Grice ed Alderotti

 THADDÆUS FLORENTINUS. qua fortuna . Sunt quivelint ex humili prorsus loco , & infima populi fæce.(6) Sed contra aliisvidetur editus exAiderotta gente,non patricia illa & primaria;duplex enim fuit;sed altera,minus quidem nobili,fedhonefta & liberali. (c) Alderottum certe patrem habuit , (d) & ex gente Alderotta di ctus est a Scriptoribus . Fuere Thaddæi fratres Simon & Bonaguida , homines obfcuri, quorum vix nomen ad nos pervenit. (e) Ac Thaddæum quoque ip sum narrant non minimam ætatis partem non folum inglorie , sed ignominiose etiam transegisse. Adeo enim ftupidum a natura fuiffe tradunt,ut totis triginta annis n e c literas didicerit , nec honetto ulli artificio aprus fit visus . Itaque v i ctitasse ajunt sordido & illiberali quæftu , occupatum præ foribus sacelli S. Mi. chaelis in Horto vendendis minutis candelis , quas ibi religionis causa accendi mos erat . Sed exactis triginta ætatis annis , quafi ex veteri somno experre ctum , & dissipata cerebri caligine , incredibili ardore excitatum ad literas , quarum discendarum ftudio Bononiam , adhuc rudem , & vix in Grammatica eruditum convolasse ajunt . Sed hæc, quæ de Thaddæo memoriæ tradidit Philip pus Villanius , quamquam & Florentinus , & non indiligens scriptor, & ad m o d u m antiquus , aliquis in dubium revocat , quod fabulis fimilia videan . tur ; (f) qua de re integrum erit unicuique judicium . IÌ. C u m igitur Bononiam venisset, ut optimarum artium ftudiis animum excoleret , in quo omnes consentiunt, Philosophiæ totum , ac Medicinæ le de dit. Incidit Thaddæi adventus ad fcholas noftras in illud tempus , cum M e d i ca facultas, quæ antea ufu fere & exercitatione peritorum tota continebatur , a Philosophis tractata, nova luce donari cæperat; fi tamen vetus illa Arabum Philosophia , quæ tunc scholas invaserat ,n o n ubique tenebras & caliginem offundere poterat . Sed ita persuasum erat hominibus , atque hæc potislima Thaddæi laus fuit , quod primus ex noftris Medicinam cum Philofophia arctissi m o fædere conjunxisse visus sit. (g) Tentaverant id quidem ante Thaddæum alii, (h) & erantin Academia noitra ante illum Phyficæ, five,ut dicere ama bant,Phyficalis ientiædoctores,& professores,quifacemThaddæoipfiprætu. lerant ; nec dubito , quin eorum aliquem in scholis noftris audierit . Sed ille unus plus operæ contulit inftaurandis Medicina ftudiis ad ejus fæculi guftum , q u a m fuperiores omnes . Extant adhuc ampla ejus commentaria in libros vete rum Magiftrorum artis Medicæ , partim typis edita , partim manu exarata in locupletiorum bibliothecarum pluteis , quæ primum inter docendum in scholis nusprotulitexlibroHH .p.338.Excerpt.Scriptur. (c) Annotaz. del Dot. Ant. M. Biscioni al Conventus S Crucis Flor. Vid. Ci.Mazuccbel,in Conv. di Dante . In Firenze 1723. p. 68.  XVI. "Haddæus Florentiæ natus eft paulo post initium sæculi XIII.,(a) incertum THE , Nnn 2 (a) Obiit anno MCCXCV., ut infra dice- teringum & c. Presentibus Mag. Salveto de tur.Cum igitur,Philippo genarius decesserit, natum oportet Villavio auctore , octo annoMCCXV. Com.Bonon. Ferraria & M a g . Santo de Cesena . Ex Mem . ab (b ) Pbilip. Villan, in lib. de laut.Florent. in Append. N. XII. (e)Ex tabulisanni MCCLI.,quas Biscio. PROFESSORES . 467 (d)An.MCCLXXXIII.die VIII.exeunt. (f) Vid.Ci. Mazuccbel. loc.cit. Jul.Mag.Thaddeus professor artis Medicine (g) Vid.Jo.Antr.Vunjted defair.viror. fil. qnd.d n .Alderotti de Florentia fecit Joan. illuftr. p. 312. & c. n e m dn. Anglonis fuum procuratorem ad re ( h ) Petri Hispani, qui anno M C C L X X V . cipiendam pacem & remifsionem a Loteren. Ro.Pontifexrenunciatus,di&tusifJeannesXXI., go qui dicitur Rigutius & a Bonino fuo fi commentaria babemus in librum Ifaac Medici ,quae lio & ab omnibus & fingulis aliis de consan- Jubtilitatibus dialecticis abundant. Ilm in hipo guinitate ipsorum ... de omni injuria , & pucratem w Arijtotelem scripufe dicitur ; nec du offenfione que dicebatur eise facta per M a g . bito , quin bæc fcripta aliquanto ante Tbs.ddæi Thaddeum vel B.naguidam fuum fratrem commentaria prolierint. Sed quantum bæc illis vel per aliquem de contanguinitate ipforum præjliterint , doctorum hominum judiciun postea vel q u æ diceretur eise facts p e r predictos L o vlendit. Tbadilæo Allerotto ,   ab eo tradita , m o x ab auditoribus excepta , incredibilem ei famam concilia runt. Id autem in eo potissimum mirabantur homines , quod ita Medicinam tractaret , ut ejus facultatis canones & præcepta ad severioris Philofophiæ ratio nes exigeret ; quod nemo ante illum magno fuccefsu perfecerat. III. In hunc m o d u m recepta eft in scholis noftris vetus illa Medicina Philosophica , fi ita appellare licet , quæ brevi tempore omnes Europæ Acade. mias pervafit, & innumeros Scriptores tulit. Hinc agmen interpretum in Hip pocratem , & Galenum , atque Avicennæ in primis , aliosque veterum Medico rum libros, Thaddæo duce; cui non satis ad laudem fuit interpretem dici,sed plufquum interpres a quibufdam dici amavit, (a) & ut alter Hippocrates apud Italos habitus eft. ( b) Ejus autem gloffæ , præcipuis Medicinæ libris adjectæ, in scholis communi suffragio receptæ sunt , & pro ordinariis, ut dicere folebant, longo tempore habitæ eodem loco fuerunt apud Medicinx