecta uaſa animo tibi propone,
& inſtrumenta hæc tibi afficta : fimilia enini ſunt dolabræ , co tantum
differentia , quod adnata funt. Alioquin ſine cauſa, quæ ea mouet
&continet, haud maio ri ſunt uſui,quàm radius te xtrici,calamus fcri ptori,
flagellum auriga. AEc propria ſunt animi ratione præditi: Seipſum uidet
,ſeipfum componit feipfumtalé, quale uult, efficit, fru &tus quosfert,
ipfepercipit,(Erenim plantarú fructus, atg etiam animalium , alij percipiunt.)
fuum finem conſequitur, quicung ui tæ fit terminus: nó utin ſaltatione, & a
gendis fabulis,alijs id genus rebus fit, ut fi quid offendatur,tota actio fiat
irri ta : fed is animus omni in parte, ubicuß depræhendatur, id quod oblatum
eſt,e fedum & nullius rei indigum reddit, ita ut dicere poſsit ſeſuum
habere.Con plectitur pręterea totum mundum, eiſ inanc circundatum ,figuram
eius, infini tatem qui , certis conuerlionibus con Itantem regenerationem
uniucrſarum rerum contemplatur. Inde cognoscit, ncgnouum aliquid pofteris cuen
turú,nem eos qui ante nos fuere,quica amplius nobisuidiffe:fed quod is qui è
quadraginta annorú,fi méte utaturferè oía præcerita &fucura uidet in
reb.eiul demformę.Hecquoß eifunt propria, amorproximi,ucritas,uerecundia, utni
hil feipſa præſtantius ducat,quod qui dem ei cum Lege eſt commune,itaut ai
hilinterfitinterreciam rationem , &ra tionem Iufticiæ . Cantilenam iucundam
,faltationem , & pancratium contemnes, Siuocélua uè fonantem diuidas in
fingulos fonos, ata ſeorlim de fingulis ex teipfo quæ ras an ab co patiarete
uinci:pudorcpro fe & ò afficieris.Idem dereliquis fuomo do
intellige.Deniqin omnib .illis quæ nonfunt uirtus, nec à uirtute profici ſcuntur,
memento ad partes corum re fpicere, diuifiones illa in cótemptum adducere : ids
in uſum totius uitæ eft transferendum . Qualis eſt aia quęparata fit, fiiamde
beat à corpore ſolui, & uel extingui,ucl diſsipari,uelconſtare.Vtautem
licpara ta ſit , à peculiari iudicio uenit: non ut fimpliciter mortem aliquis
ſubcatid Chriſtiani faciunt,fed bene ſubductisra tionibus & cum grauitate,
ita ut & alte ri hoclincuerború cxaggeratione per, fuadere poſsis. Egi
aliquid ad ſocietatem humana códucens: ergò utilitatem ſum cóſecu tus.Id femp
occurrat, nequnquādebt. Quã tenes arte?Bonuseſſe. Quánam fic hocratione? Si
contempler , partim na tură uniuerâ partimhominis ſtructurā. Initiò Tragoediæ
prolatæ ſunt, quæ monerent de ijs quæaccidere homini bus ſolent, eam eſſe.rerum
naturam , ut liceueniant.At uerò quib . in ſceną delectabamini, curijſdem
offendimini in maioreuitæ humanæ theatro ? Vide . ris quidem ,quod ita
hæcdebuerint per fici,quodý ea feruntetiam ij, qniclama uerunt. Id Cithoron. Et
fanè quædam utiliter à poëtis dicuntur , quale eſtil ludin primis. : Quod li
dijmenegligút , &liberos, Rationem habet illud.item . Nam reb.
iraſciſanènihil expedit. Frugiferam utiſpicam meæ uitæ me tam. aliag id genus.
Poft Tragedia uetus Comædia illata eſt,libertatédiſci plinæ accommodatam
habens, cazip fa haud inutiliter nos monens, ne faſtu extolleremur. Cuius
fimile aliquid etiã Diogenes uſurpauit. Poſthas &media quædã comedia &
ad extremú noua aſſumptæ ſunt, haud alium ob finem , a ad ſtudiú artis imitando
oftentandæ . Dici enim & ab hisipfis quædam utilia, nonignoratur: fed tota
huius poëſeos & fabularum ,ſcriptionis intentio qué nam finem reſpicit?
