1. Primum oportet constituere, quid nomen et quid verbum, postea quid est negatio et adfirmatio et enun- tiatio et oratio. sunt ergo ea quae sunt in voce ea- 5 rum quae sunt in anima passionum notae et ea quae scribuntur eorum quae sunt in voce. et quemadmodum nec litterae omnibus eaedem, sic nec voces eaedem. quorum autem haec primorum notae, eaedem omnibus passiones animae et quorum hae similitudines, res 10 etiam eaedem. de his quidem dictum est in his quae sunt dicta de anima, alterius est enim negotii. est autem, quemadmodum in anima aliquotiens quidem intellectus sine vero vel falso, aliquotiens autem cui iam necesse est horum alterum inesse, sic etiam in 15 voce; circa conpositionem enim et divisionem est falsi- tas veritasque. nomina igitur ipsa et.verba consimi- lia sunt sine conpositione vel divisione intellectui, ut homo vel album, quando non additur aliquid; neque 1. Titulus ex Z^ nisi quod de gr. in lat. om. hic, hahet in suhscriptione. ARISTOTELIS LIBEE PERIERMENIAS INCIPIT % INCIPIT LIBER PERIERMENIARUM ARISTOTELIS © INCIPIT LIBER PERIERMENIAS AD (PERIERMINIAS D) 4 c. 1—3 enim adhuc verum aut falsum est. huius autem signum hoc est: hircocervus enim significat aliquid, sed non- dum verum vel falsum, si non vel esse vel non esse addatur, vel simpliciter vel secundum tempus. 5 2. Nomen ergo est vox significativa secundum pla- citum sine tempore, cuius nulla pars est significativa separata. in nomine enim quod est equiferus ferus nihil per se significat, quemadmodum in oratione quae est equus ferus. at vero non quemadmodum 10 in simplicibus nominibus, sic se habet etiam in con- positis. in illis enim nullo modo pars significativa est, in his autem vult quidem, sed nullius separati, ut in equiferus ferus. secundum placitum vero, quo- niam naturaliter nominum nihil est, sed quando fit 15 nota. nam designant et iuhtterati soni, ut ferarum^ quorum nihil est nomen. Non homo vero non est nomen. at vero nec positum est nomen, quo illud oporteat appellari. neque enim oratio aut negatio est, sed sit nomen infinitum. 20 Catonis autem vel Catoni et quaecumque talia sunt non sunt nomina, sed casus nominis. ratio autem eius est in aliis quidem eadem, sed diifert quoniam cum est vel fuit vel erit iunctum neque verum neque fal- sum est, nomen vero semper; ut Catonis est vel non 25 est, nondum enim neque verum dicit neque mentitur. 3. Verbum autem est quod consignificat tempus^ cuius pars nihil extra significat, et est semper eorum quae de altero dicuntur nota. dico autem quoniam consignificat tempus, ut cursus quidem nomen est^ 30 currit vero verbum, consignificat enim nunc esse. et semper eorum quae de altero dicuntur nota est, ut eorum quae de subiecto vel in subiecto. Non currit vero et non laborat non verbum dico. consignificat quidem tempus et semper de aliquo est, 35 differentiae autem huic nomen non est positum; sed sit infinitum verbum, quoniam similiter in quolibet c. 3—5 5 est, vel quod est vel quod non est. similiter autem vel curret vel currebat non verbum est, sed casus verbi. differt autem a verbo, quod hoc quidem prae- sens consignificat tempus, illa vero quod conplectitur. Ipsa quidem secundum se dicta verba nomina 5 sunt et significant aliquid. constituit enim qui dicit intellectum et qui audit quiescit. sed si est vel non est, nondum significat; neque enim esse signum est rei vel non esse, nec si hoc ipsum est purum dixeris. ipsum quidem nihil est, consignificat autem quandam 10 conpositionem, quam sine conpositis non est intellegere. 