Itudiofos , atque Ac curtianæ gloffæ legum libris appofitæ apud Juris Civilis professores. Magister etiam Medicorum jure di&us eft, (c) ob excellentium Medicorum copiam, qui ex ejus fchola prodierunt. Tanta denique ejus nominis fama, & inre Medica celebritas fuit, ut perinde esset in usu popularis fermonis Thaddæum fequi, (d) ac Medicinam profiteri. IV . Docere cæpit Thaddæus circiter annum M C C L X ., aut non multo fe rius ; eodemque tempore scribendo vacabat , neque operam fuam curandis V.Cum igituræquefelixincurandisægrotis,acdoctusinscholareputa retur , non folum in civitate noftra Medicinam fecit, sed paflim vocabatur ad curandos magnates , & viros principes per alias Italiæ civitates . Hinc aliquis de illo magnifice potius , quam verescriptum reliquit , non confuevisse illum aliis , quam principibus , & nobiliflimisviris curandis operam præftare. Sed il lud tamen indubium eft , non fivisse aliò fe abduci ad curandum quemquam , nifi pacta ingenti mercede , quæ non tam efiet pro loci diftantia, aut difficul tate curationis , q u a m pro fui dignitate , & facultatibus eorum , ad quos CU randos vocaretur. Neque far erat de mercede pacisci: nam fibi quoque cau. t u m volebat de itu & reditu , accepta ingentis pecuniæ sponsione pro fecurita: te itineris·Dignæ sunt, quæ legantur, tabulæ an. MCCLXXXV .scriptæ,cum Thaddæus Mutinam iturus esset ad curandum Gerardum Rangonum . In iisRan goni procuratores T h a d d æ o promittunt , fe facturos, ut liberum iter & expedi ium ad eam civitatem habeat, fufcipientes in se omne periculum , & impen sam : quod si pactis minime ftetiffent, promiserunt, fe eidem reftituturoster mille libras bononinorum , quas depofiti loco a Thaddæo ipfo accepisse fate bantur . Similes tabulas habemus anno MCCLXXXVIII .cum Mutinam rurfus ment. in Parad. Dantis C. XII., dou a vellutela . 1189  1 468 MEDICINE ! (a) Ita appellati:r aBenvenuto ImolenfiCum evo. apud Ercard. Corp. Histor. med. ævi col 1 1 lo ibid. Sed qui plusquam Commentator a Pbi. qui revera opus fuum tum inscripsit, is fuit Turrisanus Tbaddæi au ditor;de quo alibifermo erit. plufquam Commen M a per amor della verace manna (6) Hic homo , cum penes Italos, ut al. fundature, Paradisi C. XII, t e r H i p o c r a s h a b e r e t u r . P b i l i p . V i l l a n . d e L a u d . ( e ) T b a l i l æ u s a d c a l c e m C o m m e n t a r . ix A Florentiæ ,five de Cl. Florentin. (d) Non per lomondo, percuimo's'afo In picciol tempo gran dortorli feo. Dant.Aligber. de S.Dominico Ord.Prædicator. tis defiderari patiebatur . Docendi tamen , & scribendi laborem intermifit an no,utopinor,MCCLXXIV.cum civilebellum,aLambertacciis,&Jere. miensibusexcitatum,civitatemnoftrammiseranduminmodum conculit.(e)Sed ipfe quoque fatetur,se aliquando a scribendo ceffasse ob quæstum , quem curan dis ægrotis faciebat. (f) Atque hinc apparet, quæ fides habenda fit Philippo Villanio , cum scribit, Thaddæum , fpreto lucro, fe totum interpretandis vete. rum Magiftrorum libris dedille. (8 ) Fallitur etiam Villanius , cum scribit, Thaddæum ftipendio publice conftituto Bononiæ docuiffe ; nondum enim, eo vivente ,M e d i c i n æ profefforibus ftipendia attributa fuerant . lippo Villanio , aliisque Scriptoribus dictus et , fanna Diretro all'Ostiense et a Taldea (c!Eo anno Mag.Thaddæus Medicorum magitter moritur . Ricobald. Compilat.Cbronolog. pborismos Hippocrat. (f) bulm . (g ) Pbilip. Villan. loc. cit. ægro   evocaretur ad curandum Guidonem Guidonum . Utrasque in Appendice dabi mus .( a) Sed quis credat , in his contractibus bona fide actum ? Ego fraude caruisse non arbitror . Facit , ut ita credam , infignis Odofredi locus , ad fraudes pertinens Advocatorum sui temporis; qui cum immodicasmercedes præterjus falque pro suis advocationibus & patrociniis extorquere vellent a clientibus eos adigebant ad ftipendium , quali deberent ex causa mutui .(b) Eodem artificio usum arbitror Thaddæum , quem ne obulum quidem verisimile eft_deposuisse apud Rangoni , & Guidoni procuratores . Sed ego tamen existimo,Thaddæum , probum hominem & pium , non ita immitem fuiffe, ut tam ingentes pecu-, nias exigeret ab iis , quos curandos aggrederetur . Potius crediderim, hanc cau tionem voluiffe , ne jutta mercede fraudaretur , & damna fibi æquo jure præfta rentur, quæ quacumque ex causa pertulisset. V I. Vocatus aliquando ad curandum R o m a n u m Pontificem , negasse dici tur se iturum , nisi centum aurei nummi in dies fingulos penderentur. Quod cum immodicum videretur iis, quibus negotium datum erat, ut cum Thaddæo transigerent, neque ea de re conveniret ; concessit tamen Pontifex , grandem quantumvis pecuniam vitæ & incolumitati fuæ pofthabendam ratus . M o x au . tem , cum arnice Thaddæum argueret , quod tam magno operam suam locaret, ille admirationem fimulans; ego vero, inquit, multo magis obftupesco, cum ceteri fere viri nobiles , & minores Principes quinquaginta & amplius aureos nummos mihi in dies conferre soleant, tibi , qui maximus es Chriftianorum Principum,grave visum esse,quod centum petierim .Sed Pontifex,ubi Thad dæi ftudio optime convaluit , decem millia aureorum eidem rependi juffit, non tam ut tantum virum pro dignitate fua, & ejus meritis remuneraretur , quam ut o m n e m ab se averteret avaritiæ suspicionem . VII.Itanarrat PhilippusVillanius, (c) qui tamen Pontificis nomen filet• Sed hunc fuisse Honorium IV . alii Scriptores tradunt, & in primis Joannes Tortellius in libro de Medicina & Medicis ad Simonem Romanum .