Quomodoeuidens fit,non eſſe aliud uitæ propofitú ita có modú ad philofophádū,ut
eftid, quod núc tenes?Ramusà pximoamputari ra monó pót, an & à tota
arborere fecet: fic homo etiã ab uno auullus hoie,nó pornó écà toto excidiſſe
cætu. Itagra mum quidem alius aliquis, homo feip ſum à proximo feparat, cum eum
odit aut auerfatur:ignorat uerò étà tota ciui li ſocietate ſecadéroeabrumpitur.
Ve runtamé hoc habemus munere louis, hác ſocietaté cóftituit,ut rurſum adcre
ſcere pximo, & explere totú poſsimus: Ettamen ſi hæcauullio fæpius admitta
tur ,efficie,ut uniriiterum at coaleſce rehaud facile pofsit id quod erat auul
fum :tum uerò , quòdfatent plátatores, non eadem eſt ratio rami qui ab initio
floruit cum arbore,manfitgin ea ,&e. ius qui amputatus;rurſus deinde eſt in
fitus. Oportet igitur in eadem arborc elle, etfi nonidem cum omnibus ſentias.
Qui tibi ſecundum rectam rationem procedenti impedimento funt,ut auer tere teà
recta actionenópoffunt,ica ne que tua erga ipſos beneuolentia depel
lantte:utrobiß teipſum eundem ferua, utnon modò iniudicado cóftantia, &
agédo , fed &aduerſus eosqte phibere conantur, aut aliâs indignantur,māſue tudiné
tuearis . Haudem minusinfirmi eſt illis iraſci , ô defiftere ab actione, &
concideremetu perculſum : utrunque eft eius qui ordinem ſuú delerit , quod
alter mctu facit,alter odio cognati fibi, &amicinatura. Nulla natura arte
inferior eſt: quip PC cùm artes fint naturæ imitatrices. Quodſi eſt,utiq
naturaomnium perfe & tiſsima &omnia compræhendens, ar tium folertiæ
nequaquam cedet. Porro omnes artes præftantiorú gra tia faciunt uiliora:ergo
& cómunis na tura. Acoz hic eſt ortusiuſticiæ: ab hac reliquæ uirtutes dependent:non
enim conitabitiuſticia,ſi uelrebus ſuapte na tura neqz bonis nec malis nimium
tri buamus,uel temerarij,ucl errori procli ues erimus: Non ueniunt ad teres eę,
quarum fu ga uel appetitu perturbaris,fed tu quo dam modo ad eas accedis
:iudiciumita la que deijs quieſcat,ita etipfçquieſcent, & & ne ſequeris
eas,neg fugies. Animus globo ſimiliseſt , figuræ æ quabilis, quandones
effertie, negcó trahit,ſed luminefulget, quo in omnib. & rebusueritatem
cernit,& in ſe quoque Contemnorab aliquo : uiderit. ego ibi curabo ,nequid
contemptu dignum a gam autloquar.Oditmealiquis: uide ip rit.Ego quidem omnibus
ſum placidus ces &beneuolus,atco ipſo promptus ad ne ch ere cm que ipſo.
100 god m oftendēdos alijs ſuos errores: neß hoc exprobrādi cauſa, aut ut
patientiam o ftentem meam , fed ingenuè & pro bè. Quantus erat Phocion,
nifi idip ſum præ ſe tuliffet. Intus enim omnia oportetrectèhabere, & à
dijs conſpici hominem nullam rem indignè ferenté, autquiritantem . Quid enim
mihi mali accidit,fi alius id agit, quod eſt naturæ tuæ commodum? nó accipies
id quod nuncnaturæ uniuerfi eſt opportunum, cum ſis homo eò deftinatus,ut commu
ni utilitati inſeruias? Qui contemnunt fe mutuò , ijdem mutuò ſe demerentur:
& qui mutuò de primatu contendunt, mutuò libi con cedunt. Quam putiduseſt,
& fallusille , qui dicit : Statui fimpliciter tecum agere. Quid agis ? non
erat hoc præfari opus: ipla reshocoftendet.Statim ipſo in uul · tuinſcriptus
debet efTe fermo,acftatim ex iplis oculisapparere : Quemadmo dúex afpectu
amatores ſenlum ſui ama fij.ſtatim cognoſcunt.Omninò uir bo nus & fimplex
hircoli debet aliquld fi mile habere, ut qui ei adeft, uelit, nolit, tń cius
fimplicitate depræhendat. One tatio aut ſimplicitatis, infidiæ ſunt te étæ :neq
uerò quicộ turpius eftfubdo lis acinfidis congreſsib .Hocoím maxi mè fugito.