4. Oratio autem est vox significativa; cuius partium aliquid significativum est separatum, ut dictio, non ut adfirmatio. dico autem, ut homo significat aliquid, sed non quoniam est aut non est, sed erit adfirmatio 15 vel negatio, si quid addatur. sed non una hominis syllaba. nec in eo quod est sorex rex significat, sed vox est nunc sola. in duplicibus vero significat qui- dem, sed non secundum se, quemadmodum dictum est. Est autem oratio omnis quidem significativa non 20 sicut instrumentum, sed, quemadmodum dictum est, secundum placitum. enuntiativa vero non omnis, sed in qua verum vel falsum inest. non autem in omni- bus, ut deprecatio oratio quidem est, sed neque vera neque falsa. et ceterae quidem relinquantur; rhetoricae 25 enim vel poeticae convenientior consideratio est; enun- tiativa vero praesentis est speculationis. 5. Est autem una prima oratio enuntiativa ad- firmatio, deinde negatio; aliae vero coniunctione unae. necesse est autem omnem orationem enuntiativam ex 30 verbo esse vel casu. etenim hominis ratio, si non aut est aut erit aut fuit aut aliquid huiusmodi adda- tur, nondum est oratio enuntiativa. quare autem unum quiddam est et non multa animal gressibile bipes, neque enim eo quod propinque dicuntur ununi 35 erit, est alterius hoc tractare negotii. est autem una 6 c. 5-7 oratio enuntiativa quae unum significat vel coniunctione una, plures autem quae plura et non unum vel in- coniunctae. nomen ergo et verbum dictio sit sola, quoniam non est dicere sic aliquid significantem voce 5 enuntiare, vel aliquo interrogante vel non, sed ipsum proferentem. harum autem haec quidem simplex est enuntiatio, ut aliquid de aliquo vel aliquid ab aliquo, haec autem ex his coniuncta velut oratio quaedam iam conposita. est autem simplex enuntiatio vox signifi- 10 cativa de eo quod est aliquid vel non est, quem- admodum tempora divisa sunt. 6. Adfirmatio vero est enuntiatio alicuius de ali- quo, negatio vero enuntiatio alicuius ab aliquo. quo- niam autem est enuntiare et quod est non esse et quod 15 non est esse et quod est esse et quod non est non esse^ et circa ea quae sunt extra praesens tempora similiter omne contingit quod quis adfirmaverit negare et quod quis negaverit adfirmare: quare manifestum est, quoniam omni adfirmationi est negatio opposita 20 et omni negationi adfirmatio. et sit hoc contradictio, adfirmatio et negatio oppositae. dico autem opponi eiusdem de eodem, non autem aequivoce et quaecum- que cetera talium determinamus contra sophisticas inportunitates. 25 7. Quoniam autem sunt haec quidem rerum uni- versalia, illa vero singillatim; dico autem universale quod in pluribus natum est praedicari, singulare vero quod non, ut homo quidem universale, Plato vero eorum quae sunt singularia: necesse est autem enuntiare 30 quoniam inest aliquid aut non aliquotiens quidem eorum alicui quae sunt universalia, aliquotiens autem eorum quae sunt singularia. si ergo universaliter enuntiet in universali quoniam est aut non, erunt contrariae enuntiationes. dico autem in universali 35 enuntiationem universalem, ut omnis homo albus est, nullus homo albus est. quando autem in universali- c. 7 7 bus non universaliter, non sunt contrariae, quae autem significantur est esse contraria. dico autem non uni- versaliter enuntiare in his quae sunt universalia, ut est albus homo^ non est albus homo. cum enim uni- versale sit homo, non universaliter utitur enuntiatione. 