(d) Sunt etiam qui hæc tribuant Petro Apono illuftri Medico , de quo alio loco dice mus. Sedcredibilenon videtur,tum quiapotiormihiet auctoritasPhilippi Villanii , & Joannis Tortellii , quam aliorum multo recentiorum , qui hæc de Petro Apono scripserunt;tum quia Honorii IV.ætate Petrus Aponus nondum ad tantam f a m a m pervenire potuerat , ut ad curandum Pontificem accerseretur . Sunt qui immaniter augent pecuniam , q u a m Pontifex recuperata valetudine Thaddæo numerari jusserit; nec desunt qui non minus , quam ducenta millia aureorum accepisse dicant . Sed nimis multa mihi etiam videntur pro iis t e m poribus vel ea decem millia , quæ Villanius omnium modeftiffimus narrat. VIII. Thaddæus certe Medicinam faciens ad ingentes divitias pervenit;nec facile est reperire plures ejus facultatis professores, qui majores fint consecuti. Ejus autem commodis, & utilitatibus consuluit etiam non uno modo Populus Bononiensis . Ei nimirum , & ejus hæredibus concessa eft immunitas a vectiga libus, & remissio ab omni munere publico. Additum eft, ut libere a quovis intra fines Agri Bononienfis prædia , & fundos emere posset, quos vellet ; m o d o ne ab exulibus & profcriptis. Itaque eum voluerunt gaudere omnibus civium commodis ,neque iis oneribus obnoxium effe,quæ cives reipublicæ causa sustine re debebant . Ejus quoque discipulis eadem . privilegia , & immunitates populi beneficio concessæ sunt,quibus gaudebant ScholaresJuris Civilis & Canonici. Id autem , nominatim pro auditoribus M a g . Thaddæi ftatutum , aliorum Medicina profefforum auditoribus communicatum est. (e) Ita honor additus est Scholæ ad Simonem Romanum Medicum præftantif (b) Dicit advocatus , fi promittis mihi fimum . Ex Cot. Vatican. aput Apostol. Zenun milleaureosnominefalarii,nonteneris.Sed inDissert.Volpian.To.I.p.151. faciasmihiunum inftrumentum ,inquo con (e)ExStat.Pop.Bon.anniMCCLXXXVIII. tineatur, quod tu teneris mihi dare mille ex vel potius M C C L X X X U I ., in quibus eji Rubri. causamutui.Odofred.inl.Sifubfpecie.C.de cadeprivilegioMag.ThaddeiductorisFixi Polulando. (c) Pbilip, Villan, loc. cit. ce & diicipulorum ejus. Vid.Append.N. X X .  ProFESSORES. 469 / } (a)Vid.Append.annoMCCLXXXV.,dow (d)Jo.TortelliusdeMedicina& Medicis MCCLXXXVIII. Medi.   Medicæ,quæ Thaddæi potissimum opera magis aucta,& nobilitata,parigradu deinceps fuit cum scholis Legum , & Canonum . X. Nescio quid molettiæ illi etiam intulisse credo Clarellum quendam,ut opinor , Medicum , five quod ejus doctrinam impugnaret , five quod medendi rationem carperet . Queritur de illo in Commentariis ad Joannicii Ifago gen,(d) X I . Habere consuevit in familia sua Thaddæus Medicos aliquot , quibus adjutoribus uteretur five in scholæ muneribus , five in ægrotantium cura. Eo rum aliqua mentio eft in ejus teftamento , quod in Appendice damus . Dome ftica quoque negotia , ne quid esset , quo a suis ftudiis interpellaretur , per pro curatoresaliquando agere consuevit. Anno certe MCCXCII. procuratorem suum conftituit Octavantem Florentinum , (g) affinitati fibi conjunctum,eum, qui Jus Pontificium exeunte fæculo XIII. in scholis noftris docuit;de quo fuo loco diximus . (c)Vit.Append.Pertinethocadannum tisnominedñeAdelefuefilieipfiMag.Thad MCCXCII. dum numero , quo luci altitudő indicatur . (8)An.MCCXCII.dieXV.MajiMag. tia. bus dicitur Regalettus Bunaguide de Floren .  470 MEDICINA IX.Quamdiu vixit priinum dignitatis locum tenuit interMedicinæ profef fores; ac multum ei quoque tribuerunt professores aliarum disciplinarum . (a) Sed gravis offenfionis causa ei aliquando fuit cum Bartholomæo Varignana,qui ex ejus schola, ut verisinile eit,prodierat, & magiftro adhuc vivente ma gnopere celebraricceperat. Receperat ille in Medicina erudiendos quofdam , qui ad Thaddæi fcholam ante accesserant. Id ei magno crimini datum eft a Tnaddæo; ac fortasse erat contra leges scholafticas,vel Academiæ noftræ mo rem . Neque vero aliter to'li diffidium potuit,& sarciri injuria,qua affectum fe credebat Thaddæus , quam ubi Varignana promisisset omnem pænam pora'em , & fpiritualem ultro subiturum , q u a m in e u m ftatuissent Vicarius Ar. chidiaconi Bononienfis , & aliquot doctores ex Collegio Magiftrorum , (b) arbi tri ad tam rem delecti. (c) quæ cum scriberet , nondum , ut arbitror , id auctoritatis consecutus erat , ut hujusmodi obtrectatoris importunitatem fortasse Thaddæus natura suspiciofus, & ad inanes metus comparatus; quod,ni fallor , oftendunt etiam tot capta de securitate itinerum , & ftipendiorum fuo r u m caurelæ , & iterata fæpius testamenta , de quibus diximus . Id porro ex ejus corporis habitu , & temperamento quid fuisse, pro certo habeo . Ipfe enim de se fatetur, fe somnambulum fuil. fe , (e) & interdum ex alio loco dormientem fine fenfu cecidiile. (f) ipfe (a) Vide tabulassocietatisinterMag.Gen Thaddeus doctor Fixice fecitsuum procurato tilemdeCingulo,LouMagGuilielmumdeDeza reminomnibusfuiscaufis&negotiisdn. ra fcriptas anno MCCXCV. in Append. deo matrimonio unite trescentas libras Pifa. (d) Finitus