Bonus,fimplex& manſuelº uir ,hæc oíaí oculis habet, ncg calatét, Rectiſsimè
uiuédi facultas é in tuo aío pofita,nimirú ut res neg bonas ne quemalas,in
nullo ponas diſcrimine. Id fet, & unamquamlibet eorum conté pleris diuiſim
, & rationetotius,memor nullam earúin animis noſtris de ſe poſ fe excitare
opinionē, negadnos ueni re: ſed ipſas quidé quieſcere,nosautem effe, q
deijsiudicia faciamus apudnos, easýnobis quali depingamus:cú liceat tñ autoío
no depingereillas, aut fihoc oío ſit admiſſum ſtatim delere. Exigui temporis
attétio hæc eſt, indefinis erit uitæ .Quid obftas,quo minus hęcrectè habeant
?Quęli ſuntſecundú naturam, gaudeillis, & erútfacilia :ſincótra natu ram
,quære quid fit tibi fecundum natu ram ,atpid contéde , & figloriacareat.
Ignoſcedūé.n.oīci, ſuuğrit bonum. Videunde uenerint omnia , ex quib.
conſtent,in quod mutentur,qualia fint inde futura ,tum nihilmalicis accidere .
Primùm , quis mihi ad eos reſpectus. Nati fumusinuicéun ' alcerius gratia.A lia
autem ratione natus fum utipfisprę ſim , ficut aries gregi, aut taurus ar mento
. Rem altius repetc. Sinó conſtat mú dus ex atomis , utią natura cum guber nat.
Quod fi detur, utiq deteriora præ ftantiorumgratiafunt: hæcuerò, unum propter
alterum . Deinde, quales illi ſunt in menſa ,le cto ,alibi?Maxime autem quib .
illi funt neceſſariò opinionibusaddicti, & qua to cum faſtu aguntſua.
Tertium eft . Sircctè faciunt hæc, nó eſt indignè ferendum : ſinfecus, at non
ſponte,ledignoratione peccant. Omnis enim anima invita privatur cum veritate, tum
eo, ut possit cum uno quoli betut eſt dignum ,uiuere. Itaque dolo
reafficiútur,li iniuſti, ingrati, auari,om ninoſiniurij erga aliosdicantur. Quartum
eſt.Ipfequoginmultis delinquis, es ipſorum ſimilis:ac tametG quibuſdam peccatis
abſtines, tamen ha bitum ea faciendihabes, ac uel metus, uel gloriolæ
conſectandem causa, aut aliud ob malum, abstines similibus peccatis. Quintunc
hoc quidem ſatis ſcis, an peccent. Quædam enim ordinc fiút. Omnino autem multa
experiri opusē, antè quàm certum aliquid dealiorum actionibus ſtatuas.
Sextum.ut maximèſtomacheris,ta men uita hominum eftmométanca, ac paulò
pòſtomncsmorimur. Septimum.Non actiones ipforúno bis moleſtiam exhibent,
cùmeæfint in ipforum animis : fednoftræ opinioncs. Itaq tolle uoluntatem
iudicandi de rc aliqua tanquam mala : limul ſuſtuleris iram .Quomodo, inquies,tollam?
Sire putes,non eſſerem turpem.Namnig.fo la turpitudomalum eſſet,tu quogne
ceffariò multis modis peccares,ficres latro, & omnia tentares.