5 omnis namque non universale, sed quoniam universa- liter consignificat. in eo vero, quod praedicatur uni- Tersale, universale praedicare universaliter non est verum; nulla enim adfirmatio erit^ in qua de univer- sali praedicato universale praedicetur, ut omnis homo 10 omne animal est. opponi autem adfirmationem nega- tioni dico contradictorie, quae universale significat eidem, quoniam non universaliter, ut omnis homo albus est, non omnis homo albus est^ nullus homo albus est, est quidam homo albus; contrarie vero 15 universalem adfirmationem et universalem negationem, ut omnis homo iustus est, nullus homo iustus est. quocirca has quidem inpossible est simul veras esse^ his vero oppositas contingit in eodem, ut non omnis homo albus est^ est quidam homo albus. quaecumque 20 igitur contradictiones universalium sunt universaliter, necesse est alteram veram esse vel falsam et quae- cumque in singularibus sunt^ ut est Socrates albus, non est Socrates albus; quaecumque autem in uni- versalibus non universaliter, non semper haec vera 25 est, illa vero falsa. simul enim verum est dicere quo- niam est homo albus et non est homo albus, et est homo pulcher (probus) et non est homo pulcher (probus). si enim foedus (turpis), et non pulcher (probus); et si fit aliquid, et non est. videbitur autem 30 subito inconveniens esse^ idcirco quoniam videtur significare non est homo albus simul etiam quoniam 19 ut om. MT@ 20 esfet est © (xat habent Arist. codices praeter duos) 28. 29 pro v.aX6q et cctaxQos in editione prima posuit pulcher et foedus, in editione secunda probus et turpis 8 c. 7. 8 jiemo homo albus. hoc autem neque idem significat neque simul necessario. Manifestum est autem quoniam una negatio unius adfirmationis est; hoc enim idem oportet negare nega- 5 tionem, quod adfirmavit adfirmatio, et de eodem, vel de aliquo singularium vel de aliquo universalium, vel universaliter vel non universaliter. dico autem ut est Socrates albus, non est Socrates albus. si autem aliud aliquid vel de alio idem, non opposita, sed erit 10 ab ea diversa. huic vero quae est omnis homo albus est illa quae est non omnis homo albus est, illi vero quae est aliqui homo albus est illa quae est nullus homo albus est, illi autem quae est est homo albus illa quae est non est homo albus. 15 Quoniam ergo uni negationi una adfirmatio oppo- sita est contradictorie et quae sint hae dictum est et quoniam aliae sunt contrariae et quae sint hae et quoniam non omnis vera vel falsa contradictio et quare et quando vera vel falsa. 20 8. Una autem est adfirmatio et negatio quae unum de uno significat^ vel cum sit universale universaliter vel non similiter, ut omnis homo albus est, non est omnis homo albus; est homo albus, non est homo albus; nullus homo albus est, est quidam homo albus, 25 si album unum significat. sin vero duobus unum 5. 6 Vel — singularium om. M^T^ postremum vel om. T* 12 aliquis MT 13 est homo albus ed. II. Ar.: h. a. est codices 15—17 (hae) Mc locus inpaucis admodum codicibus exstat; SMTAX habent lianc falsam versionem ex Boetii ex- positione natam: Manifestum ergo quoniam una negatio uuius affirmationis est. quoniam aliae sunt contrariae, aliae contra- dictoriae et quae sint hae dictum est. duplicem versioncm et superiorem veram et lianc falsam^ exhibent: ©27, solam veram D, falsam omisso initio: Manifestum — aff. est. E, veram in marg. X^ 16 sint edictum 62; et om. <BE 17. 18 uel quoniam SMT^S^^^^^ uel quando E 23 est homp a. non est h. a. om. MT6 c. 8. 9 9 nomen est positum, ex quibus non est unum, non est una adfirmatio, ut si quis ponat nomen tunica homini et equo, est tunica alba haec non est una adfirmatio nec negatio una. nihil enim hoc differt dicere quam est equus et homo albus. hoc autem nihil differt 5 quam dicere est equus albus et est homo albus. si ergo hae multa significant et sunt phires, manifestum est quoniam et prima multa vel nihil significat; neque enim est aliquis homo equus. quare nec in his necesse est hanc quidem contradictionem veram esse, 10 illam vero falsam. 