eft tractatus de febribus do norum in forenis de duodecim .Pretereado m i n o Clarello , qui facit nos evigilare , & tran firepermentemnoftramquidquidmalipo. brasejusdemmonete.ErMen.Con.Bonon. test. Tbad. ir Isag. Joannic. c. 32. Fortale ad ( i ) O t a v a n t e m , q u i p u t e a c a n o n u m p r o f e f. eundem pertinent, quæ babetad finem cap.36. Hoc eft, inquit, quod dicit tallidicus, qui fa. tereaque Adelæ fratrem , intelligimus extabulis cit omnia mala trautire per mentem noftram . an.MCCLXXXIII.scriptis inMem.Com.Bon., (e)Dequartoficprocedo:videtur,quod inquibuslegitur:Dn.OctavantedñiGuidalo homo poflitdormiendo fentire, nam dorinien do movetur , ficut patet in furgentibus de no . čte,quorumegofuiunus.Ibid.in.c.10.p.362. Guidalottipater jam indeabannoMCCLXVI. (f) Ibid.Sed locus fortasse mendojus in pe Bunoniæ degebat, ex Mem . Com .Bonon.,inqui a se avertere poffet. Sed erat accidere debebat , in quo insolens ali navit eidem propter nuzias quinquaginta li. for fuit , Guirlalutti Florentini filium fuiffe,propo cti de Florentia scolaris Bonon... emit dige. ftum ... pretio lib.L. bon. Regalettusautem tem XII . Anno M C C L X X I V . Thaddæus fere sexagenarius uxorem duxit Ade lam Guidalotti Regaletti filiam ,(h) Octavantis, quem ante nominavimus,fo rorem , (i) ex eaque filiam suscepit Minam , quæ adhuc innupta erat, cum (b) Magiftrorum collegium jure tunc dice O &avantem deFlorentiasuumcognatum.Ex Mem , Com. Bonon. batur,nonautemMelicorum;quianonsolumMe (h) An.MCCLXXIV.XV.Jan.Mag. dicinæ ,fed alia,um quoque artium liberalium pro fesjures complectebatur , ut ex ipfis hujus controver Thaddeus artis Fixice professor fil. and. Alde rotti de Florentia fuit confeffus habuiife a dño fæ actisapparet,quæinAppendiceexbibentur. Guidalottoqnd.dňiRegalettideFlorentiado.   XIII, Teftamentum fæpius , nec uno in loco Thaddaus fecit. Et quoniam perpetuo domicilium Bononiæ habuit , cum aliò diverteret ad curandos magna tes , itinerum pericula reputans , propterea teftamentum sæpius fecisse videtur. Sed omnium poftremum Bononiæ condidit initio anni M C C X C I I ., quo cete ra omnia revocavit facta Bononiæ , (b) Florentiæ , Ferrariæ , R o m æ , Mediola ni , Venetiis , & alibi . Pro anima fua , & ad pias causas x. mille libras bonon. legavit : quæ immanis summa erat pro ætate illa , & privati hominis facultati bus. Ex his bis mille quingentas libras impendi voluit emendis prædiis pro pauperibus verecundis , quorum administrationem esse voluit penes Fratres de Pocnitentia . Viger ad hanc diem ut cum maxime pium hoc inftitutum,a pru dentissimis civibus adminiftratum in civitate noftra , quo consulitur egettati h o neftorum civium , quibus oitiatim mendicare victum vel natalium , vel ætatis , sexusve conditio fine pudore non finit. (c) Fratribus Minoribus , penes quos sepeliri voluit , ubicumque ejus obitus contigisset, multa legavit. Atque illud viri prudentiam m a x i m e demonftrat, quod præftari voluit in perpetuum ali menta uni ex Fratribus ejus Ordinis qui Parisiis Theologiæ studeret , fupra numerum eorum , qui ibidem facris ftudiis destinati esse solerent. Jisdem Fra. tribus Minoribus Conventum erigi voluit , in quo tresdecim Fratres ali possent. Viginti ex fuis scholaribus magis egentes ex albo panno vestiri in die obitus sui mandavit , itemque familiares suos omnes masculos, qui secum eo tempore futuri essent. Statuit etiam impensam funeris fibi apud Fratres Minores cele brandi ,& certam insuper summam , pro die feptimo obitus sui, trigesimo , cen tefimo , & anniversario , erogandam in Fratrum refectionem , ut iis diebus pro anima fua preces ad D e u m funderent ; qui mos ab antiquissimis temporibus ad eam ætatem pervenerat . (a)ExliterisNicolaiIV.inCodicediplom. quisibisuppetiasferrent,ubieffetopus,tumin docendo , tum in medendo . (b) Etiam Bononiæ anno M C C L X X . for (e) Hanc Biscionius in adnotat. ad Convi. talle , antequan iter aliquod susciperet, teflamen vium Dantis Adolam vocat. , sed in testamento tum fecerat, quod indicatum vidinius in Memor . Autograpbo en Adela . mff. Biblioth. publ. Bonon. C o m . Bonon . ejus anni . ( f) Quia Fratribus Minoribus quidquam pof (c) Jam inde ab anno M C C L V I . Uher- fidere non licebat, voluit ut medietas predicte tus facerdos Sanctæ Catharinæ de Saragotia contingentis ipfi Opizo perveniat ad Dominas legaverat X. corbes frumenti pauperibus vere cundis , ut ex ejus tejlamerto apud Fraires Mi- cujus dicte Domine nores : ex quo apparet ejus pii inflituti anti pendere pro necessitatibus Fratrum Minorum quitas . infirmorum fenum & forenfium . Vide teftam. (d) Hos duos Medicos in schola fua , uti Thaddæi in Append. credibile efl, eruditos , in sua familia babebat , & Sorores S. Clare civitatis Florentie fructus & Sorores teneantur ex  PROFESSORES . 471 1 mo N ipse extremum obiit diem . Sed ante illud tempus filium genuerat ex illegiti mo complexu.Hic patrisnomen geflit,& vulgo Thaddæolusdicebatur,cum que Nicolaus IV.anno MCCXC.jure legitimorum nataliumdonavit.