Octauum.Multò grauiora adferunt dolor & ira ,quam obaliorum pecca : ta
concipimus, quam ipla illa , ob quæ m 3 raſc imtur & dolemus. Nouú
manſuetudo , li genuina fit, no adſcititia aut fucata,inuictač. Quid uerò uel
extremæ libidinis homo tibi faciet, fi conſtantermanſuetudinem fer ues, acl res
ita ferat , placidè eum hor teris ac doceas eo ipſo tempore , uacás huic reitum
, cùm is te lædere nititur. Si dicas,Noli fili, ad alias res nati ſumº: ego
quidem non lædar,ſed tu: ido eia pertè & integrè oftendas, neque apes,
ullum aliud eorum quæad cætű apta funt natura animalium ita agere. Oportet
autem neque irridendi,neque conuitiandi caufa hocfacere,fed aman ter, atq ita
ut ne cor mordeatur, néue ccio abuti uidearis , acne quis adftans mirctur,fed
ut cum ſolo, ita loqui de bes, etiam fi alijadlint. Horum nouem capitulorum
memento, tanquam a Musis li ea dono accepiſſes. Acincipe tan dem homo efle, dum
uiuis . Tam vero cavendum ne irascaris eis, quam ne aduleris. Utrunque enim a societate
est alienum et damnosum . In promptu tibi fit ira accedente, non iram esse VIRI,
fed man ſuetudinem: id ut humanius, ita & VIRILUS EST, requiritgrobur, nervos
et fortitudinem: quænon ſunt apud indignan tes & morolos.Nam quanto proping
or eftmanſuetudouacuitati affcctuum , tanto & potentia: acquemadmodum dolor,in
impotétes cadit, fic & ira. Uter que enim uulnus accepit, &herbápor
rexit. Quod fi lubet , etiam decimum à duce Muſarum donum accipe:nempe, Inſani
eſſe ,uellene praui homines pec cent.qui enim hocpetit, id petit, quod fieri nó
pót.Alijs uerò cócedere ut fint mali, modònein tepeccent, ingrati eſt, et
tyranni. Quatuor potiſsimum motus animi continenter ſuntobferuandi, ac, fi eos deprehenderis,
inhibendi. Primò, ut dicas. Hæc cogitatio non erat neceflaria. Alterum
,hocfacit ad ſocietatis diſſolu tionem.Tertium, hoc non ex te dices: nam non à
le dicere, inter abfurdiſsima eft reputandum . Quartum : tibiipa ex probra ,
eſſe hoceius, quidiuiniorelui parte uincatur, & cedat ignobiliori &
mortali parti , corpori ſcilicet &eius craſsis uoluptatibus. Aêreū, &
oésigneęparticulæ quęcó miſtæ ſunt tuo temperamto, cth natu ra ſurſum
efferantur,tamen ut obediãt ordini uniuerli,ab ipſa mixtione conti
nentur.Similiter omne terrçumin te, & humidum,cùm natura ſua deorſum fe
rantur, tamen in ſublimimanét, non in fuo naturaliloco. Adcò elementa uni verſo
obtemperant, aca quò deſtinen tur per uim, manent, donec diſſolutio . nis
rurſum canat claſsicum.Nonnc igi tur iniquum lit, ſolam tuam rationem nolle
obedire,ſuumglocú indigne fer re.Etquidem nihil ei uiolentum impo nịtur: ea
modò, quæ eius naturæ conue niunt. Et tamen ea non ſuſtinet, fedin contrarium
fertur.Motusenim adiniu fticiam ,luxuriem iram ,dolores, & me tus, nihil
aliud eft,quàm ſeceſsio à naru ra: & cùmanimusaliquid corum quęc ueniunt
indignèfert, tunc quoqueluú locum deſerit. Etenim ad ęqualitatem & pietatem
cóftructuseſt haud minus, quàm adiuſticiam : quia & hæ (pecies funt
uirtutum ,quibus benè defenditur focietas humana, imò etiam antiquio resiplis
iuſtis actionibus. Quinon eundem per omnem uitam propofitum habet fcopum , is
unus & idem eſſe,p totā uitam nequit.Non fa tis eſt, id quod diximus, niG
& hocad datur, qualem eſſe oporteat eú fcopú. Quemadmodum enim non eſt
Gmilis de bonis utcunqueplurium opinio ,ſed quæ eſt certorum quorundam commu
nis:ita & ſcopus ciuilis, & communita tem reſpiciens eſt ſtatuendus,
Adhuc qui oés fuos animi impetus direxerit, omnes actiones ſimiles reddet,cogmo
ſemper ſuieșit fimilis, Murem montanum, et dameſticum huiusý pauorem &
fugam , Socrates, & uulgi opiniones,Lamias uocabat,puerorum terriçulamenta.