9. In his ergo quae sunt et facta sunt necesse est adfirmationem vel negationem veram vel falsam esse, in universalibus quidem universaliter semper hanc qui- dem veram, illam vero falsam, et in his quae sunt 15 singularia, quemadmodum dictum est; in his vero, quae in universalibus non universaliter dicuntur, non est necesse; dictum autem est et de his. in singulari- bus vero et futuris non similiter. nam si omnis ad- firmatio vel negatio vera vel falsa est, et omne necesse 20 est vel esse vel non esse. nam si hic quidem dicat futurum aliquid, ille vero non dicat hoc idem ipsum, manifestum est^ quoniam necesse est verum dicere alterum ipsorum, si omnis adfirmatio vera vel falsa. utraque enim non erunt simul in talibus. nam si 25 verum est dicere^ quoniam album vel non album est, necesse est esse album vel non album, et si est album vel non album/ verum est vel adfirmare vel negare; et si non est, mentitur, et si mentitur, non est. quare necesse est aut adfirmationem aut negationem veram 30 esse. nihil igitur neque est neque fit nec a casu nec utrumlibet nec erit nec non erit, sed ex necessitate 2 nomen quod MT^ (quod est M^) 3 affirm. una MT 4 una neg. M^E differre MT^ 5 et om. E 6 dicere equus est MT^ 18 est autem MT6 30. 31 veram esse vel falsam D Ar. 10 c, 9 omnia et non utrumlibet. aut enim qui dicit verus est aut qui negat. similiter enim vel fieret vel non fieret; utrumlibet enim nibii magis sic vel non sic se habet aut habebit. amplius si est album nunc, verum 5 erat dicere primo quoniam erit album, quare semper verum fuit dicere quodlibet eorum quae facta sunt, quoniam erit. quod si semper verum est dicere quo- niam est vel erit, non potest hoc non esse nec non futurum esse. quod autem non potest non fieri, in- 10 possibile est non fieri; quod autem inpossibile est non fieri, necesse est fieri. omnia ergo quae futura sunt necesse est fieri. niliil igitur utrumlibet neque a casu erit; nam si a casu, non ex necessitate. at vero nec quoniam neutrum verum est contingit dicere^ ut quo- 15 niam neque erit neque non erit. primum enim cum sit adfirmatio falsa, erit negatio non vera et haec cum sit falsa, contingit adfirmationem esse non veram. ad haec si verum est dicere^ quoniam album est et magnum, oportet utraque esse; sin vero erit cras^ esse 20 cras; si autem neque erit neque non erit cras, non erit utrumlibet, ut navale bellum; oportebit enim neque fieri navale bellum neque non fieri navale bellum. Quae ergo contingunt inconvenientia haec sunt et huiusmodi alia, si omnis adfirmationis et negatio- 25 nis vel in his quae in universalibus dicuntur universa- liter vel in his quae sunt singularia necesse est oppositarum hanc esse veram, illam vero falsam, nihil autem utrumlibet esse in his quae fiunt, sed omnia esse vel fieri ex necessitate. quare non oportebit 30 neque consiliari neque negotiari, quoniam si hoc faci- mus, erit hoc, si vero hoc, non erit. nihil enim pro- hibet in millensimum annum hunc quidem dicere hoc 10 et quod hnp. MTE 16. 17 et cum liaec MTES 19. 20 oportet esse cras T^ES 21 ut est T^© oportet E 24 aHa om. M affirmatio et negatio © 27 oppositarumj oppositionem eorum MTE©^ 32 quidem om. MT^E c. 9 11 futurum esse^ hunc vero non dicere. quare ex ne- cessitate erit quodlibet eorum verum erat dicere tunc. at vero nec hoc differt, si aliqui dixerunt contradictio- nem vel non dixerunt; manifestum est enim, quod sic se habent res, et si non hic quidem adfirmaverit, ille 5 vero negaverit; non enim propter negare vel adfir- mare erit vel non erit nec in millensimum annum magis quam in quantolibet tempore. quare si in omni tempore sic se habebat, ut unum vere dicere- tur, necesse esset hoc fieri et unumquodque eorum 10 quae fiunt sic se haberet, ut ex necessitate fieret. quando enim vere dicit quis, quoniam erit, non potest non fieri et quod factum est verum erat