(a) XIV.De bibliotheca sua in hunc modum ftatuit.Avicenna opera,quatuor voluminibus contenta , & Galeni item , quæ totidem voluminibus comprehensa erant ,Fratribus Minoribus ea conditione legavit,ne ullo umquam tempore alie nari , diftrahive possent, aut e Conventu ipfo exportari . Fratribus B. Marize Servis legavit Metaphysicam Avicenna , Ethicam Aristotelis, & Sextum de N a turalibus Avicenna in majori volumine . Magiftro Nicolao Faventino Glossas fuas omnes , quas scripserat in veterum Medicorum libros , & Almanforem suum , & Magiftro Johanni Affifinati (d) Serapionem suum ,& Sextum de N a turalibus Avicennæ in minori volumine , fi quidem uterque in familia sua esset tempore obitus sui. Adelæ (e) uxori fuæ,præter aliquam pecuniæ summam , cu biculi sui supellectilem omnem legavit,& veftes,& gemmas,exceptis dumta. xat valis aureis, & argenteis , & usumfructum domus Florentiæ in via S. Cru cis,& fundosinagroFlorentino.HæredesauteminftituitMinamfiliamsuam Thaddæolum filium naturalem , & Opizum Bonaguidæ fratris sui filium ; quibus , fi abfque filiis masculis legitimis decessissent, Fratres Minores , (f) & pauperes verecundos fubftituit. Nupfit hæc Thaddæi filia Dorgo Pulcio Florentino sum   X V . Obiit Thaddæus an.M C C X C V . (e) cum annos octoginta vixisset.(f) Fuit autem ejus mors repentina , ut narrat Benvenutus Imolenlis , Dantis inter pres . Tumulatus eft apud Fratres Minores, quos vivus magnopere dilexerat , & apud quos ægrotus etiam aliquando sub extremum vitæfuæ tempus jacue rat.(g)Sedejusfepulchrimagnifice extructi,& elegantis,quod eratprope januam Ecclefiæ , propter recentiora ædificia ibidem excitata , nulla jam vefti. (d) Manni degli antichi Sigilli To. XII. (b) Nicolaus V.annoMCDLIV.mandavit, pag. 117. utHofpitaleS.AntoniiPatavini,quodFratresTer (e)AnnoMCCXCV.dieXX.Marzii Thad tii Ordinis , five de Penitentia,ex bonis bæredita dæus erat in vivis , ut ex charta societatis in riis Mag.Tbudlæi Bononiæ erexerant,indomum ter Mag.Gentilem Cingulanum , g Mag. Gui. pro Sanétimonialibus Franciscanis , ex Monasterio lielmum Dexarensem , quam in Append. danus . FerrarienfiCorporisCbriflitra.lucendis,convertere. Af eodem annoaddiemXVII.Juliiinvivisef tur.Sed r jijtentibusFratribus,res ita compofita eft de defiderat, ut ex bis tabulis , quas indicavit infequentiannoperBifurionemBononiæLegatum, CI.Montius:An.MCCXCV,dieXVII.Jul. ut iratres Ecclefiam S. Antonii , cu aljacentes D. Ugolinus de Montezanico Dn . Novellonus ætes cum molicocenfuad bufpitalitatemexercen Megloris de Florentia Dn. Amadeus Poete damretinerent;fedbonareliqua,quæadeosex Dn.FraterRaynucciusqund.Deotaiuti com bereditate Mag.7budlæipervenerant, novo Par milfarii & executores testamenti egregii vi tbenoni pro SanctimonialibusCorporisChristi con ri& discreti Mag. Thaddei and.Alderotti Aruendo attribuerentur : quod anno M C D L V I .pero qui fuit de Florentia artis Filice profetforis featumest,CatharinaVigria,quamnuncinSan. fueruntconfeffihabuiffeadñoBartholomeo clarum Virginum album relatam veneramur , cum  472 MEDICINE mo genere nato.(a)Thaddæolus autem fivequod cælibem vitam duxerit,five quod filios non genuerit , aut pofteritatis memoria apud nos diu fuperftites non habuerit, certe nulla ejus superfuit. Sed opulenta M a g . Thaddæi hæreditas non ita humanis cafibus subjecta fuit , ut nobiles ejus reliquis non exiftant . Sanctillimum enim ad hanc diem civitatis noitræ Monasterium Corporis Chrifti, & Collegium Puellarum S. Crucis ex bonis hæreditariis M a g .Thaddæi initium legata insuper alia , q u æ legi poffunt in tefta quali acceperunt. (b ) Mittimus mento ipso, quod in Appendice exhibemus. (c) Unum addimus, quod maxi me memorandum videtur,aureosnempe florenos xv.in annos fingulos legatos Zco Scansalti Pisado , quamdiu futurus effer in Januensium carceribus , ex qui bus ubi eum liberari contigiffet, cc. libras bonon. eidem perfolvi a suis hæredia bus mandavit . Nota est ex eorum tima Pilanorum cum Januensibus rum vires miserandum in modum temporum scriptoribus infelix pugna mari annoMCCLXXXIV.pugnata,qua Pisano XVIII . pax convenit . Tunc bello capri , qui supererant , redditi funt , effæti prope enecti. Diligentissimus Mannius jam , & tam longi carceris incommodis proftratæ funt . Magna corum cædes fuit, abductus præfertim ex nobilioribus. N e atque ingens numerus in captivitatem que ullis conditionibus adduci potuere victores, ut captivos redderent. Ita enim confilium fuit sobolem invifæ primariis civibus detentis , ne procreandis liberis dare operam poffent, fuccide. civitatis impedire , totque fortissimis viris , ac re nervos civitatis , usque in illud tempus potentissimæ . Itaque non ante annos Sigillum Universitatis Carceratorum Januæ detentorum illustrat. (d) Ex eorum numero erat Zeus Scanfalti, amicus , ut opinor , Thaddæi ; qui quam pronus effet ad ferendam miseris opem , cum ex hoc , tum ex fingulis fere teftamenti sui capitibus liquet . (a) Dn.Mina quondam Mag.Thaddei Corporis Cbrisi, W Puellarum S. Crucis, quæ AlderottiuxorDorgiquondamDorgidePula vidit,lowindicavitCi.Montius. cis.Ex tabulisan.MCCCI.inarcbiv.publ.Flo vent. Inilicavit Cl. Biscion. loc. cit. (c ) Vide Append. gia > pauci supererant , Ecclefiam S. Antonii , d adja centes æles , bonaque omnia ad eum locum perti deus confeffus eft quod ipse emit quandam pe. tiam terre... Actum in loco Fratr. Minor, ! Blanchi Cofe for. auri cccc, depofitos ab ipfo aliquot aliis Monialibus ex Ferrariensi Monaste. Mag.Thaddeo & c.Ex