Lacedæmonij peregrinis ſub umbră fede adugnabāt in ſpectaculis, ipli quo uis
loco fedebant, Socrates Perdiccæ quærenticur nő ad ipfum ueniret,refpondit:nc
turpiſsi mointeritu peream.hoceft,ne benefi cio affectus, idnon poſsim compenſaa
re. In Epheliorum literis crat hocprz ceptum, quod iubebat quotidie remi nilci
alicuius ex antiquis, qui uirtutem coluiffent. Pythagorei manè nos coelum
afpice se iubebant,ut recordemur eorum ,qui femper fuum officium præſtant: ité
or dinis,puritatis, & fimplicitatis nudæ:a ftris cnim nullum eft uelamentum
. Memento qualis fuerit Socrates > củ pellem præcingeret, cùm Xáthippe uc
fte fumpta procefsit:acquæ dixerit fo cijs Socrates pudorc affectis, ac recede
tibus, cum uiderent eúin iſto ornatu . Núquàm fcribere &legere alios do.
cebis: nih ipſe prius didiceris: id multò magis inuita eſt præſtandum.Seruus
es, ratione cares.tú charũ cor mihi rifum fuftulit. Virtuti grauibus facient
conui cia urbis . Infani eſt, ficus hyeme quærere.Tale eft puericiam quærere præteritam
. Epictetus puerum oſculatus, interi us cum eo fe collocutum dixit. Fortaſsis
cras mortem obibis. Abo minaris hoc : nihil dictu graue cft,ingt, quod aliquod
opusnaturæ defignat:ni ſi abominere , quod fpicæ'metuntur: Vua primùm
cruda,deinde matura fit, pòſt palla:hæc omnia rei ſuntmutatio nesnonin nihilum,
ſed in id quodiam non eft. Nemo(utdicebat Epectetus ) latro eſt uoluntatis.Ars
autem , aitidem , in ueniéda eft in adſentiedo, utgimpetus animiferuentur,ita
uthabeátautadiun ctam exceptionem, ſpectét ſocietatem & dignitatem .
Cupiditate omnino abſtinendum çít, neque inclinandum ad ea quæ non ſunt penes
nos. Itaq , inquit,non de leuire,ſed de in . fania certatur,nibSocrates
dixit.Vultis ne compotes rationis animos habere, aut non ?uolumus. Cuiuſmodi,
bonos ne an prauos ?ſanos. Cur ergo nó quæritis? Quia habemus. Quid igitur
conton ditis? Mnia iſta ,quæ per circui tus temporum adipiſcio ptas,iam nunc
habere po tes , nifi tibiipfi inuides: hoceft,Siomneid gpręte. rijt
,omittast,uturum prouidentię com mittas,id modò quod præſens eſt ,diri gens ad
ſanctitatem & iuſtitiam : alte ram , ut boni conſulas ca quæ tibi fatū
tribuit (etenimid natura tibi attulit) al teram , ut liberè ac fine ambagibus
ueri tatem loquaris,agasok ſecundum lege, & ut dignum eſt. Non impediat
autem teneg alienamalitia ,aeg opinio ,ncß vox,nequc fenſus circundare tibi car
nis.Id enim curet, quod afficitur. Itaq jamio exitu cùm fis,tantummentem tu am
,idç quod eſt in te diuinum ,uenera beris:neo morrem metues,fed nequan do
uiuere non fecundum naturam incipias. Sichomo eris dignus mundo quite
protulit,nec amplius cris tan quam peregrinus patria tua , admirans ca quæ
quotidie eueniunt,ncg de hac uclillare dependebis. Videt dcus omnia mentesnudas
à ua lis materialibus & corticibus iftis repurgamentis.Sola enim fua
intelllige tia ſola ifta cótingit, quæ abipſohucde fluxerút ac deriuata funt.
Quodipfum tu quoque li facere afucſcas,magna cx parte efficies, ne ita
circútrahare. Qui cnim nó aſpicit carncm circumicctam , occupaturin ueſte,
domo,gloria, relia quisg exterioribus ac quali tabernacu lo contemplando. Tria
ſunt ex quibus conſtas:corpus, anima,mens.Priora duo tátum ea ratio ne tua
funt, quòd corum curam geris: Tercium folum ucrè tuum eft , quod fi ſepares à
te. Quæalij dicunt aut faciunt aut quetuipſe,aut ģte futura pturbát, aut quæ
corpori tibi circundato, uela nimulæunànatæ præter cuam uolunta tem accidunt ,
ac quæfluctusexterna . rum rerum uoluit :Ita ut intellectus ab illis rebus ,
quæ fato una ſunt,exemptus liberā apud feipfam uitā uiuat, agensiu Ita,probás
euéta, dicens uera, fi inquam remoueas à menteres quæ ci conſenſu quodam naturæ
adhærent, itemģfutu rum & præteritum tempus , efficies ex tcipfo globú,
qualis illcEmpedocleus. Sefolo exultās,totus ceres atqz rotú dus:Diſces id tátú
uiuereg uiuis,hocé. in præfentia.Ita fiet,ut ad fine ufo ui tæ tibi ſupereſt,
pofsis abſque petürba tionibus generosè,& geniū tuú pbás atq amās exigere.