dicere semper, quoniam erit. Quodsi haec non sunt possibilia: videmus enim 15 esse principium futurorum et ab eo quod consiliamur atque agimus aliquid et quoniam est omnino in his quae non semper actu sunt esse possibile et non, in quibus utrumque contingit et esse et non esse, quare et fieri et non fieri. et multa nobis manifesta sunt 20 sic se habentia, ut quoniam hanc vestem possibile est incidi et non incidetur, sed prius exteretur. similiter autem et non incidi possibile est. non enim esset eam prius exteri, nisi esset possibile non incidi. quare et in ahis facturis, quaecumque secundum potentiam 25 dicuntur huiusmodi: manifestum est, quoniam non omnia ex necessitate vel sunt vel fiunt, sed alia quidem utrumlibet et non magis vel adfirmatio vel negatio, alia 1 quare quod MTE©AD (quare quoniam ©-) 2 prae- dicere MTE 5 habeat MT^S^ habeanfc E et si non ego: etiamsi non b: uel si (om. non) codices 5. 6 neg. ille vero aff. G 8 alt. in om. E 9 habeat MT 10 est MT^ erat ©- 11 habere MTE© 18. 19 et in quibus MTE 21 sese ©T^ 22 incidetur — exteretur b: inciditur — exteritur codices 25 facturisque {om. cumque) MT^ (futuris quaecumque T'-^) 28 negatio uera est T^ 12 c. 9. 10 vero magis quidem et in pluribus alterum, sed con- tingit fieri et alterum, alterum vero minime. Igitur esse quod est, quando est, et non esse quod non est, quando non est, necesse est; sed non 5 quod est omne necesse est esse nec quod non est necesse est non esse. non enim idem est omne quod est esse necessario, quando est, et simpliciter esse ex necessitate. similiter autem et in eo quod non est. et in contradictione eadem ratio. esse quidem vel 10 non esse omne^necesse est et futurum esse vel non; non tamen dividentem dicere alterum necessario. dico autem ut necesse est quidem futurum esse bellum navale cras vel non esse futurum, sed non futurum esse cras bellum navale necesse est vei non futurum 15 esse^ futurum autem esse vel non esse necesse est. quare quoniam similiter orationes verae sunt quem- admodum et res, manifestum est quoniam quaecumque sic se babent, ut utrumlibet sint et contraria ipsorum contingant^ necesse est similiter se habere et contra- 20 dictionem. quod contingit in his, quae non semper sunt et non semper non sunt. borum enim necesse est quidem alteram partem contradictionis veram esse vel falsam, non tamen hoc aut illud, sed utrumlibet et magis quidem veram alteram, non tamen iam veram 25 vel falsam. quare manifestum est, quoniam non est necesse omnis adfirmationis vel negationis opposita- rum banc quidem veram, illam vero falsam esse. neque enim quemadmodum in bis quae sunt, sic se habet etiam in his quae non sunt, possibilibus tamen 30 esse aut non esse, sed quemadmodum dictum est. 10. Quoniam autem est de aliquo adfirmatio signifi- 12 ut add. b: om. codices necesse est post cras MT* futurum quidem MTE 18 eorum A 26 omnes adfirma- tiones uel negationes codices et b (Arist.) oppositionum MT^E 27 esse post quidem MTE illam autem © 31 hic THEMA IXCOAT © c. 10 13 ficans aliquid, hoc autem est vel nomen vel innomine, unum autem oportet esse et de uno hoc quod est in adfirmatione (nomen autem dictum est et innomine prius; non homo enim nomen quidem non dico, sed infinitum nomen; unum enim quodammodo significat 5 infinitum, quemadmodum et non currit non verbum, sed infinitum verbum), erit omnis adfirmatio vel ex nomine et verbo vel ex infinito nomine et verbo. praeter verbum autem nulla adfirmatio vel negatio. est enim vel erit vel fuit vel fit, vel quaecumque alia 10 huiusmodi, verba ex his sunt quae sunt posita; con- significant enim tempus. quare prima adfirmatio et negatio est homo, non est homo, deinde est non homo, non est non homo; rursus