Mem.Com.Bonon. rio in nouum buc noftrum commigrantibus . Anno autem MDXCII. Fratres sertii Ordinis,qui ( f) Pbilippus Villan. loc. cit. (g) An.MCCXCIII.die... Mag.Thad nentia,erigendoPuellarumpericlitantium domici in camara Ministri ubi Mag.Thaddeus ja lio libere tradiderunt , quod in via S. M a m æ a cebat infirmus prefentibus M a g . Bertolaccio , mæniffimo civitatis locu, non longe a Monasterio Fratris Venture M a g Nicolao de Faventia CorporisCbrijli,conjtructumest,a S.Crucisti. &c.ExMem.Com.Bonon. tulo infignitum . H æ c ex monumentis Monialium   gia supersunt. (a) Minime igitur audiendus eft Joannes Villanius , qui Thaddæi o b i t u m p r o t r a h i t a d a n n u m M C C C I I I . , ( b ) a u t fi q u i s e f t a l i u s , q u i i n a l i u d tempus referat. Paulo poft ejus mortem dillidium ortum est inter Fratres Ter tii Ordinis , five de Pænitentia , & Priorem fratrum Prædicatorum , ac G u a r dianum Fratrum Minorum in eligendis pauperibus ad præfcriptum teftamenti ip fius M a g . Thaddæi . Sed litem o m n e m fuftulit Dinus Mugellanus , clarus legum interpres , qui per illud tempus Bononiæ docebat , cui utraque pars arbitrium dederat . (c) X V . Possem hic plura Scriptorum teftimonia de Thaddæo admodum ho norifica afferre ; possem & Scriptores multos emendare , multos supplere,qui de illo vel minus diligenter , vel minus vere scripserunt; in quo numero sunt præsertim scriptores noftri Alidofius , & Ghirardaccius . Sed hæc curabunt , qui magis otio abundant. Nunc ejus scripta recensenda funt, quæ & multa fue. runt, & magno in pretio habita . TH4DD=1SCRIPTA. Expositio in arduum Ipocratis volumen. Galenus Aphorismos Hippocratis illuftri commentario exornavit . Thaddæus & Hippocratis Aphorismos, & Galeni commentarium diligenter exposuit.Cum autem in septem libros, fivepar ticulas Hippocratis volumen Aphorismorum diftributum fit, Thaddæus fcrip. to tradidit expofitionem suam in sex priora capita , eamque absolvit anno MCCLXXXIII.decimadieSeptemb.,utadejuscalcemadnotatum efttam in editis exemplaribus , q u a m in m a n u exarato , quod vidi in bibliotheca , Collegii Hispanorum Bononiæ . Eft autem hoc Thaddæi opus valde proli xum , cuiscribendo non uno tempore insudavit. Sic enim ad ejus finem ait : I n his particulis explanandis diversa fuerunt tempora . N a m cum efjorn in nono anno mei regiminis ( qui publice docebant regere tur) incepi gloffare Aphorismos a principio. Et infpatiofex menfium glossa. v i primam , fecundam , tertiam , a quartam particulas, a quintam usque ad illum Aphorismum : Mulieri menstrua fine colore. Tunc autem fupersedi, convertens me ad glosas , quas fuper Tegni feceram , completiores edendas ; quas perfeci usque ad illud capitulum caufarum : A d inventionem vero salu brium . Ibidem vero deftiti impeditus a guerra civitatis Bononiæ , au lucrati va operatione distractus. Poft vero placuit mihi refumere , ut complerem glof fas Aphorismorum , addendo ad eas , quas primo feceram . Et feci additiones Super primam , Be fecundam , no quartam particulam . In tertia vero particu la solum glossas veteres divis : Item in quinta particula super veteribies glosis quas feceram primo nullam additionem feci . Incepi autem de nova glosam in illo Aphorismo : Mulieri menftrua fine colore , ut dictum est. Quod hic habetde Bononiensium bello,pertinerevideturad Lambertacciorum, & Jeremienfium turbas , quibus anno M C C L X X I V . civitas noftra pæne d e solata eft. C u m autem nono anno poftquam docere cæperat , ad inter pretandum Hippocratis Aphorismos le contulerit, in eoque opere tempus aliquod impendere debuerit , & rursum eo dimiffo , librum Tegni interpre tandum susceperit , & in eo verfatus fit, quoad Bononiæ in otio quietus esse potuit ; subductis rationibus apparet , non multo poft annum M C C L X . debuisse illum publice docendi in scholis noftris munus suscipere , imo ditavit hortulanum fuum . Vixit autem renze , noftro cittadino , il quale fu s o m m o Fisiciano sopra tutti quelli de' Cristiani . Je. scholas diceban  4 . ооо annis PROFESSORES . 473 (a) Fuit Thaddæus medicus famosus , apud Murat. Antiq. med. ævi To. I. col. 1262. conterraneus auctoris , ( Dantis ) qui le ( b) In questo tempo morì in Bologna git& scripsitBononiæ& vocatuseitplus. M.TaddeodettodaBologna,ma eradiFi. quam commentator.Et factus est ditiflimus, & mortuus est morte repen Villan, ad an. MCCCIII. tina , & fepultus eft Bononiæ ante portam (c) Extar Dini confilium ,five fententia in Minorum in pulchra & marmorea sepultu- arcbivo Fratr. Prædicat. Bonon. ra . Benvenut. Imol. comment, in Purgat. Dantis Ad   Ad septimam particulam Aphorismorum quod attinet , Thaddæus perpetua in eam commentaria non reliquit , sed monuit auditores suos , fi quis voluif fet ex ore docentis excerpere , quæ in nenda in schola protulisset , fe deinde emendaturum , & utin ordinem re digerentur curaturum . Sic enim inquit: immediate Icribere intendo. Sed fi quis de meis auditoribus notare voluerit eas corrigam , o in petias redigi faciam . Hæc autem verba fcripfi, ut si alicubi minus completa expositio reperiatur, non adfcribatur ignorantiæ , fed potius novitati , a pigritiæ scriptoris. Sed Thaddæi commentaria in septi m a m partem Aphorismorum nufpiam apparent , & ejus loco circumferri solebat expofitio Alberti Zancarii , de q u o alio loco dicemus . Expositio in divinum Hipocratis Pronosticorum volumen , A d cujus finem ita ada notatum eft in editis exemplaribus . Explicit liber tertius yra ultimus Pro. nofticorum Hipocratis fecundum antiquam translationem a Thaddæo Florentina explanatus. Sed revera Thaddäus ipfe non unam translationem præ mani bus habuit , fed faltem duas . (a) A d extrema vero capita , seu textus libri tertii nihil adnotavit Thaddæus , aut certe nihil adnotatum reperio in edis tis exemplaribus ; manu enim scripta explorare non licuit. Thaddæi Florentini in præclarum regiminis acutorum morborum Hipocratis volu men expositio. Hanc Thaddæus in proæmio fatetur se maxime procudisse ut rem gratam faceret Bartholomæo Veronenfi , q u e m fibi dilectiffimum vocat , & pollentis ingenii ; aitque,non minimo fibi adjumento fuisse ad id operis perficiendum . N o n attigit T h a d d æ u s , nisi tres priores libros hujus operis, ratus fortasse, quartum non effe legitimum Hippocratis færum ,quod aliis visum erat , ut fatetur Galenus ipfe initio commentariorum in hunc quartum librum de regimine acutorum . Suam porro diligentiam oftendit Thaddæus in his commentariis exarandis, appellans ad verfionem Græcam , ubi in ea , quæ ex Arabica facta erat , vitium suspicabatur. (b) Atque hinc apparet , duplicem ejus libri interpretationem per illud tempus in doctorum manibus verfatam fuisse, quarum altera ex Græca, altera ex Ara. bica lingua ducta erat . In fubtiliffimum figogarum Johannicii libellum expositio. E a m fic concludit Thad dæus : Scio tamen , quod de his obscure dixi , Jed fellus f u m a deficit charta : misera excusatio , & vix fapienti homine digna . Q u æ hactenus recensuimus Thaddæi opera in unum volumen redacta Venetiis edita sunt per Lucam Antonium Junctam anno MDXXVII.curante Joan ne Baptista Nicolino Sallodienfi , qui in epiftola nuncupatoria ad Aliobel. lum Averoldum Polenfium Antiftitem , & Romani Pontificis Legatum ad Venetos , impense Thaddæum laudat , illumque dicit, nonnisi ad lapsam Extat hic Thaddæi liber in Codice Vaticano , (c) ejufque hæc eft æcono. mia . Initio agit de corpore sano, ejusque , ut ita dicam , essentia, & va. riis sanitatis gradibus ; tum pergit in hunc m o d u m : Nota quod dicit Johan nicius , quod fi unaquæque res naturalis propriam naturam jervaverit, facit fanitatem , fi vero ipfam dimiferit, facit ægritudinem , vel neutralitatem , fta tum fcilicet, quo necfanum eft, necægrum .Sequiturinhuncmodum usque ad finem libri : Nota quod dicit Galenus ; nota quod dicit Hipocras, Avicenna.Nota quod venæ non dicuntur oriri ab epate quod oriantur ex ea dem materia v c. Nota differentiam arteriarum ad venarum , originem nervorum W c. Nota quod partes totius capitis funt quatuor B c . Inter has notationes , in quibus totus hic liber decurrit, aliquas quæftiones interferit, (a) Ad text. X. lib. I. ita inquit : Alia quod patet per translationem Græcam . Liba translatio non ponit hic nifi duos colores & c. III. text. X. ea Aphorismorum particula expo Super feptima vero particula nihil  474 MEDICINE principum fanitatem recuperandam vocari consuevisse . Auctoritates are definitiones fuper libro Tegni , quamplures utiles dubitationes . uti (b) Unde dicendum quod litera Arabica , (c) Cod. Vatic. 1. 4445. ex qua fumitur illa auctoritas, elt corrupta , 1   uti est illa: Quæritur hic an dari poffit membrum , quod nec recipitur, nec tribuit . Nunquam editus eft hic Thaddæi liber , quem ne ipse quidem au ctor satis elimatum cenfuit. Itaque rurlus Artem parvam Galeni , sive li brum Tegni interpretandum suscepit. Habemus hoc Thaddæi opus typis editum Neapoli cum hoc titulo: Commentaria in artem parvam Galeni. NeapoliannoMDXXII.Horum initiofatetur,fepræmaturamaliamexpo fitionem Artis parvæ edidisse,hisverbis: Atveroquoniamfuper eundem librum expofitionem facere necessitas compulit præmaturam , in qua non ut expedit Galeni instituta patefeci". Ideo e c. Magiftri Thaddæi conflia. In Codice Vaticano (a) consilia Medica Thaddæi sunt centum quinquaginta sex.Minore numero,imo perpauca,lirecte memi ni , funt in codice bibliothecæ Cæsenaris Fratrum Minorum . Primum in utroque codice est de debilitate visus. Ultimum in codice Vaticano eft de virtute Aquæ vitis. Docet in eo modum præparandi alembicum cu. preum . Incipit : A d faciendam Aquam vitem , quæ alio nomine dicitur aqua ardens. Eft unum ex his consiliis de minctu urinæ cum fanguine. Incipit: Conqueftus est dn. Bartoločtus comes . Eft is Bartholottus comes Ripæ Insulæ Suzariæ & Bardinæ , de quo plura diximus , ubi de Rolandino Passagerio a r tis Notariæ doctore agebamus . Eft aliud Thaddæi confilium ad midtum f a n guinis pro Duce Venetiarum . Aliud item de impedimento loquelæ propter mollitiem linguæ . Incipit : C u r a comitis Bertholdi . In librum Galeni de crisi. Eft in codice Vaticano . (b) Magiftri Thaddæi de Florentia quæftio de augmento . Eft in codice Vatica Thaddæum artis Medicinæ in civitate Bononiæ doctorem . Eft in codice bi. bliothecæ Eftenfis, tefte Muratorio . (d) Idem Italice extat , scriptus in m o d u m epistolæ cuidam ex Neriis Florentinis . Incipit : Imperciocchè la con dizione del corpo umano . ( e) Extat etiam latine typis editus Bononiæ anno MCDLXXVII.cum libelló Mag.Benedicti de Nurlia ejusdem argumenti. N u m autem Italice scriptus fit libellus ifte ab auctore suo , an latine, mihi non conftat. Italica tamen lingua , quæ tum nitefcere , & a Scriptoribus nobilitari cceperat, delectatum constat Thaddæum , qui Ariftotelis Ethicam in eam linguam vertit; quamquam hunc ejus laborem haud magnopere laudandum exiftimarit Dantes in Convivio , ubi ait , velle se suum illum librum Italica , five, ut ipfe inquit, vulgari lingua donare , ne ab alio quopiam interprete vitietur, ut Ethicæ Ariftotelis contigit, quam Thad dæus Italicam fecit.