Sæpenumeròmihi mirari ſubijt,quidnãeſſet rei , q homi nes cùm feipfos magis ĝ
quenquam ali um diligat, iñ ſuam de ſeſe exiſtimatio nem minoris ducant quàm
aliorum . Quòd fi quis Deus,aut prudens præ ceptor mandet,ne quid homo apud fe
ipſum cogitet animóue concipiat, niſi id ftatim lit prolaturus, certè ne unum
quidem diemid coleret:adeòmagis ue remur,quid proximus de nobis fit exi
ſtimaturus, quàm quid ipfi nos. Qui fit , quod Dij , cum oía pulchrè & humaniter
ordinauerint , hoc unu neglexerint,quod nonnullos homines apprimè bonos, acin
quos in plurimus ſuam erga deum pictatem quaſi teſſeris fecerunt teſtatam
,unuinig lele familia res multis pijs actionibus & facrificijs
effecerunt,femel fato functos nonredu cunt,fedomnia extingui finunt.Idauté Gita
é,ſcias deos aliterinſtituturos fuif fe,& aliter fieri expediuiſſet.Nam
fieraj iuſtum , erat utiq etiam poſsibile: ac di crat ſecundum naturam,certè
naturaid tuliſſet.Quòd ergò res nó ita habet ( Si tamen non ita habet,id tibi
faciatfidem non fuiſſe ex uſu, ut aliter quàm eft fie ret.Vides enim ipſe
quoquete, dúhoc fcrutaris, cum Deodeiure diſceptarc. Atqui non hocmodo cũ dijs
colloque remur , nili cos optimos eſle &iuſtiſsi mos putaremus.Si autem
tales funt,ni hil certè in rerum difpenfione iniuftè accontra rationem
neglectumpręteric runt. Adſuefacte ad ea etiam, de qbus de ſperas.Etenim læua
manus, cum adalia obeunda ſitinhabilis ,propterca q non conſueuit: tamen
frænumfortius quàm dextra continet. Qualete corripiecmorscorpore et ani mo
?Conlidera uaftitatem æui quod an te & poft te eft, brevitatem vitæ, materiæ
imbecillitatem. Causas ipsas ab integumentis nudas inspice. Quò referantur
actiones uide :quid dolor,uoluptas,mors, gloria, quis fibi ipſi occupationum
fit cauſa.Neminem ab alioimpediri, omnia opinionib.con ftare. In uſu placitorum
Gimilem oportetel ſe pancratiaftæ , nó gladiatori:hic enim enſem quo utit li
deponit,interficitur, alterueròmanum ſemper habetparatā, camg ut ex uſu eſt
conuertit. Huiuſmodi res conſiderandæ ſunt, diuiſione earum facta in materiam ,
for mam , & reſpectum . Quanta eſt poten tia hominis ? Cui licet nihil
aliud face re, q id ,quoddeus fit laudaturus, & am plectiomnia quæ
eiDeusobtulerit. Quodad naturam conſequitur,eius cauſa dei non ſunt culpandi,(
nam nex uolétes ,neg inuiti peccát)nec hoíes. Quàmridiculus clt
&perigrinus, qui ratur ca quæ in uita fiunt. Omnia funt aut neceffitas
fatalis,at que ordo ineuitabilis, autprouidentia placabilis : aut confufio
inanis & nul lum habés pręfectum .Quòdfi eft necef fitas ineuitabilis, quid
reluctaris? fin p uidentia quę admittit placationcm ,di gnum præbe teipſum
diuino auxilio. Sin confufio eft, cui præſtnemo,conté tus eſto , gin tanto
rerum fluctuipſe in te habes mentem : quòd ſi te abripiat æftus,abripiat ſanè
corpuſculú, animu: lam ,acreliqua:mentem quidemnó ab ripiet. Quaſi uerò lumen
candela tanti ſperluceat dum extinguatur, ne @ ſplen dorem amittat: Veritas
autem in te, & iuſtitia, & temperātia ante obitum tuú extingui debeat.