est omnis homo, non est omnis homO; est omnis non homo, non est omnis non 15 homo. et in extrinsecus temporibus eadem ratio est. quando autem est tertium adiacens praedicatur, dupli- citer dicuntur oppositiones. dico autem ut est iustus homo; est tertium dico adiacere nomen vel verbum in adfirmatione. quare idcirco quattuor istae erunt, qua- 20 rum duae quidem ad adfirmationem et negationem sese habebunt secundum consequentiam ut privationes, duae vero minime. dico autem quoniam est aut iusto adiacebit aut non iusto, quare etiam negatio. quattuor ergo erunt. intellegimus vero quod dicitur ex his 25 quae subscripta sunt. est iustus homo, huius negatio non est iustus homo; est non iustus homo, huius negatio non est non iustus homo. est enim hoe loco et non est iusto et non iusto adiacet. haec igitur, quemadmodum in resolutoriis dictum est, sic sunt 30 1 innomine ego ex ed. II: innominatQm vel innominabile codices {item 3) 5 quodammodo om. MT^E® significat et? (ut add. S^) 6 non uerbum est MTE 8 inf. nom. et uerbo erit MTES 10 vel fit om. MTE© 11. 12 cons. — tempus om. MT^ (consignificat T^) 25 ergo erunt] enim sunt MTE 27 huius om. MT^E© 14 c. 10 disposita. similiter autem se habet et si universalis nominis sit adfirmatio, ut omnis est homo iustus, non omnis est homo iustus; omnis est homo non iustus, non omnis est homo non iustus. sed non similiter 5 angulares contingit veras esse. contingit autem ali- quando^ hae igitur duae oppositae sunt, aliae autem ad non homo ut subiectum aliquid addito, ut est iustus non homo, non est iustus non homo; est non iustus non homo, non est non iustus non homo. magis 10 plures autem his non erunt oppositiones. hae autem extra illas ipsae secundum se erunt ut nomine uten- tes non homo. in his vero in quibus est non con- venit, ut in eo quod est currere vel ambulare, idem faciunt sic posita ac si est adderetur, ut est currit 15 omnis homo, non currit omnis homo; currit omnis non homo, non currit omnis non homo. non enim dicendum est non omnis homo^ sed non negationem ad homo addendum est. omnis enim non universale significat, sed quoniam universaliter. manifestum est 20 autem ex eo quod est currit homo, non currit homo; currit non homo^ non currit non homo. haec enim ab illis difiPerunt eo quod non universaliter sunt. quare omnis vel nullus nihil aliud consignificat nisi quoniam universaliter de nomine vel adfirmat vel 25 negat. ergo cetera eadem oportet adponi. Quoniam vero contraria est negatio ei quae est omne est animal iustum illa quae significat quoniam nullum est animal iustum, hae quidem manifestum est quoniam numquam erunt neque verae simul neque 30 in eodem ipso, his vero oppositae erunt aliquando^ ut non omne animal iustum est et est aliquod animal 2 affirmatio sit MTE 14 haec ac MT^ESA 22 uero MTE non om. MTE 23 non ullus T 25 ergo et MTE6D opponi MT© apponi E 31 ut E, om. ceteri et om. MTE quoddam MTE et est — iustum om. <B c. 10 15 iustum. sequuntur vero hae: lianc quidem quae est nullus est liomo iustus illa quae est omnis est liomo non iustus^ illam vero quae est est aliqui iustus liomo opposita quoniam non omnis est liomo non iustus. necesse est enim esse aliquem. manifestum est autem, 5 quoniam etiam in singularibus, si est verum inter- rogatum negare^ quoniam et adfirmare veruni est, ut putasne Socrates sapiens est? non; quoniam Socrates igitur non sapiens est. in universalibus vero non est vera quae similiter dicitur, vera autem negatio, ut lO putasne omnis homo sapiens? non. omnis igitur homo non sapiens. hoc enim falsum est. sed non omnis igitur homo sapiens vera est; haec autem est opposita, illa vero contraria.
Subscribe to:
Post Comments (Atom)
Posts
No comments:
Post a Comment