(f) Eum purgare nititur Biscionius,vitio vertens non tam Thaddæo , qui Italicam ex Latina non bonam , quam veteri interpre ti,qui nihilo meliorem ex Græca Latinam fecerat Ariftotelis Ethicam .(8) Sed vix quisquam probabit hanc Biscionii defensionem . Id unum enim r e prehendit inThaddæo Dantes Aligherius, quod Italicam interpretationem ejus libri non bonam dederit . Nihil autem impedit , quominus librum aliquem , licet mendofiffimum , & maxime corruptum , optime , quod ad nitorem verborum attinet , interpretari , & in aliam linguam elegantissime quispiam convertere possit . Habuerat Thaddæus Aristotelis Ethicam ex Thesauro Brunetti Latini , ut observat Laurentius Mehus , qui de his abun de disserit in prolegomenis ad epiftolas Ambrofii Camaldulenfis, nuper Flo rentiæ editas . ( h )  no . (c) Libellus fanitatis conservandæ factus pay adinventus per probiffimum v i r u m M a g. (f)E temendo,cheilvolgarenonfosse dato posto per alcuno , che l'avelse laido fat. (g ) Ibidem : (h) Tv.I.pag. 156. 157. Epift.Ambrof.Cam . to parere, come fece quegli, che tramutò il Ooo 2 (a) Cod. Vatic. 2418. PROFESSORES 475 Expe latino dell'Etica , ciò fu Taddeo Ipocratita (c) Ibid. 4454. provvidi di ponere lui, fidandomi di me più (d) Murat.To.IX.Rer.Ital.Script.p.583. che d'un'altro.Convito di Dante.In Firenze (e) Vid.Biscion.Annot.alConvitodi Dan (b) Ibid. 4451. te.loc.cit. 1723. p.68. 1   Experimenta Mag. Thaddæi probata ab ipfo. Hunc titulum habet collectio ex. perimentorum Medicinalium Thaddæi in codice Vaticano . (a) Incipit: Omnes herbee a radices quæ debent prius coqui , abluantur mundentur Poit brevem præfationem , fire inftructionem , defcribere incipit p r i m u m Syrupos varii generis . Receptio Syrupi majoris fecundum M . T. Syrupus Jor. danus M . T. ad correctiones epatis aut fplenis @ c . Deinde describit electua ria, inter quæ hæc confectio locum habet : Confectio qua utuntur magna tes in curia Romana , vagy maxime convenit in æftate fanguinem mundificans , colera fuaviter educitur . R. pulpæ Caffic fi. 16. 2. Tamarindorum 3. pe. nidii.zuc.violati añş.x.Syrupi violati, Ġ .Mirrhæ s3 conficianturfive dissolvantur cum tali fucco . X. Prunorum.ios feminum ordei mundi. lic quir. añ i 2 cum ifta aqua decoquatur usque ad spissitudinem mellis. Dein pergit ad vina medicata . In his ett Aqua vitis ad calculum M . B. ideft, M a . giftri Bartholomæi de Varignana , ut opinor , medici celeberrimi, cujus infra mentionem faciemus. Tum de oleis agitur , ibidemque describitur Tragea M. T. & Tragea M . B., ideft , Magiftri Thaddæi , & Magiftri Bar. tholomæi . Pulveres fubinde varii , & pilulæ , & unguenta describuntur, tum remedia quædam ad peculiares morbos . N e c desunt fuperftitiofa quædam , & vanissima. Tale eft illud : Ut homo poffit ire super ignem fine læfio. ne . Dicas ifta verba . ter in nomine individuæ Trinitatis.Abyfon. Dalma. tiu, vel Magata , v e a s nudus. Emplaftra quædam poft hæc describuntur : fed in hujus libri extremis partibus vix ordo ullus apparet , ut conjicere liceat, aliena manu aliquid genuinis Thaddæi experimentis additum ; quo ex genere esse arbitror superftitiola illa , quæ dixi . De Interioribus libri VI.a mag.Thaddæo correcti. Ita in codice Vaticano.(b ) Thaddæus de Bononia de aquis , oleis , a vinis medicatis. Extat inter codices mo locorecensuitejusCommentariainIpocratem,moxCommentariain Avicennam ; n a m neque in alia Hippocratis opera fcripfit Thaddæus , quam quæ indicavimus, quæque vel iple Biscionius feorfim poftea enumerat; nec ulla in Avicennam Commentaria scripsisse comperio.Addit tamen idem Biscionius descriptionem pulveris mirabilis Mag.Thaddæi, quam re perit ad calcem libri M a g . Aldobrandini . E g o alterius pulveris descriptio n e m in hunc m o d u m reperi ad calcem Almansoris , ideft, libri Rasis in codice Vaticano.(d) Recepta quam mag.Taddeusreliquitpauperibus in te ftamento : R. Cinamomi eleli s Macis. Croci aš 3 ij. Sene s fiat pul vis poftea R u s Tartari albi fubtilissime pulverizati, a misce fimul. Dosis ejus eft ; 3 ij cum brodio poteftconfici cum zuccaro ut melius conserve tur . E u m d e m pulverem defcriptum vidi in codice bibliothecæ Cælepatis Fratrum Minorum inter confilia Medica Mag. Thaddæi ad libri marginem in hunc modum : Pulvis folutivusTaddei. R. Cinamomi :5. Macis .Cra ci añ 7. 3. 1. Sene ad pondus predictorum . Fiat pulvis, cui potes addere de zuccaro albo vel rubeo B eft delectabilior. DON  476 MEDICINE Thomæ Bodleii. (c) Auxit immaniter Biscionius paucis verbis catalogum operum Thaddæi, dum pri (c) To. I. mill. Angliæ . Cod. 2359. (d) Cod. Vatic.4425.