Siquis deſe opinionem peccati præ beat, cogita:ecqd nofti, finepeccatú ? ac fi
peccauit:quid ſiipſe ſeipſum dam net , ide perindeeſt ac ſuum ipfius lædere
oculum. Qui autem prauos pecca renon uult eius limiliseft, quinon uult ficum in
ſuo fructu fuccum ferre,infan tes plorare , equum hinnire: acli quz ſunt alia
neceſſaria.Quid enim aliud faceret, quihuncfibi habitum contraxit. Si igitur
trux eſt, cura eum morbum . Sinon conuenit,neagas:& non eſt uc rum ,ne
dicas. Tui animi motusita Gint compoſiti,ut omnia circunfpicias.Co gita , quid
fit quod cogitationem tibi commouet: idğ excute diuidendo in caufam ,materiam
,reſpectum ,tempus, intra quod ea resdeſinet.Sentiuel tan dem ,elle aliquid in
te præſtantius ac di uinius quam ca ſunt, quæ affectus ciét, ac quæ te mouent.
Quid enim eſt intel lectus? nummetus,nu ſuſpicio,num cu piditas,num aliquid
aliud tale? Primò cogita nihilfruſtra eſſe agen dum, neq quod non aliquò
referatur: deinde, ut non aliò ĝad ſocietatehuma nā referatur. Paulò pòft
nuſquàm eris, neg quicquam eorum quæ núc cernis nco quisq eorû q núc uiuunt.
Omnia cnim nata ſuntitaut mutétur,uertatur, &pereant , ut in eorum locum
alia na ſcantur. Omnia opinione cóſtát:hęc aúteſtin tua poteſtate. Tolle
igit,cu lu bet,opinioné,eritộtibi tanĝ pronto riú præteruecto oía ſerena, &
linus flu etibusuacans. Nulla, quçcung ca fic actio malú aliquid patitur,fi ſuo
tempo re definat : icutnesis, qui agit, ca róc aliquid mali accipit. Itidem
& corpus omnium in uniuerſum actionú , quod eſt uita,li ſuo tempore
deſinat,nihilma li ea rationcpatitur :neqisquioppor tunè finem facit ſeriei
iftiactionú,malú aliqd' fecit. Tépusucrò debitú, & terminum natura costituit.
Aliquamdo et privatim utin senectute. Oio aút univerlinatura. Cuius quidem
partib.mutatis, fem perrecens & uigesmundus perdurat. Seper uerò id pulchrū
é & fpecioſum , o códucit uniuerſo.Finisita g uitæ, în gulis mala quidẻ có
nó pót.gene cúnố fit turpis : quippe necuolútate ènoftra depédens,&àfocietate
nó aliena. Bona aútfit:cú & opportune fiat reſpectu u niuerli , &
profit, &diuinitus accidat. His cogitatis , tria hæcin ,pmptu habe. Primúut
in agendo cures, ne quid fru Itra agas, aut fecus quàna ipſa iuſtitia e
giflet:in rebus extrinſecus accidentib. easfortunæ nutu ,aut puidétiæ obtigif
fe :quarú neutra éīcuſanda.Secúdú ,qua le unúquodlibetà priuatióe fuéritufa dum
animam accepit,indeý ,donccca reddidit :ex quibus conflatum fit , &in quæ
diffoluatur. Tertium ,ſurſum elato animo humanas res intuere , earumý
multiplicem uarietatem : quàm multa circùm in aëre & inætheréhabitét:caſ te
uiſurum , quoties in ſublime attolla ris: utſintomnia.unius ſpeciei , &
breui tempore durent. Hisne superbimus? Eijce opinionem , & faluus es .
nemo id prohibebit. Rem aliquam moleftè ferés, oblitus es omnia fieri fecundum
uniuerfi natu rā; &quod peccatum fit alienum :præ terea omnia ita ut
nuncfiunt, femper fa eta effe , & futura,núcý fieri ubiq :item quæ homini
fit cũ uniuerſo genere ho minú coniunctio:nó ea ſanguinis autſe minis,fed
mentis communicatio . Obli tus es etiam mentem uniuſcuiuſg eflc Deum et inde
fluxiſſe: nihil cuiĝpro prium effe, ſed illinc & fætum , &cor puſculú
& ipſam animulā ueniſſe.Obli t'es oía uerſariin opinione, gid tm qd
præſenseít,unuſquitg uiuit, & amittit. Crebrò apud animú tuú recole cose
certis de rebus nimium ſuntindignati, quimaximagloria,calamitate,inimici
tia,aliáue quacüq fortuna effloruerút: deinde quære , ubinam ſintiſta : nempe
fumusſunt, & cinis, & fermo.autnehoc ipſum quidem. Simulad mentem tibi
accidat, qualia Gntomnia. Ut Fabius Cattullinus rure, Lucius Lupus in hor tis
obijt, Stertinius Baijs, Tiberius Caprei , Velius Rufus Et omninoopinionis
cauſa diſcrimě inrebus indifferentibus ftatutum.Tum quàm uile fit omne quod
reliſtit. Item quanto magis fit philofophięconfenta neum , in data materia
tueri iuftitiam , modeſtia ,ac fimpliciterdijs obſequi.Fa ftus enim qui
ſuperbiæ uacuitatem o ſtentando exercetur , omnium eſt gravissimus. Qui quærit
cur Deos colas, quomo do eos uideris, aut elle deprehenderis, ei reſpondebis,
primùm efle cos uigles: deinde absqz hocſit,tamen animam me am cum non uideam
,nihilominusma gnifacio:ita Deosquoq ex uiribus co rum quas identidem percipio
,cùm eſſe intelligo,tum ueneror. In cò ſita eſt uitæ falus, ut fingulas res
totas intuea ris, quid in ijs formæ fit , quid materiæ: toto ało ageut iufta
agas & uera dicas: Quid enim ſựpereſt, q ut fruaris uita bo nis bona
annectédo,ita ut minimú ſpa cium intermittas. Vnú eftlumenſolis, ét
fiintercipiaturparietibus, muris,alijs innumeris rebus. Vnaeſt communis na
tura,etſi certo modo affectis corporib. infinitis diſtincta.Vna anima, etfi
natu risinnumeris,proprijs circúſcriptio nibus diſtributa uideatur.Vna étmens,
etsi discreta uideat.Reliquæ proinde di ctorum partes,tanquam ſpiritus &
ſub iecta inſenſata, & inuicé nihilcóiunctio nis habentia, tamen ipfa quoqà
mente & eius potentia continentur.Atpecu liariter intellectuseiuſdem generis
ad iungit ſe naturis, neo a societate divellitur. Quid quæris? Ut vivas? Id eft
fen tire,appetere,creſcere,deſinere, loqui, cogitare. Quid horú deſideratu
dignu eft? Quod G uilia ſuntoia hæc,ad extrc mú te cófer, népe ut fequaris
rationem &Deú ducem. Sed utrum huic instituto pugnat, ægrè ferre aliquid ,
an uerò morsid abolet? Quanta pars immenſi infiniti ę ui attributa eſt unicuiq?
celeriterea in æternitate euaneſcit. Quanta pars uni verg? Quantaſ eſtuniuerf ?
quãtula in glebula terræ repis? Hæc omnia tecứ cogitans, nihil animo magnum
conci pe, hoc tantum , ut ductu naturæ agas, &feras quæ communis fert
natura. Id cura, quomodomens tua ſeipſa utatur. In hocenim ſunt omnia. Cætera
fine à uoluntate dependeant,quc ſccus, mor tua ſunt, fumus. Id maximè ad
contemptum mortis facit, phi ét ,qui dolore in malis, &uo luptaté in bonis
duxerüt, tamen ea dei fpexerunt. Quiid tantùmboninom nc dignatur, quod eft
opportunum , ac cui perinde eſt pluresne an pauciores fecundum rectam rationem
præftiterit actiones,negin aliquo ponit diſcrimi ne,lógioréné an brcuiori
tempore mű dum contempletur, ei mors nequaqua eſt terrori. Heustu
,ciuisfuiſtiin hac ma gna urbe, adattinet,utrú quinquénio? Etenim quod secundum
leges, id omni bus est æquum. Quid ergo grave accidit, si te urbe emittit
dominus. Non is quidem iniustus iudex, sed natura quæ te introduxit; perinde ac
fi prætorhi ſtrionem emitrate theatro, in quod cum introduxerit. Quod fi is
dicat, fenon quinque, sed tres modo actus recital fe, recte dicet. Atvero in
vita tres actus fabulam implet. Finem enim is determinat, qui et concretionis
olim fuit et nunc est dissolutionis autor. Tuneutrius es causa. Discedeigitur
æquo animo. Nam. &is qui te dimittit, propicius tibi est.
No comments:
Post a Comment